فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت اول)
|
ضاقلی خان متخلص به هدايت (1215 ـ 1288 ه.ق) شاعر، اديب و مورّخ ايرانی كه در زمان سلطنت محمد شاه قاجار از طرف وی مأمور تربيت عباس ميرزا (نايب‌السلطنه دوم) فرزند خردسال او شد و از اين رو معروف به «لله باشی» گرديد. در آغاز سلطنت ناصرالدين شاه از طرف ميرزا تقی خان اميركبير به سفارت خوارزم مأمور شد (جمادیالثانی 1267 ه.ق) و در بازگشت گزارش سفر خود را با عنوان سفارت‌نامة خوارزم تقديم ناصرالدين شاه كرد، چرا كه اميركبير معزول شده بود. پس از بازگشت از سفر خوارزم رئيس اولين كالج ايرانی به سبك اروپائی يعنی مدرسة دارالفنون شد. وی دارای تأليفات بیشماری است از جمله: مجمع‌الفصحا ، رياض‌العارفين ، انجمن‌آرای ناصری ، مدارج البلاغه، بكتاش‌نامه ، گلستان ارم ، روضة‌الصفای ناصری در ذيل روضة‌الصفای ميرخواند و فهرس‌التواريخ . سفارت‌نامة خوارزم دارای سبكی ساده ولی فصيح و اديبانه است كه با اشعار خود هدايت آراسته شده است. آنچه در اين سفرنامه جلب نظر میكند صداقت او در روايت امور و وقايع، بيطرفی در برداشت‌ها و باريك بينی در امور است. نخستين بار شارل شفر فرانسوی بر مبنای دو نسخه خطی، متن فارسی سفارت‌نامه را همراه با ترجمة فرانسوی آن در اروپا منتشر كرد؛ و چاپ حاضر بر مبنای نسخة خطی كتابخانة كاخ گلستان و چاپ شفر صورت گرفته است | |
|
| |
|
|
مسخرالبلاد (تاريخ روابط صفويه با ازبكان از روزگار محمدخان شيباني تا پادشاهي عبدالله خان ازبك)/ فارسي محمديار بن عرب قطغان (قرن 10)، تصحيح نادره جلالي تهران: 1385- 536 ص جلد سخت: 62000 ريال، قطع وزيري شابك: 4-18-8700-0964 مسخرالبلاد تأليف محمديار بن عرب قطغان از متون مهم دربارة تاريخ خاندان شيبانی است. در باب شرح حال مؤلف اطلاع دقيقی در دست نيست، همين‌قدر میدانيم كه در عهد پادشاهی عبداللّه خان ازبك متولد شده است. مؤلف اثر خود را در يك مقدمه و هشت باب و يك خاتمه به رشتة نگارش درآورده است. اما دربارة باب هفتم و هشتم و خاتمه در ديباچة اثر سخن به ميان نياورده و از آنجا كه نسخه در بخش پايانی ناقص است، از اين دو باب و خاتمه اطلاعی در دست نيست. اين اثر به جهت شرح روابط صفويه با ازبكان از روزگار محمد خان شيبانی تا پادشاهی عبداللّه خان ازبك نيز حائز اهميت است. مؤلف در اثر خود جنگ معروف مرو (916 ه.ق) را كه منجر به شكست محمد خان شيبانی از شاه اسماعيل اول صفوی شد، به تصوير میكشد. اما از روابط ميان ازبكان و ايرانيان در دورة پادشاهی شاه اسماعيل دوم و محمد خدابنده به شتاب میگذرد، ارتباط شاه عباس اول با ازبكان را هم به طور ناقص بيان میكند. از آنجايی كه مؤلف خود در عهد فرمانروايی عبداللّه خان ازبك حضور داشته و از نزديك شاهد بسياری از وقايع و حوادث ايام بوده، در اين بخش اطلاعات ارزنده‌ای به خواننده عرضه میدارد. مسخرالبلاد به جهت توضيحاتی كه دربارة موقعيت جغرافيايی برخی شهرها به دست میدهد، نيز سودمند است.
|
|
| |
|
|
جنگنامه كشم و جرون‌نامه (روايتي منظوم از فتح جزيده قشم توسط سپاهان ايراني)/ فارسي ناشناس- قدري (زنده تا 1043 ه.ق) تصحيح و تحقيق محمد باقر وثوقي و عبدالرسول خيرانديش تهران: 1384- 229 ص جلد سخت:30000 ريال، قطع وزيري شابك: 4-04-8700-0964 اثر حاضر، حاوی دو منظومة جنگنامة كشم و جرون‌نامه می‌باشد كه در سالهای 1032 تا 1042 ه به نظم درآمده‌اند.جنگنامة كشم ، سرودة شاعری ناشناس، روایتی منظوم از فتح جزیرة قشم توسط سپاهیان ایرانی، بدون اضافه‌گویی و حاشیه‌پردازی ادبی و منطبق بر اطلاعات دیگر مورّخان هم عصر او به‌ویژه گزارش‌های پرتغالی‌ها است. جرون‌نامه یا داستان جرون، سرودة قدری (زنده تا 1043 ه)، از لحاظ محتوایی شامل رویدادها و حوادث پیرامون فتح قشم و شرح مفصل حملة نیروهای ایرانی به جزیرة هرموز و فتح آن است. این اثر اگر چه از لحاظ ادبی ارزش خاصی ندارد امّا از لحاظ تاریخی، با توجه به كمبود شدید منابع تاریخی مربوط به تحولات سیاسی ـ اقتصادی خلیج فارس در قرن یازدهم، همزمان با پایان سیطرة پرتغالی‌ها در هرموز و آغاز ورود گستردة اروپائیان به راه‌های دریایی منطقه، از منابع منحصر و مهم به‌شمار می‌رود.
|
|
| |
|
|
گوهر مقصود ( خاطرات سياسي و اجتماعي سيد مصطفي تهراني- نماينده دوره اول مجلس)/ فارسي مصطفي تهراني (ميرخاني) ( سده 13)، به كوشش زهرا ميرخاني تهران: 1381- 448 ص جلد سخت: 39000 ريال (چاپ دوم)، قطع وزيري شابك: 1-69-6781-0964 سیدمصطفی تهرانی (میرخانی) از جملة عالمان دینی و فعالان سیاسی و نمایندة مجلس شورای ملی در دورة اوّل بود. ایشان پس از انحلال مجلس به فعالیتهای تجاری روی آورده و در مسیر پیشرفت و تمدن ایران گام زد. ایشان پس از به توپ بسته شدن مجلس و مدتی اختفا برای آنكه به دست عمال حكومت نیفتد، به مشهد گریخت. اثر حاضر به نام گوهر مقصود شرح كامل سفر سیدمصطفی تهرانی به مشهد مقدس و زیارت مرقد حضرت امام رضا«ع» است. در این سفرنامه از مسائل اجتماعی، سیاسی، موضوعات روز و تاریخ باستان سخن رفته و از بیداد و برانگیخته شدن تجدّد خواهی انتقاد شده است. گوهر مقصود در مجموع نمونه‌ای جامع از مختصات زبانی و فكری ادبیات مشروطه را ارائه میدهد. |
|
| |
|
|
تحفة‌الازهار و زلال الانهار في نسب أبناء الائمة الاطهار (4 ج) ( نسب شناسي سادات حسني و حسيني و موسوي (ع) في نسب ابناء الائمه الاطهار/ عربي ضامن بن شدقم الحسيني المدني (سده 11) تحقيق و تصحيح كامل سلمان الجبوري تهران: 1378- 2163 جلد سخت، ناياب، قطع وزيري شابك: 9-20-6781-0964 بهاء 120000 ريال منبع: مركز پژوهشي ميراث مكتوب |
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی