حضرت مختو مقلي فراغي تخميناً 1733 ميلادي برابر با 1153 هجري قمري در حاجي قوشان ديده بدنيا گشود و در سال 1790 ميلادي برابر با 1210 هجري قمري در كوه سونگي داغي چشم از جهان فرو بست و در كنار قبر پدرش دولت محمد آزادي قرار گرفت ، ولي از طايفه گوكلان تركمنها و از تيره گركز مي باشد كه عمر گران خود را مابين اترك و گرگان سپري كرده است كه خود در اين باره ميگويد :
در بالاي صفحه 27 ديوان كامل مختومقلي فراغي چاپ 1379 (به كوشش حاج مراد دردي قاضي) بيتي از اين شاعر و عارف بزرگ مبني بر آرزوي طواف حج درج شده :
( نيتيم كعبه دير، خياليم حج دير اخلاصيم بار حج طوافيم اتماگه )
در يكي از روزهاي خوش يمن سال1113 هجري-قمري (1733 ميلادي ) شخصي به عرصه وجود قدم گذاشت كه نام وي را مختومقلي گذاشتند كه از ستارگان و نوابع علم و ادب تركمن و جهان مي باشد. چنانكه با فروتني خاص خود را اينگونه معرفي مي كند.
آري امروز جشن دلباختگان خاك پاك ايران اسلامي است. در ضلع شمال شرقي اين كشور پهناور كه دوستي محبت هر آن از كوچه پس كوچه هاي آن به مشام مي رسد.
قرن هيجدهم ميلادي دوره اي سياه از تاريخ منطقه حكايت مي كند. دوره اي كه در آن مردم مظلوم و تحت ستم در زير يوغ حكومتهاي ملوك الطوايفي و خانهاي حريص و زورگو قرار داشته و هر از چند گاهي يكبار با دسيسه هاي شوم آنان تمام هستي خود را مورد هجوم و قتل و غارت مي ديدند.ترس و دلهره ، خوف و وحشت و فرار از توطئه هاي خانمان بر انداز اين غارتگران در لحظه لحظه زندگي همراه اين مردم بوده و با روح و جان آنان آميخته بود.
(آب دريا را گر نتوان كشيد هم بقدر تشنـگي بايد چشــيد)
گونينه قانع اوغلي سن سينيگ مختومقلي
هم عاقلي هم دانا هر كوزينده مونگ معني
آدي يايران جهانا سن سينيگ مختومقلي
السلام عليكم اي اهل الصـبــور
السلام عليكم اي مكاني نور
سانگه سلام سوزملكنگ چراغي
بيك شاهير مختوم قلي فراغي
سوز استادي انسان سوير مختوم قلي فراغي
تركمن ايندي اولمز تيمز مجهز ديل يراغي
آزاد ليغه چاغر دنيگ هوشيار بريب غريبي
((آغلامه غريب سن شير تك بـولار سن))
در بين ايل ساده روشن بسان چراغي
در وقت نوجواني دولت تو را شد استاد
ايكي سي هم مانگا جواب برديلر
شولانگ جوابينه چيندانام زارديم
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی