پدر علم کویرشناسی ایران چشم از جهان فروبست

پدر علم کویرشناسی ایران و دارنده مدال ملی و نشان دانش پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش در حوزه‌های جغرافیا و کویر امروز ۲۸ مرداد چشم از جهان فروبست.

به گزارش ایسنا، پرویز کردوانی متولد ۱۳۱۰، جغرافیدان ایرانی و دارنده مدال ملی و نشان عالی دانش در ایران بود. او در پنجمین همایش چهره‌های ماندگار (سال ۱۳۸۴) به عنوان چهره ماندگار در زمینه جغرافیا معرفی شد. پدرش حسینعلی بلوکباشی از ملاک منطقه بود و فریده گلبو همسر اوست و مجسمه یادبود وی به پاس زحمات بی دریغی که در حوزه محیط زیست داشته، در میدان انقلاب شهر گرمسار نصب شده است.

کتاب «تاریخ بنیادی» تالیف فریدریش ماینکه بررسی می‌کند؛

تفاوت و تمایز میان دو مفهوم تاریخ‌بنیادی و تاریخی‌گری

فریدریش ماینکه در کتاب «تاریخ بنیادی» به‌خوبی توانسته است تفاوت و تمایز میان دو مفهوم تاریخ‌بنیادی و تاریخی‌گری را نشان دهد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «تاریخ بنیادی» نوشته فریدریش ماینکه با ترجمه عباس زریاب خویی از سوی انتشارات خوارزمی منتشر شد. فریدریش ماینکه مورخ آلمانی در آثارش کوشید تاریخ فکری و سیاسی را تلفیق کند و ترکیبی از ارزش‌های فرهنگی و سیاسی بیافریند. در جهان میهنی و دولت ملی (۱۹۰۸) چگونگی جایگزینی ملی‌گرایی رمانتیک‌ها را با آرمان‌های روشنگری بیان می‌کند. ماینکه چهارده سال در بایگانی‌های دولتی پروس کار کرد و سپس به تاریخ‌نگاری حرفه‌ای روآورد. از جمله آثار اوست: ماکیاولیسم(۱۹۲۴)، که به دیدگاه‌های گوناگون درباره کشورداری و تحول این نظرها از قرن ۱۵ تا زمان فردریک کبیر می‌پردازد؛ تاریخ‌گرایی(۱۹۳۶)، که درباره آغاز تاریخ‌گرایی و تحول آن از زمان جامباتیستا ویکو، فیلسوف ایتالیایی، به بعد است؛ و فاجعه آلمان(۱۹۴۶)، که حاوی انتقادات و مخالفت او با حکومت نازی است.

ترکمن های آسيای مرکزی دردوره حمله مغولان

س.گ.آغاجانف
ترجمه از: رحيم کاکايی

منابع روايت های سده های ميانه حاوی اطلاعات بسيار ناقص درباره قبايل ترکمن درآستانه حمله مغولان آسيای مرکزی است.قبايل ترکمن دراين زمان درمنطقه بين فاراب ودريای آرال زندگی ميکردند. گروه جداگانه ای از ترکمنها ساکن اطراف يانگی کنت (1) وآرال قرا قوم شدند. ترکمنهای چادرنشين وکوچنده همچنين بين جند (2) ودرياچه قارا کول پراکنده بودند ( دراواسط سده دوازده اين قبايل ترکمن به دولت قره خانيان سمرقند درمبارزه عليه خوارزمشاهيان مساعدت کردند). درآغاز سده سيزده ترکمنها درسمت چپ سيردريا درمنطقه زرنوک (3) زندگی کردند. 

بخش بزرگی از ترکمنها دراستپ های پيرامون واحه خوارزم ساکن بودند. ياقوتی مي نويسد، درآنجا قبايلی از ترکها وترکمن ها با دام ها وچارپايان خود زندگی مي کنند. دربين اين قبايل ترکمن احتمالا زندگی مي کردند چاغراق ها ( ايگراق ها – قبايل ترک باستان.مترجم) که در ارتش خوارزمشاهيان خدمت مي کردند. درآرال وماوراء دريای خزر گروه های ترکمن و اوغوز درآميختگی با قبايل کانقال ها وقبچاق ها زندگی مي کردند. توده ی اصلی ترکمن درآستانه ی حمله ی مغولها در خراسان، گورگن، دهستان (4) ومناطق هم مرزسکونت داشتند. درسه ماهه ی نخست سده ی سيزده قبايل ترکمن آسيای مرکزی درمبارزه با حمله چنگيز خان شرکت کردند. يکی از نخستين درگيری ها با استيلاگران پس ازاشغال شهرجند توسط مغولها روی داد.

لطف‌الله یارمحمدی درگذشت

لطف‌اللّه یارمحمدی، زبان‌شناس برجسته کشور و عضو پیوسته فرهنگستان در سن ۸۸ سالگی دار فانی را وداع گفت.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) انجمن زبان‌شناسی ایران از درگذشت لطف‌اللّه یارمحمدی، زبان‌شناس برجسته کشور و عضو پیوسته فرهنگستان علوم خبر داد و اعلام کرد: «با کمال تاسف و تاثر مطلع شدیم استاد عزیزمان جناب آقای دکتر لطف‌اللّه یارمحمدی، زبان‌شناس برجسته کشور و عضو پیوسته فرهنگستان علوم دارفانی را وداع گفته‌اند.»

لطف‌الله یارمحمدی متولد ۱ مرداد ۱۳۱۲ در فراهان، زبان‌شناس، استاد بازنشسته دانشگاه شیراز و عضو پیوسته فرهنگستان علوم بود. او مدرک کارشناسی زبان انگلیسی خود را از دانشسرای عالی، مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی را از دانشگاه ایندیانا و نیز دکترای زبان‌شناسی را از دانشگاه ایندیانا دریافت کرده بود.

یارمحمدی در سال ۱۳۹۰ برگزیده جایزه علمی «علامه طباطبایی» بنیاد ملی نخبگان شد. از آثار او می‌توان به «ارتباطات از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی»، «گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی»، «فرهنگ بسامدی کامپیوتری زبان فارسی»، «بررسی مقابله‌ای زبان فارسی و انگلیسی»، «فرهنگنامه موضوعی توصیفی علوم انسانی، گفتمان‌شناسی، جامعه‌شناسی زبان، روان‌شناسی و عصب‌شناسی زبان» و ... اشاره کرد.

توماس مان و تاریخ

مان مثل هم‌وطنش اسوالد اشپنگلر سیر تاریخ را در بالندگی، توقف و رکود و بعد انحطاط و سقوط می‌دید، با این تفاوت که اشپینگلر از جامعه و تمدن گفت و مان داستان خانواده‌ای را روایت کرد. اما روند یکسان است؛ مثل گیاهی که می‌روید، رشد می‌کند، پژمرده می‌شود و می‌میرد و جای خود را به گیاه دیگری می‌دهد.

به گزارش ایسنا، روزنامه اعتماد نوشت: «تابستان ۱۹۵۵ در چنین روزی از دنیا رفت. در شاهکارش، خاندان بودنبورک، از زبان شخصیت اصلی می‌گوید: «من چیزی را می‌دانم که هنوز به فکر تو نرسیده. من زندگی و تاریخ آن را می‌شناسم. می‌دانی که اغلب نشانه‌ها و مظاهر دیدنی و ملموس خوشبختی و پیشرفت تازه وقتی به چشم می‌خورند که در واقع راه سراشیب از مدت‌ها پیش شروع شده بوده. طول می‌کشد تا این نشانه‌های بیرونی به ما برسند. مثل این ستاره‌ای که آن بالا می‌درخشد و نمی‌دانیم که از مدت‌ها پیش شروع کرده نورش را از دست بدهد یا مدت‌هاست خاموش شده.»

 انّا لله و انّا الیه راجعون

        با کمال تالّم و تاسّف،خبر درگذشت استاد عبدالله آهنگری را دریافت کردیم.آن شادروان، به نوعی تاریخ شفاهی ترکمن ها بود ، ضمنا اشعار  ایشان هم قابل توجه هستند.برای حقیر امّا ایشان از زاویه ی دیگری هم قابل احترام بودند و هستند و آن اینکه فرزند فاضلی جون عبدالقادیر آهنگری، از دوستان نزدیک بنده را تربیت کردند ، که درگذشتشان در چهار دهه ی پیش،ایشان را بسیار مکدر ساخت.حقیر برای آن مرحوم رحمت و رافت الهی و برای فرزندان آن شادروان صبر و شکیبایی آرزو می کنم.

 محمد قجقی، عضو هیئت موسس و مدیر عامل بنیاد مختومقلی فراغی

" بازی بزرگ" نوشته ی: پیتر هاپکرک    ترجمه ی : محمد قجقی

    توضیح: سال ها به میلادی است و مقاله بسال 1997 نوشته شده است.

711- یک سپاه عرب ( مسلمان) سند را به تصرف در آورد.

1175-1026 سلطان محمود غزنوی،هند شمالی را مورد حمله قرار داد.

1206-1175- محمد غوری، شش بار به هند یورش برد.

1240-1219 خاک روسیه به دست مغولان افتاد.

1398- تیمور لنگ، دهلی را به باد غارت گرفت.

1480- اولین مواجهه ی مسلحانه بین روس ها- به رهبری ایوان سوم ( ایوان کبیر 1505-1462) و مغول ها در کنار رودخانه " اوگرا" به هزیمت دو طرف از یکدیگر انجامید.

1526- " بابر"هند را مورد حمله قرار داد و امپراتوری " مغولان هند" را تاسیس نمود.

 1553 – تزار ایوان چهارم ( ایوان مخوف 1584- 1547) قلعه ی " قازان " مغولان را متصرف شد.

تاریخ مختصر اویغورها نگارش : لازلو راسونی ترجمه : محمد قجقی

تاریخ مختصر اویغورها

مقدمه: اویغورها اهالی بومی ترکستان شرقی- که به عنوان «سین‌کیانگ» یا «منطقه خودمختار سین‌کیانگاویغور» نیز شناخته می‌شود- هستند. براساس آخرین سرشماری چینی‌ها، تعداد جمعیت فعلی اویغورها 2/7میلیون نفر است (1).  500/000  از اویغورها در ترکستان غربی و عمدتاً در قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان،

ترکمنستان و تاجیکستان زندگی می‌کنند (2). 75/000 نفر از اویغورها در پاکستان، افغانستان، عربستانسعودی، ترکیه، اروپا و ایالات متحده آمریکا مسکن گزدیده‌اند (3). منابع چینی بر این دلالت دارند که اویغورهااخلاف بلا واسطه هون‌ها هستند (4). نام «اویغور» در سالنامه‌های سلسله هان (از سال 206 ق.م تا

220 میلادی) سلسله وی Wei (بین سالهای 265 تا 289 میلادی)، سلسله تانگ (از 618 تا 906 میلادی) وسلسله سونگ (از 906 تا 960 میلادی) ذکر شده است. (5)

منابع باستانی یونان، ایران و چین، در سالهای پیش از 300 قبل از میلاد. از اویغورها و طوایف و تیره‌های آنها درگستره وسیعی از کناره‌های غربی رود زرد و ترکستان شرقی در غرب و استپ مغولستان درشمال شرق ذکرکرده‌اند (6).

به مناسبت 14 مرداد سالروز صدور فرمان مشروطیت

کتاب‌ها از نهضت مشروطه ایران چه می‌گویند؟

بر اساس داده‌های بانک اطلاعات موسسه خانه کتاب، در بازه زمانی یکم فروردین 1400 تا کنون، 12 عنوان کتاب در حوزه تاریخ مشروطه چاپ شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جنبش ملی مشروطه‌خواهی و آزادی‌خواهی از بیش از صد سال پیش با نگرش نوین ایرانیان به زندگی اجتماعی‌شان آغاز شد. در این جنبش، مانند اغلب حرکت‌های اجتماعی، گروه‌ها و طبقات مختلف مشارکت داشتند؛ گروه‌هایی با افق‌های دید گوناگون و اندیشه‌های متفاوت، ولی همگی در جبهه‌ای واحد در مبارزه برای زندگی بهتر در پناه قانون و عدالت. روشنفکران اصلاح طلب و انقلابی، بازرگانان ترقی خواه و روحانیون روشن بین سه عنصر اصلی بیداری مردم و سازنده‌ این نهضت بودند.

در این گزارش به آثاری پرداخته‌ایم که در سال 1400 درباره رویداد مشروطه منتشر شده است. بر اساس داده‌های بانک اطلاعات موسسه خانه کتاب، در بازه زمانی یکم فروردین 1400 تا کنون، 12 عنوان کتاب در حوزه تاریخ مشروطه چاپ شده که از میان 12 عنوان 8 عنوان چاپ نخست بوده و 4 عنوان بازچاپ شده است.

 جلال ستاری اسطوره‌شناس نامدار ایران درگذشت

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جلال ستاری، محقق،  اسطوره‌شناس و اندیشمند از معدود چهره‌هایی است که سال‌ها در حوزه‌ اسطوره و اسطوره‌پژوهی تلاش های پیگیری انجام داده و علاوه بر ترجمه‌ آثار متعدد، در این زمینه کتاب‌ نیز نوشت. وی  متولد ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ خورشیدی در رشت بود.

لاله تقیان همسر این مترجم و نویسنده از درگذشت وی حوالی ساعت ۱۷ عصر امروز (شنبه، نهم مرداد) خبر داد. همچنین قرار است آیین تشییع این نویسنده نامدار سه شنبه پیش رو (دوازدهم مردادماه) برگزار شود.

ستاری در سوئیس تحصیل کرد و دکتری گرفت. یکی از استادان معروف او ژان پیاژه بود. او درباره مدت زمان حضور در سوییس و تاثیر آن برخود گفته است: از ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۳ میلادی آن‌جا بودم. ۱۳ سال طول کشید. 

تاریخ تاتار

   ترجمه ی : محمد قجقی

مقدمّه ی مترجم: در بهمن ماه سال 1392هیئتی از دانشگاه دولتی قازان جمهوری تاتارستان به استان گلستان آمد.در دانشگاه گنبد کاووس جلسه ای برگزار شد که اینجانب نیز بدان دعوت شده بود.خبرا ین جلسه و تصاویر مربوطه در سایت دانشگاه گنبد کاووس و سایت بنیاد مختومقلی فراغی – برگرفته از سایت مذکور- درج گردید.در فرصت کوتاهی که در اختیار حقیر قرار گرفت، اشاراتی به تاریخ تاتارها و کاربرد نام تاتارو همچنین معنا و مفهوم آن در مقاطع تاریخی گوناگون داشتم و از نقش و تاثیر دانشمندان و علمای تاتار و چاپ کتب اسلامی در شهر قازان صحبت به عمل آوردم.

چند روز بعد مصمم شدم مقاله ی کوتاهی در باره ی تاریخ تاتار ها را از ترکی استانبولی به زبان فارسی برگردانم.توفیق پیدا نمودم و مقاله ای مختصر و مفید یافته ، به ترجمه اقدام نمودم.البته تاریخ تاتارستان را تا سال 1985 و روی کار آمدن میخائیل گورباچف و گلاسنوست و پرستورایکای او کافی دانستم.

بااحترام: محمد قجقی گنبد کاووس .هفتم بهمن ماه هزارو سیصد و نود ودو

«تفکر در دوره باستان» منتشر شد

جلد نخست مجموعه تاریخ فلسفه غرب با عنوان «تفکر در دوره باستان» نوشته ترنس اروین با ترجمه حسن فتحی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، این کتاب در ۳۰۹ صفحه، با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۶ هزار تومان توسط انتشارات سمت منتشر شده است.  

بر اساس معرفی ناشر از کتاب «تفکر در دوره باستان»، نویسنده سه چهره شاخص فلسفه یونان، سقراط و افلاطون و ارسطو را (در فصل‌های ۵، ۶ و ۷) در حجم معقول و با جامعیت معقول، به گونه‌ای معرفی می‌کند که هم بتوان دید که آن‌ها چگونه آموزه‌های متنوع پیش از خودشان را در نظام خویش با روح واحدی با یکدیگر سازگار می‌کنند و هم بتوان تفسیرها و بدفهمی‌های مرتبط با آموزه‌های آن‌ها را درک و ارزیابی کرد.

مولف کتاب فاصله طولانی میان ارسطو و افلوطین را فقط با معرفی دو مکتب اپیکوری و رواقی (فصل‌های ۸ و ۹) پر می‌کند. این دو مکتب صبغه تسلی‌بخش و حیات‌محوری آموزه‌های فلسفی دوره یونانی‌مآبی را به‌روشنی نشان می‌دهند.

امپراتوری سلجوقی با «کتاب ماه» از راه رسيد

ماهنامه تخصصی «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» ویژه خرداد 1391 منتشر شد. در این شماره به طور خاص بر تاریخ و تمدن اسلام و وضعیت ایران در دوره سلجوقی تمرکز شده است.-

روی جلد کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شماره 169 «کتاب ماه تاریخ و جغرافیا» با تمرکز بر تاریخ و تمدن اسلام و وضعیت ایران در دوره سلجوقی منتشر شد.
 
در این شماره مقالاتی چون «تاملی بر وضعیت پژوهش‌های سلجوقی در ایران»، «ناگفته‌های تاریخ و تمدن ایران در عهد سلجوقی» و «سلجوقیان متقدم در تاریخ‌نگاری سده‌های میانه و دوره معاصر» گنجانده شده است. 
 
سرسخن این شماره از نشریه، تاملی است در وضعیت پژوهش‌های سلجوقی در ایران که به قلم دکتر ناصر صدقی، استادیار تاریخ دانشگاه تبریز، نوشته شده است. وی معتقد است: «در قیاس با پژوهش‌های مربوط به دیگر ادوار تاریخی ایران، و وسعت و تنوع رخدادها و تحولات ایران در دوره سلجوقی، تحقیقات صورت گرفته درباره این دوره در ایران، دارای میراث و سابقه قابل توجهی نیست.» 

صدقی در این مقاله کوشیده چرایی ‌این کم‌توجهی را تحلیل کند و به بررسی محدودیت‌های فراروی پژوهش در تاریخ ایران در این دوره بپردازد. 
 

نینا پیگولوسکایا؛ شرق‌شناس مطرح شوروی

نینا ویکتوروونا پیگولوسکایا (زاده ۱۳ ژانویه ۱۸۹۴ در سن پترزبورگ - درگذشته ۱۷ فوریه ۱۹۷۰ در لنین‌گراد) خاورشناس روس و متخصص تاریخ خاورمیانه و شرق نزدیک و بیزانس در اوایل سده‌های میانه بود.

او در سن پترزبورگ در خانواده‌ای صاحب نام که چندتن از آنان از محققان و دانشمندان روسیه بودند، زاده‌شد. در آغاز به فراگیری تاریخ و زبان‌های باستانی (یونانی و لاتینی) در دانشگاه سن پترزبورگ پرداخت و به‌دنبال آن مطالعات خود را درباره شرق در همین دانشگاه ادامه داد و در زبان‌های سامی مانند عبری و آرامی و سریانی و امهاری تخصص یافت و بعدها زبان عربی را نیز فراگرفت. افزون بر این او با چند زبان زنده اروپایی یعنی انگلیسی و آلمانی و فرانسه و ایتالیایی نیز آشنایی داشت.