نشست رونمایی و معرفی کتاب «غزوات سلطان سلیم» برگزار شد

کتاب اطلاعات مهمی را با کشورهای معاصر سلطان سلیم در دوران صفوی ارائه می‌دهد/ بهره‌گیری از جمشید، رستم و اساطیر ایرانی

منصور صفت‌گل با اشاره به این‌که این متن برای تاریخ خلافت اسلامی اهمیت پیدا می‌کند، گفت: کتاب اطلاعاتی را با کشورهای معاصر سلطان سلیم در دوران صفوی مورد تحقیق قرار می‌دهد که با همیت است و ضرورت دارد که این متون چاپ شوند تا محققان از این متون استفاده کنند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «غزوات سلطان سلیم» به کوشش موسسه پژوهشی میراث مکتوب با همکاری وبینار بهشتی چهارشنبه 17 آذر‌ماه نقد و بررسی شد.

کتاب «غزوات سلطان سلیم» اثری تاریخی است که از سوی نویسنده‌ای ایرانی و با گرایش‌های شیعی، با نام قاضی‌زاده اردبیلی، به زبان فارسی و در عصر سلطان سلیم اول به نگارش درآمده است و از نمونه‌های ادبیات فارسی در قلمرو عثمانیان به شمار می‌آید. غزوات سلطان سلیم به جریان حمله سلطان عثمانی به شام و مصر پرداخته و به سبب حضور نویسنده در لشکر عثمانیان، که از نزدیک شاهد وقایع بوده، بر همه آثار تاریخی نگاشته شده در این خصوص برتری دارد.

منصور صفت‌گل، استاد دانشگاه تهران با بیان این‌که چاپ و انتشار متون مربوط به تاریخ عثمانی برای محققان ایرانی اولویت دارد، گفت: واقعیت این است که در گستره تاریخ‌نگاری فرهنگ ایرانی آثار متعددی در دوره عثمانی در ماوراء‌النهر و هندوستان و... تالیف شده است. چه آن‌هایی که به تاریخ ایران پرداخته باشند و چه آن‌هایی که بیان‌کننده موضوعات داخل آن قلمروها باشند، از جمیع جهات اهمیت دارند زیرا در یک بستر فرهنگی فعالیت می‌کردند و با این‌که بسترشان مشترک بود اما رویای عثمانی و رویای ازبک‌ها با رویای صفوی تفاوت داشت.

«جنبش جنگل» بررسی شد

چرا بازماندگان میرزا کوچک‌خان اسناد به‌جای‌مانده از او را نابود کردند؟/ میرزا کوچک؛ وطن‌خواه یا تجزیه‌طلب؟!

ژاله حساس‌خواه، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شعبه گیلان گفت: یکی از منسوبان میرزا به من گفت: تا چند سال پیش اسناد و اشیاء مختلفی از او را نگه داشته بودیم، اما از بس یک روز میرزا را دزد و دیگری قهرمان خواند، روز دیگر شورشی و تجزیه‌طلب و فردا آزادمرد. ما از ترس نمی‌دانستیم چه کنیم؛ برای همین همه را نابود کردیم!

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست بررسی (جنبش جنگل) به مناسبت یکصدمین سالگرد کشته‌شدن میرزا کوچک‌خان جنگلی با سخنرانی مجید علیپور، پژوهشگر تاریخ و عباس نعیمی، جامعه‌شناس به کوشش سازمان اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال کشور (رشت) برگزار شد.

مجید علیپور، پژوهشگر تاریخ درباره باز روایت تاریخ گفت: برخی از افرادی که میرزاکوچک را فردی تجزیه‌طلب می‌دانند، گرفتار پدیده‌ای هستند که من از آن افتادن در دام باز روایت تاریخ تعبیر می‌کنم، چرا از اصطلاح باز روایت استفاده کردم، چون وقتی تاریخ را با توجه به نیازهای روز بازخوانی می‌کنیم آن موقع فهم، برداشت و قضاوت ما نسبت به آن پدیده یا شخصیت تغییر پیدا خواهد کرد. در حال حاضر بازخوانی تاریخ صورت می‌گیرد، اگرچه اوایل کمتر بود، اما ذره ذره جا باز می‌کند، چنان‌که گفته‌اند هر روایت از تاریخ ناشی از نیازهای روز جامعه و مردم است. بنابراین یکی از پدیده‌هایی که شکل گرفته و عده‌ای گرفتار این بازخوانی ناقص تاریخ شدند، برای همین از آن به دام یاد کردم، نگاه به رویداد نهضت جنگل است. 

گفت‌وگو با صفورا برومند درباره وضعیت تاریخ‌نگاری زنان در ایران معاصر/5

نشانی از ثبت تاریخ زنان در ساختار تاریخ‌نگاری «مذکر»/ حضور زنان در برهه‌هایی از تاریخ سیاسی

صفورا برومند می‌گوید: غیبت زنان در متون تاریخی، در سپهر نشانه‌ای که این آثار تولید شده‌اند، امری عادی بوده است؛ اما توجه به این نکته ضروری است که در آثار مکتوبی که در ساختار تاریخ‌نگاری «مذکر» تولید شده‌اند نیز می‌توان نشانی از ثبت تاریخ زنان یافت.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- در دنیای کنونی هر روز شاهد انتشار کتاب، مقاله و یا پژوهش‌هایی در حوزه تاریخ هستیم که به موضوع تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و... می‌پردازند. اما آن‌چه در این میان همواره مورد بی‌مهری پژوهشگران حوزه تاریخ واقع شده فریاد بی‌صدای کنشگرانی است که در دوره‌های تاریخی حضور داشتند اما نامشان هرگز در تاریخ نیامده و تاریخ مدفون شده و در سایه مانده زنان از این فریادهای بی‌صدا شکل گرفته است. برخی از پژوهشگران بر این باورند که بخش تراژیک‌تر ماجرا اینجاست که زنان حتی برای خودشان هم آن‌چنان مساله نیستند، از همین رو هنگامی که گام در ژرفنای تاریخ می‌گذارند بیشتر رو به سیاست و کنش‌های مردانه دارند تا کاویدن هزارتوی تاریخ جنس خود. به راستی ریشه این کم‌کاری در کجاست، چه مسئله‌ای زنان و در مرحله بعد مردان را از کاویدن مسئله زن در تاریخ باز می‌دارد، جنس زن از چه دوره‌ای به عنوان مسئله تاریخ مطرح شد، خاستگاه این مفهوم کجا بود و اساسا زن ایرانی به مثابه نگارنده تاریخ بیشتر علاقه‌مند به کاوش چه سوژه‌هایی است.

اندیشه غالب بر نوشته‌های تاریخی دورۀ سلجوقی در ایران: کلام اشعری و حکمت عملی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده   : پروین ترکمنی‌آذر  :  دانشیار پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

چکیده

از ویژگی‌های تاریخنگاری دوره سلجوقی، جمع میان کلام اشعری و حکمت عملی ایرانیان پیش از اسلام است. از سویی احیای اندیشه سیاسی ایرانشهری و تبیین آن به عنوان الگوی عملی سلاطین در دوره سلجوقی در کتاب‌های سیر الملوک و متون تاریخی تجلی یافت. از سوی دیگر نفوذ کلام اشعری در ایران با آغاز وزارت نظام الملک، به اوج رسید و نوشته اغلب مورخان این دوره را متأثر نمود. مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این مسائل است که چگونه و چرا دو اندیشه اشعری و حکمت عملی ایرانیان در تاریخ نگری مورخان این دوره ظاهر شد، آیا زمینه حضور و جمع میان دو تفکر نشان از تعادل و توازن دارد یا استحاله و یا غلبه یکی بر دیگری؟ تحقیق حاضر نشان خواهد داد، تاریخ نگری مورخان دوره سلجوقی، تجلی‌گاه برخی دیدگاههای مشترک دو تفکر بود. در برخی موارد دیگر مورخان این دوره موجد تحولی در اندیشه‌های ایرانیان پیش از اسلام و اسلامی کردن آن بودند و در مواردی فارغ از دیدگاه‌های اشعریان، برای تبیین جایگاه مستقل پادشاهان، از حکمت عملی ایرانیان سود جستند.

کلیدواژه‌ها  :ایران ،تاریخ نگاری ​​​​​​​،تاریخ نگری ​​​​​​​ ،حکمت عملی ​​​​​​​،سلجوقیان ​​​​​​​،کلام اشعری

عنوان مقاله [English]

The Predominant Thought in Historical Texts during Seljuq Period in Iran: Ash'ari Theology and Practical Wisdom

نویسنده [English]

• Parvin Torkamanyazar

ترکمنی 

به مناسبت پنجم آذر، سالروز درگذشت محمدعلی فروغی

سیاستمداری كه تاریخدان بود/ مردی غرق در نسخ قدیمی

این یادداشت پرتویی است بر زندگی فرهنگی و ادبی یکی از سیاستمداران تاریخ معاصر ایران؛ محمدعلی فروغی که سال‌هایی از عمرش را صرف تالیف، ترجمه و تصحیح متون ادبی کرد و در سال‌های فعالیت سیاسی خویش نیز کوشید چهره‌ای نسبتا خوشنام از خود نشان دهد.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- نسیم خلیلی:پنجم آذر هزار و سیصد و بیست و یک خورشیدی، محمدعلی فروغی مولف-سیاستمدار برجسته‌ تاریخ معاصر ایران از دنیا می‌رود؛ مرگی که با آن همه کتابی که نوشته و ترجمه کرده و آن همه معلمی کردنها و آن همه خاطرات سیاسی تلخ و شیرینی که از خود به یادگار نهاده‌است، خود به یك تولد دوباره می‌ماند.

درباره خاطرات فعالیت سیاسی او یکی از منابعی که می‌توان بدان ارجاع داد و در روایت‌هایش زیست، آن کتاب  «چهل خاطره از چهل سال» ابراهیم صفایی‌ست حاوی نکاتی نغز درباره سیاستمداران و فضاهای سیاسی ایران معاصر که از جمله ناگفته‌هایی‌ست بدیع که به کار شناخت ریزه‌کاری‌های رفتاری سیاستمداران فراوان می‌آید و  یکی‌اش هم معطوف است به رفتارشناسی محمدعلی فروغی در کسوت نخست‌وزیر وقت که خواندنش به شناخت جامعه‌شناسانه جامعه بیمار و فرسوده ایران نیز کمک می‌کند و از این منظر در واقع یک تیر است با دو نشان.
سیاستمداری که خود جمله‌ای معترضه بود.