بهاریه از دکتر چندری          یاز گلر / بهار خواهد آمد

پایگاه خبری اولکامیز- دکتر بای محمد چندری ، معلم ، شاعر ، نوازنده و خواننده (باخشی ) ، تحصیلکرده ی دکترای روان شناسی تربیتی است.

این فعال فرهنگی – ادبی گنبدی که لحنی زیبا و صدایی دلنشین در موسیقی سنتی ترکمنی دارد یکی از شاعران برجسته و خوش قریحه ترکمن صحرا نیز به شمار می رود. به بهانه نزدیکی به بهار که عروس فصل هاست ، شعر کوتاه و پرمعنای (یازگلر / بهار می آید ) دکتر چندری را در پی می خوانید. گفتنی است

بهاریه از اتوز فرهمندیان

گلــدی بهــار خوش مبــارک ایلیمه

پایگاه خبری تحلیلی اولککامیز- اتوز فرهمندیان شاعر کلاله ای  اتو بیوگرافی خود را چنین نوشت : ”  متولد: ۱۲/۱۲/۱۳۳۷ ساکن روستای آجان یل لی (اجن یلی) از توابع شهرستان کلاله و دارای مدرک تحصیلی لیسانس ادبیات فارسی و بازنشسته آموزش و پرورش می باشم.

عشق و علاقه به ادبیات بخصوص ادبیات ترکمنی مرا به محافل و انجمن های ادبی کشاند و عضو جمعیت فرهنگی ، هنری مختومقلی کلاله، انجمن شعر میراث و بنیاد مختومقلی فراغی و انجمن ادبی جیحون گنبد و دبیر انجمن ادبی قورقوت آتای شهرستان کلاله گرداند.

بهاریه از نورالدین سن سبلی

گونلر گچدی آیلار گچدی یاز گلدی

پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز- مهندس نورالدین سن سبلی اصالتا از روستای قره بولاغ ولی ساکن گرگان است.  شاعر و نویسنده خوش ذوق ترکمن تاکنون یک کتاب با عنوان ” جام اشراق به عنوان پژوهشی در اندیشه ی مختومقلی فراغی ” به رشته تحریر در آورده است. البته در نگارش “دانشنامه ی گلستان” کتاب دوجلدی ، بخشی از مدخل ها  نیز مشارکت داشته است.

بهاریه از موسی قزلجه

باهاردا دؤغا دیلگلریم 

پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز- مهندس موسی قزلجه شاعر خوش ذوق ترکمن صحرا متولد روستای قزلجه آق امام از توابع آزادشهر است. وی دو دهه است که در گنبد سکونت دارد. دانش آموخته رشته کارشناسی برق قدرت بوده از دانشگاه است و در اداره فنی حرفه ای شهرستان گنبد مشغول به کار و خدمت می باشد. 

این شاعر نکته سنج به علت داشتن علاقه وافر به شعر و ادبیات در کنار دروس تخصصی همواره مطالعه کتب شعر و تمرین در رئوس کارهایش بوده و تشویق دوستان و آشنایان هم در ایجاد انگیزه خیلی موثر واقع گردیده است. 

بهاریه از خلیفه شاهیر ستار سوقی

من ینه - ده یاز آی لاری گؤررین

پایگاه خبری تحلیلی اولکامیز – لطیف ایزدی : در ترکمن صحرا کسی نیست که اهل شعر و ادبیات و موسیقی و آواز باشد و نام خلیفه ستار سوقی را نشنیده باشد. شاعری که متولد ۱۳۲۴ شمسی کناره های گرگانرود است. صحنه سفلی ، روستای همجوار روستایم دوگونچی، زادگاه شاعر می باشد.

به باور این قلم ، ستار سوقی را می توان شهریار ترکمن صحرا نامید که البته تبیین و تشریح آن مجال دیگری می طلبد. از این شاعر شیرین سخن و پرمایه تاکنون آثار مکتوب ذیل منتشر شده است : ساوچی ، بوشلوق ، گیجه لر ( با همراهی ابراهیم بدخشان )، اون یدینگ میوه لری .

عبدالرحمان اونق «کرکسان دهکده» را راهی بازار نشر کتاب کرد

تهران (پانا) - عبدالرحمان اونق رمان نوجوان «کرکسان دهکده» را توسط انتشارات قدیانی راهی بازار نشر کتاب کرد. 

به گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان اونق درباره موضوع کتاب جدید خود گفت: داستان این رمان، زمانی اتفاق می‌افتد که کشور درگیر جنگ است. شخصیت اصلی ماجرا نوجوانی چهارده‌ساله است که هر دو برادرش برای دفاع از مام میهن به جنگ رفته‌اند و به همین دلیل تمامی سنگینی زندگی خانواده به عهده‌ی برادر کوچکتر گذاشته است. داستان چالش‌ها و تلاش‌های شخصیت نوجوان برای غلبه بر سختی‌های زندگی را بیان می‌کند. حاجی مراد که تا قبل از رفتن برادرها هیچ تصوری از سختی زندگی نداشت، حالا سنگینی زندگی را برگُرده‌اش احساس می‌کند. او می‌فهمد زندگی فقط کار در مزرعه اجاره‌ای نیست و سختی‌های دیگری هم دارد که او هرگز فکرش را نمی‌کرده است.

در نشست شعرپژوهی عامه با نگاهی به بومی‌سروده‌های ایران مطرح شد:

ادبیات عامیانه زیرساخت ادبیات رسمی است

حسن ذوالفقاری مطرح کرد: ادبیات عامیانه پیش از ادبیات رسمی وجود داشته است. چه‌بسا که زیرساخت‌های ادبیات رسمی ما همین ادبیات مردم باشد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) قطب علمی شعرپژوهی فرهنگ عامه‌ دانشگاه شیراز  جلسه‌ای را با عنوان «شعرپژوهی عامه با نگاهی به بومی‌سروده‌های ایران» برگزار کرد. این برنامه که در دو بستر اسکای‌روم و آپارات و به صورت برخط پخش می‌شد با حضور حسن ذوالفقاری و کاووس حسن‌لی، دو تن از عامه‌پژوهان معاصر به بررسی این موضوع پرداخت. میزبان برنامه با اشاره به این موضوع که یکی از درخشان‌ترین و کم‌تکلف‌ترین بخش‌های ادبیات فارسی ادبیات مردم است و این نوع از ادبیات بدون تصنع در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد و نتیجه تجربه مستقیم مردم از زندگانی و برخورد آن‌ها با موقعیت‌های مختلف است، به معرفی مهمان جلسه پرداخت. حسن ذوالفقاری استاد دانشگاه تربیت‌مدرس است و تالیفات متعددی در حوزه ادبیات عامیانه دارد. کاووس حسن‌لی نیز شاعر، پژوهشگر و استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز است.

قانون «ملی شدن منابع طبیعی» عشایر را مستاجر املاک اجدادی خود کرد

عضو هیئت مدیره ایلات و عشایر کوچنده ایران بیان کرد: با تصویب «قانون ملی شدن منابع طبیعی» در سال 1341، منابع طبیعی، ملی نشد؛ بلکه دولتی شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در سمنان، در حالی که زندگی شهرنشینی امروزی با تجمل‌گرایی همراه شده است ولی ساده زیستی همچنان در زندگی عشایر حرف اول را می‌زند و این سادگی با جاذبه‌های فراوانی همراه است.

عشایر، این مردمان پرتلاش، نقش مهمی در چرخه اقتصادی کشور دارند. آنها با سخت‌کوشی و تلاش خود برای تامین نیازهای جامعه در بخش فرآوده‌های دامی همواره می‌کوشند. کمتر کسی می‌داند که این تولیدات دامی که در سطح کشور نیازهای مردم را تامین می‌کند، با چه رنج و مشقتی توسط عشایر به دست می‌آید. در این میان و با تحمل این همه رنج و مشقت، تحصیل، کسب علم، مطالعه و پژوهش همواره سختی‌های خاص خود را دارد.

خبرنگار ایبنا پس از طی حدود 400 کیلومتر مسافت در کویر خارتوران که از آن به آفریقای ایران یاد می‌شود، سراغ یکی از عشایری رفت که علاوه بر دامداری و کشاورزی، اهل قلم نیز هست. «رضا صالحی» که مولف چندین عنوان کتاب با موضوع زندگی عشایری و ایلات است، چندی پیش تازه‌ترین کتاب خود با عنوان «ایل ما خواهد درخشید» را ازسوی انتشارات «آوای چلچله» در شاهرود روانه بازار نشر کرد.

آغاز طرح ملی و فراگیر گونه‌شناسی بومی‌سروده‌های ایران در دانشگاه شیراز

در سال 1396 طرح «شعرپژوهی فرهنگ عامه» را در قالب یک قطب علمی در بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز پی‌گیری و به تصویب وزارت علوم رسید. یکی از برنامه‌های این قطب، تدوین، تألیف و انتشار سلسله کتاب‌هایی‌ست که به معرفی توصیفی بومی‌سروده‌های مناطق مختلف ایران می‌پردازد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس،کاووس حسن‌لی، مدیر قطب علمی «شعرپژوهی فرهنگ عامه» در این گفت و گو درباره‌ طرح تدوین و انتشار کتاب‌هایی درباره گونه‌شناسی بومی‌سروده‌های ایران به تشریح فعالیت‌های انجام گرفته پرداخته است.
 
چه شد که شما به فکر چنین طرحی برای «قطب علمی» افتادید؟
 فرهنگ و ادب عامه، یکی از شاخه‌های مهم ساختار فرهنگی و اجتماعی هر ملتی‌ست. مردم فرهنگور ایران نیز گنجینه‌های ارزشمندی از آثار عامه دارند که نیاز به ثبت و ضبط و بازشناسی دارند. در جای‌جای این سرزمین پهناور قصه‌ها، افسانه‌ها، شعرها، آیین‌ها و باورهایی وجود دارند که هر کدام بخشی از فرهنگ و اندیشه‌ی این مردم را بازنمایی می‌کنند.
 
ادبیات رسمی گذشته‌ ما با همه‌ ارزش‌های انکارناپذیر آن، ادبیاتی نخبه‌گرا بوده و به دلیل همین نخبه‌گرایی و رسمیتی که داشته، ادبیاتی فاخر، فخیم و مزیّن بوده است. متون ادبی هرچه فاخرتر، فخیم‌تر و مزیّن‌تر می‌شده، ارزشمندتر به‌شمار می‌آمده است. اما بخشی دیگر از ادبیات ما ادبیاتی‌ست غیررسمی‌ که از دل توده‌های مردم می‌جوشیده و در بند تزیین و تکلف نبوده است. این بخش از ادبیات، در طول تاریخ، به بهانه‌ غیررسمی بودن آن، همواره به حاشیه رانده می‌شده و از کانون توجه بسیاری از سخن‌سنجان بیرون می‌رفته است.

خطر انقراض روباه ترکمنی را تهدید می‌کند

روباه ترکمنی

جمعیت روباه ترکمنی به عنوان کمیاب‌ترین گونه از روباه‌های ساکن ایران که فقط در مناطق بیابانی و خشک شمال استان گلستان زیست می‌کند به دلیل تخریب مراتع برای توسعه کشاورزی و ساخت و سازها رو به کاهش بوده و استمرار این رویه و کم توجهی‌ها، این‌گونه جانوری را در خطر انقراض قرار داده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن به نقل از ایرنا، روباه ترکمنی یکی از چهار گونه روباه شناخته شده در ایران است که به نام‌های روباه سر و دم سیاه، کرساک و استپی نیز شناخته می‌شود و در مراتع شمال استان گلستان زندگی می‌کند.

این روباه خجالتی، جثه کوچک‌تر از روباه معمولی دارد و مشخصه اصلی آن دم نسبتا کوتاهی است که برخلاف سایر گونه‌های روباه، انتهای آن به زمین نمی‌رسد و رنگ موهای انتهایی دم این حیوان نیز قهوه‌ای تیره یا سیاه است.

روباه ترکمنی با ظاهری خاص و کوچک اغلب در زمین‌های باز، استپی، خشک بیابانی و نیمه‌بیابانی یا دارای درختچه زندگی می‌کند و کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان، روسیه، ترکمنستان، ازبکستان، شمال چین و مغولستان زیستگاه اصلی آن شناخته می‌شوند اما به گفته سیاوش روشنیان یکی از کارشناسان محیط زیست و دوستدار طبیعت، برای نخستین بار تعدادی از این گونه توسط یک جانور شناس در سال ۱۹۴۵ میلادی در منطقه گمیشان استان گلستان مشاهده شد.

قهرمانی تیم والیبال السیب در مسابقات باشگاهی عمان با مربیگری صفا یمودی، جوان ترکمن گنبدی

قهرمانی تیم والیبال السیب در مسابقات باشگاهی عمان با مربیگری صفا یمودی، جوان ترکمن گنبدی

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن،  مسابقات لیگ والیبال عمان فصل 2020 – 2021 با شرکت ۸ تیم و مسابقات والیبال عمان کاپ با شرکت ۱۶ تیم برگزار شد.در مسابقات لیگ به ترتیب تیمهای السلام ، الکامل ، السیب به مقامهای اول تا سوم دست یافتند و همچنین در مسابقات عمان کاپ نیز تیمهای السیب ، الکامل ، السلام توانستند مقامهای اول تا سوم را کسب نماینددر دیدار فینال این رقابتها که چهارشنبه ۳ مارس برگزار شد شاگردان صفا یمودی در تیم السیب توانستند با نتیجه ۳ بر ۱ تیم الکامل را شکست دهند و با اقتدار قهرمان این رقابتها شوند .بدین ترتیب تیم السیب با هدایت صفا یمودی با کسب ۱ مدال طلا و ۱ برنز رقابتهای باشگاهی والیبال در سلطنت عمان را در این فصل به پایان رساند .

صفا یمودی متولد گنبدکاووس و دارای مدرک حرفه ای مربیگری توانسته بود در اولین تجربه سرمربی گری خود با تیم الکامل الوافی عمان در مسابقات پارسال به مقام نائب قهرمانی سوپرلیگ عمان نیز دست یابد و در مسابقات امسال  نیز با تیم السیب به مقام قهرمانی رسید.

پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان ترکمن، این موفقیت را به صفا یمودی تبریک عرض می نماید که نشان دادند خطه ترکمن صحرا علاوه بر استعدادهای بازیگری، دارای استعدادهای مربیگری حرفه ای نیز می باشند.

فعّالیت های دریانوردی ترکان در دوره ی سلجوقیان

نوشته ی: پروفسور دکتر اردوغان مرچیل، ترجمه ی : محمّد قُجُقِی

پیش از تشکیل دولت سلجوقی، در دوره ی غزنویان، در حالی که در مناطق خراسان و ماوراء النّهر، از کشتی ها برای تجارت و حمل مسافر بر روی نهرها استفاده می کردند، جنگی که از لحاظ تاریخ ترکان اهمِیّت داشت، برروی رود ایندوس ( سند ) به وقوع پیوست. سلطان مشهور غزنوی – محمود – ( سلطنت از سال 999 تا 1030 / م ) در آخرین لشکر کشی اش به هندوستان ( در مارس 1027) به سوی مولتان پیشروی نمود. هدف از این عملیات نظامی ، گوشمالی دادن به جات ها یی بود که اقدام به راهزنی و غارت می نمودند. سلطان محمود برای این که بتواند، با جات ها که بر هر دو کناره ی سند حاکم بودند و بغایت جنگاور و در دریا نوردی مهارت داشتند، مبارزه نماید، دستور داد تا یک نیروی دریایی، متشکّل از کشتی های کوچک ساخته شود. برای این که این کشتی ها بتوانند، کشتی های دشمن را متلاشی نمایند, دستور داد یک تیر آهنی تیز در دماغه و سه تیر بُرنده نیز در عقب کشتی نصب کنند. در هر کشتی ، بجز خدمه ی آن ها، تعداد بیست نفر تیر انداز، قاروره ( شیشه) نفت و سپر، تدارک دیده شد. غزنویان در این جنگ ، که بر رود سند صورت گرفت، تعداد زیادی از کشتی های جات ها را غرق نموده، به آتش کشیدند و خود آن ها را نیز معدوم کردند.(1) بدین ترتیب قبل از سلجوقیان ، شاهد یک حادثه ی مهم در تاریخ دریا نوردی ترکان بوده ایم.

دوره ی سلجوقیان بزرگ ( سلجوقیان ایران ویا سلجوقیان شرق )

مرتضی چرمگی عمرانی مصحح «معیار لغات قویم» در گفت‌وگو با ایبنا:

فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی مدیون شبه قاره هند و امپراتوری عثمانی است

مرتضی چرمگی عمرانی مطرح کرد: فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی، غیر از آنچه که در خود ایران و درون فرهنگ‌ جامعه ایرانی نوشته شده است، مدیون دو کشور همسایه است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشر سخن در ماه‌های گذشته اقدام به چاپ کتابی با عنوان «معیار لغات قویم» کرده است. این کتاب که فرهنگ لغت شاهنامه است، توسط میرزا محمد کشمیری در شبه‌قاره نوشته شده است. به بهانه انتشار این کتاب، مصاحبه‌‌ای با مصحح این اثر، مرتضی چرمگی عمرانی ترتیب داده‌ایم. چرمگی عمرانی، دانش‌آموخته دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، استاد دانشگاه پیام نور مشهد و مصحح دیوان اهلی ترشیزی خراسانی نیز هست.

این پژوهشگر در آغاز درباره سنت فرهنگ‌نویسی در شبه‌قاره توضیح داد و گفت: فرهنگ‌نویسی در زبان فارسی، غیر از آنچه که در خود ایران و درون فرهنگ‌ جامعه ایرانی نوشته شده است، مدیون دو کشور همسایه است. فرهنگ غنی ایران قرن‌ها در این دو کشور سلطه بی‌نظیری داشته‌ است. یکی از این دو کشور شبه‌قارۀ هند است که در حال حاضر سه کشور هند و پاکستان بنگلادش را شامل می‌شود و دیگری امپراتوری عثمانی که بعد از جنگ جهانی اول تجزیه شد و ترکیه فعلی بزرگ‌ترین قسمت آن است.

موسیقی درمانی در نزد ترکان

نوشته ی: سزر ارر و الیف آتیجی ترجمه ی:محمد قجقی

درقرون میانه غربیان مبتلایان به مشکلات روانی را ، بیمار نمی شمردند و ایشان را مورد شکنجه قرار می دادند.در همان دوره، ترکان آن ها را بیمار می شناختند و اهمیت زیادی برای صحّت ومداوای این گونه بیماران قائل بودند.ترکان اولین قومی بودند که برای مداوای بیماران روانی، به شکل منظّم و آگاهانه عمل کرده اند و در این شیوه ی معالجه پیشاهنگ بوده اند.

هرچند بر اساس دانسته های تاریخی ، تاریخ موسیقی ترکان، پیشینه ای شش هزار ساله دارد، گفته می شود مبانی موسیقی درمانی ترکان، از اعراب و ایرانیان ، اخذ شده است. خواجه نصر موسی،عبد المومن صافی، صفی الدین برید،کیخسرو و علمای عرب و فارابی و طبیب حسن شعوری ، معتقد بودند حکیمی که درک و فهم موسیقایی ندارد ، در دانش طب و شغلش صلاحیت ندارد و نمی تواند مداوای درستی داشته باشد.

همه ی این فضلا ، از تاثیرمثبت و مناسب موسیقی بر روان انسان بحث نموده اند. ابن سینا در کتاب « شفا» می گوید:یکی از بهترین و موثرترین راه های تداوی، آن است که نیروهای عقلی و روحی بیماران را تقویت کنیم و به او جسارت و شجاعت مبارزه با یماریش را بدهیم . فضای اطراف بیمار را به وضعیت مطلوب در آوریم، به او بهترین موسیقی را بشنوانیم، او را در کنار افرادی که دوستشان دارد، جمع آوریم.او اضافه می کند که موسیقی در جریان تداوی، حمایت روحی قدرتمندی از فرد بیمار به عمل می آورد.

پزشکان و دانشمندان آزموده در خصوص ارتباط نبض انسان با مقامات زنده و متحرّک موسیقی و تناسب حرکت نبض با مقام و نامه ی موسیقایی،اندیشیده اند.در موسیقی درمانی هر یک از حالات کند شدن و تندی و شدّت نبض، با اجرای مقامات مختلف آغاز شده است.

به زعم « عباس وسیم» در بیماری هایی که با دارو و مداوای رایج بهبودی حاصل نمی شود، لازم است از « موسیقی درمانی» استفاده گردد.تاثیرات مناسب و مثبت این نوع تداوی، با اجرای آن در زمان های معیّن و مشخّص بیشتر می شود. به نظر «وسیم» در زمان سردی هوا، باید از نغمه های «گرم» ودر هنگام گرمی هوا از نغمه های «سرد» استفاده نمود.

آمانقلیچ آهمند (سخاوی) شاعر شهیر ترکمن صحرا درگذشت

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن، آمانقلیچ آهمند (سخاوی) شاعر شهیر ترکمن صحرا ، دوشنبه 4 اسفند بعلت سکته مغزی در بیمارستان مطهری گنبد مورد عمل جراحی قرار گرفت. بعد از 8 روز در کما بودن، سه شنبه 12 اسفند ساعت 14 تسلیم مرگ میشود و قبل از نماز شب در زادگاهش اوقی تپه در آرامگاه (حاجی محمد بیات) به خاک سپرده شد.

درگذشت شاعر ادیب و سخنور مردمی آقای امانقلیچ آهمند (تخلص سخاوی ) فرزند غایب اهل روستای اوقی دفه از توابع بخش مرزی داشلی برون شهرستان گنبد کاووس غم و اندوه بزرگی را به جامعه ی ادبی و فرهنگی ترکمن صحرا تحمیل کرد.

مرحوم آمانقلیچ آهمند (سخاوی) علیرغم عدم کسب تحصیلات عالیه ،به زبان های زبان ترکی استانبولی و انگلیسی تسلط داشتند.

استحمار قاجار پایان نداشت

قرارداد 1919 میلادی در راستای قرارداد روییتر نوشته شد. روییتر اختیار راه، خط آهن، سد، معدن، کانال، کشتیرانی، کشاورزی، بانک، شرکت صنعتی، بهره برداری از جنگلها و مراتع را از ناصرالدین شاه گرفت و کاکس هم اختیار امور مالیه و ارتش ایران را قبضه کرد و احمد ماند و حماقت بی پایانش.

به گزارش ایسنا، امروز صدمین سالگرد فسخ قرارداد 1919 است. قراردادی که منابع ثروت و قدرت ایران را یکجا پیشکش امپراتوری بریتانیای کبیر کرد.

حماقت ریشه ای قاجار

همانطور که پدر جد احمدشاه یعنی ناصرالدین شاه قاجار با امضای مجوزی، امتیازنامه روییتر  را به بارون جولیوس دو روییتر  یهودیِ انگلیسیِ آلمانی تبار داد و با این کار امتیاز ساخت هرگونه راه شوسه و خط آهن، احداث سد از دریای طبرستان تا خلیج فارس، بهره‌برداری از همه معادن کشور به جز معادن طلا و نقره، احداث شبکه ها و کانالها و قنوات آبی برای کشتیرانی و کشاورزی، تاسیس بانک، ایجاد هر نوع شرکت صنعتی در ایران، حق انحصار منافع عام‌المنفعه، خرید و فروش توتون و تنباکو، استفاده و بهره‌برداری از مراتع و جنگلهای کشور را به مدت 70 سال و بهره برداری از گمرکات کشور را به مدت 25 سال در ازای پرداخت 200 هزار لیره انگلیس با سود پنج درصد به روییتر  داد، نواده او احمدشاه نیز ارثیه پدر جد خود به انگلیسی ها را کامل کرد و با امضای قرارداد 1919 اختیار کامل امور مالیه و قشون یا همان خزانه کل کشور و ارتش را به این امپراتوری استعمارگر واگذر کرد.

به نام خداوند جان و خرد

 سهم آ .ان .سامویلوویچ در پژوهش های ادبیات و فولکلور ترکمن

نوشته ی: احسان قلندر اوغلو ترجمه ی: محمّد قجقی

چکیده:

آلکساندر نیکولویویچ در حوزه ی ترکشناسی در بین پیشگامان جهان قرار دارد. ترکشناس روس اوکراینی تبار، در مورد زبان ترکی و لهجه های امروزی زبان و ادبیات ترکی، تعداد زیادی پژوهش انجام داده است. در میان تحقیقات آ.ان .سامویلوویچ، تحقیقات مرتبط با تاریخ ، زبان و ادبیات ترکمنی جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است، زیرا او چهاربار و درسال های 1902، 1906 ، 1907 و1908 به ترکمنستان سفر کرد و در مورد ادبیات و فولکلور ترکمن، منابع غنی گردآوری نمود. با تحقیق روی این منابع، خدمات بزرگی به فرهنگ ترکمن انجام داد. هدف ما از نگارش این مقاله، ارائه پژوهش‌های آ.ان.سامویلوویچ - که خود را وقف پژوهش های ترکشناسی نمود- در ارتباط با ادبیات ترکمن و فولکور آن و سهم او در آن زمینه، به خوانندگان می باشد .

واژگان کلیدی: آ.ان.سامویلوویچ ، ترکشناسی .ادبیات ترکمن، فولکلور ترکمن .

در باره ی نویسنده: دکتر احسان قلندر اوغلو،مدرس زبان ترکی ، در دانشگاه غازی آنکارای ترکیه است.مقاله از شماره ی ششم نشریه ی ترکشناسی آن دانشگاه، که در بهار سال 2010 چاپ شده، ترجمه گردید.

سامویلوویچ به عنوان عضوی از جامعه، همیشه آرزومند و خواهان پیشرفت، در همه زمینه هاست. در عین حال او به عنوان یک دانش پژوه، حقایق علمی مطلوبش را بر همه امور برتری می دهد. (واسیلی ولادیمپروویچ بارتولد)

به نام خدا

ابعاد اجتماعی – تاریخی جنبش باسماچی نوشته ی: مرات چالیشکان ترجمه ی: محمد قجقی

آسیای مرکزی،بخاطر جنبش ها، تاریخ و سنّت هایش، جغرافیای بسیار جالبی است.علیرغم داشتن امپراتوری های فوق العاده، منطقه منزوی شده، در معرض تهدیدات خارجی قرار کرفت.فروپاشی وتجزیه ی امپراتوری تیموری و گسترش طلبی روسیه،آسیای مرکزی را به صورت جامعه ای آسیب پذیر، عقب مانده و بسته در آورد.از لحاظ تاریخی،تصرّف قازان در سال 1552 راه را برای اشغال سرتاسر ترکستان آماده ساخت.بیشترین و بزرگترین مناطق در نیمه ی دوم قرن 19/م تصرّف شدند.قشون تزاری ، تاشکند را در سال 1865 فتح کرد، و خان نشین کوکند( خوقند) را مضمحل نمود.امیر نشین های بخارا و خیوه،تحت الحمایه ی روسیه شدند. در فاصله ی سال های 1865 تا 1888 آن ها یوغ حاکمیت بیگانه را بر گردن آویختند.در همین حین، چینی ها نیز، ترکستان شرقی را به تصرّف در آوردند. سرتاسر آسیای مرکزی ، تحت حاکمیت بیگانگان در آمد.

هدف جنبش باسماچی در واقع کسب حقّ حاکمیت خود بر سرزمین و سرنوشتش بود.آسیای مرکزی در دوره ی حاکمیت تزار ها، با شورش های متعدّدی روبرو بود، امّا جنبش باسماچی، بخاطر مضمون و تاثیرش، اهمیت دارد.این جنبش در دهه ی 1980 ، توجه پژوهشگران را- البّته با تعابیر و تفاسیر متفاوت – به خود جلب نمود. دلیل این که جنبش باسماچی اهمیت پیدا کرد، آن بود که،جنبش مظهر و نماد بزرگترین اقدام جمعی در آسیای مرکزی بود. در این مقاله ریشه های اجتماعی- تاریخی قیام باسماچی،با تاکید بر رویدادها و مبتنی بر وقایع نگاری( کرونولوژی) ارائه خواهد شد. در اولین بخش،ویژگی های یاسماچیان و مناطق آن ها و اقدامات اولیه ی ایشان،مورد بحث قرار خواهد گرفت. مقاله سعی دارد، تحلیل کند که چگونه گروه های پراکنده ی باسماچی به یک جنبش  پان  در مبارزه ی آسیای مرکزی تبدیل گشت.در بخش دوم تاثیر اقدامات انور پاشا و احمد زکی ولیدی توغان، مورد بررسی قرار گرفته است.علاوه بر آن سیاست های شوروی ( اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و نظامی) مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. در بخش سوّم، آخرین چهره ها و شخصیت های برجسته ی جنبش باسماچی و اقداماتشان ، با تاکید بر احساسات رشد یابنده ی ضدّ شوروی- در نتیجه ی سیاست های بلشوک ها – مورد توجه قرار گرفته است. در بخش نتیجه، پیامد ها و میراث جنگ و علّت شکست جنبش را با نظر داشت حوادث مذکور در بخش های قبلی، خواهیم آزمود.ب

باسماچی جنبش آزادی ملی ترکستان 1930-1916

نوشته: ح.ب. پاکسوی   ترجمه: محمد قجقی

شروع رسمی جنبش باسماچی را معمولاً،با فرمان ملوکانه ي تزار در مورخه 25 ژوئن 1917، که دستور اولین احضار اجباری مردم آسیای مرکزی به ارتش را در حین جنگ جهانی اول صادر نمود، همزمان و مقارن می دانند. جنبش، نه تنها عکس العملی به احضار به خدمت وظیفه عمومی، بلکه واکنشی به نفس غلبه ی روسیه و سیاست هایی که بوسیله دولت تزاری در آن منطقه اعمال می شد، نیز بود. (اگر چه اساساً این منابع و مأموران عالی رتبه ي روسیه بودند که از اصطلاح باسماچی به منظور بدنام کردن جنبش مردم آسیای مرکزی استفاده می کردند، آن جنبش اقدامی بود برای کسب آزادی ملی و بدان معنا نیز مورد استفاده قرار گرفت.)

قشون تزاری طی روندي طولانی که با فتح قازان در سال 1552 ميلادي آغاز شد، به تصرف آسیای مرکزی پرداخت و آخرین مرحله ي آن نیز حمله ي ارتش سرخ روسیه ي شوروی به افغانستان در سال 1979 بود. وسیع ترین مناطق در نیمه ی دوم قرن 19 با فتح تاشکند به سال 1865 و بعد از قتل عام ترکمن ها به سال 1881 و در گوگ تپه به چنگ روس ها افتاد. میلیون ها نفر نفوس آسیای مرکزی به جمعیت امپراتوری افزوده شد. (تقریباً 20% جمعیت، بر اساس سرشماری 1897. این رقم، با نمودار جمعیت نگارانه ی بدست آمده پس از تصفیه ي استالین که در طی آن میلیون ها نفر در آسیای مرکزی کشته شدند، شباهت دارد.) به نظر می رسد خاطره ی شکست از روس ها و انزجار از سیاست های سرکوب گرانه اش، در سال 1916 نیز، در اذهان مردم آسیای مرکزی همچنان تازه بوده است. این نفرت را خاطرات پیشین تشدید می کرد. ریشه های تاریخی و سنت های مردم آسیای مرکزی شامل تعداد قابل توجهی از امپراتوری ها بود (هر چند در حدود قرن 16 در حال فروپاشی بودند) برخی از همین امپراتوری ها برای اولین بار از واژه  روس  در سالنامه هایشان استفاده کرده بودند. روس هایی که جزو اتباع برخی از همین امپراتوری ها محسوب می شده اند.

دلایلی برای خواندن رمان ایرانی

شهریار عباسی با بیان دلایلی برای خواندن رمان ایرانی می‌گوید: نمی‌گویم خواندن رمان خارجی بی‌تأثیر است اما رمان ایرانی تأثیر بهتر و عمیق‌تری دارد.

این داستان‌نویس در گفت‌وگو با ایسنا درباره این‌که چرا باید رمان ایرانی بخوانیم، اظهار کرد: اگر به رمان به عنوان یک اثر هنری و ابزاری برای تفکر و روشی برای اندیشیدن نگاه کنید، رمانی که به لحاظ زبان به زبانی که با آن صحبت می‌کنیم نوشته شده باشد، اهمیت بیشتری دارد. زبان ابزار مهمی است در اختیار انسان برای شناخت خود و محیط پیرامون و انسان‌های دیگر و به هر حال زبان‌هایی که مشترک هستند پیام‌های شناخت را راحت‌تر انتقال می‌دهند.

او با بیان این‌که واژه‌ها شکلی از گفتار برای بیان یک پدیده و موضوع هستند و بعد پیچیده‌تر شده و تشکیل جمله می‌دهند، افزود: زمانی که متن و رمانی به آن زبانی نوشته شود که زبان ماست این نوع پیام‌ها را به شکل دقیق‌تری می‌رساند تا متن و رمانی که در زبان دیگری نوشته شده و بعد ترجمه می‌شود؛ واژه‌هایی که مترجم جای آن‌ها می‌گذارد و هیچ‌گاه هم جایگزین دقیق و کاملی نیستند. می‌توان گفت زبان و ادبیات تأثیر دوسویه بر یکدیگر دارند، ادبیات زبان را غنی می‌کند و زمانی که زبانی غنی می‌شود انتظار ادبیات از آن بیشتر می‌شود. پس ارزش و تأثیر رمانی که به زبان اصلی می‌خوانید و آن را حس می‌کنید و با آن زبان می‌اندیشید و احساسات خود را بیان می‌کنید، خیلی بیشتر است.