عبدالرحمن اونق، نویسنده ادبیات کودکان و نوجوانان، درگفت‌وگو با ایبنا؛

رمان نوجوان خوب، برای بزرگسالان هم جذاب است

عبدالرحمن اونق گفت: اصل داستان متعلق به کل ترک زبان هاست و هیچ جا هم اشاره به امپراتوری عثمانی نشده است. کما اینکه داستان‌های دده قورقود هم در میان ترکمن‌های ایران و ترکمنستان رواج دارد و هم در آذربایجان ایران و هم در کشور آذربایجان؛ افسانه‌‌ای است قدیمی که همه ترک زبان‌ها آن را متعلق به خودشان می‌دانند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) 
 رمان فانتزی «یولبارس وشهر زیرزمینی» اثر عبدالرحمن اونق، برداشتی آزاد از سری داستان‌های حماسی دده قورقود است. ملکه جادوگر «ماموشویلی»ها برای تصاحب سرزمین ترکان سال‌ها نقشه می‌کشد و بابت اجرای این نقشه‌ به کمک جنگجوهایش یک شهر زیرزمینی داخل جنگل می‌سازد. او تدارک جنگ با ترکان را مهیا کرده که سروکله پسر نوجوان قوی‌هیکلی به نام «یولبارس» پیدا می‌شود.
 
پدیدآور این اثر خواندنی نشر پیدایش، متولد ۱۳۳۹ در ترکمن صحراست و از نویسندگان مطرح ادبیات کودک و نوجوان. بعضی از آثار منتشرشده او عبارتند از: قصه‌های ترکمن، مجموعه داستان «سورتیک»، رمان‌های نوجوان «در عمق شب‌های تار»، «چوپان کوچک» و رمان‌های بزرگسالی چون «راز خایر خوجه»، «آوای صحرا» و «حماسه گوراوغلی». اونق همچنین مجموعه داستان‌هایی از ترکمنستان را با عنوان «سماجت» ترجمه کرده است. شایان ذکر است که رمان «رازخایر خوجه» و «آوای صحرا» جایزه‌ جشنواره معلم کشور را در سال‌های ۸۱ و۸۳ دریافت کردند. ضمنا به سفارش شبکه دو از روی کتاب «سورتیک» یک فیلم تلویزیونی ساخته شده است.

برندگان جایزه قلم زرین معرفی شدند

سیدمیثم موسویان، حمید علیدوستی و محمود پوروهاب به عنوان برگزیدگان جایزه قلم زرین معرفی شدند و از عبدالرحمان اونق، راضیه خادم‌الحسینی، هادی خورشاهیان، سعیده هاشمی و سیدمهدی طباطبایی تجلیل شد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، برندگانِ نوزدهمین دوره جایزه قلم زرین در بخش‌های داستان بزرگسال و کودک، شعر بزرگسال و کودک و پژوهش، طی مراسمی در کتابخانه مرکزی پارک شهر معرفی شدند.

فهرست برندگان به شرح زیر است:

داستان بزرگسال

دو کتاب «بی‌نام پدر» به قلم سید میثم موسویان و «بر شکن» از حمید علیدوستی، به صورت مشترک به عنوان برگزیده اعلام شدند.

داستان کودک و نوجوان

از دو کتاب «یولبارس و شهر زیرزمینی» به قلم عبدالرحمان اونق و «راز دانه کوچولو» نوشته راضیه خادم‌الحسینی، به صورت مشترک تجلیل شد.

شعر بزرگسال

از هادی خورشاهیان برای اثر «سلول آزادی» و سعیده هاشمی برای کتاب «النگوهای دختر نمرود»، تجلیل شد.

شعر کودک و نوجوان

محمود پوروهاب، برای اثر «ماهی رود توام»، به عنوان برگزیده معرفی شد.

نقد و پژوهش

در این بخش، از سیدمهدی طباطبایی، برای کتاب «غربالی در دست»، تجلیل شد.

«حاجی محمد شادکام» نویسنده‌ قزاق در گرگان به دیار باقی شتافت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گلستان، «حاجی محمد شادکام» فرزند «نور محمد» متولد 1327 وکیل پایه‌یک دادگستری و از اهالی قلم و فعال فرهنگی قوم قزاق در روز پنج‌شنبه 24 تیرماه در شهرستان گرگان به دیار باقی شتافت.
وی در آغاز و قبل از كوچ خانواده به گرگان مدتی در روستای اتراچال از بخش بهاران شهرستان گرگان زندگی می‌کرد و پس از سال‌ها تحصیل در گرگان در سال 1349 با ديپلم ادبی در دانشكده حقوق دانشگاه تهران ادامه تحصيل داد و سال 1353 فارغ‌التحصیل و پس از انجام خدمت وظيفه و گذراندن يك سال كارآموزی؛ از سال 1358 با پروانه وكالت پایه‌یک دادگستری در گرگان به وكالت مبادرت کرد.

شادکام در آن ایام و به سبب شرايط و بحبوحه‌ی پيروزی انقلاب، مدتی مجبور به آموزگاری حق‌التدریسی شد و چند سالی نیز به‌عنوان مشاور حقوقی صنايع چوب و كاغذ مازندران در ساری استخدام شد.وی پس از هفت سال، خدمت خود را بازخريد و در گرگان دفتر وكالتش را افتتاح کرد و در سال 1390، به‌افتخار بازنشستگی نائل شد.

شادکام همواره به مطالعه و نويسندگی در جرايد بومی و فعالیت‌های پژوهشی‌اش مشغول بود که ازجمله آثار وی می‌توان به «آبای شاعر بزرگ قزاق»، «نگاهی به تاریخ قوم قزاق»، «قزاق‌های گرگان»، «فرهنگ دوزبانه قزاقی» اشاره کرد.

در شب عبدالهادی حائری مطرح شد :روایت تاریخ‌ بدون روتوش

ایسنا/خراسان رضوی در شب عبدالهادی حائری که به مناسبت بیست‌وهشتمین سالگرد درگذشت او برگزار شد، با اشاره به تلاش‌های وی بر راست‌نویسی وقایع تاریخی تأکید شد که حائری بدون مصلحت‌گری تلاش کرد تاریخ را آنگونه که هست معرفی کند.

دکتر سلمان ساکت، استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، در نشست «برخوان تاریخ و فرزانگی؛ پاسداشت بیست و هشتمین سالروز درگذشت دکتر عبدالهادی حائری» که شامگاه گذشته، ۲۳ تیر ماه، به صورت مجازی برگزار شد، با بیان این‌که حائری نقش به‌سزایی در بالندگی گروه تاریخ و دانشکده‌ ادبیات دانشگاه مشهد داشت، اظهار کرد: دکتر حائری در سال ۱۳۱۴ در قم متولد شد. او پس از گرفتن مدرک لیسانس خود در رشته‌ الهیات دانشگاه تهران، بورس تحصیلی گرفت و راهی کانادا شد. وی در سال ۱۳۵۲ از پایان‌نامه‌ دکتری خود با عنوان «تشیع و مشروطیت و نقش علمای عراق» در دانشگاه مک‌گیل دفاع کرد که بعدها کتابی از این پایان‌نامه به فارسی ترجمه و در ایران منتشر شد. حائری در بحبوحه‌ وقوع انقلاب به ایران بازگشت و به دانشگاه مشهد پیوست و به استخدام گروه تاریخ درآمد.

ملامحمد ولی کمینه ( یدیگن ینگ بیری )

ملامحمد ولی کمینه ( یدیگن ینگ بیری ) کمینه19عاصئر تورکمن ادبییاتئ نئنگ عاجایئپ سؤز اوسسادئ دئر.  اوُنونگ اثرلری اؤزی نینگ سادالئغئ، چونگنگور ایده آل لئغئ و  اؤتگورلیگی بیلن تاپاوت لانیار. کمینه  تورکمن حالقئ نئنگ یوره گینده  گوندوُغارئنگ بییک  اپِندیسی حؤکمونده  یاشایار. محمد ولی کمینه  ساراغت(سرخس) تؤوه رگینه1770نجی یئلدا غارئپ دایخان غارا دولت ینگ ماشغالاسئندا انه ده ن دوُغیار. آغئر دورموش اوُنئ اکله نچ گؤزله گینینگ آغئر سئیاخاتلارئنا یوُللاپدئر. کمینه  یاشلئقدا ساراغت دا بیر ملادان یازئپ ـ بوُزمانئ اؤوره نیأر.  خارچ سئزلئق سباپلی اسلی واغتلاپ اوُقاپ بیلمه یأر. کمینه  ده گیشگه ن، شوُرتا سؤزلی ییگیت بوُلوپ دئر.  اوُنونگ حالق آراسئندا تانئمال بوُلماغئندا هم شوُل حاسییتی اولئ روُل اوُینایار.  یاشلئقدان غازانان آبرایئ اوُنونگ آرغئشا گیدیان کروه نلره  غوُشولئشئپ بوخارا بارماغئنا کؤمک ادیأر. بوخارادا هم حجره  توتوپ اوُقابرمک کمینه  باشارتمایار.  شو یرده  هم اوُنئ یوُقسوللوک کؤسه یأر، اوُل هم کئشینگ خئذماتئنئ ادیپ، هم اوُقاپ باشلایار. یؤنه  ائزئندا غالان ماشغالاسئ نئنگ یاغدایئ نئنگ پِس بوُلماغئ، اوُنونگ ائزئنا دوُلانماغئنا سبأپ بوُلیار.  شاهئردا اوُقاماغا بوُلان حؤوس، اوُنئ ایندی خیوا آلئپ گلیأر. أرآلئ ایشانئنگ قئدا بیرناچه  واغت بوُلوپ، اوُل ینه ده  ساراغتا دوُلانیأر.

نقد و بررسی کتاب «کتابخانه‌ها در جهان باستان»

کتابی که از سرآغاز کتابخانه‌ها می‌گوید/ کتابخانه‌های باستان چه آثاری را نگاه می‌داشتند؟

امروزه وقتی به کتابخانه‌ها نگاه می‌کنیم، بلاشک این تصور به ذهن‌مان خطور می‌کند که کتابخانه‌ها در دوران باستان، پیش از آغاز صنعت چاپ چه شکل و شمایلی داشتند. «کتابخانه‌ها در جهان باستان» اثری است درباره چنین جهانی.  

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کامران برادران:امروزه وقتی به کتابخانه‌ها نگاه می‌کنیم، بلاشک این تصور به ذهن‌مان خطور می‌کند که کتابخانه‌ها در دوران باستان، پیش از آغاز صنعت چاپ چه شکل و شمایلی داشتند. «کتابخانه‌ها در جهان باستان» اثری است درباره چنین جهانی.  

قاضی برهان الدّین احمد سیواسلی  ترجمه ی: محمد قجقی

قاضی برهان الدّین ( متوفّای 800/ ه.ق- 1398/ م) عالم و شاعر، موسّس دولتی که به نام خود اوست.او درسوّم رمضان 745(8 ژانویه ی1345) متولّد شد. نام اصلی او احمد است و پسر شمس الدّین محمد، قاضی قیصریه می باشد. نیاکان ایشان ،محتملآ در اوایل قرن هفتم ه.ق (قرن 13/م) از خوارزم کوچ نموده اند.ابتداء در قسطمونی و سپس در قیصریه مستقر شدند. ایشان به خاندانی از طایفه ی سالور، از طوایف اوغوز نسب می رسانند. تمام اجداد شناخته شده ی وی قاضی بوده اند.( عزیز اردشیر استرآّبادی ، صفحه ی 42-47) مادرش از خویشاوندان سلطان غیاث الدّین کیخسرو، و دختر عبد الله چلبی، فرزند جلال الدّین محمّد مستوفی ، از چهره های متنفّذ سلجوقیان آناتولی بود.

« کتاب د ِدِ م قور قوت ، به عنوان منبعی برای تاریخ فرهنگی ترکان اوغوز »

نوشته ی: تاتیانا .آ. آنیکیوا (Tatyana A. Anikeeva)عضو انجمن پژوهش های شرق، (RAS) (Russian Academi of Sciences)،مسکو، روسیه. ترجمه از متن انگلیسی: محمد قجقی

کتاب « دِ دِ م قورقوت » تنها حماسه ی مکتوب ترکان اوغوز است. در مجموع ،آن کتاب نگرش دنیوی را که به هنگام مهاجرت طوایف اوغوز به غرب و در جریان مسلمان شدن ایشان، در حال شکل گرفتن بود،منعکس می نماید.داستان های کتاب « دِ دِ م قورقوت» مبانی قبل از اسلام ، یا شالوده ی ترکی باستانی را با برخی از اصول اسلام ،ترکیب می نماید.این را می توان در همه ی قسمت های متون این دوره مشاهده نمود.این عناصردر ادبیات ترکی،حتّی قبل از این که بخشی از طوایف ترک به آسیای صغیر بیایند، وجود داشتند و از همان ابتدای زمانی که ترکان دین اسلام را پذیرفتند،ظاهر شده بودند. ضروری است ابتداء تصریح نمائیم ،سرود هایی که کتاب ددم قورقوت را تشکیل می دهند، شامل آن عدّه عناصر نگرش دنیوی جهان اسلام هستند ،که تحت تاثیر قدرتمند سنّت های فرهنگی دیگر وبیشتر ترکی بوده اند.ضمنآ میتوان به درک زندگی بشر و مرگ نیز رجوع نمائیم.

چشمه های حکمت مختومقلی فراغی

نوشته­ی : دکتر ع. کاییر. ترجمه­ی : محمد قُجُقی

برای درک شعر مختومقلی باید به قواعدی که پیشقدمان مختومقلی ، همچون احمد یسوی و یونس امره، ایجاد کرده­اند، توجه کرد.عبارت شاعر متصوّف را آگاهانه و با تاکید مورد استفاده قرار داده­ام.در حقیقت مختومقلی فراغی فقط استاد سخن و شاعرنیست ،بلکه همانند« احمد یسوی» و « یونس امره» صاحب علم،عرفان و حکمت است. او بنده­ی ولی خداوند است

«تصوّف و شعر» یا « شعر و تصوّف» دو ستون اصلی هستند که از بزرگان ترکمن و ترکستان به ما رسیده­اند. مُهر خود را بر هویّت اقوام ترک زده­اند. ارکان شکل دهنده­ی موجودیت اقوام ترکند، که یکدیگر را تقویت و حمایت نموده­اند.چرا بزرگان تصوّف و پیران متصوّف ترکمن به شعر این مقدار اهمیّت داده­اند؟ احادیث حضرت محمّد (ص) در باره­ی شعر و این که بزرگان ترکمن و دیگر اقوام ترک، اذن استفاده از شعر و آواز( آیدیم) را در پرورش روحی ومعنوی انسان ها صادر کرده­اند، علل ریشه­ای امرند. حضرت محمّد(ص) در حدیثی که از « ابو داوود» نقل شده است فرموده­اند:چه بسا شعرهایی وجود دارند که نور حکمت در آن ها مستتر است. این که حضرت محمّد(ص) در این حدیث شریف، شعر را همراه با حکمت ذکر فرموده­اند ، پیران ترکستان و ترکمن را عمیقآ تحت تاثیر قرارداده بود.شعر حکمی بدینسان متولّد شد.

فعّالیت های دریانوردی ترکان در دوره ی سلجوقیان

نوشته ی: پروفسور دکتر اردوغان مرچیل، ترجمه ی : محمّد قُجُقِی

پیش از تشکیل دولت سلجوقی، در دوره ی غزنویان، در حالی که در مناطق خراسان و ماوراء النّهر، از کشتی ها برای تجارت و حمل مسافر بر روی نهرها استفاده می کردند، جنگی که از لحاظ تاریخ ترکان اهمِیّت داشت، برروی رود ایندوس ( سند ) به وقوع پیوست. سلطان مشهور غزنوی – محمود – ( سلطنت از سال 999 تا 1030 / م ) در آخرین لشکر کشی اش به هندوستان ( در مارس 1027) به سوی مولتان پیشروی نمود. هدف از این عملیات نظامی ، گوشمالی دادن به جات ها یی بود که اقدام به راهزنی و غارت می نمودند. سلطان محمود برای این که بتواند، با جات ها که بر هر دو کناره ی سند حاکم بودند و بغایت جنگاور و در دریا نوردی مهارت داشتند، مبارزه نماید، دستور داد تا یک نیروی دریایی، متشکّل از کشتی های کوچک ساخته شود. برای این که این کشتی ها بتوانند، کشتی های دشمن را متلاشی نمایند, دستور داد یک تیر آهنی تیز در دماغه و سه تیر بُرنده نیز در عقب کشتی نصب کنند. در هر کشتی ، بجز خدمه ی آن ها، تعداد بیست نفر تیر انداز، قاروره ( شیشه) نفت و سپر، تدارک دیده شد. غزنویان در این جنگ ، که بر رود سند صورت گرفت، تعداد زیادی از کشتی های جات ها را غرق نموده، به آتش کشیدند و خود آن ها را نیز معدوم کردند.(1) بدین ترتیب قبل از سلجوقیان ، شاهد یک حادثه ی مهم در تاریخ دریا نوردی ترکان بوده ایم.

دانشمند، بنی

نویسنده (ها) : 

علی اکبر دیانت

دانِشْمَنْد، بَنی (دانشمندیه / دانشمندیان)، خاندانی ترکمن که از نیمۀ دوم سدۀ ۵ ق / ۱۱ م، نزدیک یک قرن (۴۶۳-۵۷۴ ق / ۱۰۷۱- ۱۱۷۸ م) بر بخشی از آناتولی میانی، شامل شهرهای سیواس، توقات، آماسیه، قیصریه و ملاطیه، فرمان راندند.
بعد از جنگ ملازگرد (۴۶۴ ق / ۱۰۷۲ م) و پیروزی الب‌ارسلان سلجوقی (ه‍ م) بر رومانوس دیوجانوس، فرمانروای بیزانس (سویم، 60-66)، مهاجرت و کوچ قبایل ترک به آناتولی سرعت و شدت بیشتری یافت (توران، سلجوقیان [1][1]... ، 39). اینان در نواحی گوناگون آناتولی پا‌به‌پای تشکیل دولت سلجوقیان آسیای صغیر (سلجوقیان روم و یا آناتولی)، امارتهای مستقل و گاه وابسته و تحت‌الحمایۀ سلجوقیان تأسیس کردند؛ بنی‌منگوجوگ، بنی‌سلتوق و دانشمندیه از آن جمله‌اند (اوزون‌چارشیلی، امیرنشینها [۲][۲]... ، سراسر کتاب، تاریخ [۳][۳]... ، I / 1 ff.؛ سویم، 80, 81).
خاندان و امارت دانشمندیه (دانشمنداوغوللاری) از بزرگ‌ترین و نخستین این امیرنشینها ست که در دو شعبۀ سیواس و ملاطیه، تا ۵۷۴ ق / ۱۱۷۸ م، که تحت حاکمیت سلجوقیان درآمدند، بر نواحی مذکور فرمان راندند (اوزون‌چارشیلی، امیرنشینها، 96). این امیران ۱۷ تن بودند (دائرةالمعارف [۴][۴]... ، VIII / 473) که مشهورترین آنان عبارت‌اند از:

نقش و تأثیر فرزندان خواجه نظام الملک در فروپاشی دولت سلجوقی

نوشته دکتر مراد تورال 1، ترجمه: محمد قجقی2

چکیده:

بدون تردید نظام الملک یکی از مهمترین شخصیت های تاریخ سلجوقیان بزرگ است. از همان زمان تأسیس تا فروپاشی ،حکم خانواده او همانند خاندان سلجوقی اعتبار داشت. در زمان هایی که بین دو خانواده هماهنگی وجود داشت یعنی در دوره ی آلپ ارسلان و ملکشاه، شاهد بیشترین قدرت دولت بوده ایم. اما پس از مرگ ملکشاه تحولاتی که قبلآ ابدآ وجود نداشت هر دو خاندان را به لرزه در آورد. در خصوص فروپاشی دولت سلجوقیان بزرگ چندین سبب و علت وجود دارد: رقابت در داخل خاندان، تاثیر جنگ های صلیبی، صدمات و ضربه های نظامی و روانی باطنیون(فرقه اسماعیلیه) تعدادی از آنها می باشند. متأسفانه نقش پسران نظام الملک تا حالا اکثرآ نادیده گرفته شده است. ضرورت دارد که آن عامل نیز به عوامل دیگر افزوده شود. خانواده ی مذکور به مناسبت خدمات نظام الملک و اقدامات سازنده اش در اذهان باقی مانده اند. این مقاله قصد وارد کردن خلل به اعتبار خاندان را ندارد وبه قصد معنا بخشیدن به آخرین دوره سلجوقیان به نگارش در آمد.

واژگان کلیدی:

سلجوقیان بزرگ، نظام الملک، پسران نظام الملک

با خرید بیش از ۵۰۰ جلد کتاب جدید

منابع کتابخانه مجلس به‌روز شد

به‌روز رسانی منابع کتابخانه مجلس شورای اسلامی از طرق مختلف ازجمله خرید، مبادله و اهداء از مراکز فرهنگی آغاز شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به‌روز رسانی منابع از طرق مختلف از جمله خرید، مبادله و اهداء از مراکز فرهنگی آغاز شد.
 
علی‌اکبر زارع بیدکی، مدیر مجموعه‌سازی کتابخانه مجلس، ضمن اعلام این خبر گفت: با تصویب بودجه برای خرید منابع، جلسات کمیته انتخاب منابع از اوایل اردیبهشت ماه آغاز و بیش از ششصد عنوان کتاب در جلسات متعدد کمیته انتخاب و مورد تایید اعضاء قرار گرفته و کار انتخاب منابع جدید در دستور کار قرار دارد.