جهانشاه بروایت آخرین تحقیقات آکادمی علوم ترکمنستان               دکتر خانگلدی اونق

 
جهانشاه بروایت آخرین تحقیقات آکادمی علوم ترکمنستان
 
 
بعد از فروپاشي شوروي در سال ۱۹۹۱/م. كشورهاي استقلال يافته از آن، روابط ديپلماتيك علمي و فرهنگي با هم آغاز كرده بودند. از جمله اين روابط بين ارمنستان و تركمنستان مستقل برقرار شده بود که در طیّ آن متخصّصین و پژوهشگران دو کشور در آکادمی و مراکز علمی - تاریخی کشورهای متبوع خود موفّق شدند یکسری پژوهشهای علمی و تاریخی را بانجانم برسانند
ادامه نوشته

خواجه رشيدالدين فضل‌الله و جامع التواريخ  عطاءالله افروز (كارشناس مسئول در موزه ملي ايران)

خواجه رشيدالدين فضل‌الله و جامع التواريخ
خواجه رشيدالدين فضل‌الله همداني وزير با تدبير ايلخانان كه مدت مديدي از عمر 73 سالة خود را در دربار گذراند، يكي از مشاهير ايران است.

وي علاوه بر سياست و طبابت نقش مهمي در فرهنگ ايران به عنوان نويسنده و به خصوص مورّخ داشت. مقالة پيش رو دربارة مهمترين اثرش «تاريخ غازاني» مشهور به «جامع التواريخ» است.

*شرح‌حال مؤلف

خواجه رشيدالدين فضل‌الله همداني از چهره‌هاي درخشان عهد ايلخاني ، همراه با فرزندان و خاندانش از جهت احياي فرهنگ ايراني و تحكيم مباني تشكيلات و سازمانهاي اداري و ديواني قابل مقايسه با خاندان جويني است.

وي پسر عمادالدوله ابي‌الخير نوادة موفق الدوله همداني است. و در 645 هجري قمري در همدان به دنيا آمد. جدش موفق الدوله شغل عطاري داشت.

ادامه نوشته

فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت پنجم)

جواهر الاخبار

( شرح احوال و حکمرانی دو طایفه ترکمان قراقویونلو و آق قویونلو و همچنین بیان ظهور و بسط قدرت سلسله صفویه تا آغاز سلطنت شاه اسماعیل دوم)

( فارسی) / بوداق منشی قزوینی ( سده ۱۰)؛ تصحیح محسن بهرام نژاد

تهران:۱۳۷۸-۳۱۷ ص

شابک: ۷-۳۵-۶۷۸۱-۰۹۶۴

بوداق منشي‌ قزويني‌، كه‌ احتمالاً به‌ سال‌ 916 هجري‌ قمري‌ متولد شده‌ است‌، در زادگاه‌ خود قزوين‌ به‌ كسب‌ دانش‌ پرداخت‌ و چون‌ به‌ درجة‌ كمال‌ رسيد با سمت‌ محرّر و منشي‌ وارد مشاغل‌ ديواني‌ گرديد. او مدتي‌ منشي‌ بهرام‌ ميرزا فرزند شاه‌ اسماعيل‌ صفوي‌ بود. تنها اثر مكتوبي‌ كه‌ از بوداق منشي‌ مي‌شناسيم‌، همين‌ كتاب‌ جواهر الاخبار است‌. مؤلف‌ در اين‌ تاريخ‌ نامه‌ با اختصار به‌ شرح‌ و نقل‌ حوادث‌ و وقايع‌ روزگار كهن‌ از آغاز آفرينش‌ و هبوط‌ آدم‌ تا به‌ سال‌ 984 هجري‌ قمري‌ پرداخته‌ است‌. اثر مطبوع‌ حاضر در برگيرندة‌ بخش‌ پاياني‌ جواهر الاخبار بوده‌ و طي‌ آن‌ شرح‌ احوال‌ و حكمراني‌ دو طايفة‌ تركمان‌ قراقويونلو و آق‌قويونلو و همچنين‌ بيان‌ ظهور و بسط‌ قدرت‌ سلسلة‌ صفويه‌ تا آغار تخت‌ نشيني‌ شاه‌ اسماعيل‌ دوم‌ آمده‌ است‌.

ادامه نوشته

فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت چهارم)

مجمل رشوند

(شيوه زندگي ايل رشوند و اطلاعات جغرافيايي و اجتماعي منطقه رودبار الموت در دوره قاجار) ( فارسي)/ محمدعلي خان رشوند ( سده 13)؛ تصحيح دكتر منوچهر ستوده و عنايت الله مجيدي

تهران: 1375- 387 ص

محمّد علي‌ خان‌ رَشْوَنْد فرزند محمّد زمان‌ خان‌، نويسندة‌ كتاب‌ مُجمَل‌ در دوران‌ سه‌ پادشاه‌ قاجار فتحعلي‌ شاه‌، محمّدشاه‌ و ناصرالدّين‌ شاه‌ ـ رئيس‌ ايل‌ بزرگ‌ رشوند ساكن‌ رودبار اَلَمُوت‌ بوده‌ است‌. مؤلف‌ با مسائل‌ سياسي‌، اجتماعي‌ و ديواني‌ به‌ خوبي‌ آشنا بوده‌، از اين‌ رو در بخشي‌ از كتاب‌ مجمل‌، كه‌ در واقع‌ خاطرات‌ زندگي‌ ديواني‌ و خانوادگي‌ اوست‌، به‌ وضع‌ و شيوة‌ زندگي‌ ايل‌ رشوند، چگونگي‌ تربيت‌ و تجهيز سپاهيان‌، تشريح‌ جغرافياي‌ محلي‌، نوع‌ محصولات‌، ماليات‌ و مصارف‌ آن‌، رفتار حكّام‌ و شاهزادگان‌ با رعايا، موضوع‌ پيشكشي‌ و تعارفهاي‌ معمول‌ دوران‌ قاجار، ذكر بعضي‌ بيماريها و راه‌ درمان‌ آنها، اعياد و مراسم‌ مردمي‌ و شركت‌ سوار نظام‌ ايلات‌ قزوين‌ در جنگ‌ هرات‌ مي‌پردازد.

ادامه نوشته

فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت سوم)

اسناد پادريان كرملي

(۱۷۰ سند مربوط به گروه مسيحيان مشهور به پادريان كرملي در عصر شاه عباس صفوي)

بازمانده از عصر شاه عباس صفوي ( فارسي)/ تصحيح دكتر منوچهر ستوده با همكاري ايرج افشار

تهران: ۱۳۸۳- ۳۲۸ ص

شابك: ۰-۹۵-۶۷۸۱-۰۹۶۴

اثر حاضر، شامل‌ 170 سند (= فرامين‌ و مكاتبات‌) مربوط‌ به‌ گروه‌ مسيحيان‌ مشهور به‌ پادريان‌ كَرمِلي‌ عصر شاه‌ عبّاس‌ است‌ كه‌ براي‌ تجارت‌ (و در ضمن‌ آن‌ براي‌ تبليغ‌ مسيحيت‌) به‌ ايران‌ آمده‌ بودند. اهميّت‌ اين‌ اسناد مشخص‌ است‌. زيرا بدون‌ دستيابي‌ به‌ اين‌ مدارك‌، حتّي‌ از راه‌ سفرنامه‌هاي‌ اروپائيان‌ نيز ممكن‌ نبود كه‌ نسبت‌ به‌ روابط‌ ميان‌ صفويان‌ و مسيحيان‌ تا اين‌ اندازه‌ اطّلاعات‌ جزئي‌ با ارزش‌ به‌ دست‌ آورد. اثر حاضر، بر اساس‌ نسخة‌ يگانة‌ ترجمة‌ فارسي‌ اسناد ياد شده‌ كه‌ در كتابخانة‌ ملّي‌ شهر ناپل‌ ايتاليا نگهداري‌ مي‌شود، آماده‌ شده‌ است‌.

ادامه نوشته

فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت دوم)

 

جغرافياي‌ حافظ‌ ابرو (3 ج‌)

( حاوي اطلاعات منحصر به فرد جغرافيايي و تاريخي از سرزمينهاي اسلامي)/ فارسي

شهاب الدين عبدالله خوافي مشهور به حافظ ابرو (قرن‌ 9)؛

 تصحيح‌ صادق سجادي‌

تهران: 1375- 1114 ص

جلد سخت: 60000 ريال، قطع وزيري

شابك: 8-26-6781-096

ادامه نوشته

فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت اول)

 
فهرست آثار تاريخ و جغرافيا

سفارت‌نامه خوارزم

(گزارش سفر رضا قلي خان هدايت به خوارزم در آغاز سلطنت ناصرالدين شاه)/ فارسي

رضاقلي خان هدايت، تصحيح جمشيد كيان‌فر

تهران: 1385- 384 ص

جلد سخت: 44000 ريال، قطع وزيري

شابك: 1-28-8700-0964 

رضاقلی خان‌ متخلص‌ به‌ هدايت‌ (1215 ـ 1288 ه.ق) شاعر، اديب‌ و مورّخ‌ ايرانی كه‌ در زمان‌ سلطنت‌ محمد شاه‌ قاجار از طرف‌ وی مأمور تربيت‌ عباس‌ ميرزا (نايب‌السلطنه‌ دوم‌) فرزند خردسال‌ او شد و از اين‌ رو معروف‌ به‌ «لله‌ باشی» گرديد

ادامه نوشته

آق قویونلو

 آق‌قويونلوها دارندگان گوسفندان سفيد اتحاديه‌ي قبايل تركمان و تيره‌اي از قوم بزرگ بايندر بودند كه در منطقه‌ي ديار بكر و پس از دوره‌ي مغول در قرن چهاردهم پديد آمد و تا حدود 908 ه‍ .ق دوام آورد. آنها ابتدا به صورت قبيله‌اي زندگي مي‌كردند، كم‌كم امارتي تشكيل دادند و به مقام سلطنتي رسيدند و سپس با تشكيل اتحاديه‌اي رفته‌رفته امپراتوري نسبتاً بزرگي به وجود آوردند.

ادامه نوشته

زبان دربار و دوره ی حکومت صفویان براساس سفرنامه های جهانگردان اروپایی    تورج قدیمی

تورج قدیمی

دانشگاه آکادمی علوم آذربایجان

دانشجوی دکترا

زبان دربار و دوره ی حکومت صفویان براساس سفرنامه های جهانگردان اروپایی

 جهانگردان دوره ی صفویه که به ایران سفر کرده و از شهرهای مختلف ایران دیدار و عبور کرده اند . در زمینه های مختلف زندگی مردم ایران مطالبی را از جمله در رابطه با زبان این سرزمین درسفرنامه های خویش ثبت کرده اند که یادداشتهای چند تن از آنان در رابطه با زبان ترکی در این مقاله ذکر شده است .

ادامه نوشته

شيخ صفي‌الدين اردبيلي و طريقت صفوي تا تشكيل دولت در آذربايجان           تــورج قديــمي

تــورج قديــمي

دانشگـاه  آكــادمي علــوم جمهــوري آذربــايجـان

دانشجــوي دكتـــرا

شيخ صفي‌الدين اردبيلي و طريقت صفوي تا تشكيل دولت در آذربايجان

شیخ صفی الدین در 1252میلادی در اوج قدرت ایلخانان مغول در اردبیل متولد شد. حمداله مستوفی قزوینی از مامورین عالی رتبه امور مالی مغولان و مورخ عهد ایلخانان در 1330 میلادی می نویسد:« شیخ صفی الدین هنوز در قید حیات است و از نفوذ زیادی برخوردار می باشد. حکام مغول احترام زیادی بر او قائل اند و او جان افراد زیادی را نجات داده است.1»

ادامه نوشته

دانشكده ادبيات دانشگاه استانبول ،تاريخچه زبانها و ادبيات هاي شرقي

 دانشكده ادبيات دانشگاه استانبول

تاريخچه زبانها و ادبيات هاي شرقي

هلموت ريتر شرقشناس و دانشمند آلماني در اثناي جنگ جهاني دوم به تركيه پناهنده شده بود، در سال 1938 باتفاق احمد آتش به احداث انستيتوي شرقشناسي دست زد كه به دانشگاه استانبول وابسته بود. برنامه درسهاي ادبيات عربي و ادبيات فارسي كه براساس آئين نامه مورخ 15 اوت 1900 در دارالفنون (عنوان سابق دانشكده ادبيات) تنظيم شده بود، از سال 1938 ببعد به سمت رئيس در يك كرسي به نام زبانشناسي عربي- فارسي جمع شد.اين كرسي كه در سال 1963 به دو كرسي جداگانه تقسيم شد، تا سال 1981 كه قانون 2547 آموزش عالي به مورد اجرا گذارده شد، آموزش را در سه بخش زبانشناسي عربي، زبانشناسي فارسي و فرهنگ پاكستان ادامه داد و در سال 1994 زبان و ادبيات اردو در احتوا گرفت.

از ميان اهداف گروه زبان و ادبيات فارسي علاوه بر آموزش زبان فارسي، مي توان به انجام تحقيق در خصوص ادبيات كلاسيك و معاصر فارسي، بررسي و گردآوري اطلاعات مربوط به تاريخ و فرهنگ ترك كه در منابع فارسي جاي گرفته اند، اشاره كرد. فرهيختگان اين گروه عنوان زبانشناس در رشته زبان و ادب فارسي كسب مي كنند.

در گروه علاوه بر دوره ليسانس، دوره هاي فوق ليسانس و دكترا نيز موجود است.

در حال حاضر وظيفه آموزش در گروه از سوي چهار تن ايفا مي گردد كه عبارتند از :

1- پرفسور دكتر محمد كانار

2- دانشيار دكتر مصطفي چيچكلر

3- دانشيار دكتر علي گوزل يوز

4- دكتر گوللر نوح اوغلي

منبع: رایزنی فرهنگی ج.ا.ا. در آنکارا

نقش شاعران و شاهان تورک تباردر تکامل زبان و شعر فارسی  ( قسمت سوم)

نزیهی جلوه
شاعر ودانشمند عالیمقام محمد کریم نزیهی«جلوه» که بسال 1285 در محیط فضل ودانش پدرش قاضی بابه مرادخان پرورش یافته بود، از علوم معقول و منقول بهره کافی داشت وبه زبان وادبیات کلاسیک عرب آشنا بود و زبان انگلیسی را خوب میدانست.
نزیهی مردی آزادیخواه، مبارزودموکرات بود و وباگروه تحول طلبان، مشروطه خواهان وعناصرضداستبداد پیوندعمیق واستوارداشت واین تمایلات ازجهانبینی مترقی وانساندوستانۀ او سرچشمه میگرفت.
استاد نزیهی به تاریخ افغانستان وتاریخ ادبیات دری درافغانستان احاطۀ وسیع داشت و اولین دانشمندی بود که بخش مهمی از تاریخ ادبیات فارسی درافغانستان رانوشت ومقالات علمی متعددی پیرامون احوال وآثارفقهای افغانستان در مجلۀ ادبی کابل نشرکرد. اومدافع جدی رشد وانکشاف زبان ترکی اوزبیکی بودودرین زمینه با ایجاد شاعرانۀ خودبرای دیگران سرمشق میشد. اودرسال1978دریک مجلس مشورتی علمی که به ریاست شادروان محمد طاهربدخشی، رئیس تالیف و ترجمه، ازطرف دپارتمنت زبان اوزبیکی وترکمنی در وزارت تعلیم وتربیه دایرشده بود، اشتراک فعال داشت. او انسانی دموکرات، تحول طلب بود و روحیۀ انقلابی داشت.
نزیهی به تاریخ ادبیات زبانهای ترکی وارد بود، اشعار ترکی او متاًثرازاسلوب شعری مولانا فضولی شاعرکلاسیک آذربایجان است.
من بااستاد روابط ومناسبات دوستانه داشتم وهمیشه جویای احوالش میشدم. اوبرخی کتابهای نادرواسناد تاریخی خودرا دراختیارمن میگذاشت ودرموارد مختلف نظرمراجویامی شد. کمینه طی مقاله ای نسبتا مفصل درمجلۀ "ملاقات" تاشکند، مختصراحوال وآثارواشعار ترکی اورامعرفی کرده ام.
برخی از اشعار ترکی وفارسی نزیهی درمطبوعات کشورونیز منتخبات اشعار فارسی اونشرشده. مرحوم میرغلام محمدغبار یک شعر سیاسی 18بیتی اورادرآخر کتاب «افغانستان درمسیرتاریخ» آورده وما بیتی چند ازآن انتخاب وتقدیم میکنیم
ادامه نوشته

نقش شاعران و شاهان تورک تباردر تکامل زبان و شعر فارسی  ( قسمت دوم)

ميرزا بيدل
ميرزا عبدالقادر بيدل که از ترکان برلاس بود، بسال 1054 در عظيم آباد هند تولد يافت و درعهد اورنگ زيب عالمگير نوادۀ بابر مورد اعزاز و احترام فراوان قرار گرفت. بر طبق معلوماتي که در یکي از منابع هندی خوانده ام اورنگ زيب ازوی خواهش مي کند تایک شهنامۀ تورکی بسرايد، اما بيدل به نسبت کبرسن از قبول آن معذرت مي خواهد.
اوبزرگترين شاعر سرزمين هند است که سبک هندی را با آثار پر- محتوا ومملو از تخيلات شيرين و انديشه های عرفاني و فلسفي خود غنا بخشيده وبه مدارج عالی تکامل رسانده و به لقب «ابوالمعاني» ملقب گرديده است.
بيدل که زبان مادريش ترکي بود بنابه خواست زمان آثارعظيم خودرا به زبان فارسي ایجادکرد، اما گاهي به زبان ترکي نيز شعر مي سروده است. داکتر عبدالغني دانشمند هندی در کتاب ارزندۀ خود بنام «احوال و آثار ميرزا عبدالقادر بيدل» که توسط مرحوم مير محمد آصف انصاری به دری ترجمه ودرسال 1351 هجری درکابل نشر شده مي نويسد: «علاوه برآن در ديوان کابل (در کتابخانۀ معارف) که بسال 1309 هجری قمری به خط غلام حسين کابلي کتابت شده، علاوه بر آثار منظوم و منثور فارسي 65 بيت که به زبان ترکي از طرف بيدل انشاد گرديده شامل مي باشد. درين جا تنها يک بيت از قصيده را ذکر مي کنم:
« ای تخت تيموری اوزره نا در
بو جمله غا حا فظ اولدی قادر» 

 
ادامه نوشته

نقش شاعران و شاهان تورک تباردر تکامل زبان و شعر فارسی  ( قسمت اول)

نقش شاعران و شاهان تورک تبار
در تکامل زبان و شعر فارسی

بعد از آن که دين مقدس اسلام در آسيا و شمال افريقا انتشار يافت و با گذشت زمان به آيين عمومي اکثريت مردمان اين منا طق مبدل گرديد، فرهنگ و ثقافت ملل مختلف را به هم پيوند داد و زمينۀ پيدايش تمدن عظيمي را به وجود آورد که به نام تمدن اسلام وعرب و يا تمدن اسلام ياد مي شود. تمدن اسلام پديدۀ بزرگی است که مظاهر گونا گون آن را در حيات مادی ومعنوی تمام ملل منسوب به عالم اسلام به اشکال گوناگون ميتوان مشاهده کرد. ساحه ای از زندگي ملل مسلمان وجود ندارد که از منشوراين تمدن نگذشته باشد. باگذشت زمان، مسلمانان به موفقيت های چشمگيری در علوم و فنون نایل آمدند و به ايجاد آبده های مادی ومعنوی عظيمي دست يافتند که هم اکنون بخش جدايي ناپذير فرهنگ جهاني است. مسلمانان باترجمۀ دانش و فلسفۀ يونان قديم و انتقال آن يکجا بادانش و فرهنگ آفريدۀ خود به جهان غرب، دريچه- های حکمت، هنر و ادب را به روی آنان گشودند. درین دوره مناسبات دوستانه میان کشورهای مسلمان افزایش یافت. "یکی از پی آمدهای مهم این مناسبات وارتباطات، تاًثیر زبان های تورکی و فارسی بریکدیگروآمیزش واختلاط باهم است . بویژه پس از رویکار آمدن دولتهای تورکان در منطقه، که سالیان و سده های درازی (در ایران بیش از هزارسال بعدازاسلام) ادامه یافت، فرایند این آمیزش واختلاط وسعت و شدت فزاینده ای کسب کرد.


ادامه نوشته

هفدهمین فستیوال بین المللی فیلم غوزه طلائی در آدانا

هفدهمین فستیوال بین المللی فیلم غوزه طلائی در آدانا
فستیوال بین المللی فیلم غوزه طلائی با مراسم با شکوهی آغاز گردید
 

هفدهمین فستیوال بین المللی فیلم غوزه طلائی در شهرستان آدانای ترکیه ادامه دارد.

در مراسم گشایش فستیوال که دیشب برگزار شد، هنرمندان، کارگردانان و هنردوستان گرد هم آمدند.

در چهارچوب این فستیوال، حدود ۱۱۰ هنرمند وارد آدانا گردیده و در فرودگاه شاکر پاشا، با دسته گلها مورد استقبال قرار گرفتند.

ادامه نوشته