بنیاد مختومقلی فراغی

( حاوي اطلاعات منحصر به فرد جغرافيايي و تاريخي از سرزمينهاي اسلامي)/ فارسي

شهاب الدين عبدالله خوافي مشهور به حافظ ابرو (قرن‌ 9)؛

 تصحيح‌ صادق سجادي‌

تهران: 1375- 1114 ص

جلد سخت: 60000 ريال، قطع وزيري

شابك:۸-۲۶-۶۷۸۱-۰۹۶۴

(تلخيصي از كتاب السياق در تاريخ نيشابور)/ عربي

الامام الحافظ ابوالحسن‌ الفارسي‌ (529-451 ه.ق)/ تحقيق‌ محمد كاظم‌ المحمودي‌

تهران: 1384- 589 ص

جلد سخت: 57000 ريال، قطع وزيري

شابك: 8-2-8700-0964

    شماری‌ از دانشمندان‌ به‌ تلخیص‌ و اختصار كتاب‌ السیاق لتاریخ‌ نیسابور  اقدام‌ كردند. اثر حاضر  المختصر من‌ السیاقیكی‌ از این‌ گزیده‌هاست‌ از محقّقی‌ ناشناس‌. در این‌ اثر تذكره‌ها و تراجم‌ اشخاص‌ به‌ ترتیب‌ الفبائی‌ گرد آمده‌ است‌، امّا ناقص‌ بوده‌ و با حرف‌ (ح‌) آغاز می‌شود.

 افرنج ، پاپان و قياصره ( فارسي)/ رشيدالدين فضل الله همداني ( در گذشته ۷۱۸ ه. ق)؛ تصحيح محمد روشن

تهران: ۱۳۸۴- ۲۵۲ ص

شابك: ۶-۰۳-۸۷۰۰-۰۹۶۴

خواجه‌ رشيدالدين‌ فضل‌اللّه‌ همداني‌ (در گذشتة‌ 718 ه. ق) طبيب‌ عالم‌ و مورّخ‌ دانشمند در سراسر دورة‌ سلطنت‌ غازان‌خان‌ و جانشين‌ او اولجايتو و در ابتداي‌ سلطنت‌ ابوسعيد مقام‌ وزارت‌ ايلخان‌ را داشت‌. او به‌ واسطة‌ علم‌ و مهارتي‌ كه‌ در طب‌ داشت‌ به‌ دربار ايلخان‌ راه‌ يافت‌ و در ساية‌ تدبير و سياست‌ به‌ مرتبة‌ والايي‌ رسيد. او به‌ عنوان‌ مورّخي‌ برجسته‌ مقامي‌ ممتاز دارد و تأليفات‌ تاريخي‌ وسيع‌اش‌ به‌ لحاظ‌ وسعت‌ و اعتبار و شيوه‌ علمي‌ اعجاب‌ و تحسين‌ محققان‌ را برانگيخته‌. او آثار متعددي‌ از خود به‌ يادگار گذاشته‌ كه‌ بخشي‌ در حوزة‌ تاريخ‌ است‌، شماري‌ در معارف‌ ديني‌ نظير تفسير، علوم‌ قرآن‌ و احكام‌ و اندكي‌ در طبّ و آئين‌ مملكتداري‌. در اين‌ ميان‌ جامع‌التواريخ‌ برجستگي‌ خاصي‌ دارد. البته‌ اين‌ اثر تأليف‌ مستقيم‌ خود او نيست‌، بلكه‌ توسط‌ گروهي‌ از محققان‌ و مترجمان‌ و زير نظر وي‌ آماده‌ شده‌ است‌. رشيدالدين‌ نخست‌ به‌ فرمان‌ غازان‌خان‌، تأليف‌ تاريخ‌ مغول‌ را آغاز كرد. امّا پيش‌ از آنكه‌ تدوين‌ آن‌ به‌ پايان‌ برسد، غازان‌خان‌ در سال‌ 704 ه.ق درگذشت‌. اين‌ تاريخ‌ در دورة‌ جانشين‌ و برادر وي‌، سلطان‌ محمّد اولجايتو به‌ انجام‌ رسيد. سپس‌ از سوي‌ اولجايتو مأمور شد تا تاريخ‌ عمومي‌ تأليف‌ كند. او اين‌ كار بزرگ‌ را شروع‌ كرد و تأليف‌ جامع‌التواريخ‌ پس‌ از 50 سال‌ به‌ پايان‌ رساند. اثر حاضر بخش‌ مربوط‌ به‌ تاريخ‌ افرنگ‌ به‌ ضميمة‌ تاريخ‌ پاپان‌ و قياصره‌ است‌ كه‌ بر اساس‌ معتبرترين‌ نسخ‌ تصحيح‌ و براي‌ نخستين‌ بار به‌ زيور طبع‌ آراسته‌ مي‌شود.

هند و سند و كشمير ( فارسي) / رشيدالدين فضل الله همداني ( درگذشته ۷۱۸ ه.ق)؛ تصحيح محمد روشن

تهران: ۱۳۸۴- ۵۴۰ ص

شابك: ۲-۰۵-۸۷۰۰-۰۹۶۴

خواجه‌ رشيدالدين‌ فضل‌اللّه‌ همداني‌ (در گذشتة‌ 718 ه.ق) طبيب‌ عالم‌ و مورّخ‌ دانشمند در سراسر دورة‌ سلطنت‌ غازان‌خان‌ و جانشين‌ او اولجايتو و در ابتداي‌ سلطنت‌ ابوسعيد مقام‌ وزارت‌ ايلخان‌ را داشت‌. او به‌ واسطة‌ علم‌ و مهارتي‌ كه‌ در طب‌ داشت‌ به‌ دربار ايلخان‌ راه‌ يافت‌ و در ساية‌ تدبير و سياست‌ به‌ مرتبة‌ والايي‌ رسيد. او به‌ عنوان‌ مورّخي‌ برجسته‌ مقامي‌ ممتاز دارد و تأليفات‌ تاريخي‌ وسيع‌اش‌ به‌ لحاظ‌ وسعت‌ و اعتبار و شيوه‌ علمي‌ اعجاب‌ و تحسين‌ محققان‌ را برانگيخته‌. او آثار متعددي‌ از خود به‌ يادگار گذاشته‌ كه‌ بخشي‌ در حوزة‌ تاريخ‌ است‌، شماري‌ در معارف‌ ديني‌ نظير تفسير، علوم‌ قرآن‌ و احكام‌ و اندكي‌ در طبّ و آئين‌ مملكتداري‌. در اين‌ ميان‌ جامع‌التواريخ‌ برجستگي‌ خاصي‌ دارد. البته‌ اين‌ اثر تأليف‌ مستقيم‌ خود او نيست‌، بلكه‌ توسط‌ گروهي‌ از محققان‌ و مترجمان‌ و زير نظر وي‌ آماده‌ شده‌ است‌. رشيدالدين‌ نخست‌ به‌ فرمان‌ غازان‌خان‌، تأليف‌ تاريخ‌ مغول‌ را آغاز كرد. امّا پيش‌ از آنكه‌ تدوين‌ آن‌ به‌ پايان‌ برسد، غازان‌خان‌ در سال‌ 704 ه.ق درگذشت‌. اين‌ تاريخ‌ در دورة‌ جانشين‌ و برادر وي‌، سلطان‌ محمّد اولجايتو به‌ انجام‌ رسيد. سپس‌ از سوي‌ اولجايتو مأمور شد تا تاريخ‌ عمومي‌ تأليف‌ كند. او اين‌ كار بزرگ‌ را شروع‌ كرد و تأليف‌ جامع‌التواريخ‌ پس‌ از 50 سال‌ به‌ پايان‌ رساند. اثر حاضر بخش‌ مربوط‌ به‌ تاريخ‌ هند و سند و كشمير است‌ كه‌ بر اساس‌ معتبرترين‌ نسخ‌ تصحيح‌ و براي‌ نخستين‌ بار به‌ زيور طبع‌ آراسته‌ مي‌شود.

( تاريخ خوانين مغول از تغلق تيمور تا عبدالرشيد سلطان)

( فارسي)/ ميرزا محمد حيدر دوغلات ( سده ۹)؛ تصحيح دكتر عباسقلي غفاري‌فرد

تهران: ۱۳۸۳- ۸۶۱ ص

شابك: 

مؤلّف‌، ميرزا محمّد حيدر دوغلات‌ (905 ـ 957 ه. ق) يكي‌ از شاهزادگانِ مغولانِ جغتايي‌ و پسر خالة‌ ظهيرالدين‌ محمّد بابر بود. در دهة‌ پايانيِ عمر بر سرزمين‌ كشمير حكومت‌ داشت‌ و سرانجام‌ در همانجا به‌ قتل‌ رسيد. او افزون‌ بر سياست‌ و حكومت‌، اهل‌ علم‌ و دانش‌ نيز بود و طبع‌ شاعري‌ داشت‌. اثر حاضر، تاريخ‌ رشيدي‌ كه‌ از منابع‌ تاريخي‌ ارزشمند سدة‌ دهم‌ هجري‌ به‌ شمار مي‌آيد، شامل‌ دو بخش‌ اساسي‌ است‌: بخش‌ اوّل‌ موسوم‌ به‌ «تاريخ‌ اصل‌» تاريخ‌ خواقين‌ مغول‌ از روزگار تفلق‌ تيمور تا عبدالرشيد سلطان‌ را دربر مي‌گيرد. و بخش‌ دوم‌ موسوم‌ به‌ «مختصر» شامل‌ تاريخ‌ اوزبكان‌، بابر پادشاه‌، سلطان‌ سعيد خان‌، عبدالرشيد سلطان‌ و حوادث‌ مربوط‌ به‌ تبّت‌ و كشمير است‌ كه‌ مؤلّف‌ يا خود شاهدِ آن‌ بوده‌ يا از افراد مطمئن‌ شنيده‌ است‌.