قاجار

ايل، نام چند ايل و طايفۀ ترك در ايران و آناطولى و شام، يكى از نخستين گروههاى قزلباش ايران و خاستگاه سلسلۀ پادشاهى قاجاريه. قاجار در لغت به معنای استخوان زيرين فقرات پشت و پهلوست (استرآبادى، 1374ش، ص‌198). قاجارها دست‌كم از قرن نهم و بعد از آن، در قراباغ (رجوع کنید به واله اصفهانى، ج1، ص‌737) و بوزوق/ بوزاوق/ يوزغات و آيدين آناطولى و حلب شام (سومر، 1380ش، ص‌228، 231؛ همو، 1371ش، ص‌221ـ222) و از اوايل قرن يازدهم در استرآباد و مرو سكونت داشتند. منشأ آنان نامعلوم است و برخى گمان دارند كه قاجارها از دوران سلجوقيان در ايران حضور يافته، در زمان سلطنت ملكشاه به روم (آناطولى) مهاجرت كرده و در دورۀ تيمورلنگ به ايران بازگشته‌اند (خورموجى، ص‌3؛ صديق‌الممالك، ص‌37)

ترجمه شعر" قلب مادر" ایرج میرزا به ترکی قشقائی

آنا اوره گی

 

    بیر معشوق  عاشقه پیغام    گؤندردی

    آنانگ      جگریمی   قانا      دوندردی

    غم    غباری     اورگیمه     قونداردی

                         بیلمیرنگ   الیندن     نه لر    چکیرم      

                         گئجه گوندوز,   کول باشیما  تؤکیرم   

کبوترخانه:

درآمد:

پس از کاریز های ایران که یکی از شگفت آور ترین دست ساخته های بشری بر روی این کره ی خاکی هستند ، کبوتر خانه های ایران ، مهمترین تاسیسات کشاوری ایران در چند قرن گذشته بوده است . این کبوتر خانه ها که هنوزهم قلمرو دقیق آنها درکشور پهناور ما به خوبی شناخته نشده است ، از کناره های شرقی  دریاچه ی ارومیه تا کویر یزد  و میبد و برخی روستاهای نطنز و کاشان[1] و به روایت دیگر در جنوب خراسان  و طبس [2] در گوشه و کنارشهرها و آبادیهای ایران وجود داشته  و در برخی مناطق هنوز نیز وجود دارند ، که از لحاظ ساخت و کارکرد  از جالب ترین نمادهای معماری روستایی ایران به شمار می آید ، هرچند در شهرها نیز ساخته شده است اما با نمونه ی روستایی  آنها تفاوت دارد.

معماري داخلي كبوترخانه ها استثنايي است؛ عظمت اين بناها هم به سبب گسترگي و شكوه و هم به سبب تنوع در فرم ، اعجاب برانگيز است و اين بناها مانند ساير آثار معماري ايراني هم از عملكرد وافر و هم از فرم زيبايي پيروي كرده است.معمار ايراني به دليل نگاه عالمانه به اقليم و علم زيست شناسي، عجايبي حيرت برانگيز و ماندگار را در اين سرزمین تحت عنوان كبوترخانه هاي ايراني خلق كرده است.

روزگاری پیش از این، کبوترخانه ها در نظام کشاورزی سنتی ایران کاربرد بسیار پراهمیتی داشتند و امروز نیز به عنوان یک فناوری برآمده از فرهنگ ایرانی قابل بررسی هستند.

زمينه‌هاي شکل‌گيري سياستهاي استعماري در شرق ايران  حوزه حکمراني خاندان علم واقع در شرق ايران و در يک منطقه بسيار گسترده و طولاني در سراسر مرزهاي شرقي از ابتداي نيمه جنوبي استان خراسان تا منتهی‌اليه جنوبي ايالت سيستان بود. اين ناحيه که سراسر از بيابانهاي لم‌يزرع و ارتفاعات مختلف در بخشهاي شمالي و دشتهاي خشک و سوزان پوشيده شده بود به دلايل مختلف مورد توجه قدرتهاي استعمارگر بود. يکي از مهم‌ترين اين دلايل هم‌جواري اين ناحيه با کشور هندوستان بود که براي قدرت‌هاي بزرگ در منطقه منافع سرشاري داشت و ايران مجبور بود تاوان اين همسايگي را بپردازد. در آن زمان افغانستان هنوز رسماً بخشي از خاک ايران بود و ايران از ناحيه شرق مرزي مشترک و طولاني با هندوستان داشت و از طرف شمال با روسيه همسايه بود. آسيب‌پذيري شرق ايران از طرف همسايه شمالي او، يعني روسيه و در نتيجه به خطر افتادن هندوستان از سوي اين کشور مسئله‌اي بود که انگلستان را نگران مي‌ساخت. در واقع در آن زمان با توجه به اشتهاي سيري‌ناپذير روسيه در توجه به هندوستان و همچنين آسيب‌پذيري ايران به عنوان سدي حايل ميان هند، انگليس و روسيه تزاري بود که انگلستان تشخيص داد افغانستان را از خاک ايران جدا کند تا به صورت مستقل اداره شود. از نظر دولتمردان انگليسي هر چند در ظاهر به نظر مي‌رسيد حکمرانان افغانستان استقلال يافته کمتر از دولت انگلستان حرف شنوي دارند امّا به دليل خوي و خصلت نظامي‌گري و بي‌باکي و جسارتي که داشتند بهتر از ايران مي‌توانستند در مقابل تجاوزات احتمالي روسيّه بايستند.

سفر اول:
دالماني در سال 1899 م در سفر ديگري كه به عشق ‏آباد داشت با يكي از فرانسويان موسوم به سزاري(Cesari)  كه در آن زمان در  استخدام گمرك ايران بود به خراسان رفت و از شهر‏هاي مشهد، نيشابور، سبزوار و قوچان ديدن كرد. او در اين سفر علاوه بر جمع‏ آوري اشياء عتيقه، به كاوش‏هايي در آثار تاريخي اطراف قوچان دست زد و پس از مدتي به كشورش مراجعت نمود.

سفر دوم:
هشت سال بعد يعني در سال 1907 م دالماني مجدداً به ايران بازگشت در حالي كه از وزارت فرهنگ فرانسه جواز حفاري در ايران را اخذ كرده بود.او آثاري را كه از اين سفرها به دست آورده بود در محلي به معرض تماشاي فرانسويان گذاشت. مجموعه آثار عتيقه و تاريخي او امروزه يكي از مهم‏ترين و معروف‏ترين مجموعه‏ هايي مي‏باشد كه در پاريس باقي مانده است.
در آخرين سفري كه دالماني به ايران داشت بنا به توصيه موسيو سزاري تصميم گرفت درباره اوضاع سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگی ايرانيان به مطالعه بپردازد. بدين منظور در سفري سه ماهه از خراسان تا بختياري، آنچه را كه مشاهده كرده يا از ديگران شنيده  بود يادداشت كرد و عكس‏هاي فراواني نيز تهيه نمود.

سفرنامه دالماني:

دالماني حاصل اين مطالعات را با همكاري دوستش ژان ونشن ( Jean Vinchon) در چهار جلد تنظيم كرد.  جلدهاي اول و دوم را به شيوه حكومت سلسله قاجار و اوضاع اداري، نظامي، تجاري، كشاورزي و صنعتي آن زمان در  ايران اختصاص داد و در جلدهاي سوم و چهارم به شرح مسافرت‏هاي خود پرداخت. او در كتاب خود ، از زندگي ايل بختياري شرح ويژه‏ اي داده  است. همچنين به ‎علت مصادف بودن زمان ورودش به تهران با تاجگذاري محمدعلي‏شاه و آشفتگي‏هاي سياسي و اجتماعي كه در آن زمان بروز كرده بود، خلاصه ‏اي از وقايع انقلاب مشروطه را نيز در پايان جلد چهارم آورده است.

منبع: www.ichodoc.ir

«آی پروبله­ ماسی»

گیتدیگیچه یاقینلاشیب گلیأر آی

اؤزم گؤنی تؤرومیزده گلیأر آی

بیلیأرسیگیز آحیر أهلی شاهیرلار

آیی اؤز یارینا ادیپدیرلر تای

 

شونگ آستیندا دوشوپدیرلار یارینا

آی یوزلی مارال لار گه­ییپ کته­نی

ایندی گؤرسک،

آی دییلیأن «پریزاد»

سؤیمه­دیک­لنگ یورگی­دگ سوپ-سووق،

یورک قیسدیریجی بوشلوق اکنی.

«عزیز آتام، سن ایسله­ یأردینگ» ای، منینگ قیمماتلی جان کؤیر آتام ایسله­ یأردینگ سنگ کأرینگی آلماغمی آ من بولسام شاهیر بولدوم أوتأیتدیم، سن بولسا، ایسلأپدینگ قاصصاپ بولماغمی.   سن حایوانی پالتا بیلن آوراتسانگ، آداملاری قالام بیلن اوریان من. دینگه کأریمیزینگ آدی اویتگه شیک، اومومان، ایکسین دس-دنگ گؤریان من.   تهیّه و تنظیم از: عیسی سلامت

تأثیرات اقتصادی نظام سرمایه داری غرب بر نظام ایلی عشیرتی ایران از عصر قاجار تا پایان دوره ی پهلوی اول

چکیده

ورود نظام سرمایه داری اروپای غربی به ایران از دوره قاجار، ضمن تأثیر بر ساختارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران، با موانع عمده ای نیز مواجه شد. عشایر ایران در فاصله ی دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی اول، هم متأثر از این نظام سرمایه داری بودند و هم به عنوان یکی از موانع اساسی توسعه صنعتی ایران عمل کردند. طی این دوره، تقسیم جامعه ایران به قطعات مختلف از سوی ایلات یکی از علل اساسی فقدان وحدت عمیق در دولت و بی نظمی های مداوم داخلی بود، ضمن آن که این عشایر با قدرت های خارجی همچون روسیه، بریتانیا و آلمان مناسباتی را بر قرار می کردند و غالباً نیز در راستای سیاست های استعماری آن ها گام بر می داشتند. از سوی دیگر، سیاست های رضا شاه پهلوی در قبال عشایر و ظاهراً به منظور ایجاد دولت مدرن، تأثیرات متفاوتی بر آنان گذاشت که در مجموع برای ایلات مخرب و خانمان بر انداز بود. این سیاست ها نه تنها اهداف رضاشاه را در راستای ایجاد دولت مدرن محقق نساخت، بل که باعث شد تا اقلیت های قومی یک ائتلاف واقعی در برابر روند «فارسی سازی» رژیم به وجود آورند و به دنبال کناره گیری رضا شاه دیگر بار زندگی شبانکارگی خود را در پیش گیرند.

واژه های کلیدی

سرمایه داری، حکومت قاجاریه، مشروطیت، حکومت پهلوی، ایلات و عشایر

________________________________

* عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود

جایگاه کتاب در مناسبات فرهنگی تیموریان

چکیده

رشد و گسترش هنرهای کتاب آرایی در قرن نهم ق.سبب شد کتاب به صورت کالایی ارزشمند درآید به گونه ای که نسخه های نفیس، بسان تحفه هایی گرانبها، میان دربارهای مختلف مبادله می شد.

در این نوشتار، با نگاه به رویدادی تاریخی برگرفته از کتاب تاریخ حبیب السیر، که به ماجرای ارسال کتاب از دربار تیموریان به حکومت آق قویونلو اختصاص دارد، به روابط فرهنگی میان دو حکومت نیز اشاره می شود.

کلید واژه ها

اهدای کتاب، تیموریان، آق قویونلو، کلیات جامی، روابط فرهنگی

«مقایسه اجمالی حماسه های ایرانی و غیر ایرانی»

  پدید آورنده:اسحاق طغیانی اسفرجانی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده:

دراین مقاله ابتدا تعاریف اسطوره و حماسه که از دیدگاههای مختلف عنوان شده است، مورد بحث قرار گرفته بعد از آن چگونگی پیدایش حماسه های ادبی و مشخصات کلی آنها بیان شده است. در ادامه در مورد منشاء حماسه ها، منابع داستانهای حماسی شاهنامه، حماسه های ایرانی و ویژگی های خاص شاهنامه به عنوان مهم ترین اثر حماسی زبان فارسی، به اجمال صحبت شده است.در تمام این موارد در مقاطع ضروری سعی شده است نکات برجسته حماسه های ایرانی با موارد غیرایرانی مقایسه گردد.

دربخش اصلی مقاله، شاهنامه فردوسی با حماسه های معروف جهان همانند ایلیاد و ادیسه، هاملت، بروتوس، حماسی چینی«فنگ شن ینی»و وجوه اشتراک و امتیاز آنها با حماسه عظیم استاد توس مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در این مقایسه ها تشابهات عجیب میان شخصیت های اصلی بیشتر داستانها قابل توجه و نتیجه اصلی است که با روش مقایسه ای حاصل شده است.

واژه های کلیدی:

حماسه، شاهنامه، رستم، سهراب، افراسیاب، سیمرغ، ایلیاد، هملت، فنگ شن ینی، سودابه، کاووس

DAG SAÝAR

 

Daglar ýeriñ myhydyr,

Depe özün dag saýar.

Çekik özün bilbil diýr,

Çarlak özün zag saýar.

 

Kemlik eýle – kemal bar,

Menlik etme – zowal bar,

Her başda bir hyýal bar,

Gul özüni ig saýar.

 

Güýjünden, kuwwatyndan,

Dünýäniñ nobatyndan,

Bir kişi yzzatyndan

Bedasyl özün beg saýar.

 

Nadanam, zat bilmenem,

Bir kemine gul menem,

Sirke aýdar: ”Bal menem”,

Nebit özün ýag saýar.

 

Habar alsañ birewden,

Özün kem saýmaz döwden,

Öz yanynda bedewden

Eşek özün ýeg saýar.

 

Dert çekenler dert biler,

Namart özün mert biler,

Tilki özün gurt biler,

Garsak özün seg saýar.

 

Magtymguly bir guldur,

Gullugyna kaýyldyr,

Akmak özün akyl diýr,

Tentek özün sag saýar.

برگزاری سومین نشست علمی تاریخ محلی در دانشگاه اصفهان

گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در نظر دارد سومین نشست علمی «تاریخ محلی» را روز سه شنبه مورخ 24 اردیبهشت 1392 برگزار نماید.

محور های نشست به شرح زیر می باشد:

1. ارائه تحقیقات تاریخ محلی، نمونه ها.

2. تحلیل و بررسی سر فصل های تاریخ محلی دوره دکتری.

3. ارائه تحقیقات متنوع و محور های اساسی در تاریخ نگاری محلی.

دکتر مرتضی نورائی دبیر علمی نشست می باشند.

علاقمندان برای ثبت نام و حضور درنشست می توانند باشماره 09113204101 تماس گرفته یاازطریق پست الکترونیکی alirostamnezhad@ltr.ui.ac.ir  مکاتبه نمایند.

منبع: سایت انجمن ایرانی تاریخ

آغئل‌چا: غوُیون-گچی یالئ مال‌لار ساقلانیان اولی بولمادئق آغئل. آغئل چالارئندا ایکی سانئ سِمیز باغ غوُیون هم گأووٌشه‌یأردی.
آغئم: سوٌری بیر اوغرا یؤنه‌لِنده گؤنی گیتمأن، کأ تگله‌‌نیپ، کأ اؤوروٌلیپ، یوواش- یوواشدان اوُتلاب اِدیأن حِرِکِتی. هنیز اینگریک غارالمانقا، سوٌری‌نینگ هم آغئم اِدیپ گِلیأن‌لیگی مألیم بوُلدئ.

این شماره با معرفی برخی ضرب‌المثل‌های ترکمن آغاز شده و با گزارش برگزاری برنامه‌هایی همچون نخستین جشنواره بین‌المللی تجسمی اکو در سه رشته عکس، پوستر و کاریکاتور با موضوع نوروز در شهر آستانه، قزاقستان؛ برگزاری سومین و چهارمین نشست نمایشنامه‌خوانی اکو با حضور محمد چرمشیر و محمود استاد محمد؛ حضور مؤسسه فرهنگی اکو در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و شرحی مختصر بر چگونگی شکل‌گیری اتحادیه کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو ادامه می‌یابد.

انتشار «المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور» از سوی کتابخانه مجلس

المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور، عنوان کتابی است از ابراهیم بن محمّد صریفینی (581- 641ق) که در سال جاری توسّط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با همکاری انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.

این کتاب در سال جاری توسّط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با همکاری انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.

اثر صریفینی تلخیص السیاق لتاریخ نیسابور امام حافظ ابوالحسن فارسی است، کتابی که هیچ نسخه‌ای از آن بر جای نمانده است. وی در تلخیص سیاق، کوشیده است که اطّلاعات مرتبط با زندگی‌نامة اشخاص را با روشی درست و دقیق خلاصه کند و از این بابت کمتر به حذف پرداخته و شرح احوال مختصر و مفید حدود 1683 شخصیت را به همراه معرفی برخی از آثارشان نقل کرده است.

روز بزرگداشت شیخ اجل سعدی شیرازی در آنکارا برگزار شد+تصاویر

در این مراسم ابتدا آقای هادی از مدرسین مرکز آموزش طی سخنانی با قرائت بخشهایی از گلستان و بوستان سعدی درسهای فراوان اخلاقی و عرفانی در آثار سعدی و زیبایی سخن و فصاحت کلام او را ستود و از نقش برجسته ی سعدی در زبان و ادبیات فارسی تجلیل کرد.

آنگاه آقای خلج منفرد رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکیه سعدی را یکی از ستارگان پرفروغ اخلاق و معرفت در ایران و جهان دانست و به روایت ابن بطوطه در سفرنامه خود به چین در خصوص خواندن اشعار سعدی توسط آوازخوانان آن دیار اشاره کرد و اظهار داشت: گلستان و بوستان سعدی به عنوان دو منبع ارزشمند اخلاقی و دینی تا همین اواخر  در مدارس و محافل ادبی کشورهای اسلامی از جمله سراسر متصرفات عثمانی تدریس می شده است و در حقیقت حلاوت و شیرینی زبان فارسی از طریق همین آثار به جهان معرفی شده است.

رایزن فرهنگی کشورمان اظهار امیدواری کرد که دانشجویان و علاقمندان زبان فارسی در ترکیه با فراگیری هر چه بهتر این زبان بتوانند از گنجینه های ارزشمند زبان فارسی در زندگی خود بهره گیرند.

محسن آزموده: خواجه ابوالفضل محمد بن‌حسین بیهقی دبیر در سال ۳۵۸ هجری قمری در ده حارث‌آباد بیهق متولد شد و پس از تحصیل در نیشابور به سمت دبیری دیوان رسالت ابوالقاسم محمود بن سبکتکین معروف به محمود غزنوی (۴۲۱-۳۸۹ هجری قمری) درآمد و دبیر زیردست خواجه بونصر مشکان، رئیس دیوان شد. بیهقی پس از مرگ بونصر در اواخر سلطنت مسعود غزنوی (پسر محمود) زیر دست بوسهل زوزنی بود و با وجود همه مشکلاتی که با او داشت، در امان زیست. بیهقی در زمان عبدالرشید، رئیس دیوان شد اما نفرت در همین دوران دسته‌بندی‌ها و دسیسه‌چینی‌های درباریان موجب عزل او شد و به زندان افتاد. پس از آزادی دیگر وارد خدمت نشد و قسمت اخیر عمر را به عطلت و انزوا در منزل خود در غزنین به سر برد و به نگارش و کتابت مشغول شد، تا آنکه در سال ۴۷۰ هجری قمری درگذشت. از آثار فراوان او تنها کتاب «تاریخ مسعودی» (مشهور به تاریخ بیهقی) باقی مانده که تاریخ سلطنت مسعود بن محمود غزنوی است و بخشی است به جامانده از کتاب مفصل‌تر «تاریخ آل سبکتکین»، اگرچه در زمینه تاریخ سامانیان، سلجوقیان، صفاریان و... نیز می‌توان از آن بهره گرفت

نامش بر کوی و خیابان‌های بسیاری نشسته است، با این همه شهرت در پس پرده‌های تردید و افسانه پنهان

مانده است؟

 محمدعلی فروغی در مقدمهٔ تصحیح خود بر کلیات سعدی می‌نویسد: دربارهٔ زندگی سعدی «نگارش بسیار اما

تحقیق کم بوده است و باید تصدیق کرد که خود شیخ بزرگوار نیز در گمراه ساختن مردم دربارهٔ خویش اهتمام

ورزیده، زیرا که برای پروردن نکات حکمتی و اخلاقی که در خاطر گرفته است، حکایتی ساخته و وقایعی نقل کرده

و شخص خود را در آن وقایع دخیل نموده و از این حکایت فقط تمثیل در نظر داشته است؛ نه حقیقت...»

به گزارش خبرنگار مهر، خلیف کوی موسی ظهر شنبه در حاشیه بازدید از آرامگاه حافظ در جمع خبرنگاران گفت: دومین بار است که به شیراز آمده ام و جای خوشحالی است که می توانم در مراسم یادبود شاعر بزرگ ایران و جهان حضور داشته باشم.وی یادآور شد: شیراز مرکز فرهنگی ایران و بسیار جای مناسبی برای زندگی کردن است. کوی موسی ادامه داد: شیراز دارای ناشناخته های فراوانی است که خوشبختانه طی چنین سفرهایی می توانیم با این ناشناخته ها آشنا شویم.

به گزارش خبرگزاری مهر، کورش کمالی سروستانی در جریان نشستهلی علمی یادروز سعدی که صبح یکشنبه آغاز شد، افزود: گنجینه آثار سترگ شیخ نامی، سعدی شیرازی از سه منظر کلی قابل بررسی است:     زبان شناختی، محتوایی و اندیشگی , هنرمندی و نبوغ شاعرانگی و تلفیق این سه عنصر بنیادین در ساختار کلی آثار سعدی، منجر به پیدایش و خلق آثاري گردیده که از زمانه پرآشوب شاعر تا کنون، همچنان مرکز توجه همگان است.

به گزارش خبرنگار مهر، یک ماهی از بهار گذشته و عشایر بویراحمد و قشقایی هنوز در مناطق قشلاقی گچساران به سر می برند.

اگر چه فصل کوچ است اما راه کوچ به مناطق ییلاقی کهگیلویه و بویراحمد بر عشایر بسته شده و آنان به اجبار باید مصائب این روزهای قشلاق را تحمل کنند.

منابع طبیعی استان اعلام کرده که عشایر تنها از 25 اردیبهشت می توانند به مناطق ییلاقی کوچ کنند و با برپایی گشت ها و پایگاههایی در محورهای کوچ، از عبور عشایر کوچرو جلوگیری می کند.

دکتر جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه آخرین رتبه بندی دانشگاه ها توسط مرکز مطالعات علوم و فناوری در دانشگاه لایدن هلند صورت گرفته و اخیرا منتشر شده اظهار داشت: در این رتبه بندی دانشگاه سانتا باربارا در ایالت متحده بعد از  ام ای تی و در بین 500 دانشگاه برتر جهان از نظر شاخص های تاثیر در مقام دوم جهان قرار دارد. ارتقای این دانشگاه به جایگاه دوم، نشان دهنده صعود 5 پله ای دانشگاه سانتا باربارا از آخرین رتبه بندی سالانه در سال 2012 است.

                                           نمد مالی ترکمن ها

 

 نمد مالی یا کچه ی ترکمن و یا به اصطلاح " اوماق " و " باسمه " از صنایع دستی با ارزش و کهن قوم ترکمن محسوب می شود که امروزه بنا به دلایلی از رونق افتاده و تنها در معدودی از روستاهای ترکمن نشین اجرا می شود.