کتاب دو جلدی «تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران» نوشته سیدعلی علوی نظام سیاسی و اداری هر یک از حکومت‌های ایرانی از دوره هخامنشیان تا قاجار را بررسی می‌کند.

کتاب «تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران» نوشته سیدعلی علوی، نگاهی به نهادهای حکومتی، اداری، مالی، سیاسی و بخش‌های مختلف نظام سیاسی از دوره هخامنشیان تا پایان دوره قاجار دارد و تاریخ تحولات سیاسی را در این دو حکومت بررسی می‌کند. 
 
جلد نخست کتاب «تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران» (از عصر هخامنشیان تا پایان دوره اول حکومت بنی‌ العباس) در سه بخش و 11 فصل تدوین شده است. بخش‌های کتاب با نام‌های «تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران پیش از اسلام»، «تاریخ تحولات سیاسی و اداری در ایران پس از اسلام» و «حکومت موروثی خلفا یا (دوره سلطنت عرب)» در فصل‌های مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند.

حكومت خوارزمشاهيان از جمله دولت‌هاي ترك تبار بود كه در دوران ضعف و تجزيه حكومت سلجوقيان در خوارزم پا گرفت. از آن جا كه هر حكومتي در سده‌هاي ميانه براي مشروعيت اداره قلمرو خويش به حمايت معنوي خليفه بغداد نياز داشت، خوارزمشاهيان، به ويژه اتسز و علاء الدين تكش، در برابر دستگاه خلافت، سياست قابل انعطافي در پيش گرفتند. آنها پس از يك پارچه كردن سياسي بخش شرقي عالم اسلام كوشيدند نهاد خلافت را تحت نفوذ و سلطه خود درآورند. در اين نوشتار، مناسبات سياسي خوارزمشاهيان با خلفاي عباسي از آغاز تا واپسين روزهاي امپراتوري مطالعه و مرور شده است.

واژه­هاي كليدي: عباسيان، خوارزمشاهيان، خوارزم، اَتْسِز، علاء الدين تَكِش، الناصرلدين الله، سلطان محمد، سلطان جلال الدين مينكُبِرني.

مقدمه

خوارزمشاهيان، سلسله‌اي از دودمان‌هاي ترك تبار بودند كه در فاصله سال‌هاي 491هـ / 1098م تا 628هـ / 1231م بر محدودة وسيعي از ولايات شرق عالم اسلام فرمان‌روايي كردند. دودمان خوارزمشاهي در دوران حاكميت يك‌صد و سي هفت ساله خود، با شش تن از خلفاي عباسي مقارن بودند،‌ و در طي اين ايام، براي تأمين استقلال سياسي حكومت خوارزمي در مقابل سلاجقه و گسترش نفوذ خود در سرزمين‌هاي شرقي، به پشتيباني خلافت عباسي به عنوان تنها نهاد مشروع براي پيش‌برد مقاصد خود نياز داشتند، از اين رو، در حدود نيم قرن از دوره حكم‌راني در برابر عباسيان، سياست قابل انعطافي در پيش گرفتند، اما زماني كه رقباي موجود در منطقه را پشت سر گذاشتند و بر دول هم‌جوار، به ويژه حكومت سلاجقه عراق عجم، غلبه يافتند، به انحاي گوناگون كوشيدند سلطنت و مقام پادشاهي را در حد سلاطين بويه و سلاجقه بزرگ و حتي فراتر از آنها ارتقاء بخشند و رسماً دستگاه خلافت را تحت نفوذ و سلطه نظام خوارزمشاهي درآورند. اين امر، موجب اصطكاك حكومت خوارزمي و خلافت عباسي شد و از اين دوره، سياست خوارزمشاهيان و عباسيان بر اساس برخوردها و تحركاتي بر ضد يك‌ديگر بوده است كه نتيجه اين اختلاف، از هم پاشيدن دولت خوارزمشاهيان، فروپاشي خلافت عباسيان و سلطه مرگ‌بار مغولان بر شرق عالم اسلامي بود.

روابط بنى مزيد حلهبا سلجوقيان و خلافت عباسى -ساسان طهماسبى

تاریخ مختصر غور

تالیف:

قاضی غوث الدین مستمند غوری

چاپ دوم : 1387 هـ ش

شناسنامه کتاب

نام کتاب:  تاریخ مختصر غور

تالیف:  قاضی غوث الدین مستمند غوری

حروفچینی وصفحه آرایی:   شهاب الدین مستمند

نوبت چاپ:   دوم

سال چاپ:  1387 هـ ش

تعداد:   1000 نسخه

ناشر: الحاج جلیل احمد «مولوی زاده» مسئول کتاب خانۀ فیضی

آدرس:   هرات کوچۀ گدام بازار کتاب فروشی ها

شمارۀ تماس:  تلیفون:  231138     مبایل:  0799289224

برادران خوشحال ترکمن به دعوت مرکز اسناد فرهنگی آسیا به ایران رسیدند.
کتاب برادران خوشحال توسط مرکز اسناد فرهنگی آسیا منتشر شد.

کتاب برادران خوشحال نوشته بردی کربابایف، پدر داستان نویسی ترکمنستان، با ترجمه دکتر محمد نجاری- دکتر سیاوش مرشدی در شمارگان 1000نسخه توسط مرکز اسناد فرهنگی آسیا-پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری نشر اشاره منتشر شد.
این کتاب با عنوان قصه های ملل1 – برادران خوشحال- منتشر شده است،داستان زندگی چهار برادر ترکمن به نام های" چَپ بک،یَپ بک، مَپ بک، تَپ بک " است که پدر آن ها از زورِ فقر فرار کرده و مادر مجبور است که شب و روز کارکند تا بتواند شکم بچه هایش را سیر کند.
گفتنی است: بردی کربابایف ، پدر داستان نویسی ترکمنستان است و رمان او با نام انسان ثابت قدم(= گام قاطع)نخستین رمان ترکمن محسوب می شود.
محمد نجاری مترجم کتاب،متولد 22 اسفند 1359 همدان،فارغ التحصیل سینما و دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد می باشد.او در حال حاضر عضو پیوسته انجمن منتقدان و نویسندگان تاتر،عضو پیوسته انجمن زبان شناسی و مدرس دانشگاه های هنر و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد تهران جنوب است و فرهنگ سه زبانه" ترکمنی، انگلیسی، فارسی" را در دست انجام دارد.

مرکز پخش کتاب، نشر اشاره با شماره تماس 66418911-021 می باشد

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم رونمایی از کتاب «در زیروبم روزگار (حکایت یک زن)» زندگینامه عزت‌السلطنه نظام‌مافی (فرمان‌فرمایان) تالیف منصوره اتحادیه (نظام‌مافی) و بهمن فرمان، همراه با گرامیداشت یاد و خاطره زنده‌یاد بهمن فرمان، نویسنده دیگر کتاب و پسر عزت‌السلطنه، دوشنبه (۱۱ دی‌ماه) در دفتر نشر تاریخ ایران برگزار شد.

             موسسات آموزشی در دوره ی سلجوقیان نوشته ی : محمد قجقی

 سلسله ی سلجوقیان برای فرهنگ خاور میانه و دنیا از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. و.و.بارتولد نوشته است: <<در سایه ی تشکیل امپراتوری سلجوقی, مردم اوغوز یا ترکمن, در جهان اسلام از چنان اهمیتی برخوردار شدند که هیچ یک از اقوام ترک در قرون وسطی آن را دارا نبودند>>.ی.ا.برتلس در تائید این نظر می گوید: حاکمیت سلجوقی به دنبال خود نتایج مهم استثنایی دارد. در همین دوره است که فرهنگ بسیار غنی به وجود می آید. هنر سلجوقی ایجاد می شود. این هنر بعدها نقش بسیار عظيمي در حيات كشورهاي شرق و فرهنگ سراسر دنيا ايفا مي‌كند.پروفسور زكي وليدی توغان نوشته‌اند، خدمات تركان به تمدن را نه در عرصه ی فرهنگ ملّي تركان، بلكه بايد در ميدان اسلاميّت و انسانيّت عمومي جستجو نمود.اسماعيل گوون Ismail Güven مي‌نويسد: دولت سلجوقيان بزرگ، در ميان دولت‌هايي كه تركان، تا اكنون تاسيس نموده‌اند، يكي از مهم‌ترين دولت‌هاست. سلجوقيان هم در تاريخ تمدن ترکان و هم در تاریخ تمدّن جهان، از نظر نقش و سهم، بسيار ارزشمند بوده و پيشرفت‌ها و تحولات بسيار مهمي را باعث شده‌اند. مي‌توانيم بگوئيم كه ايشان در حوزه ی آموزش و پرورش هم سهم داشته‌اند و حتّي تعدادي از موسّسات جديد، بخاطر پيشگامي آنان پديد آمده و اين دولت سلجوقي بوده كه باعث گشته اين تاسيسات به دست ما برسد.با چند نمونه از نظرات مثبت و واقع‌گرا در خصوص سلسله سلجوقي آشنا شديم. بنابراين مي‌توانيم وارد يكي از عناوين تحقيق و مقاله گرديم. سعي خواهيم نمود درباره ی مدارس دوره ی سلجوقي و بويژه مدارس نظا ميه اطلاعات ارزشمندی تقديم نمائيم. ذكر اين مطلب را مفيد مي‌دانيم که موسسات آموزشي، بهداشتي و اجتماعي قطعاً بايد زمينه‌هاي لازم را داشته باشند. اگر در جامعه صلح و آرامش و آسايش نباشد، پديدار شدن مدرسه، كتابخانه، رصدخانه و بيمارستان امكان ندارد. سلجوقيان با فراهم آوردن همه  زمينه‌هاي لازم، موفق به ايجاد نهادهاي آموزشي، پرورشي، بهداشتي و ... شده‌اند. مي‌دانيم كه دين اسلام، براي علم و علم‌آموزي، اهميت ويژه‌اي قائل است. آيات قرآني و احاديث شريف، مسلمانان را به فراگيري علم و آموختن آن به ديگران تشويق مي‌نمايند. اما موضوع آموزش و پرورش به عنوان يك «سياست دولتي» از زمان سلطان آلپ ارسلان و ملكشاه سلجوقي آغاز شده است و به دست خواجه نظام الملك. نظاميه بغداد در سال 459 هـ .ق/ 1067 ميلادي تاسيس شد و به نقطه ی عطفي تبديل گشت و نواحي ديگر كشور نيز، نظاميه‌هاي خودشان را ساختند. قبل از تعميم ساخت مدرسه، از مساجد، دكان‌هاي كتاب‌فروشان،خانه‌هاي دانشمندان و فضلاء و حتي بيابان به عنوان مكان آموزش استفاده مي‌شد.

سلسله ی سلجوقيان براي فرهنگ خاورميانه و دنيا از اهميت زيادي برخوردار بوده است. و.و.بارتولد نوشته است:<< در سایه ی تشکیل امپراتوری سلجوقی, مردم اوغوز یا ترکمن, در جهان اسلام از چنان اهمیتی برخوردار شدند که هیچ یک از اقوام ترک در قرون وسطی آن را دارا نبودند.ی.ا.برتلس در تائیداين نظر مي‌گويد: حاكميت سلجوقي به دنبال خود نتايج مهم استثنايي دارد. در همين دوره است كه فرهنگ بسيار غني به وجود مي‌آيد. هنر سلجوقي ايجاد مي‌شود. اين هنر بعدها نقش بسيار

اما از موضوعات مهمي كه بايد درنگ و مكثي در آن باره نمود، مسئله علّت يا علل تاسيس و راه‌اندازي مدارس نظاميه در دوره‌ي سلجوقي است، نظام‌الملك براي رسيدن به چه هدف يا اهدافي نهضت قدرتمند و پايداري براي ساخت مدارس ايجاد نمود؟  آقاي ژان پل روا  ( Jean Paul Roua)  مي‌گویند: نظام الملك با هدف تقويت و گسترش مذهب تسنن يك «مكتب قرآن»يا به عبارت صحيح‌تر يك «مدرسه ديني» با نوع معماري و ساختار فرهنگي جديد ايجاد نمود. اين نوع معماري و ساختار فرهنگي به ناحق يك «مكتب قرآني» يا «مدرسه ديني» معرّفي و تلقي شده است. در حقيقت آن مدرسه، شباهت بسياري به كالج انگليسي و يا موسسه‌اي آموزشي و پژوهشي داشت.آقاي دكتر علي اكبر صبحي می نویسد: نظام الملك با تاسيس مدارس نظاميه به تحصيل دانش، نظمي بخشيد. نظاميه‌ها و مدارس مشابه  آنها كه از حمايت حكومت برخوردار بودند، كارگزاران و گردانندگان سازمان‌هاي اداري و اجتماعي آينده را تربيت مي‌كردند.خانم خديجه آريجي مي‌نويسند: نظام الملك براي نجات كشور از شرايط نامطلوب- يعني امكان از بين رفتن آداب و عقايد سُنّي در برابر انديشه‌هاي شيعي و رافضي- از اقدامات نظامي آلپ ارسلان و ملكشاه، حمايت و پشتيباني وسيع انجام داد. در كنار اين اقدامات مخرّب و خشن براي اينكه در ميدان علم هم تلاش گردد، كارهاي مختلفي انجام داده است. يكي از اين اقدامات سرعت بخشيدن به روند مدرسه‌سازي است. در بررسي علل تاسيس مدارس نظاميه هدف و نيّت ديني وزن سنگين‌تري داشت. هدف اصليتثبيت عقيده ی اهل تسنّن و گسترش آن بود. يكي از اهداف ديگري كه در ايجاد اين مدارس موثّر بود، احتياج مبرم و شديد به تربيت كردن و استخدام ماموران در تشكيلات امپراتوري توسعه يابنده سلجوقي بود. از مسلمان شدن طوايف اوغوز، زمان بسياري نگذشته بود بنابراين از بين بردن عقايد قديمي و كهن، و تثبيت و تحكيم اصول و عقايد جديد ا سلامي يكي ديگر از اهداف بود. ضمناً مي‌خواستند سرزمين‌هاي جديدي كه به تصرف سلجوقيان در مي‌آمدند، از لحاظ معنوي نيزتقويت و استحكام يابند. بنابراين عناصر و اجزاي مورد نياز براي تحقّق اين هدف، طبق يك پروسهآموزشي منظم، تعليم مي‌يافتند. خانم آن. ك. س.لمبتون مي‌نويسد: در دوره ی سلجوقيان علاوه بر تاييد دوباره ی مقام خليفه به عنوان رئيس جامعه اسلامي، گام مهم ديگري نيز براي تقويت و تحكيم نهاد مذهبي برداشته شد، كه آن هم توسعه مدارس بود. پيش آهنگ اين حركت نظام‌الملك بود، كه هدف او احتمالاً آماده كردن ماموران دولتي بود، كه با احكام اسلامي (تسنّن) بار آمده باشند و جاي دبيران سابق را گرفته و به اجراي خط‌مشي‌هاي سياسي بپردازند و ثانياً با استفاده از علمايي كه در مدارس تربيت شده بودند، اميدوار بودكه بر توده ی مردم سلطه پيدا كرده و از گسترش فرقه‌ي اسماعيلي- كه موجوديّت دولت را به خطر انداخته بود- جلوگيري بعمل آورد. يكي از نتايج توسعه ی مدارس تكميل اعضاي ديوانسالاري و گروه مذهبي بود.كارلا كلوزنر Carla.L.Klausner  مي‌نويسد: تلاش نظام‌الملك براي پيوند نهادهاي حكومتي با نهادهاي مذهبي كه توسط نظام آموزشي «مدرسه» انجام مي‌شد، كاملاً واضح و روشن است... تاييد و تشويق نظام «مدرسه» بر اساس اصول اخلاقي، بنا به دلايل زير تا حدّي وجود داشته است

 1- سلجوقيان در رقا بت و هم چشمي با فاطميان بودند

 2-سلجوقيان در صدد كسب حمايت «علماء» بودند تا به توسط آنها حمايت اهالي محل را كسب نمايند

3- سلجوقيان (بنا بر نظريه ادوار پر افتخار اسلامي) در پي ايجاد يك ديوانسالاري وابسته به تسنّن اسلامي بودند كه حاوي عقيده و اصول جديد ديواني باشد.

چنين مي‌نمايد كه «مدارس»نخستين خراسان فقط براي خنثي كردن تبليغات رفض و آماده ساختن سنّیان براي اشغال مقاماتمتعدد دولتي ايجاد شده است. البته از همين «مدارس» خراسان بود كه سلجوقيان اكثر قضات،ديوانسالاران، منشيان و سفراي متقدم خود را انتخاب مي‌كردند. نظام‌الملك، نظام آموزشي«مدرسه» را آگاهانه مورد استفاده قرار داده و توسعه‌اش داد. اين نظام به صورت يك تجربه ی رسمينتايج گسترده و اثرات وسيعي در برداشت. خانم فاطميه محموديان در مقاله تاريخ آموزش وپرورش در ايران در مورد انگيزه نظام‌الملك از ايجاد مدارس نظاميه مي‌نويسند:

 1- توجه خاص به علومديني، وي اصولاً به هر موضوعي با ديده‌ي مذهبي مي‌نگريست.

 2- جانب داري شديد از مذهبشافعي و اشاعه ی طريقه‌ي اشعري، كه خود از پيروان سرسخت و متعصّب آن بود.

 خانم دكتر مليحه ستارزاده مي‌نويسند: ظاهراً انگيزه ی نظام‌الملك در برآوردن مدارس نظاميّه نيشابور و بغداد، تربيتكاركنان معتمد و ايجاد پيوند ميان نهادهاي حكومتي و مذهبي بوده است. از اين رو، وي مكتب علمايبزرگ خراسان يعني فقه شافعي و كلام اشعري را كه مورد علاقه دبيران خراسان، از جمله خود ويبود، در برنامه آموزشي اين دو نظاميه گنجاند. البته دكتر ستارزاده اين مورد را هم آورده‌اند كهوقتي ابواسحق شيرازي به نظام‌الملك نوشت كه حنبليان بغداد به تدريس كلام اشعري در مدرسهمعتضد معترض هستند او پاسخ داد صوابدید سلطان به احكام عدل، تمايل به مذهبي را، در برابرمستثني كردن ديگر مذاهب منع مي‌كند. هدف از احداث اين مدارس تقويت سنّت و اجراي احكام آنبوده است، نه تحريك تيره‌هاي فرقه‌اي. اين مدارس براي حمايت از علماء و نفع مردم ساخته شده‌اند ونه براي ايجاد جدال و تفرقه. دكتر عبدالهادي حائري مي‌نويسند: چنين مي‌نمايد كه برقراري

همسازگري و از ميان رفتن ناهماهنگي‌هاي فكري، مسلكي و مذهبي، يكي از برنامه‌هاي بنيادي

سلجوقيان بزرگ را تشكيل مي‌داد.اين بحث را با ذكر اين مطلب به پايان مي‌بریم: اين موسسات

(مدارس نظاميه) صرفاً مدارس قرآني نبودند و براي تربيت طبقه برگزيده جهت تصدي امور عدليه

(دادگستري) و اداري آينده ايجاد شده بودند و نمونه ی اوليه ی پيوند دين و امور دولتي بودند. امام

محمّد غزّالي به عنوان مدّرس نظاميّه تلاش نمود، راهي براي آشتي الهيّات با فلسفه و تصوّف بيابد.

نظام‌الملك و سلاطين سلجوقي براي پيوند تصوّف اسلامي و الهيّات رسمي تلاش كردند تا بدين

وسيله ارتباط و نزديكي اين حوزه با شيعيگري را قطع نمايند. نظام‌الملك- مرد عمل (سياست) و

امام محمّد غزّالي(مرد نظريه‌پرداز) در اصل همكاري و همراهي سلطان و خليفه را نمايندگي

مي‌كردند. آقاي محمدرضا فشاهي در كتابش مي‌نويسد: مهمترين حوزه ی علميّه، نظاميّه بود. اين

حوزه علميّه يا دانشكده، توسّط خواجه نظام‌الملك تاسيس شد. هدف از تاسيس آن مبارزه با نفوذ

فكري فلاسفه «عقل گرا» و جناح چپ يعني «تشيّع» بود. نظام‌الملك نخستين كسي بود كه در اواسط قرن پنجم هجري، به واسطه ی تاسيس مدارس در ممالك اسلامي شهرت يافت و در بغداد، اصفهان، نيشابور، هرات، مرو .... مدرسه ساخت. تمام اين مدا رس، مخصوصاً مدرسه ی بغداد به نام وي" مدرسه نظاميه" خوانده مي‌شد. بناي نظاميّه ی بغداد دو سال از ذي‌الحجه سال 457 تا ذيقعده سال 459 هجري طول كشيد و مباشر اين كار ابوسعيد احمدبن محمد نيشابوري صوفي بود. هنگام افتتاح اين مدرسه، يعني دهم ذيقعده سال مذكور، جمعي كثير از طلّاب و وجوه اعيان و دانشمندان و بزرگان بغداد دعوت شدند. مدرسه ی نظاميّه ساختماني با شكوه و عالي داشت و نظام‌الملك براي بناي آن 200/000  دينا ر از مال خود خرج كرد و نام خود را بر فراز آن نوشت و در اطراف آن بازارها ساخت و وقف مدرسه كرد و ضياع و گرمابه‌ها و مخزن‌ها و دكان‌ها خريد و بر آن وقف نمود.

استاد عثمان توران نوشته‌اند: پديده‌ي ايجاد مدارس، با تكيه بر موقوفات و بصورت رايگان دولت

سلجوقي ،که براي علماء و دانشجويان با افتتاح مدرسه‌ي نظاميه بغداد و در دوره‌ي آلپ ارسلان شروع

شده بود، به سرعت در سرتاسر جهان اسلام گسترش يافت ... علت اينكه در دوره‌ي سلجوقيان از

علم حمايت مي‌شد و براي گسترش آن تلاش مي‌شد و تحصيل رايگان و آسان و سهل شد، خلاقيّت

ملكشاه و نظام‌الملك بود. بنظر نظام‌الملك اينكه دولت‌ها (سلسله‌ها) به عالمان حقوق پرداخت

نمي‌ نمایند و با دادن شغل و وظيفه‌اي به آنان، ايشان را مقيّد نمي‌سازند، به حركت و اقدام آنها عليه

فرمانروا منجر مي‌شود. دولت سلجوقي بوسيله اين مدارس از يك طرف به حمايت از علم اقدام نمود،

آن را توسعه مي‌داد، از طرف ديگر در سايه‌ي اين سپاه عرفان و معرفت- دانش- بزرگ، بنيه و توان

جهان اسلام و دولت‌هاي آن را در مقابل تبليغات ضد سنّي براه انداخته شده توسط فاطميان شيعه

افراطي، تقويت مي‌نمود. حمايت از علم و علم آموزي و گسترش آن تا اين حدّ و درجه، از كارهاي

سلجوقيان است و در تاريخ تمدن، براي اولين بار پديد آمده بود و تا دوره ی تحوّلات دموكراتيك و

اجتماعي متاخّر، براي تمدّن‌هاي اروپايي نيز شناخته نبود.دكتر زّرين كوب- كه ديدگاه و ارزيابي

مثبتی در خصوص سلجوقيان ندارد- مي‌نويسد: اين نظاميّه ‌ها مراكز مهم فعاليت‌هاي علمي عصر

بودند. اساتيد آنها هم غالباً علماء بزرگ عصر بشمار مي‌آمدند. از همه اقطار اسلامي تا مدت‌ها طالب

علمان به اين مدارس رو مي‌آوردند و در اين كهنه‌ترين دانشگاههاي جهان، هم حجره پيدا مي‌كردند و

هم مدد معاش. بعلاوه كتابخانه، بيمارستان، مسجد وعظ هم در دسترس آنها بود. چنانكه مدرسان

هم در مدرسه درجات داشتند. از استاد و مدرس و معید با لباس‌ها خاص و ظاهراً همين‌هاست كه در

دانشگاههاي اروپا مورد تقليد واقع شد.

نظاميّه بغداد در ساحل چپ دجله در محله (شرفيّه) قرارداشت، بناي آن مربع شكل بود و آن را ا ز آجرهاي بزرگ برآورده بودند، حياط و صحن بزرگي در وسطمدرسه و باغ بزرگي در حوالي آن وجود داشت. در طبقه ی پايين اين ساختمان، چندين ايوان بزرگبراي سخنراني و تدريس رشته‌هاي مختلف علم پيش‌بيني شده بود. در طبقه اول، كتابخانه و سالن وحجره‌هاي دانشجويان قرار داشت و در زيرزمين مطبخ و حمام و دكان‌هايي براي فروش خوار و بار وساير لوازم و احتياجات دانشجويان ترتيب داده بودند. تشكيلات مدرسه نظاميه بغداد متولي(توليت) اداره كننده موقوفه، در موقعيت مدير است. عموماً افرادي كه مدرسه، خان، كاروانسرا و ديگرموسسات خيريه را بنا مي‌كنند، خويشتن را به عنوان متولي موقوفه اعلام مي‌نمايند. پس از مرگ آنها اگر اولاد داشته باشند توليت به فرزندانشان مي‌رسيد و در غير اينصورت به اقرباي نزديك آنها واگذارمي‌شد.توليت مدرسه نظاميه، تا زمان نظام‌الملك وزير با او بود و خواجه سعي مي‌كرد كه براي تدريس در نظاميه از دانشمندان معروف و استادان معروف زمان استفاده كند. بعد از وي پسرانش تا مدتي سرپرستي مدرسه را بر عهده داشتند عهده‌داري كار نظاميه، بعدها به دست فرمانروايان بغداد رسيد و موقعي كه هولاكو بر اين شهر تسلط يافت، عزّالدّين ابوالعز محمّدبن جعفر بصري را به مدرّسي آنجا گماشت. مدرس: همان پروفسور اين دوره است و عموماً از بين علمايي كه صلاحيّت و شايستگي خود را اثبات كرده بودند، منصوب مي‌شدند. آنها عموماً تا زمان مرگ، به تدريس خويش ادامه مي‌دادند. معاش و حقوق آنها كفايت مي‌كرد، و به عنوان دانشمند صاحب شخصيّتي به مثابه علماي ديني بودند. علاوه بر آن در جامعه هم از حيثيت و اعتبار بسيار برخوردار بودند. بعضيمدرسين به علت تدريس به مدت طولاني در رشته خودشان به صورت يك اوتوریته در مي‌آمدند بنابراين بسيار مشكل بود كه كسي بتواند جاي آنها را پر نمايد. مدّرسين عموماً محتاج كسي نبودند، چشم بر مال دنيا نداشتند، افرادي بودند كه به امور متديّنين و فقراء توجه نشان مي‌دادند. لذا دانشمندان در نزد مردم و در چشم آنها بسيار ارزشمند بودند. مردم در هر فرصتي به آنها گوش فرا مي‌دادند، ستايش مي‌نمودند و احترام مي‌گذاشتند. حتي براي مدرّسيني كه درمي‌گذشتند يا به بستر بيماري مي‌افتادند، مراسم عزاداري و ماتم برپا مي‌كردند،يا دعا مي‌كردند.قابل توجه است

كه اساتيد در هنگام ملاقات با يكديگر و گرد آمدن در جايي به يكديگر احترام مي‌گذاشتند و برخوردي

صميمانه داشته‌اند. برخي از دانشمندان به شكلي منظم، با دولتمردان ملاقات مي‌كردند. برخي هم

از اين گونه ديدارها گريزان بوده‌اند. خانه و مساكن اساتيد از هرگونه تفحّص و تفتيش محفوظ بود و

مصونيّت داشت. اساتيد دانشجويان مستعد و نخبه را مورد تشويق و تمجيد قرار مي‌داده‌اند.

نحوه ی تعليم در نظاميّه بغداد و موضوعات و رشته‌هاي آن در مدارس اسلامي آن زمان درس به صورت

«حلقه» تشكيل مي‌شد،که به نام استاد مي‌خواندند، مانند مجلس ... استاد در ميان مي‌نشست و

شاگردان دور او مي‌نشستند. هر قدر استاد مشهورتر بودند، شاگردانش زيادتر بودند. فردي كه مشكل

و سوالي داشت به ترتيب از شاگردان حلقه ی اول مي‌پرسيد. اگر مشكل حل نمي‌شد به حلقه ی

دوم مي‌رفت و اگر آنجا هم به جواب سوالش نمي‌رسيد به خدمت استاد مي‌رسيد. هرگاه استاد

سواره حركت مي‌كرد، شاگردان پياده دنبال او راه مي‌افتادند. معروف است هرگاه فخرالدّين خطيب رازي

سوار مي‌شد، سيصد تن از شاگردانش پاي ركاب او حركت مي‌كردند.اساتيد به زبان عربي- كه

زبان رسمي تعليم و تربيت در مدارس نظاميه بود، تدريس مي‌نمودند. مدرسان درس را به دو روش

«سماع» و «املاء» براي شاگردان بازگو مي‌كردند. در روش سماع، شاگردان گفته‌هاي استاد را با دقت

زياد به خاطر مي‌سپردند. در روش املاء استاد موظّف بود، ضبط هر كلمه را با دقت بگويد و شاگرد نيز

دقيقاً تدريس را ثبت كند.زمان تدريس در نظاميه به فصول سال، كيفيّت درس، مرتبه ی علمي

استاد، اوضاع و احوال سياسي و مذهبي بغداد، بستگي داشت. درس طلّاب در تمام روزهای  هفته،

در ساعات پيش از ظهر و بعد ا ز ظهر داير بود. روزهاي جمعه، در فاصله ی نماز ظهر تا عصر، به املاي

حديث و خطابه اختصاص داشت. روزهاي جمعه و عيدهاي مذهبي مدرسه تعطيل بود. آقاي

اسماعيل گوون نوشته‌اند كه برنامه تدريس عموماً در ايام هفته بجز روزهاي سه‌شنبه، پنج‌شنبه و

جمعه داير بود و به طور متوسط 4 ساعت طول مي‌كشيده است. در مدرسه نظاميه بغداد ابتداء

دروس: دين و حقوق، قرآن كريم، تفسير، حديث، فقه- كلام، و در مرحله بعد ادبيات- ادب عرب- زبان

فارسي- صرف- شعر- نحو- خطابه- تاريخ- جرح و تعديل (در حديث) و در مرحله ی بعد دروس فلسفه

، منطق و در نهايت علوم تجربي و رياضي شامل طب، جراحي، رياضيّات، حساب، هندسه، نجوم،

هيئت، طبيعيّات، مثلثّات تدريس مي‌شد. آموزش پزشكي عمدتاً در بيمارستان‌ها صورت مي‌گرفت.

ضمناً آموزش پزشكي به صورت خصوصي هم انجام مي‌گرفته است. علوم مرتبط با فلسفه بزودي از

برنامه درسي حذف شد و جاي آن را «كلام» گرفت. اولين مخالفت با «فلسفه» در زمان مديريت و

استادي امام محمّد غزّالي صورت گرفت. او با اين استدلال كه فلسفه وجه ترديد انگيز و شبهه ساز

دارد و تفسير دين از اين منظر، ايمان را سست مي‌كند، با آن مخالفت ورزيد. امام محمّد غزّالي، مبنا

را نه بر عقل ،كه بر ايمان قلبي، در تصوّف و امكان رسيدن به حقيقت مطلق قرار داد و فلسفه و عقل

را در راه رسيدن به حقيقت مطلق نارسا و ناتوان شمرد.[34] بحث در جزئيات فعاليت‌ها و فعالين در

پروسه تعليم و تربيت و خدمات جنبي در مدرسه نظاميه بغداد نه موضوع يك مقاله، كه كتابها تواند

بود، بدين علّت مي‌گوئيم كه در كنار متولّي، مدرّس (استاد) ما شاهد حضور فعال مٍعيدان (دستياران

يا تكرار كنندگان درس) واعظان، خازنان (كتابداران نظاميه) می باشیم. كتابخانه‌ها: همزمان با

تاسيس نظاميه، دارالكتب (كتابخانه) مجهزي متناسب با تشكيلات وسیع و گسترده مدرسه در آن داير

گرديد .... در اين كتابخانه كتب دلخواه، مطابق اصول صحيح كتابدا ري ا مروز در دسترس استادان و

دانشجويان قرار مي‌گرفت و كتابخانه و كاركنان آن بخشي از سازمان آموزش نظاميه را تشكيل مي‌داد،

و به هر يك از كتابداران مدرسه مطابق نصّ وقفنامه ی نظاميّه، ماهانه ده دينار حقوق پرداخت

مي‌گرديد. در مدرسه ی نظاميه ی مرو هم كتابخانه‌هاي مجهزي وجود داشته است. حموي، مورّخ

و جغرافي‌دان نامي اسلامي مي‌نويسد: در سال 616 هـ.ق شهر مرو را ترك گفتم . در آن هنگام اين

شهر از مهم‌ترين شرايط علمي و اجتماعي برخوردار بود و من سه سال در آن شهر اقامت داشتم و

چنانچه حمله مغول در پيش نبود تا واپسين دم حيات از آن جا خارج نمي‌شدم. در اين شهر ده گنجينه

از كتب موقوفه بود كه از جهت كثرت و نيكويي نظير آن در دنيا نيافتم ... استفاده از اين كتابخانه‌ها

بي‌نهايت آسان بود. همواره بيش از دويست مجلد از اين كتب، با اينكه دويست دينار ارزش داشت،

بدون وديعه در خانه ی من بود.[36] به نوشته ی دكتر احمد شبلي، كتابخانه ی مدرسه ی نظاميه ی،

فهرست بسيار مرتّبي داشت كه «ابن جوزي» آن را ديده بود. او اشاره مي‌كند كه اين فهرست داراي 6

هزار جلد كتاب بود. مدرسه ی نظاميه ی بغداد كه در 459 هـ افتتاح شده بود، پس از افتتاح

مدرسه ی مستنصريه در بغداد به سال 631 هـ.ق، بتدريج اهميت خود را از دست داد و ظاهراً تا سال

727 هـ.ق كه ابن بطوطه به بغداد مسافرت كرده بود، وجود داشت. به نوشته ی استاد سعيد نفيسي،

ايوان نظاميه تا زمان جنگ بین الملل در سال 1335 قمري باقي بود.[38] از بين مدارس نظاميه تنها

نظاميه‌اي كه روزگاري دراز يافت و از حملات غزان و مغولان جان سالم بدر برد و عصر درخشان تيموريان

را -كه هرات از مراكز معتبر هنر و فنونش بود، درك كرد، نظاميه ی هرات بود. مي دانيم كه مولانا

عبدالرحمن جامي شاعر، اديب، عارف و نويسنده ی بزرگ ايران عصر تيموري در اين مدرسه دانش

آموخته است.  

                                                                                                                 محمد قجقی       

 

عبدالستار پقه، در رشته علوم آزمایشگاهی که در مرکز تحقیقات مولکولی و انگل شناسی و قارچ شناسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران مشغول به کار می باشد، در هفته پژوهش بعنوان پژوهشگر نمونه انتخاب گردید که مصاحبه ایشان با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن ایران را در ذیل می خوانید: -بیوگرافی و مراحل تحصیلات؟ عبدالستار پقه متولد 62/6/1 در شهرستان آق قلا هستم. رشته ی تحصیلی اینجانب علوم آزمایشگاهی، گرایش انگل شناسی پزشکی و در حال حاضر کارمند بخش تحقیقات مولکولی انگل شناسی و قارچ شناسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران می باشم. مقاطع تحصیلی اینجانب به تفکیک : کاردانی:علوم آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان دوره ی کارشناسی: علوم آزمایشگاهی ، دانشگاه علوم پزشکی همدان کارشناسی ارشد: انگل شناسی پزشکی ،دانشگاه علوم پزشکی مازندران

بررسی نقش و جایگاه خانواده گرگانی در گنبد کاووس

نمی‎توان دانش‏نامه استان گلستان را گردآوری کرد، ولی به ترکمن‏ها توجه نکرد از این رو من اینجا در حضور اهالی فرهنگ ترکمن، از همه‎ می‎خواهم، به ما در گردآوری دانش‎نامه گلستان، بخصوص در بخش تاریخ و فرهنگ ترکمن کمک کنند. این مطلبی بود که مدیر مرکز دانش‏نامه گلستان، عصر روز پنج‏شنبه 7 دی‏ماه در بنیاد فرهنگی فراغی شهر گنبد کاووس گفت.
وی که در نشست «بررسی جایگاه و نقش خانواده گرگانی» سخن می‎گفت، افزود: دشت وسیع شمال سرزمین گرگان،  محل زندگی مردمانی است که از لحاظ نژادی، زبانی و فرهنگی برای ما مهم هستند از این‎رو باید به آن توجه شود.
نویسنده مدخل«محمد آخوند گرگانی» در دانش‏نامه گلستان گفت: محمد آخوند گرگانی از شخصیت های مهم و تاثیرگذار منطقه بود که طی ده دوره، نماینده ترکمن‏ها در مجلس شورای ملی بود و در بسیاری از حوادث مهم از جمله ماجرای خان جنید نقش مهم و محوری داشت. او نماینده جریانی است که با دولت مرکزی ایران همکاری داشت.
رحمت الله رجائی، دکتر منصور گرگانی(فرزند محمد آخوند) را از شخصیت‎های مهم دانست که برای اولین بار رساله دکترای خود را به اقتصاد گرگان و گنبد اختصاص داد. وی کتاب«مسئله زمین در ترکمن صحرا» بسیار ارزشمند دانست.
رجائی همچنین از دکتر میهن دخت گرگانی به عنوان نخستین بانوی پزشک در استان یاد کرد که توانست برای اولین بار به مجلس شورای ملی راه یابد.
در این نشست که با حضور جمعی از فعالان فرهنگی ترکمن برگزار شد مباحثی درباره محمد آخوندو نقش وی مطرح و بحث و تبادل صورت گرفت. قرار شد این گونه نشست ها به میزبانی بنیاد مختومقلی فراغی تداوم یابد.

 منبع:www.golestanpedia.ir

براساس توافق " سید محمدحسینی " و " سید مخدوم رهین" وزرای فرهنگ ایران و افغانستان و امضای اعلامیه مشترک فرهنگی ؛"شورای فرهنگی و هنری فارسی زبانان" تشکیل شد. به گزارش مرکز روابط عمومی،اطلاع رسانی و امور بین الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،  در نشست مشترک روز یکشنبه " سید محمدحسینی" و " سید مخدوم رهین" وزیر اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان برای تحکیم مناسبات فرهنگی و هنری میان دو کشور، اعلامیه مشترک فرهنگی امضا شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن ایران، دیوان اشعار و منظومه ها و داستان های نور محمد عندلیب به همت نظر محمد گل محمدی توسط انتشارات مختومقلی فراغی در 500 نسخه به قیمت 5000 تومان منتشر گردید. نور محمد عندلیب (1780-1712) یکی از شعرای کلاسیک و مشهور ترکمن در قرن نوزدهم میلادی، در خلق آثار منظوم و آفرینش های ادبی و بازپژوهی ادبیات مشرق زمین نقش بسزایی داشته است. او که هم عصر شاعر نامدار ترکمن مختومقلی فراغی(1790-1733) بوده، حتی پیش از وی توانسته آثار متنوعی را به زبان های فارسی و ترکمنی پدید آورد. کتاب حاضر مجموعه آثار نوی محمد عندلیب است که در سال 2011 میلادی در کنفرانس بین المللی بزرگداشت این شخصیت کم نظیر ادبی در ترکمنستان ارائه گردید و محقق گرانقدر جناب آقای نظر محمد گل محمدی، اقدام به ترجمه و تحقیق آن نموده اند.  منبع:  سایت دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن ایران

در جمهوري قزاقستان برنامه اي تهيه شده كه بر اساس آن پيش بيني مي شود تا سال

 2020 میلادی تمامي شهروندان اين كشور با زبان دولتي، يعني زبان قزاقي به طور آزاد مكالمه

 كنند . اين برنامه در شرايطي تدوين شده كه بنا بر پژوهشي كه سال 2009 میلادی انجام شد،

 فقط دو سوم جمعيت اين كشور، يعني چيزي حدود 16 ميليون نفر مي توانند به زبان قزاقي صحبت

 كنند . در سال 2006 میلادی سرشماري جمعيت صورت گرفت كه طبق نتايج آن قزاق ها 63 درصد

 اين جمهوري آسياي مركزي را تشكيل مي دهند.

                                               همت کاموا فروش گرگانی

عاشورمرادخاص مامداوغلي،مختومقلي شناس،پژوهشگرفرهنگ وادب تركمن همچنين بنيانگذار ومدير موزه مختومقلي درتركمنستان درسفراخيرش به ايران مهمان نشست هشتاد وچهار جمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله بود.

هشتاد وچهارمين(84) نشست جمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله باشركت جمعي ازاساتيد،فعالان فرهنگ وادب وعلاقمندان اين عرصه، عصرآخرين جمعه آذرماه1391 درمحل سالن اجتماعات كتابخانه عمومي اين شهرستان برگزار شد. تلاوت آياتي ازكلام الله مجيد به وسيله قاري نوجوان عبدالرحمان پاك روان، قرائت قطعه شعري از مختومقلي فراغي به وسيله ياسين آرام دهنه، سخنراني عاشورمرادخاص مامداوغلي مدير وبنيانگذارموزه مختومقلي درتركمنستان تحت عنوان هنرازنگاه مختومقلي، سخنراني مصطفي پوريان كارشناس ارشد برنامه ريزي سيستم هاي اقتصادي پيرامون فلسفه هنر، اجراي موسيقي سنتي تركمني بوسيله (عاشورگلدي گركزي-قاديرشيخ- چاريارقلي بايندري مقد م) وكنفرانس منصورنامي محقق وپژوهشگرفرهنگ وادب تركمن پيرامون موضوع اصلي اين نشست(بررسي فلسفه پيدايش هنر وشاخه هاي مختلف آن) ازاهم برنامه هاي نشست84 بود. به مناسبت بررسي فلسفه پيدايش هنر وشاخه هاي مختلف آن، 

ترم جدید کلاسهای آموزش زبان فارسی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد با ثبت نام و شروع به تحصیل متقاضیان و ورودی های جدید دوره های فارسی آموزی شروع شد.در این ترم تعداد 150 نفر بعنوان ورودی جدید در پایه ی مقدماتی یک حضور پیدا کرده و  در قالب 8 کلاس مشغول تحصیل شدند.فارسی آموزان مقاطع قبلی نیز به تعداد 300 نفر در سطوح مقدماتی 2 تا ترجمه 2 در کلاسهای ترم جدید خود حضور یافته و به یاد گیری زبان فارسی ادامه می دهند.

مجموع فارسی آموزان شرکت کننده در ترم جدید 450 نفر میباشند که در قالب29 کلاس، دوره های مقدماتی، متوسطه، پیشرفته،عالی و ترجمه را سپری می کنند.

سراج‌الدين باشقره هنرمند موسيقي سنتي تركمن به‌رحمت ايزدي پيوست
اين هنرمند موسيقي، به‌علت ابتلا به بيماري سرطان و پس از چند ماه بستري بودن و تحمل درد در بيمارستان‌هاي: مشهد، گرگان و آق‌قلا، صبح روز يكشنبه سوم ديماه جاري در بيمارستان آق‌قلا درگذشت و همه خويشان، دوستداران و هنرمندان استان گلستان را در غم و ماتم خود فرو برد. پيكر مطهر اين هنرمند نامدار در همان روز با حضور گسترده اقشار مختلف مردم، در زادگاهش روستاي حسن طبيب، از توابع شهرستان علي آباد كتول، تشييع و سپس در گورستان محلي به‌خاك سپرده شد. 
گفتني است، مرحوم سراج‌الدين باشقره، فرزند امان محمد، در اول فروردين سال 1347 در روستاي حسن طبيب به‌دنيا آمد و به‌علت علاقه خاصي كه پدر مرحومش به‌ فرهنگ و موسيقي تركمن داشت، وي نيز به موسيقي سنتي علاقمند شد.

حاجی قربان طریک_ پنج شنبه این هفته بنیاد مختومقلی فراغی مهمان صاحبنظران ،اساتید و علاقمندان به تاریخ ترکمن بود . به گزارش سایت ترکمن ایلی نشست تخصصی بنیاد مختومقلی با محوریت بررسی زندگی محمد آخوند گرگانی و شرایط و اوضاع ترکمن هادر آن دوره مورد بررسی قرار گرفت. رحمت الله رجائی استاد تاریخ ساکن گرگان در مورد این شخصیت ترکمن تحقیقات خوبی انجام داده بوده اند که چکیده تحقیقات خود را در این جمع ارائه دادند.همچنین اساتید و فعالین فرهنگی نیز نقطه نظرات خود را بیان نمودند.

 منبع: www.turkmenili.com

 این مقاله  هنوز مقابله تایپی نشده است

---

جارُ اللّٰهِ رومی، ابوعبدالله ولی الدین بن مصطفى (د 1151ق/ 1738م)، فقیه و قاضی حنفی که بر علوم عقلی نیز چیرگی داشت. 
وی در ینی شهر به دنیا آمد (بروسه‌لی، 1/267؛ زرکلی، 8/119)؛ پس از تحصیل، به احتمال در استانبول، چندی به شهر غلطه (گالاتا) رفت و «مُلا»ی آن شهر بود (ثریا، 4/613) و سپس به عنوان قاضی شهر به ادرنه فرستاده شد (همانجا). او 7 سال نیز در مکه مجاورت گزید و از همین رو جارالله لقب گرفت (بروسه‌لی، زرکلی، همانجاها). در همین سالهای حضور در مکه بود که از یکدست مکی، از بزرگان طریقۀ نقشبندی، اخذ طریقت کرد و به صوفیه پیوست (بروسه‌لی، همانجا). سرانجام در استانبول ساکن شد و باقی عمر را در آنجا گذرانید (زرکلی، همانجا؛ کحاله، 13/168). از همین رو ست که به وی نسبت قسطنطینی هم داده شده است (بغدادی، هدیه، 2/501؛ زرکلی، همانجا). تاریخی مصرّح در پایان نسخۀ شرح رسالة العدل به خط خود جارالله نشان می‌دهد که وی در 1132ق در استانبول می‌زیسته، و مشغول تألیف بوده است (سید، 2/36؛ کوپریلی، 2/463). 

 این مقاله  هنوز مقابله تایپی نشده است

---

جادّۀ بُخور، راه دریایی قدیمی که از سواحل چین و هند تا جنوب عربستان امتداد داشت و به سرزمینهای اطراف دریای مدیترانه و دریای سرخ منتهی می‌شد. 
آگاهیهای مربوط به مبادلۀ انواع کالا در این محدوده، موجبات آشنایی با مناطق جغرافیایی مبدأ و مسیر و مراکز مبادلۀ کالا در این محدوده را فراهم می‌سازد. از فهرست کالاهایی که از اقیانوس هند به خلیج‌فارس و دریای سرخ حمل می‌شد، می‌توان دریافت که مبدأ ارسال کالا از یک‌سو هند و چین، و از سوی دیگر، ایران، عربستان، سواحل افریقا، شام، فلسطین، مصر و نواحی دیگر اطراف دریای مدیترانه بوده است (پیگولوسکایا، 80-81). هرچند که این راه بازرگانی پیش از سدۀ 3 و 4م دایر بود (راه و رباط، 69-72)، اما از نیمۀ دوم سدۀ 3م و پس از آن امپراتوری روم و سپس روم شرقی خواستار گسترش روابط بازرگانی با چین و هند شدند. از آنجا که همۀ راههای بازرگانی از طریق خشکی در اختیار دولت ساسانی بود و آن دولت مانع بزرگی بر سر راه مبادلات بازرگانی روم شرقی با هند و چین به‌شمار می‌رفت، روم شرقی ناگزیر به راههای دریایی روی آورد؛ از این‌رو سواحل دریای سرخ در سیاست روم شرقی اهمیت یافت. در این زمان چون دولت اکسوم که در سواحل دریای سرخ نیرو گرفته بود، روم شرقی کوشید با آن دولت روابط گسترده‌ای برقرار سازد تا از طریق بندرهای اکسوم، در سواحل دریای سرخ به سواحل جنوبی عربستان و از آنجا به سرزمینهای شرقی و اقیانوس هند دست یابد (پیگولوسکایا، 358-362؛ اوسپنسکی، I/493-494؛ اقتداری، 206-208؛ نیز نک‍ : ه‍ د، اریتره). 

 این مقاله هنوز مقابله تایپی نشده است

---

جادّۀ اَبْریشَم، مجموعه‌ای از راههای بازرگانی و کاروان‌رو قدیمی که منطقۀ مدیترانه را با چین شرقی مرتبط می‌کرده است. کالاهای بسیاری از این راهها میان شرق و غرب آسیا و حوضۀ دریای مدیترانه مبادله می‌شد، اما چون ابریشم مهم‌ترین و گرانبهاترین کالایی بود که از این راهها می‌گذشت، بعدها به جادۀ ابریشم شهرت یافت. ابریشم از راههای متعددی به حوضۀ دریای مدیترانه ارسال می‌شد. برخی از راهها از گذشته‌های دور وجود داشتند که یکی از آنها به جادۀ شاهی شهرت داشت. این جاده در روزگار هخامنشیان و پیش از آن کشیده شده بود (رضا، «نقش ایران...»، 234-235). 
هرودت ضمن شرح مسیر جادۀ شاهی، مسافت میان فریگیا (فریگیه) و لیدیا را 5/94 فرسنگ (معادل 330میل) نوشته است که تا رود هالیس (قزل ایرماق کنونی) امتداد داشت (ص282-283). وی سپس از جاده‌های کاپادوکیه به طول 104 فرسنگ، کیلیکیه 5/15 فرسنگ و همین ناحیه تا ارمنستان 5/56 فرسنگ، ماتیانی 137 فرسنگ، خطۀ کاسیها (کیسیا) در خوزستان 5/42 فرسنگ ــ که به رود کرخه و شهر شوش می‌رسید ـ یاد کرده است.

 این مقاله هنوز مقابله تایپی نشده است

---

جابُلْسا وَ جابُلْقا، نام دو شهر افسانه‌ای یا تمثیلی که نام آنها در اخبار و روایات، قصص و تواریخ، و عرفان و فلسفه با شروح، تفاسیر و تأویلهای گوناگون آمده است. در منابع مختلف صورتهای دیگر نام جابلسا و جابلقا عبارت‌اند از: جابَلسا، جابَلس، جابَلَص یا جابَلْص، جابَلصا، جابُلصا، جابَرص، جابَرس، جابَرسا، جابَرصا؛ جابَلقا، جابَلَق یا جابَلْق (صفی‌پوری، 1/156؛ ابن منظور، ذیل جبلص؛ قاموس، ذیل جابلص، نیز جابلق؛ برهان...، ذیل جابلسا، نیز جابلقا؛ یاقوت، 2/2؛ ابوعبید، 1/354؛ نیز نک‍ : لغت‌نامه...، ذیل واژه‌ها). 
واژه‌شناسان مسلمان دربارۀ ریشۀ این دو واژه سخنی نگفته‌اند، اما صورتهای مختلف ضبط این دو در منابع، و نیز اشاره‌های محققان مسلمان نشان از آن دارد که این دو واژه به احتمال نامهایی بیگانه بوده‌اند که در گذر زمان با دگرگونیهایی در حروف و آوا به عربی راه یافته‌اند. چنان‌که طبری در تاریخ خود (1/69) جابلق عربی را به سریانی مرقیسیا، و جابرس عربی را به سریانی برجیسیا خوانده است، و قرطبی در تفسیر خود (11/50، 53) معادل سریانیِ جابرس را جرجیسا، و معادلِ سریانی جابلق را مرقیسا دانسته، و ابن عربی نیز در فتوحات خود (2/98) این دو محل را جابَرقینا و جابَرسینا نامیده است. در ادامۀ مقاله مفهوم این دو واژه در حوزه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد: 

ثور،نام کوه

 این مقاله هنوز مقابله تایپی نشده است

---

ثور، نام کوهی در جنوب مسجد‌الحرام، در فاصلۀ دورتری نسبت به مکه، و دارای غار معروفی به همین نام. ثور در لغت به معنی گاو نر است.
منابع جغرافیایی سده‌های نخستین اسلامی این کوه را در یک فرسخی جنوب مکه بر سر راه یمن آورده‌اند (ابن خردادبه، 152-153؛ مقدسی، 102؛ ابوعبید بکری، 1/348). از این کوه با نام اطحل و یا ثور اطحل نیز یاد گردیده (همانجا؛ سبط ابن جوزی، 1/84؛ فیروزآبادی، 83)، از آن‌رو که ثور بن عبدمنات از اشراف قریش در آن کوه (اطحل) زاده شده، یا در آنجا سکونت داشته است (یاقوت، 1/938-939؛ قلقشندی، 188).
شهرت تاریخی ثور به هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه بازمی‌گردد. در سال 13 بعثت در شبی که به لیلة المبیت معروف است، محمد(ص) همراه با ابوبکر قصد هجرت از مکه به مدینه کرد و برای رهایی از دست مشرکان راه جنوب در پیش گرفت و در غاری در کوه ثور پناه جست. محمد(ص) و همراهش به مدت 3 شب درون آن غار به سر بردند. در این مدت آذوقۀ آنها را عبدالله بن ابی بکر فراهم می‌کرد. دهانۀ این غار به قدری تنگ بود که یک تن با زحمت از آن می‌گذشت. وقتی قریشیان در تعقیب آن دو به این غار رسیدند، با دیدن دهانۀ غار که عنکبوتی بر آن تار تنیده بود و جفتی کبوتر در آنجا آشیانه داشتند، از ورود به غار منصرف شدند. این حادثۀ معجزه‌آسا که در قرآن مجید نیز بدان اشاره شده، آغاز هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه است. پس از نا امیدی مشرکان از یافتن آنها، پیامبر(ص) به همراه ابوبکر با شترانی که عبدالله بن ابی بکر و خواهرش اسماء فراهم کرده بودند، راه شمال را در پیش گرفت و به سوی مدینه حرکت کرد (توبه/9/40؛ ابن سعد، 1/228؛ جاحظ، 51-53؛ طبری، 2/372-381؛ طوسی، 5/220-223؛ ذهبی، 1/316، 320-322؛ محلی، 254-255).

 این مقاله هنوز مقابله تایپی نشده است

ثِرْوَتِ فُنون، جریانی ادبی در عثمانی که نام خود را از مجله‌ای به همین نام گرفته است. ثروت فنون به طوری که از نامش برمی‌آید، مجله‌ای بود که بیشتر مطالبش به علوم و فنون و تازه‌های طب، حفظ الصحه، کشاورزی، دامداری و... مربوط می‌شد و در عین حال، از مطالب ادبی نیز خالی نبود؛ چنان‌که احمد احسان توق‌گوز1 (1868-1942م/1247-1321ش)، «محرر و مدیر مسئول» آن (نک‍ : «فرهنگ...2»، VIII/367؛ بانارلی، II/1015) بعضی رمانهای علمی، ادبی و تخیلی، چون آثار ژول‌ورن را ترجمه، و به صورت پاورقی در نشریه منتشر می‌کرد (آندی، IV/534-535). ثروت فنون که به همان روال از شعبان 1308/ مارس 1891 به طور هفتگی منتشر می‌شد (همو، IV/533؛ ارجیلاسون، I/294)، با دست‌اندرکاری رجایی‌زاده محمود اکرم (1847-1914م) در 1313ق/1896م به ارگان مطبوعاتی این جریان ادبی تبدیل شد. 

سعید لیان - فکر تأسیس لابراتوآر نسخه‌شناسی در کنار دفتر مجلة نامة بهارستان از اوایل دهة 80 شکل گرفت و بر همین اساس همکاری‌هایی با پژوهشگران و سازمان‌های مختلف در قالب چند مقاله صورت گرفت. نخستین مقاله توسط دکتر محمّد لامعی رشتی و همکارانشان در سازمان انرژی اتمی به رشتة‌تحریر درآمد و در دفتر ششم نامة بهارستان (1381) در بخش «پژوهش‌های فنی» به چاپ رسید. در شماره‌های بعدی مجله نیز همواره در این بخش مقالاتی از پژوهشگران مختلف از سازمان‌های مختلف به چاپ رسیده است. تا آن که در اوایل سال 1389 لابراتوآر نسخه‌شناسی در زمان ریاست دکتر رسول جعفریان بر کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به مدیریت مهندس فرانک بحرالعلومی تأسیس شد.
خانم بحرالعلومی، کارشناس ارشد مهندسی فیزیک و نیز باستان‌سنجی (آرکئومتری) هستند و تحصیلات خود را در سال 1374 در دانشگاه صنعتی وین به پایان رساندند. ایشان سال‌ها با سازمان میراث فرهنگی در زمینة باستان‌سنجی و تعیین قدمت اشیاء با روش ترمولومینسانس همکاری داشته‌اند و در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه تهران به تدریس باستان‌سنجی، فیزیک و روش‌های نوین حفاظت و مرمت مشغول بوده و هستند.
گفت‌وگوی زیر با ایشان دربارة لابراتوآر نسخه‌شناسی صورت گرفته است.

این سایت قرار است سپتامبر سال آینده (2013) همزمان با یازدهمین گردهمایی بین‌المللی مصر‌شناسان راه‌اندازی شود.

از دیگر موضوع‌های این شماره می‌توان به ایران‌پژوهان ژاپنی، دَکَن، تیموریان، ابوریحان بیرونی و اقلیم‌شناسی اشاره کرد.

شماره 176 ماهنامه تخصصی اطلاع‌رسانی و نقد و بررسی کتاب «کتاب ‌ماه تاریخ و جغرافیا» ویژه دی‌ماه 1391 از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شد.

در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های آخرین روزهای سال 2012، می‌توان طیفی از آثار داستانی، کتاب‌های کودک و آثار غیرداستانی را مشاهده کرد.

در راس فهرست پرفروش‌های یو اس ‌ای تودی، کتاب جدیدی از مجموعه پرفروش جف کینی قرار دارد. او با جلد جدید قصه‌های «یک بچه بزدل» با عنوان «چرخ سوم» بیشترین مخاطب را برای خود دست و پا کرده است. این کتاب که تقریبا یک ماه پیش به بازار آمده، برای رده سنی کودکان و نوجوانان نوشته شده است.

                                                 به نام خدا

 برگزاری اولین نشست علمی- پژوهشی در بنیاد مختومقلی با بحث پیرامون

  محمد آخوند گرگانی و نقش و جایگاه خانواده ی گرگانی در گرگان و دشت

با دعوت آقای محمد قجقی- مدیر عامل بنیاد مختومقلی فراغی-جناب آقای رحمت الله رجائی- کارشناس ارشد تاریخ و مدرس تاریخ در مراکز عالی آموزشی در گرگان و سرپرست دایره المعارف گلستان,در ساعت 15 روز پنچشنبه 7 دیماه 1391 در دفتر بنیاد مختومقلی فراغی حضور یافتند و درباره ی " محمد آخوند گرگانی ونقش و جایگاه خانواده  گرگانی" سخنرانی نمودند.

جلسه با قرائت آیاتی از قرآن مجید آغاز شد.در ابتداء آقای محمد قجقی, ضمن تشکر ازحضور جناب آقای رجائی در باره ی علم تاریخ و شیوه های پزوهش تاریخی,شیوه ی آقای رجائی و استفاده ایشان از اسناد و مدارک,در کنار بهره گیری از تاریخ شفاهی را مفید شمردند و  تاکید نمودند برای باز آفرینی خردمندانه ی وقایع تاریخی از شیوه های  گوناگون در کنار هم,در هماهنگی با هم استفاده گردد.

  سپس جناب آقای آنا دردی عنصری- پزوهشگر تاریخ و مترجم کتاب ارزشمند- اوغوز ها(ترکمن ها) اثر روانشاد پروفسور دکتر فاروق سومر- مختصراٌ در خصوص تاریخ محلی و اهمیت تحقیق در آن مورد و شیوه های تحقیق با استفاده از شاهدان عینی و تحقیق میدانی در کنار استفاده از اسناد آرشیوی موجود در کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و اسناد و مکاتبات موجود در بایگانی های وزارت امور خارجه صحبت نمودند.

عمادالدین نسیمی، یدینجی هجری قرنئ نئنگ ،حروفیه طریقت ئنگ شاهئرئ و متفکّری بولوپ دئر.. اول ترکچه و فارسچا و عربچا شعرآیدئپ دئر. امأ عربی دیوانئ زامانانئنگ اؤتوشی دی یوغالئپ گیدیپ دیر.  سازمان بین‌الملی یونسکو ، اونونگ بو اوغوردا چکن زحمت لری نینگ و چأبه لنمه لری اوچین ، ائنسان پرورلیک شغارئنئ دیری ساقلاماق اوچین ودونیأ بارئشئ نئ اویغولاماق سبأبی بیلن ، 1973 یئلئنئ نسیمی نینگ آدئنا جای اتدی.                                                                                                                            نسیمی دیوانئ نئنگ ایچی دولئ دورلی غوشغولار : غازال، قاصیدا، رباغی لار بیلن تورکی دیلینده یازئلئپ الده ن اله گیچیپ گلشی دیر.حروفیه یولونئنگ گویچلی تأثیری باشغا یول لارئ هم اتگیلأنسنگ ، بکتاشی و علوی غوشغولارئ نسیمی نینگ آدئنا سانجئپ دئرلار.

تعليقه اي بر يادداشتي درباره زبان فارسي در عثماني

در پيشگفتار کتاب تازه انتشار يافته با عنوان فهرست دستنویس های فارسی کتابخانه ایاصوفیا (استانبول) از سيد محمدتقي حسيني، يادداشتي به قلم استاد تاريخ پژوه دکتر رسول جعفريان سلمه الله آمده که به نظر ميرسد قابل تأمل و بررسي باشد. در بخشي از اين نوشتار آمده است: <شاید یکی از طنزهای تاریخ ادب فارسی این است که سلطان سلیم و شاه اسماعیل که یکی نماد عثمانی و ترکی و دیگری نماد ایرانی و فارسی بود، درست برخلاف، اولی به فارسی شعر می سروده و شاه اسماعیل به ترکی. آگاهیم که عثمانی ها بخصوص فرهیختگان آنان، به یادگیری زبان فارسی افتخار میکردند و در گردآوری آثار فارسی ید طولانی داشتند. اهمیت زبان فارسی به عنوان زبان علم و ادب برای ترکان عثمانی کاملاً شناخته شده بود. آنان، اسلام را از فارسی یاد گرفته بودند و از این جهت نسبت به آن احترامی شایسته می گذاشتند. همین زمینه بود که بتدریج، نه تنها زبان فارسی را در دوایر علمی ترکی حفظ کرد، بلکه بسیاری از لغات آن را در دل زبان ترکی جای داد. با این همه، بتدریج، ترکان به سمت ملی گرایی رفند و آرام آرام فارسی را کنار گذاشته روی ترکی تکیه کردند. در این شرایط بود که آثار فارسی در کتابخانه ها در حاشیه قرار گرفته و در حالی که در قرن دهم، شیخ الاسلام بزرگی چون ابن کمال پاشا، چندین اثر به فارسی نوشته بود، از قرن یازدهم به بعد، از نفوذ زبان فارسی در عثمانی کاسته شد و بتدریج رو به زوال گذاشت>.

ایرانشناس معروف روس در 90 سالگی درگذشت

یوری آرانوویچ روبینچیک، ایرانشناس برجسته روس در 90 سالگی درگذشت.

به گزارش خبرنگار مهر، روبینچیک سال 1923 میلادی به دنیا آمد و در این 90 سال خدمات زیادی به زبان فارسی کرد. او اواخر آذر ماه امسال در کشورش درگذشت. این نویسنده روس در 17 سالگی در جنگ جهانی دوم شرکت کرد و در برابر آلمان‌ها از کشورش دفاع کرد و بعد از مدتی وارد ارتش شد و گرایش زبان‌های شرقی را انتخاب کرد و از بین زبان‌های شرقی، فارسی را برای تحصیل برگزید. روبینچیک در سال 1953 میلادی از رساله خود با عنوان «جملات مرکب در زبان فارسی امروز» دفاع کرد و 7 سال بعد (1960) کتاب «زبان فارسی معاصر» را نوشت و پس از آن بود که به عنوان استاد زبان فارسی در سراسر شوروی شناخته شد.

کاشغارلی محمود حکایا یاریشی، تۆرک دۆنیأسی‌نینگ ایلکینجی و یکه‌تأک ادبی یاریشیدیر

ابوریحان جنبه کیفی زمان و انقسام آن را به ادوار مشخص با دقت و بسطی بیش از آنچه بین نویسندگان و دانشمندان اسلامی معمول بوده بیان کرده است، گرچه تا حدی افکار مشابه در نوشته های طبری و مسعودی نیز یافت می شود. در اکثر تحقیقات خود هنگامی که بیرونی با شواهد قدما درباره موجودات عجیب و غریب و یا وقایای خارق العاده مواجه می شود همیشه با توسل و اشاره به این اصل که زمان دارای ادوار است سعی می کند صحت و سقم مطلب را با بی نظری قضاوت کند و آنچه را که با قیاس با وضع عالم طبیعت در زمان حال مطابق نیست فوراً مردود و باطل نشمارد.

تاریخ حقوق  ترکان " ساختار حقوق و دولت ترکان قبل از اسلام "
                                                              
                                               ترجمه ی: محمد قجقی

   کشور ما یملک مشترک فرمانروا و خاندان او است." مته" ( teاMe)مپراتورهون ها
قلمروش را به سه قسمت تقسیم نمود. " تیگین" در غرب،" خاقان " در مرکز و " ولیعهد"
به عنوان تیگین غرب، سازماندهی شده بودند. ولی بعدآ دولت های ترک، در دو قسمت " شرق " و " غرب" سازمان یافتند ، و " خاقان ها " در " شرق" و " یبغو ها " در " غرب" حکمرانی کرده اند.البته " تفوق" از آن خاقان شرق نشین بود.

  سازمان تصمیم گیرنده " قورولتای" ( کنگره ) بود. اعضای قورولتای شامل : خاقان، یبغو،بزرگان و سران بود.قورولتای سالی دو بار تشکیل می شد و در آن به " امور دولتی" رسیدگی می کردند ، کوچ ها را سازمان دهی می نمود، به دعاوی مرتبط با دولت رسیدگی می شد، تصمیم برای اعلان " جنگ و صلح" اتخاذ می گردید.  خاقان به امر این  نهاد رسیدگی می نمود. این نهاد ( قورولتای ) را می توان اولین " مجلس " ترکان نیز نامید. اصول حقوقی، مکتوب نبودند. تصمیمات قورولتای، مبتنی بر " عرف و عادات" بود. دین قدرت اجرایی نداشت. جرائم مهم عبارت بودند از : خیانت به وطن، شورش، فرار از میدان جنگ و اعمال جنایی. قورولتای به جرائم ضد دولتی رسیدگی می کرد، پیگیری جرائم دیگر بر عهده ی " قضات" بود.              

          " ساختار حقوق و دولت های ترک در دوره ی اسلامی "

    در دولت " قراخانیان" ترک بودن در اولویت قرار داشت. فرمانروا" خان " بود و  "قورولتای" ارگان تصمیم گیر".    قرا خانیان" نظام حقوقی " قبل از اسلام را تداوم  بخشیدند.
 در دولت سلجوقیان ، کشور ما یملک مشترک " فرمانروا" و " خاندان وی " بود. لقب فرمانروا" سلطان" بود. دریافت " منشور فرمانروایی از خلیفه" از زمان " منصور" آغاز گشت. علاوه بر این " نهاد وزارت" برای اداره ی امور کشور ایجاد شد. ارگان تصمیم گیرنده " دیوان " بود. امور و مسائل دولتی در " دیوان " مطرح می گشت و برای حل و فصل مشکلات و گرفتاری های مردم تلاش می شد.
در دولت  عثمانی  شیوه ی اداره ی کشور " تمرکز گرا" و " سلطنت دینی" بود. کشور به " فرمانروا " و " خاندان او" تعلق داشت. ولی بر اساس " قانون نامه ی آل عثمان"- که در دوره ی سلطان محمد فاتح تدوین شد- این اصول ملغی گردید. القاب  فرمانروا عبارت بودند از: سلطان، پادشاه، هونکار، خان، خاقان، بی  و غازی. از دوره ی  سلطان سلیم  با انتقال "نهاد خلافت" به خاندان عثمانی، پادشاهان علاوه بر قدرت سیاسی" قدرت دینی" نیز یافتند. "صدر اعظم" صاحب " قدرت سیاسی" بود و " شیخ الاسلام" دارای قدرت " دینی" . این قدرت، که در زمان تاسیس دولت عثمانی، ضعیف و ناچیز بود، در دوره ی ترقی و تعالی، به ویژه در دوره ی سلطان محمد فاتح به شکل " مطلقه" در آمد. " قدرت مطلقه ی پادشاه" در قرن 19/ م، بر اساس فرمان " سند اتفاق و تنظیمات و قانون اساسی" محدود گشت. اما امکان نظارت و بازرسی وجود نداشت. لذا " قدرت مرکزی" توان خود را بار دیگر باز یافت، در نتیجه، آن قوانین از درجه ی اعتبار ساقط شدند. در دولت عثمانی، فرمانروایی از پدر به پسر می رسید. ولی از زمان سلطان احمد اول " اصول وراثت" ایجاد گردید. ارگان تصمیم گیرنده در دولت عثمانی " دیوان " بود و موجد آن " اورهان غازی" . تا دوره ی سلطان محمد فاتح، پادشاه " وزارت" را هم برعهده داشت، اما از آن به بعد " صدر اعظم ها"  عهده دار " وزارت" شدند.سلطان محمود دوم وزارت را ازمیان بر داشت. مسائل دولتی در " دیوان" مورد بررسی قرار می گرفت و برای مسائل و مشکلات مردم ، راه ها و چاره هایی جستجو می شد.اعضای دیوان شامل" پادشاه، صدر اعظم، وزراء، قاضی عسکر ، دفتر دار، نشانجی ، شیخ الاسلام( از قرن 16 / م ) ، دریاسالار ( از قرن 16 / م ) ، رئیس الکتاب و ینی چری آقاسی بودند. قاضی عسکر به امور  عدالت و آموزش امور دینی ، دفتر دار به امور مالی، شیخ الاسلام به امور دینی، رسیدگی می کردند و مسئولیت داشتند. دریا سالار، فرمانده ی نیروی دریایی و ینی چری آقاسی رئیس ستاد ارتش بود.
اصول حقوقی به دو بخش تقسیم می گشت: حقوق عرفی  و حقوق شرعی. حقوق عرفی، از رسوم و عادات و قانون نامه ها تشکیل می شد. حقوق شرعی ، همان " حقوق اسلامی " بود. وحدت  حقوقی ، وجود نداشت. برای  مسلمین" محکمه ی  شرعی " و برای غیر مسلمین " محکمه ی جماعت" وجود داشت. برای حل و فصل اختلافات با دولت های بیگانه " محکمه ی کاپیتو لاسیون" تشکیل شده بود. در قرن 19 / م محکمه ها ادغام شدند. قضات ریاست محکمه ها را بر عهده داشتند. استانبول مرکز (محکمه ها ) بود.
 کشور از نظر اداره به سه بخش اصلی تقسیم شده بود: ایالت های وابسته به مرکز، ایالات دارای مدیریت ویژه، و ایالت های وابسته به دولت و امیر نشین ها. اراضی زراعی نیز به سه نوع تقسیم شده بودند: اراضی عشری، اراضی خراجی و اراضی دولتی. اراضی عشری متعلق به مسلمین، اراضی خراجی از آن غیر مسلمین و اراضی دولتی تحت مالکیت دولت بودند. اراضی دولتی به عنوان زمین های اجاره ای در اختیار مردم قرار می گرفتند. ساختار اجتماعی متشکل از دو بخش بود: مسلمانان را " تبعه "  و غیر مسلمانان را " رعایا" می  نامیدند. در قرن 19 / م و در دوره ی سلطان محمود دوم، همه ی افراد را" تبعه " نامیدند.
 محدود شدن قدرت پادشاه در دولت عثمانی برای اولین بار با صدور " سند اتفاق" ( در سال 1808 ) تحقق یافت. سند اتفاق، مضمونی قانون اساسی وار داشت. سلطان محمود دوم ، بخشی از اختیارات خود را به " اعیان و اشراف " واگذار نمود. فرمان مهم دیگری که در همین دوره صادر شد " فرمان تنظیمات " است. طبق این فرمان: قضاوت ، مالیات و امور نظامی سازماندهی شدند. اختیارات محدودی در آن موارد منظور گردید.یک " قانون  مدنی" به شکل " مجله " ایجاد شد.
 در همین دوره " قضاوت" به دو بخش تقسیم شد :" دیوان احکام عدلیه" و" شورای دولت." دیوان احکام عدلیه ، همانند " دادگاه تمیز" بود . شورای دولت هم وظایفی چون " شورای دولتی" به عهده داشت. دیوان لغو گشت و به جای آن " هیئت وکلاء " تشکیل شد، که موقعیتی همانند" شورای وزیران" امروزی داشت.
 در دوره ی سلطان عبد الحمید دوم، قانون اساسی ( در سال 1876 ) تدوین شد و به اجراء در آمد. این منشور خصیصه ای قانون اساسی وار داشت. این قانون به همراه ارگان  مقننه ی مجلس عمومی تشکیل شد.این مجلس خود به دو بخش تقسیم می شد. یکی " هیئت اعیان" و دیگری " هیئت مبعوثان". هیئت اعیان را پادشاه  ازبین افراد سرشناس و برای همه ی عمر انتخاب می کرد.از هر 000/ 50نفوس مرد یک نفر، با رای عمومی و برای مدت 4 سال ،به عنوان نماینده ی هیئت مبعوثان- مجلس مبعوثان- انتخاب می شد.
 با فروپاشی امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول و در جریان جنگ استقلال طلبانه ، وقتی دشمنان مجلس مبعوثان را در شهر استانبول بستند، با اقدام پیش گیرانه ی کمال آتا تورک ودر چهارچوب " میثاق ملی" و با شرکت " وکلای منتخب" در 23 ماه نیسان سال 1920 ، در آنکارا " مجلس بزرگ ملی ترکیه " گشایش یافت. برای این که تصمیمات با سرعت بیشتری اتخاذ شوند ، مجلس " مبنای نظام حکومتی" اعلام شد. مجلس مصطفی کمال آتا تورک را به عنوان " رئیس مجلس" و در عین حال به عنوان " رئیس دولت" برگزید.
در 20 ماه نیسان 1921" اولین قانون اساسی " ترکیه تدوین یافت. مهم ترین ویژگی این قانون تاکید بر اصل" حاکمیت ملی " بود. اولین ماده ی قانون مذکور این بود:" حاکمیت ، بدون هیچ قید وشرطی، از آن ملت، است". قوا بر اصل وحدت، تکیه داشت. این قانون حقوق جزئی و کلاسیک را در بر نمی گرفت و بر اساس مقتضیات فوق العاده ی آن زمان تدوین گشته بود. اصول نمایندگی کلاسیک پذیرفته شده بود.
 در 20 ماه نیسان 1924" اولین قانون اساسی جمهوری " اعلام گردید. در این قانون اساسی ، حقوق کلاسیک و آزادی هایی که در قانون اساسی 1921 مغفول مانده بودند، اعاده گشت. اصل تفکیک قوا، ایجاد شد. هم چنین مناصب" ریاست دولت" و " نخست وزیری" پدید آمدند.این قانون امکان انتقال از" نظام حکومتی مبتنی بر مجلس" به" نظام پارلمانی" را فراهم آورد.

 

 در سال 1946 اولین انتخابات دموکراتیک در ترکیه صورت گرفت و" حزب دموکرات" به قدرت رسید. در سال های 1960 و 1980 در ترکیه کودتای نظامی شد و بعد از هردو کودتا، قانون اساسی- در سال های 1961و 1981تدوین گردید.

 

فهرست اجمالی نسخ ترکی کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس رضوی

تالیف: محمد آصف فکرت

این فهرست به صورت آزمایشی در وب قرار میگیرد تا از دیدگاه‌ها و نظرات شما محققان گرامی در تکمیل آن بهره‌مند گردیم.

در این فهرست اطلاعات بسیار اجمالی است انشاء الله در آینده‌ای نه چندان دور تکمیل خواهد شد.

توجه داشته باشید که همه تاریخ‌های ذکر شده به صورت قمری است.

تاریخ حیات مؤلف از این لیست به خاطر عدم اطلاع حذف شده است و در آینده همراه سایر مشخصات از قبیل کاتب، زبان‌ها و توضیحات ذکر خواهد شد.

این فهرست به صورت الفبایی است و تا حرف «ف» را در برمی‌گیرد بقیه کتب را در روزهای آتی تقدیم حضورتان خواهیم کرد.

حرف «ض» در ردیف شماره‌ها نشانه «ضمیمه» است.

قم ـ اتاق ادبیات ترکی

ابوالحسن خلج منفرد رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکیه در ملاقات با پروفسور دکتر دریا اُرس رئیس بنیاد عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک ضمن تبریک انتصاب وی به این پست برای ایشان آرزوی موفقیت کرد. وی در این ملاقات آقای دریا ارس را فردی مؤمن، عالم و علاقمند به زبان و ادبیات فارسی توصیف کرد و با اشاره به سابقه همکاریهای نهادهای وابسته به بنیاد عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک از جمله بنیاد زبان و بنیاد تاریخ ابراز امیدواری کرد که این همکاریها در دوره ریاست آقای دریا ارس یش از پیش گسترش یابد.

رایزن فرهنگی کشورمان همچنین با اشاره به اعلام سال 2013 به عنوان سال فرهنگی ایران در ترکیه دو پیشنهاد کاری ارائه کرد. پیشنهاد اول این بود که به مناسبت اعلام سال 2013 به عنوان سال ایران در ترکیه کتاب فرهنگ لغت با بیش از  45 هزار واژه که از سوی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنکارا تهیه شده است توسط بنیاد زبان آتاترک منتشر شود. پیشنهاد دوم نیز این بود که با توجه به برگزاری هفت دوره سمپوزیوم روابط تاریخی ایران و ترکیه که براساس توافقنامه امضا شده بین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و بنیاد تاریخ ترک همه ساله به صورت دوره ای یک سال در ایران و یک سال در ترکیه برگزار می شود، هشتمین سمپوزیوم در اوایل اکتبر 2013 (مهرماه 92) برگزار شود.

در ادامه این ملاقات پروفسور دکتر دریا ارس نیز ضمن تشکر از رایزن فرهنگی کشورمان با اشاره به علاقمندی خود به گسترش روابط فرهنگی دو کشور اظهار داشت: در مقاطعی که روابط فرهنگی دو کشور از سطح خوبی برخوردار بوده است، در سایر حوزه ها نیز شاهد رونق روابط دو کشور بوده ایم. رئیس بنیاد عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک ضمن موافقت اولیه با پیشنهادات ارائه شده از سوی رایزن فرهنگی کشورمان تأکید کرد که برای تحقق این پیشنهادها هر آنچه که لازم است انجام خواهد داد.

در پایان این ملاقات یک جلد کتاب نفیش دیوان حافظ ار سوی آقای منفرد رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در ترکیه به آقای پروفسور دکتر دریا ارس رئیس بنیاد عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک اهدا شد.

لازم به یادآوری است که پروفسور دکتر دریا ارس دارای درجه پروفسوری از دانشگاه آنکارا در رشته زبان و ادبیات فارسی است و فبل از انتصاب به پست جدید ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تازه تأسیس ایلدیریم بایزید آنکارا را بر عهده داشت. وی همچنین قبل از آن عضو هیأت علمی دانشکده زبان و تاریخ و جغرافی دانشگاه آنکارا بود. او دارای چند اثر تألیفی و ترجمه ای از جمله ترجمه ی دیوان مولانا به زبان ترکیه می باشد.  منبع : رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ا در آنکارا

به گزارش ایرنا در این نمایشگاه که تا یکشنبه آینده (سوم دی ماه) ادامه خواهد داشت، رایزنی فرهنگی ایران در ترکیه با برپایی غرفه ای و به نمایش گذاشتن آثار فرهنگی و گردشگری ، به معرفی توانایی های گردشگری ایران پرداخته است.

در این نمایشگاه دیگر سفارتخانه های فعال در آنکارا نیز غرفه هایی برپا کرده و به معرفی فرهنگ و امکانات گردشگری خود پرداخته اند. 
همچنین استانهای مختلف ترکیه با دایر کردن غرفه هایی به معرفی فرهنگ منطقه ای و امکانات گردشگری خود در این نمایشگاه اقدام کرده اند. 
این نمایشگاه با همکاری وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه و استانداری آنکارا در محل برگزاری نمایشگاه ها و کنگره های اتاق بازرگانی آنکارا برپا شده است.