فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت پنجم)
|
|
جواهر الاخبار ( شرح احوال و حکمرانی دو طایفه ترکمان قراقویونلو و آق قویونلو و همچنین بیان ظهور و بسط قدرت سلسله صفویه تا آغاز سلطنت شاه اسماعیل دوم) ( فارسی) / بوداق منشی قزوینی ( سده ۱۰)؛ تصحیح محسن بهرام نژاد تهران:۱۳۷۸-۳۱۷ ص شابک: ۷-۳۵-۶۷۸۱-۰۹۶۴ بوداق منشي قزويني، كه احتمالاً به سال 916 هجري قمري متولد شده است، در زادگاه خود قزوين به كسب دانش پرداخت و چون به درجة كمال رسيد با سمت محرّر و منشي وارد مشاغل ديواني گرديد. او مدتي منشي بهرام ميرزا فرزند شاه اسماعيل صفوي بود. تنها اثر مكتوبي كه از بوداق منشي مي‌شناسيم، همين كتاب جواهر الاخبار است. مؤلف در اين تاريخ نامه با اختصار به شرح و نقل حوادث و وقايع روزگار كهن از آغاز آفرينش و هبوط آدم تا به سال 984 هجري قمري پرداخته است. اثر مطبوع حاضر در برگيرندة بخش پاياني جواهر الاخبار بوده و طي آن شرح احوال و حكمراني دو طايفة تركمان قراقويونلو و آق‌قويونلو و همچنين بيان ظهور و بسط قدرت سلسلة صفويه تا آغار تخت نشيني شاه اسماعيل دوم آمده است. اشارة مؤلف به مطالب مهم و تازة تاريخي و پرداختن به مسائل اجتماعي و اقتصادي و بيان برخي اصطلاحات ديواني مهجور، بر اهميت اين اثر از حيث مطالعات تاريخي در تاريخ ايران افزوده است. |
|
| |
|
|
مكارم الاخلاق ( شرح حال امير عليشير نوايي) ( فارسي)/ غياث الدين بن همام الدين خواندمير ( سده ۱۰) ؛ تصحيح محمد اكبر عشيق تهران: ۱۳۷۸- ۲۹۵ ص شابك:۴-۲۸-۶۷۸۱-۰۹۶۴ خواندمير يكي از دانشمندان و مورّخان سرآمد دو سدة نُهم و دهم هجري است كه بسيار مورد توجه و احترام امير علي‌شيرنوايي بود. او نزد ميرخواند، صاحب تاريخ روضة الصفا به تحصيل علم و ادب و بويژه تاريخ پرداخت. خواندمير مكارم الاخلاق را به جهت قدرداني از ياور و حامي خود نوايي در بيان سجاياي اخلاقي و ذكر خدمات مفيد مادي و معنوي او تأليف كرد. در اين اثر از عنايت نوايي به علما و شعرا و نويسندگان و ذكر صفات پسنديدة او چون رأفت، تواضع، جود و سخاوت؛ دينداري و پرهيز از تعلّقات دنيوي؛ ساخت و مرمّت ابنيه و اماكن مذهبي و عام المنفعه مانند مساجد، خانقاهها، مدارس، حمّامها؛ آثار منظوم و منثور و لطايف و مطايبات پندآميزش؛ پيوند با خواجه عبيدالله احرار نقشبندي و سرانجام مرگ وي سخن مي‌رود. از خواندمير آثار مكتوب متعددي به يادگار مانده است كه از مهمترين آنها مي‌توان به حبيب السير في اخبار افراد البشر ، منتخب التواريخ ، خلاصة الاخبار في بيان احوال الاخيار ، دستور الوزرا و جلد هفتم روضة الصفا اشاره كرد. |
|
| |
|
|
جامع التواريخ( بخش ختاي) (تاریخ اقوام پادشاهان ختای) ( فارسی) / رشیدالدین فضل الله همدانی ( درگذشته ۷۱۸ ه.ق) ؛ تصحیح محمد روشن تهران: ۱۳۸۵- ۲۰۸ ص شابک: ۸-۱۷-۸۷۰۰-۰۹۶۴ خواجه رشيدالدين فضل‌اللّه همداني (در گذشتة 718 ه.ق) طبيب عالم و مورّخ دانشمند در سراسر دورة سلطنت غازان‌خان و جانشين او اولجايتو و در ابتداي سلطنت ابوسعيد مقام وزارت ايلخان را داشت. او به واسطة علم و مهارتي كه در طب داشت به دربار ايلخان راه يافت و در ساية تدبير و سياست به مرتبة والايي رسيد. او به عنوان مورّخي برجسته مقامي ممتاز دارد و تأليفات تاريخي وسيعش به لحاظ وسعت و اعتبار و شيوة علمي اعجاب و تحسين محققان را برانگيخته است. او آثار متعددي از خود به يادگار گذاشته كه بخشي در حوزة تاريخ، شماري در معارف ديني نظير تفسير، علوم قرآن و احكام و اندكي در طبّ و آئين مملكتداري مي‌باشد. در اين ميان جامع‌التواريخ برجستگي خاصي دارد. البته اين اثر تأليف مستقيم خود او نيست، بلكه توسط گروهي از محققان و مترجمان و زير نظر وي آماده شده است. رشيدالدين نخست به فرمان غازان‌خان، تأليف تاريخ مغول را آغاز كرد. امّا پيش از آنكه تدوين آن به پايان برسد، غازان‌خان در سال 704 ه.ق درگذشت. اين تاريخ در دورة جانشين و برادر وي، سلطان محمّد اولجايتو به انجام رسيد. سپس از سوي اولجايتو مأمور شد تا تاريخ عمومي تأليف كند. او اين كار بزرگ را شروع كرد و تأليف جامع‌التواريخ پس از 50 سال به پايان رساند. اثر حاضر بخش مربوط به تاريخ اقوام پادشاهان چين (ختاي) مي‌باشد. اين اثر براي نخستين بار است كه بر اساس معتبرترين نسخ تصحيح و به زيور طبع آراسته مي‌شود. |
|
| |
|
|
ترجمه تقويم التواريخ ( سالشمار رويدادهاي مهم جهان از آغاز آفرينش تا سال ۱۰۸۵ ه.ق) ( فارسي)/ حاجي خليفه ( سده ۱۱)؛ از مترجمي ناشناخته؛ تصحيح ميرهاشم محدث تهران:۱۳۷۵-۵۲۴ ص شابك: ۸-۱۱-۵۸۴۴-۰۹۶۴ كتاب تقويم التواريخ نوشتة مصطفي بن عبداللّه ايكنجي ـ معروف به حاجي خليفه و ملقّب به كاتب چلبي ـ (1017 ـ 1067 ه ق) نويسندة ترك تبارِ تازي نويسِ سدة يازدهم هجري و صاحب دائرة المعارف گرانسنگ كشف الظنون مي‌باشد. در اين اثر ثبت رويدادهاي مهم جهان از آغاز آفرينش تا ابتداي هجرت نبوي (ص) به صورت گاهشمار و از آن پس تا سال 1085 به صورت سالشمار آمده است. سال زاد و مير اشخاص نامبردار، بعثت پيامبران، ظهور و سقوط سلسله‌ها، حوادث طبيعي و... را در خود گرد آورده است. خاستگاه حوادث كتاب بيشتر در محدودة جغرافيايي سرزمينهاي عثماني، عراق، عربستان و ايران بوده است. اين كتاب را مترجمي گمنام با بياني شيوا و روان به فارسي برگردانده است. به نظر مي‌رسد ثبت حوادث سنوات پس از زمان تأليف كتاب ـ 1058 تا 1085 ـ توسط مترجم افزوده شده باشد. |
|
| |
|
|
جامع‌التواريخ ( بخش اغوز) اغوز ( فارسي)/ رشيدالدين فضل الله همداني ( در گذشته ۷۱۸ ه.ق)؛ تصحيح محمد روشن تهران: ۱۳۸۴- ۲۴۴ ص شابك: ۷-۱۱-۸۷۰۰-۰۹۶۴ خواجه رشيدالدين فضل‌اللّه همداني (در گذشتة 718 ه.ق) طبيب عالم و مورّخ دانشمند در سراسر دورة سلطنت غازان‌خان و جانشين او اولجايتو و در ابتداي سلطنت ابوسعيد مقام وزارت ايلخان را داشت. او به واسطة علم و مهارتي كه در طب داشت به دربار ايلخان راه يافت و در ساية تدبير و سياست به مرتبة والايي رسيد. او به عنوان مورّخي برجسته مقامي ممتاز دارد و تأليفات تاريخي وسيعش به لحاظ وسعت و اعتبار و شيوة علمي اعجاب و تحسين محققان را برانگيخته است. او آثار متعددي از خود به يادگار گذاشته كه بخشي در حوزة تاريخ، شماري در معارف ديني نظير تفسير، علوم قرآن و احكام و اندكي در طبّ و آئين مملكتداري مي‌باشد. در اين ميان جامع‌التواريخ برجستگي خاصي دارد. البته اين اثر تأليف مستقيم خود او نيست، بلكه توسط گروهي از محققان و مترجمان و زير نظر وي آماده شده است. رشيدالدين نخست به فرمان غازان‌خان، تأليف تاريخ مغول را آغاز كرد. امّا پيش از آنكه تدوين آن به پايان برسد، غازان‌خان در سال 704 ه.ق درگذشت. اين تاريخ در دورة جانشين و برادر وي، سلطان محمّد اولجايتو به انجام رسيد. سپس از سوي اولجايتو مأمور شد تا تاريخ عمومي تأليف كند. او اين كار بزرگ را شروع كرد و تأليف جامع‌التواريخ پس از 50 سال به پايان رساند. اثر حاضر بخش مربوط به تاريخ اغوز است كه سراسر انباشته از اساطير و داستانهاي اين قوم مي‌باشد. اين اثر براي نخستين بار است كه بر اساس معتبرترين نسخ تصحيح و به زيور طبع آراسته مي‌شود. |
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی