خمار آلا

پایگاه خبری اولکامیز – کریم رژیم : در موسیقی اصیل ترکمن ، « خمارالا » نامی کاملا شناخته شده و محبوب و نوستالوژیک است . آهنگی که بمانند صدها اثر موسیقیایی ترکمنی ، خالق آن گمنام و زمان خلق آن نیز مجهول بوده و طی قرون و اعصار ، سینه به سینه منتقل شده و زنده مانده است . این آهنگ تم بسیار محزون و نافذی دارد و هارمونی ریتمهای آن چنان درهم تنیده است که افزودن یا کاستن و هر نوع تغییری در آن ، محال مینماید و یا بطور مشخصی به استحکام و زیبایی آهنگ خلل وارد میکند . فاکتوری که از خصیصه های یک اثر کامل و فاخر هنری است .

نمایشنامه خوانی استاد بهرامی در انجمن جیحون

پایگاه خبری اولکامیز – انجمن جیحون برگزار می کند:

نام نمایش: یاشایشینگ بوغونلاری

تحسین شده در ایران و اجرا شده در ترکمنستان

نویسنده: استاد حکیم بهرامی

ترجمه به ترکمنی: استاد عیدمحمد اونق

و در ادامه:
شعرخوانی شاعران و گفتمان ادبی

از شاعران ، اهالی قلم و اندیشه، اصحاب فرهنگ و ادبیات ، اهالی رسانه و علاقمندان جهت شرکت در این محفل ادبی دعوت بعمل می آید. حضورتان زینت بخش مجلس ما خواهد شد

جمعه ۴اسفند ساعت ۳ بعدازظهر

خانه فرهنگ شهرداری گنبد جنب فلکه چای بویی

Www.ulkamiz.ir

تأثير طريقت‌هاي يسويه و نقشبنديه بر عرفان مختومقلي/ محمود عطاگزلي

مقاله‌ي ذيل در كنفرانس تبيين انديشه‌هاي مختومقلي كه به همت رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و وزارت فرهنگ و راديو و تلويزيون تركمنستان در دانشگاه مختومقلي عشق‌آباد در تاريخ 31/2/86 برگزار شد، ارائه گرديده است.
مقدمه:
گسترش سريع اسلام در كشورهاي مختلف، مرهون طريقت‌هاي اسلامي است كه در زمانهاي مختلف توسط مشايخ راهبري شده‌اند. طريقت يسويه در قرن ششم هجري قمري كه توسط خواجه احمد يسوي (فوت 562 هـ .ق) به وجود آمد، نقطه عطفي در عرفان تركمن‌ محسوب مي‌شود. مشايخ طريقت يسويه ترك بودند و تعالم آن به زبان تركي ارائه مي‌شد. بسياري از مشايخ اين طريقت، تركمن مي‌باشند. حسن قاراوول آتا معروف به گؤزلوك آتا، حكيم سليمان آتاي باقيرغاني و فرزندانشان، تركمن بودند. يسويه از قرن ششم تا قرن هشتم در بين تركمن‌ها رواج داشت. در قرن هشتم، خواجه بهاءالدين نقشبند (718-791 هـ .ق) ظهور كرد. او به پيران سلسله‌ي خواجگان انتساب داشت، ولي از خليل آتا و شيخ قثم - از مشايخ طريقت يسويه‌ - نيز خرقه ارادت پوشيده است.

نگاهي سبك‌شناسانه به شعري از فراغي «قدرين هيچ بيلمز»/يعقوب رحيمي داشلي‌برون

مقدّمه :
(واژه‌ي سَبْك) (style) در زبان عربي به معناي گداختن و زر و نقره است. ادباي قرن اخير آن را مجازاً به معناي " طرز خاصّي از شعر يا نثر " به‌كاربرده‌اند.سبك در اصطلاح ادبيّات عبارت است از روش خاصّ ادراك و بيان افكار به وسيله‌ي تركيب كلمات و انتخاب الفاظ و طرز تعبير. سبك به يك اثر ادبي وجهه‌ي خاصّ خود را القا مي‌كند و آن نيز به نوبه‌ي خويش وابسته به طرز تفكّر گوينده و نويسنده در باره‌ي "حقيقت" مي‌باشد.واژه‌ي سبك در سه مفهوم به‌كار مي‌رود: سبك شخصي ، سبك دوره ، سبك ادبي.
سبك شخصي: سبك خاصّ شاعر و نويسنده است و آثار او را در طول قرون از اثر هر كس ديگري به نحو نماياني متمايز مي‌دارد.كساني چون فردوسي،نظامي،خاقاني،سعدي و حافظ سبك شخصي دارند.در ادبيّات تركمني مختومقلي و ملّا نفس صاحب سبك شخصي هستند.
سبك دوره : سبك كلّي كم و بيش به هم شبيه شاعران و نويسندگان دوره‌هايي از تاريخ ادبيّات است مثلاً مختصّات شعري مشترك بين شاعران قرن 12ه.ق./18م.در ادبيّات تركمن.سبك شعر قرون 4 و 5 ه.ق. در ادب فارسي كه به سبك خراساني يا تركستاني معروف است.
سبك ادبي : وجوه تمايز آثار ادبي از آثار غيرادبي است.آثار ادبي در سرتاسر جهان مختصّات خاصّ خود را دارند.

ملاحظات تطبيقي بر شعري از مختومقلي فراغي، هوشي يانديرار/ يعقوب رحيمي داشلي برون

شعر«هوشي يانديرار» با ملاحظات تطبيقي ادبيات اسلامي در ذيل بررسي مي شود :
مقدمه : ادبيات تطبيقي به مقايسه‌ي ادبيات ملل با تكيه بر مستندات روابط ادبي علمي و فرهنگي است كه تاريخ ملّت ها وجود اين روابط را به اثبات رسانده باشد . شرح كامل آن در كتاب ادب المقارن اثر مرحوم دكتر محمّد غنيمي هلال است كه با همت دكتر سيّد مرتضي آيت اللّه زاده شيرازي ترجمه شده است .
ادبيات تطبيقي اهداف گوناگوني دارد كه به اجمال اشاره مي‌شود:

1- ادبيات تطبيقي سطح ادبيات ملّي و قومي را با بهره‌گيري از ادبيات ساير ملل بارور مي‌سازد و بالا مي‌برد.
2- آگاهي از ادبيات پربار ملت هاي ديگر باعث كاهش تعصب نادرست و بي‌مورد به ادبيات خود مي‌شود تا جايي كه هر ملتي با جديّت در رشد ادبيات خودي مي‌كوشد.
3- ادبيات تطبيقي شيوه‌اي خالص ايجاد مي‌كند كه پژوهشگران را در امر شناخت آثار اصيل ملّي و قـــومي از آثار بيگانه‌ي جريان‌هاي فكري و فرهنگي ياري مي‌كند. رشد احساس قومي و ملّي همراه با شناخت عناصر دخيل بيگانه باعث تقويت احساس دروني يك قوم يا ملّت وايجاد تفاهم و وفاق بين اعضاي آن‌هاست

مختومقلي و حكيم آتا/ آ. ساموئيلويچ / ترجمة محمد قجقي

انگيزة نگارش اين وجيزه را مقالة پروفسور آ. آ. سيمونوف كه در نشرية پژوهش هاي تركمن (شمارة 9-8 سال 1929 ) با عنوان منابع و مآخذ مرتبط با عرفان در ميان مردم تركمن به چاپ رسيده بود ، فراهم آورد . پروفسور سيمونوف صرفاً با استناد و ارجاع به آثار پيشين من ( تا سال 1915 ) در بارة شاعر تركمن مختومقلي ، از عدم پاسخگويي به يك سؤال اساسي و مهم مبني بر اينكه چه تأثيرات ويژه اي باعث نفوذ آسان شعر مختومقلي در نظرية جهاني صوفيان گرديد ؟ اظهار عدم رضايت كرده بود .

نگرشی انتقادي به شعري ازمختومقلي اؤزي براغينگ /یغقوب رحیمی داشلی برون

قالب: قوشوق(دؤرتله‌مه) وزن:هجايي(11هجا-5بند) آهنگ:4 + 4 +3 نوع ادبي: تعليمي- غنايي
رديف: براغينگ قافيه: الف- قافيه سالم: اؤزي- يوزي - گؤزي- دوزي- سؤزي
شكل قافيه : الف، ب، الف، ب/ پ، پ، پ، ب / ...
شيوه‌ي بيان:يكي از ويژگي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي بيان مختومقلي در برخي اشعار،استفاده از آيات،احاديث و روايات ديني به طور كامل درتمام محور عمودي و افقي شعر است. اين گونه اشعار از حالت تلميحي خارج شده، نوعي ترجمه و تفسير و توصيف ذوقي از متن مأخذ به دست مي‌دهد.برخي از اين اشعار مانند «علي بيلن گؤكجه كبدر»، «روزگار» و «آدلي يارانلار» شيوه‌ي روايي و داستاني دارد. بعضي اشعار چون «گلسه گره‌كدور» يا «اؤزي براقينگ»توصيفاتي است كه جنبه‌ي تعليمي- غنايي دارد. اين تعليمات غالباَ مبتني بر بشارت و انذار است و برگرفته از احاديث نبوي مي‌باشد.

گزارش پنجاه و هشتمین نشست انجمن جیحون – قسمت چهارم ( پایان )

پایگاه خبری اولکامیز – آنادردی کریمی: در بخش دوم جلسه انجمن چد تن از شاعران شعرهای خود را قرائت کردند. در ادامه نیز مهندس محمدطواق خوشکام، ترجمه منظوم شعری از مختومقلی فراغی را خواندند. در این قسمت متن شعر فراغی و ترجمه جناب خوشکام را می‌آوریم

محفل ادبی عبدالملک حرمالی برگزار شد + تصاویر

پایگاه خبری اولکامیز – لطیف ایزدی: عبدالملک خرمالی شاعر آزاده و خوش قریحه ترکمن صحرا هر ساله یک یا دو محفل ادبی در منزلش برگزار می کند. رویدادی جالب که ارزشمند و قابل تقدیر است.

وی در اقدامی خودجوش و شایسته شامگاه پنج شنبه بیست و ششم بهمن ماه ۱۴۰۲ بار دیگر اهالی فرهنگ و ادبیات گنبد را دور هم جمع کرد.

ریشه بحران‌های ناشی از تغییرات اقلیمی در تمام جهان مشترک است

مدیر حکمرانی ریسک و کاهش ریسک سوانح و بازیابی برای ایجاد تاب‌آوری، سازمان برنامه توسعه ملل متحد گفت: بحران‌هایی که ناشی از تغییرات اقلیمی رخ می‌دهد در همه جای جهان علل و ریشه‌های مشترک دارد که می‌تواند مخرب باشد.

به گزارش ایسنا، آنجلیکا پلنیتز در نشست تخصصی «تلفیق کاهش ریسک سوانح در برنامه‌های توسعه‌ای» که از سوی پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد، در خصوص توسعه مبتنی بر ریسک در سازمان ملل متحد به اهمیت توجه به رویکرد جامع کاهش خطر سوانح در برنامه توسعه پرداخت و گفت: سازمان ملل برنامه‌ای برای توسعه مبتنی بر ریسک را در چهارچوب‌های خاصی ایحاد کرده است که هر کشور باید با توجه به موقعیت و بحران‌هایی که دارد آن را عملیاتی کند.

وی با تاکید بر اینکه دوران توسعه سنتی گذشته است؛ ادامه داد: بحران‌هایی که ناشی از تغییرات اقلیمی رخ می‌دهد در همه جای جهان علل و ریشه های مشترک دارد که می‌تواند مخرب باشد. طرح های توسعه ای مبتنی بر ریسک باید با هم ادغام شوند وگرنه شرایط کاملا به چالش کشیده می‌شود.

چهار بنای تاریخی به مزایده رفت

از ۲۲ بنای تاریخی که برای سرمایه‌گذاری مرمت، احیاء و بهره‌برداری به مزایده گذاشته شده بودند، چهار بنای تاریخی سرمایه‌گذار پیدا کردند.

به گزارش ایسنا، ۲۲ بنایی که برای مرمت و احیاء به مزایده گذاشته شدند، در ۱۲ استان تهران، اصفهان، مازندران، گیلان، گلستان، یزد، زنجان، اردبیل، ایلام، سمنان، البرز و قزوین هستند، که شامل عمارت والی کهره در ایلام، حمام اوچ دکان در اردبیل، خانه منعمیان و خانه یدالهی در اصفهان، خانه فاطمی در نائین، خانه معظم‌الملک در چادگان اصفهان، کاروانسرای شاه عباسی کرج، کاروانسرای رباط سنگی امین‌آباد فیروزکوه، حمام سالار در سلطانیه زنجان، مجموعه حشمت‌الشکر در سرخه سمنان، خانه ابراهیمی و خانه میررحیمی و خانه صدیق و لطفی در دامغان، خانه سیدمحمود بهشتی و فلاح و خانه آرازی در قزوین، کاخ خوش ییلاق در آزادشهر گلستان، خانه فاطمی و خانه میرشهیدی در گرگان، خانه عضدی در گیلان، خانه قریشی و خانه شفاهی در آمل و کاروانسرای شمش در یزد است.

جلسه بازگشایی پاکت‌های پیشنهادی سرمایه‌گذاران برای شرکت در مزایده مرمت، احیاء و بهره‌برداری در مدت معین بناهای تاریخی، چهارشنبه ۲۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۲، در عمارت مسعودیه برگزار شد و پس از بررسی اسناد و مدارک افراد حقیقی و حقوقی، سرمایه‌گذاران چهار بنای تاریخی «خانه آرازی قزوین»، «خانه صدیق و لطفی دامغان»، «خانه عضدی گیلان» و «کاروانسرای شمش یزد» مشخص شدند.

صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی که مزایده این بناها از سوی آن انجام شده است، اعلام کرد با مزایده این چهار بنای تاریخی، بیش از ۵۰ میلیارد تومان از اعتبارات بخش خصوصی برای مرمت و احیاء بناهای تاریخی در چهار استان کشور، جذب شد.

این صندوق همچنین اعلام کرده است اسناد این مزایده، شفاف، قانونی و از طریق سامانه تدارکات الکترونیک دولت یا ستاد ایران، دریافت و بررسی شد.

برای بناهایی که به مزایده رفتند کاربری‌های مختلفی تعریف شده و قرار است پس از مرمت و احیاء، به مراکز فرهنگی – گردشگری، همچون موزه موسیقی، هتل‌ سنتی و مراکز اقامتی و پذیرایی تبدیل شوند.

انتهای پیام

خان نشین خوقند ترجمه ی محمد قجقی

خان نشین خوقند. این دولت واقع در آسیای میانه ی قرون 18 و 19/ م، نام خود را از اسم پایتختش شهر خوقند ( در گویش محلّی « به صورت کوکون » و یا « کوکان» این نام در ادبیات روسی و اروپایی به صورت « کوکند» تلفّظ می شد ) در بخش مرکزی درّه ی فرغانه گرفته است. فرغانه در دوره ی پس از مغول و پیش از قرن 18 / م، صرفآ ایالتی خان نشین بود، که مراکز آن ها در جای دیگری و عمدتآ در ماوراء النهربود. با فروپاشی سیاسی و اقتصادی خان نشین بخارا در حدود قرن 17/ م و تجزیه ی آن به تعدادی ملوک الطوایف، در فرغانه چندین ملوک الطوایف سر بر آوردند.امّا اکثر منطقه ابتداء توسّط شیوخ « خوجا ها» نقشبندی ساکن روستای « چاداق» واقع در بخش شمالی فرغانه اداره می شد.

نخستین دبیران زبان انگلیسی گنبدکاووس

ترکمن سسی - نازمحمد یگن‌محمدی - حدود 70 سال پیش، آموزش زبان خارجه در مدارس ایران اغلب زبان فرانسه بود که بعدها به تدریج زبان انگلیسی جایگزین آن شده‌ است.

دبیرستان کاووس گنبد دهه 40

صفر شادمان (صفر دَده) که زبان فرانسه خوانده بود با گذراندن دوره‌ی آموزشی زبان انگلیسی، در دبیرستان‌ها، زبان انگلیسی تدریس می‌کرد. در سال‌های بعد تاج‌محمد فصیحی (متولد1307) و قدیر ویردی رجائی (1311) و رستم زاهدی و باقری و مستر بارکلی مور آمریکایی متولد( 1942) از مدرسان زبان انگلیسی بودند. عبدالمجید مُدرّسی (متولد1318) لیسانس اقتصاد داشت اما زبان انگلیسی تدریس می‌کرد. تاج محمد فصیحی و قدیر ویردی رجائی از دانشسرای عالی تهران (دانشگاه تربیت معلم) در رشته زبان انگلیسی فارغ‌التحصیل شده‌ بودند.

اردوی مشترک کشتی گورش ایران و ترکمنستان برگزار شد

پایگاه خبری اولکامیز – رییس هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی گنبدکاووس گفت: اردوی مشترک تمرینی و دوستانه تیم‌های ملی کشتی گورش ایران و ترکمنستان با حضور ۷۰ ورزشکار و مربی به میزبانی این شهرستان برگزار شد.

ابراهیم ملاتش روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این اردوی مشترک با هدف آماده سازی تیم‌های ملی ایران و ترکمنستان برای حضور قدرتمند در رویدادهای آسیایی و جهانی سال آینده برگزار شد.

وی گفت: ۳۰ ورزشکار و مربی از کشور ترکمنستان و ۴۰ ورزشکار و مربی ایران از ۱۸ تا ۲۳ بهمن در این اردو تمرینی حضور داشتند.

عتبة الحقائق

ادیب احمد یوکنکینین 12-جی عصرده، قاراخانلی به‌ی‌لریندن محمد داد سیپهسالارا هدیه ائتدیگی، حدیث و عربجه بئیتلره اساسلاناراق یازدیغی شئیرلرله، اخلاقلی اینسان اولماغین یوللارینی، اخلاق پرینسیپلرینی آچیقلامیش، موختلیف اخلاقی اؤیود-نصیحت وئرمیش، ایسلامی ایدئیا و فیکیرلره یول گؤستریجی اوْلموشدور. خاقانیه لهجه‌سی ایله یازیلمیشدیر. اثرین آدی گونوموزده "حقیقتلرین آستاناسی" شکلینده معنالانا بیلیر.

موعاصیر زاماندا ایلک معلوم اولاندا "هبة الحقائق" و یا "عیبة الحقائق" اولاراق، سهو بیر شکیلده آدلاندیریلمیشدیر. اثرده دونیانی، آللاهی، اینسانی بیلمگین یالنیز علم یولو ایله اولا بیله‌جگی بیلدیریلیر. بیلیگین فایداسی و نادانلیغین زییانی حاقیندا اولان مؤوضونو ایشله‌ییب.

نظم واحیدی بئیت و روباعی‌لردن عیبارت اولان بو اثرینی شاعیر، یوسف خاص حاجب-این قوتادغو بیلیگی کیمی عروض وزنیله و کاشغر تورکجه‌سی ایله یازمیشدیر. شاعیرین بو اثرینی هارادا و نه زامان یازدیغی قطعی اولاراق بیلینمیر. اثرین کاشغر شیوه‌سی، اویغور حرفلرییله یازیلمیش ایلک یازماسی ایستانبولدا ایاصوفیه مسجیدی کیتابخاناسیندا یئرلشیر.

برگزاری نشستی درباره فروغ فرخزاد

نشست «فروغ فرخزاد؛ نابغه‌ای که باید از نو شناخت» برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا، این نشست روز سه‌شنبه از ساعت ۱۶ تا ۱۹ در گروه جامعه‌شناسی ادبیات انجمن جامعه‌شناسی ایران به نشانی مفتح شمالی، کوچه مشیری، پلاک ۶، طبقه سوم برگزار می‌شود و در آن شعر، مستندسازی و اندیشه‌های اجتماعی فروغ مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این نشست مهرداد ناظری - جامعه‌شناس و نویسنده - از «فروغ فرخزاد در قاب جامعه‌شناسی»، لیلا درخش - شاعر و مستندساز - درباره «فروغ، ادبیات تا سینما»، زهرا زاهدی - شاعر و پژوهشگر ادبی- درباره «فروغ و شعر افغانستان»، یاسر نوروزی - خبرنگار و پژوهشگر ادبی - درباره «وضعیت نشر کتاب‌های فروغ»، محمود توسلیان - مستندساز و نویسنده - درباره «فروغ شاعر، فروغ مستندساز» و حمید گودرزی - پژوهشگر سینما - درباره «فروغ، جامعه، سینما» سخن می‌گویند.

پخش فیلم مستند «خانه سیاه است» ساخته فروغ فرخزاد از دیگر بخش‌های این برنامه است که با مدیریت پوریا گل‌محمدی - شاعر و جامعه‌شناس - برگزار می‌شود.

انتهای پیام

تأثير طريقت های يسویه و نقشبنديه در عرفان مختومقلی/ محمود عطاگزلی

مقدمه:

گسترش سريع اسلام در كشورهاي مختلف، مرهون طريقت‌هاي اسلامي است كه در زمانهاي مختلف توسط مشايخ راهبري شده‌اند. طريقت يسويه در قرن ششم هجري قمري كه توسط خواجه احمد يسوي (فوت 562 هـ .ق) به وجود آمد، نقطه عطفي در عرفان تركمن‌ محسوب مي‌شود. مشايخ طريقت يسويه ترك بودند و تعالم آن به زبان تركي ارائه مي‌شد. بسياري از مشايخ اين طريقت، تركمن مي‌باشند.. حسن قاراوول آتا معروف به گؤزلوك آتا، حكيم سليمان آتاي باقيرغاني و فرزندانشان، تركمن بودند. يسويه از قرن ششم تا قرن هشتم در بين تركمن‌ها رواج داشت. در قرن هشتم، خواجه بهاءالدين نقشبند (718-791 هـ .ق) ظهور كرد. او به پيران سلسله‌ي خواجگان انتساب داشت، ولي از خليل آتا و شيخ قثم - از مشايخ طريقت يسويه‌ - نيز خرقه ارادت پوشيده است.

علت رواح طريقت نقشبنديه در ميان تركمن‌ها و جايگزيني آن با طريقت يسويه در سهولت رسيدن به درجه‌ي ذكر و ذاكري بود. از طرفي ديگر طريقت نقشبنديه خود انشعابي از طريقت يسويه بود و به اولياي آن طريقت‌ احترام خاصي قايل بود. به همين علت نيز تركمن‌ها آن را بدون هيچگونه مخالفتي پذيرفتند و در ترويج آن كوشيدند.

يكي از فرق‌هاي اساسي نقشبنديه با طريقت‌هاي ديگر در ذكر آن است كه به صورت خفيه انجام مي‌گيرد.. تمامي اذكار طريقتهاي مختلف به صورت جهر اجرا مي‌شود. ذكر خفيه، يعني ذكر دروني كه توسط لطايف انجام مي‌گيرد، اما ذكر جهر، يعني ذكري كه لساني است و با زبان آن ادا مي‌‌گردد.

Berdi Kerbabaýew ( 1894-1974 ) 1894-nji ýylyň mart aýynyň 15-ne Tejen etrabynyň Gowkyzereň obasynda düýä inýär. Ol 10 ýaşlaryndan mekdebe gatnap ugraýar. Oba mekdebinden soň ol Tejen, Kaka, Gorjow, Buhara medreselerinde okuwyny dowam etdirýär. Okuwa ähli düýrmegi bilen topulyp, bu ugurda uly erjellik görkezýär. Gelejekki ýazyjyda ýaşlykdan çeper edebiýata uly höwes döreýär. Ol türkmen halk döredijiligini, klassyk edebiýaty, Gündogaryň Nyzamy, Jamy, Nowaýy ýaly uly söz ussatlarynyň eserlerini içgin öwrenýär. Aç towugyň däne agtaryşy ýaly, ol elmydama kitap, eser gözleginde bolýar. Onda çeper eserler döretmäge höwesdöreýär.

Berdi Kerbabayev GYZLAR DÜNYASİ

Öñ zamanlar bardy şeýle bir wagyr:
”Añsadyna bakan aýal gyz dogyr”

Bu pikir gelýärdi örän uzakdan,
Aýal-gyzy hiç çykarman duzakdan.

Diýseñ: ”Gyzy boldy planyñ, äheý!”
”Ola bolmandyr-ow – diýerler – päheý!”

Gyz kişiniñ maşgalasy ahyry,
Adam hasap etmezler ol pahyry.

Gyz ýurt goramaz, busar oturar,
Abraý däl, käte ysnat getirer.

Gyzdan yurt eýesi ýa nesil bolmaz
Gyzly uzak gülmez, ogully ölmez!

گزارش پنجاه و هشتمین نشست انجمن جیحون – قسمت چهارم ( پایان )

پایگاه خبری اولکامیز – آنادردی کریمی: در بخش دوم جلسه انجمن چد تن از شاعران شعرهای خود را قرائت کردند. در ادامه نیز مهندس محمدطواق خوشکام، ترجمه منظوم شعری از مختومقلی فراغی را خواندند. در این قسمت متن شعر فراغی و ترجمه جناب خوشکام را می‌آوریم

از خوی تا قم، آلمان و آمریکا

عباس زریاب خویی از خانواده‌ای بی‌سواد از خوی سربر می‌آورد، دکتری خود را در آلمان می‌گیرد، به ایران برمی‌گردد و در دانشگاه تهران تاریخ درس می‌دهد.

به گزارش ایسنا، عباس زریاب خویی ۲۹ سال پیش در چنین روزی (۱۴ بهمن ۱۳۷۳ در سن ۷۵ سالگی) از دنیا رفت. او مورخ، ادیب، نسخه‌شناس، نویسنده و مترجم ایرانی بود که درباره زندگانی خود نوشته‌ است: «من در ۱۵ ذی قعده ۱۳۳۷ هجری قمری به دنیا آمده‌ام. این تاریخ را دایی مرحوم من که تنها فرد باسواد در میان اقوام نزدیک ما بود در پشت قرآن خانوادگی نوشته بود و مطابق است تقریبا! با بیست و دوم تیرماه ۱۲۹۸ هجری شمسی و سیزدهم ژوئن ۱۹۱۹ مسیحی. هنگامی که ۱۰ سال پس از آن اداره ثبت احوال به شهر خوی آمد و گرفتن شناسنامه که در آن وقت «سجلّ احوال» نامیده می‌شد برای همه الزامی شد، پدر من هم سن تقریبی خود و اعضای خانواده خود را به یکی از کارمندان ثبت احوال گفت و او برای من سال ۱۲۹۷ شمسی را نوشت که البته با توجه به وضع آن زمان این اختلاف چندان مهم محسوب نمی‌شد.»

گزارش یکصد و شصت و هشتمین نشست جمعیت فرهنگی-هنری مختوم قلی کلاله

پایگاه خبری اولکامیز – قمرالدین سیدی: هنرمندان با نوآوری و بدعت بی بدلیل هنری خویش در زمینه های متفاوت، تسکین دهندگان روح های طغیان گرند که با معجزه آلات هنری به دستان یغماگرشان، دستان بیشماری را به تحسین و سرهای بی قیاسی را در عالم رویای خویش که به نوعی از خود بیخود شدن است به تحبیب و تعجیب وا می دارند.

بیست و نهم دیماه که روز یادواره هنری از شخصیت های وارسته این دیار به نام های ارازمحمد باخوشی و تویلی باغشی بود که عمری را با تارهای بی تار دوتار سپری نموده و با آن مانوس و معجون بوده و حتی در بستر خواب نیز تا آخرین دمادم روز با لمس و بوسه نهادن بر پرده ی بی پرده ی تار، تار و خارهای بی رحم زندگی را به خیال خویش زدوده و یا با رویای شیرین به افق های دیرین نگریسته و چشمان بی رمص خویش را به خواب می سپردند فرا رسید.

رونمایی از کتاب‌های نادر ابراهیمی

مراسم رونمایی از شش اثر چاپ اول از نادر ابراهیمی - نویسنده فقید - برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، در این مراسم حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری، معاونان و مدیران کانون و فرزانه منصوری همسر زنده‌یاد نادر ابراهیمی حضور دارند.

براساس این خبر کتاب‌های «قصه‌ی دو کبوتر»، «قصه‌ی زندگی یک برگ»، «پنجره‌های دنیای کوچک من»، «ما ارمنی‌های این آب و خاکیم»، «یک گوشه‌ی ساکت جنگل» و «این باغ بزرگ باور نکردنی» عنوان آثار چاپ‌نشده از زنده‌یاد ابراهیمی است که در این آیین هم‌زمان با دهه فجر انقلاب اسلامی رونمایی می‌شود.

علاقه‌مندان به حضور در این برنامه می‌توانند ساعت ۱۵ تا ۱۶:۳۰ روز دوشنبه ۱۶ بهمن ۱۴۰۲ به سالن سینما تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان خالد اسلامبولی مراجعه کنند.

از نادر ابراهیمی پیش‌تر کتاب‌های «قصه‌ی گل‌های قالی»، «پهلوان پهلوانان» و «عبدالرزاق پهلوان» از سوی انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شده است.

انتهای پیام

گزارش پنجاه و هشتمین نشست انجمن ادبی جیحون – قسمت سوم

عبدالملک خرمالی شاعر ترکمن، نگران انسان‌ها و زندگی آنان است

پایگاه خبری اولکامیز – آنادردی کریمی مطالبی را درباره شعرهای عبدالملک خرمالی به زبان فارسی قرائت کردند. البته دیدگاه ایشان تنها مختص به شعرهای قرائت شده در جلسه نبود، بلکه شامل شعرهای دیگر شاعر نیز می‌شد. مطالب و دیدگاه‌های ایشان را در ادامه می‌خوانیم:

شاعر عبدالملک خُرمالی چون بسیاری از شاعران کوته‌سرای معاصر به همه موجودات می‌اندیشد. دغدغه همه را دارد و آن را به زبان شعر می‌سراید. ما در اینجا به اختصار به برخی از دغدغه‌ها، بیم‌ها، دردمندی‌ها، اضطراب‌ها، آرزوها، همدلی‌ها، توصیف‌های زیبا و … شاعر اشاره می‌کنیم.

* او نیز چون دیگر شاعران معاصر به ویژه شاعران کوته‌سُرا حتی به مترسک که ظاهراً بی‌ارزش است توجه می‌کند.

گزارش پنجاه و هشتمین نشست انجمن ادبی جیحون – قسمت دوم

بررسی اشعار عبدالملک خرمالی

پایگاه خبری اولکامیز – آقای ناز محمد یگن محمدی توضیحاتی درباره شعر کوتاه و اشعار شاعر مطرح کردند. در اینجا مطالب ایشان را به طور کامل می‌آوریم: محتوای سخنرانی ایشان در دو بخش بود. بخش اول: چکیده‌ای پیرامون توصیف اشعار کوتاه و موجز. بخش دوم: نظرات آقای یگن محمدی و نقد مثبت و تحسینی ایشان.

بخش اول: در نظم و نثر کوتاه، شاعر و نویسنده تلاش می‌کند مفهوم را با ایهام، کنایه، ایما، اشاره، استعاره و ایماژ به خواننده و شنونده برساند. ایماژ به خوانند

گزارش پنجاه و هشتمین نشست انجمن ادبی جیحون – قسمت اول

سنگ‌ها بیش از گنجشک‌ها

پایگاه خبری اولکامیز – آنّادُردی کریمی: پنجاه و هشتمین نشست انجمن ادبی جیحون روز جمعه ۶ بهمن ساعت ۳ بعدازظهر در خانه فرهنگ شهرداری گنبد جنب فلکه چای بویین برگزار شد.

رئوس برنامه ها به این شرح بود:

۱- نقد و بررسی اشعار عبدالملک خُرمالی

۲- شعرخوانی شاعران و گفتمان ادبی

عبدالملک خُرمالی از شاعران کوته‌سرای ترکمن است که اغلب به زبان فارسی و در مواردی به زبان ترکمنی شعر می‌سراید. خُرمالی دارای پنج جلد کتاب چاپ شده با عناوین: مداد خاکستری، سنگ‌ها و گنجشک‌‌ها، گناه آینه، این کتاب بوی نان می‌دهد و آواز پر قو می‌باشند.

ورزشکاران قهرمان قدیم رشته‌ی دو و میدانی گنبدکاووس

ترکمن سسی - نازمحمد یگن محمدی - جوانان دونده و پرتابگر دهه‌های 30 ،40 و 50 شخصیت‌هایی سالم و با نشاط و سرشار از انرژی بودند. جوانان آن دوره امکانات ورزشی بسیار محدودی داشتند اما همّت والا و غیرت داشتند. نه از پیست دو ومیدانی تارتان خبری بود و نه از وسایل و لوازم ورزشی پیشرفته و نه از کفش و لباس ورزشی مناسب.در زمین‌های خاکی تمرین‌می‌کردند اما آمال و آرزوهای بزرگ در سرمی پروراندند. آرمان‌خواه بودند و به هدف‌های عالی فکر می‌کردند. در آن دوره استان گلستان نبود و ورزشکاران ترکمن از استان مازندران در مسابقات شرکت‌می‌کردند. بیشتر ستارگان دو و میدانی بندرترکمنی و گنبدی در سطح استان و کشور مقام های اول و دوم وسوم را کسب می‌کردند و مدال‌های طلا و نقره و برنز را برگردن می‌‌آویختند.

البته دوندگانی در سطح تیم ملی و قهرمانی آسیا بعدها هم پابه میادین ورزشی گذاشتند. از جمله نورمحمد آنا قره‌جه ، رجب محمد اونق ، موقر کلته ازگمیش‌تپه، عبدالصادق گرگانی از سیجوال، عبدالغفار سقر از آق‌قلا، ایرج ایری، نارمحمدقره‌باش، فرهاد آق‌آتابای و دانقطار یاقوتی از گنبد. احمد طواق‌زاده‌کم، نیرومند توماج‌ها از چارقلی، شیرمحمد خوجه از بندرترکمن و ده‌ها ستاره دیگر که خوش درخشیدند.

«نان» در زبان‌ها و گویش‌های مختلف

نان در انواع زبان‌ها و گویش‌ها به گونه‌های مختلف نامیده می‌شود؛ «کُلیره» در کردی، «کلوچه» در آمُره‌ای، «کُلو» در سیرجانی و «کَلَن» در گیلکی.

به گزارش ایسنا، گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه نکاتی درباره زبان نوشته است: «نان» در انواع زبان‌ها و گویش‌ها به گونه‌های مختلف نامیده می‌شود. «کُلیره» در کردی، «کلوچه» در آمُره‌ای، «کُلو» در سیرجانی و «کَلَن» در گیلکی با یکدیگر خویشاوند و از یک ریشه هستند. این ریشه با برخی از نام‌های غیرایرانی نیز مشترک است. مانند «کالیکس» در یونانی و «کالابوک» در روسی. این نام‌ها با نام «کالی»، ایزدبانویی که در زمان‌های بسیار دور پرستش می‌شده است، مربوط‌ هستند. ازآنجاکه در آن دوره بر این باور بودند که نان هدیهٔ آن ایزدبانوست، آن را مقدس می‌داشتند.

در سوگ یک دوست

مسافر خسته از جهل که قلمش روشنی بخش جهان کوچک ما بود

پایگاه خبری اولکامیز – انا لله و انا الیه راجعون .

دانگ آتار ارجبی نویسنده بی بدیل کلاله ای همانند اسمش آفریننده روشنایی در مسیر جهالت بود.

وی در روستای اجن قره خوجه در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد. نام پدرش عطا ملا بود. در شروع تحصیلات ابتدایی به شهر کلاله مهاحرت کردند و تحصیلاتش را در شهر کلاله اغاز نمود و در کل دوران تحصیلات شاگرد ممتاز بود.

برگزاری دومین جلسه ی سخنرانی استاد دکتر یعقوب رحیمی داشلی برون در بنیاد مختومقلی فراغی

به اطلاع دوستاران و علاقه مندان به زبان و ادبیات ترکمنی و بویژه مختومقلی فراغی می رسانیم که بخش دوم سخنرانی استاد دکتر یعقوب رحیمی داشلی برون،فردا،دوشنبه 9 (نهم) بهمن ماه 1402برگزار خواهد شد.این سلسله سخن رانی ها با عنوان کلّی ( تحلیل انقلاب ادبی،فکری و زبانی مختومقلی فراغی) در طی هفته ها و ماه های پیش رو برگزار خواهد شد.با توجّه به تازگی مطالب و موضوعات مطروحه، حضورفضلاء و ادبا را مغتنم می شماریم.

سخنران: دکتر یعقوب رحیمی داشلی برون

زمان: دوشنبه نهم بهمن ماه 1402، ساعت چهار بعد از ظهر

مکان، گنبد کاووس: دفتر بنیاد مختومقلی فراغی، جنب برج قابوس

بخش سوم آسیای مرکزی، نام نویسنده: عنایت الله رضا

در سال ۵۵۵ م هجوم توکیوها (ترکان) به خوارزم آغاز شد و مهاجمان طی یک سال و نیم قزاقستان مرکزی، هفت‌رود و خوارزم را مسخر کردند (گومیلف، ترکان 35). توکیوهای قبیلۀ آشینا (ترکان) در سدۀ ۶ م با تصرف بخشهای وسیعی از اراضی شرق و غرب آسیای مرکزی، ازجمله سغد و خوارزم و کوشان و غرب صحرای گبی، سرزمینهای گسترده‌ای را در اختیار گرفتند. در شرق صحرای گبی و سیبری شرقی نیز گروههایی از مردم آن نواحی تابعیت ترکان را گردن نهادند. در این سده، دو خاقانات ترک در شرق و نواحی میانی و سپس غربی آسیای مرکزی پدید آمد که به خاقانات شرقی و غربی شهرت یافت (همان، 148). در سالهای ۵۸۲-۵۸۴ م رابطۀ دو خاقانات قطع شد. امپراتوری چین در ایجاد اختلاف میان دو خاقانات دست داشت (گروسه، 133). خاقانات غربی که در نیمۀ نخست سدۀ ۶ م پدید آمده بود، پس از حدود ۱۰۰ سال در ۳۸ ق/ ۶۵۸ م عملاً قدرت پیشین را از دست داد و طریق انقراض در پیش گرفت. در ۴۰ ق/ ۶۶۰ م ترکان غربی پس از تحمل شکستی سخت در برابر سپـاه چین به فرماندهی سو ـ دین ـ فان تابعیت چین را گردن نهادند (بیچورین، I/ 249). از ۴۴ ق/ ۶۶۴ م دشتهای دامنۀ شمالی کوههای تیان‌شان به تصرف سپاهیان چین درآمد (گومیلف، همان، 246).

عربهای فاتح خراسان در ۴۴ ق کابل را مسخر کردند و سپس عازم پنجاب و دست‌یافتن بر بخش وسیعی از هند شدند (همانجا؛ رضا، ۲۰۳). در پایان سدۀ ۱ ق/ ۷ م امپراتور چین از دودمان تانگ با اغتنام فرصت، ابتکار عمل را از خاقانات شرقی گرفت. سرانجام این خاقانات نیز منقرض شد (همو، ۱۵۶، ۱۶۲؛ گومیلف، همان، 244-246). از این پس قبایل تابع ترکان اتحاد پیشین را از دست دادند و در سراسر آسیای مرکزی پراکنده شدند (نک‍‌ : دبا، ترک، که به این قبایل و اقوام اشاره شده است). اینان نیز بر سر چراگاهها و محل استقرار با یکدیگر نزاع می‌کردند. گاه گروههایی از آنان چون اویغوران، غزان و دیگران نیرو می‌گرفتند و به تشکیل دولتهای بزرگ‌تری چون قراختاییان، دولت اویغور و جز آنها می‌پرداختند (نک‍ : دبا، ترک). گروههایی در آسیـای مرکزی و برخی هم در غرب آسیا و شمال قفقاز و حوالی رود ولگا چون خزران، بلغارها و دیگران دولتهایی تشکیل دادند. گردیزی از این اقوام یاد کرده است (ص ۲۵۵ بب‍ ‌).

بخش دوم آسیای مرکزی، نام .نویسنده : عنایت الله رضا

در اواسط سدۀ ۳ ق‌م بحرانهای اجتماعی و اقتصادی بر دولت سلوکی چیره شد. ساتراپیهای بلخ و پارت از سلسلۀ سلوکی جدا شدند و حکومت یونانی آن سرزمین را تحت فشار قرار دادند. پارتها پس از شکست سلوکیان در پیکار ماگنزیا، به نواحی اطراف دریای هیرکان (کاسپی) روی آوردند، در آنجا مستقر شدند و حکومت خود را از شرق و غرب گسترش دادند (کوشلنکو، 131). مهرداد اول (۱۷۳- ۱۳۹ ق‌م) با استفاده از موقعیت به بلخ حمله کرد و مناطقی از آن سرزمین را متصرف شد. در ۱۲۹ ق‌م با شکست آنتیوخوس هفتم در جنگ با پارتها و کشته‌شدن وی، دولت سلوکی منقرض گردید. پارتها مناطق شرقی تابع دولت سلوکی را به تصرف درآوردند. مهاجرت جمعی قبایل کوچنده که در سالهای ۱۴۰-۱۲۰ ق‌م ادامه یافت، موجب بروز دشواریهایی برای حکومت پارت گردید، چنان‌که فرهاد دوم در پیکار با کوچندگان در ۱۲۹ ق‌م جان خود را از دست داد (همو، 131-132).

در سده‌های ۲-۱ ق‌م در آسیای مرکزی دولتهای کوچکی در دشت فرغانه پدید آمدند. یکی از این دولتهای مستقل، دولت کوشان بود که از سدۀ ۳ م زیر سلطۀ دولت ساسانی قرار گرفت. در سدۀ ۴ و ۵ م در باکتریا و سغد، هپتالیان زمام امور را در دست داشتند. دولت هپتالیان به‌سبب هجوم قبایل کوچندۀ ترک ناحیۀ هفت‌رود ساقط شد. درنتیجه، سغد و بلخ از این پس تابع خاقانات ترک شدند (BSE3, XXIV(1)/ 387).

بخش اول آسیای مرکزی، نام.نویسنده : عنایت الله رضا

آسیایِ مَرْکَزی، نام و اصطلاحی مسبوق‌به‌سابقه که در نوشته‌های جهانگردان و سیاحان در زبانهای انگلیسی و فرانسوی به صورتهای «آسیای بالا» و «آسیای داخلی[۱][۱]» آمده، و هدف از آن مشخص‌کردن بخشهای مرکزی قارۀ آسیا بدون توجه به مرزبندیهای جغرافیایی منطقۀ مورد بحث در آن قاره بوده است (میروشنیکف، 476).

محدودۀ آسیای مرکزی تاکنون به صورتی دقیق مشخص نشده است. در نیمۀ نخست سدۀ ۱۹ م/ ۱۳ ق الکساندر هومبولت[۲][۲]، جهانگرد و جغرافی‌نگار آلمانی که دانشگاه برلین به نام او ست، نخستین دانشمندی بود که در اثر مشهور خود زیر عنوان «آسیای مرکزی[۳][۳]» ــ که در ۱۸۴۳ م/ ۱۳۵۹ ق در پاریس انتشار یافت ــ کوشید تـا سرحد امکان مرزبندیهای آسیای مرکزی را مشخص کند. در نوشتۀ او آسیای مرکزی به سرزمینی از قارۀ آسیا اطلاق می‌شد که در فاصلۀ °۵ شمالی و °۵ جنوبی در °۵/ ۴۴ عرض جغرافیایی در منطقۀ میانی قارۀ آسیا واقع است. اگرچه هومبولت حدود شرقی و غربی منطقۀ آسیای مرکزی را مشخص نکرد، با این وصف می‌توان چنین استنباط نمود که فلات اوست‌یورت [۴][۴]و رشته‌کوههای خینگان بزرگ حدود شرقی و غربی آسیای مرکزی را تشکیل می‌داده‌اند. مرزبندی جغرافیایی هومبولت بعدها از سوی برخی از محققان مردود شناخته شد. نیکلای خانیکف نظر هومبولت را ناقص دانست. وی همۀ مناطق شرق ایران و نیز افغانستان را بخشی از آسیای مرکزی نامید، حال‌آنکه هومبولت ایران و افغانستان را خارج از محدودۀ آسیای مرکزی می‌دانست. با گذشت حدود دو دهه، فردیناند ریختهوفن[۵][۵]، جغرافی‌نگار آلمانی، نظریۀ جدیدی ارائه کرد و قارۀ آسیا را به دو منطقۀ مرکزی و پیرامونی تقسیم نمود. وی آسیای مرکزی را شامل مجموع بخشهای داخلی با شبکۀ رودهایی دانست که با دریاهای آزاد پیوند نداشتند. از دیدگاه او محدودۀ آسیای مرکزی رشته‌کوههای آلتای در شمال، تبت در جنوب، پامیر در غرب، و رشته‌کوههای خینگان در شرق بود. تا اواخر سدۀ ۱۹ و اوایل سدۀ ۲۰ م، روسها اصطلاح ترکستان را دربارۀ آسیای مرکزی به کار می‌بردند (بروکهاوس، XXXIV/ 174-175؛ لونین، 8) که شامل ترکستان روس و ترکستان چین بود.