هرمز علیپور در زادروز احمدرضا احمدی:

احمدرضا احمدی به شعری رسید که مورد تایید نیما و شاملو بود

هرمز علیپور گفت:‌ احمدرضا احمدی به نوعی از شعر رسید که هم مورد نظر نیما و هم مورد نظر شاملو و هم مورد تایید طبیعت نانوشته کلام بود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، 30 اردیبهشت برای اهالی ادبیات عطر و بوی دیگری دارد؛ در این روز از خانه که خارج می‌شویم، بوی شمعدانی کل خیابان را پر کرده و این طور می‌شود حدس زد که در زادروز شاعر شمعدانی‌‌ها، احمدرضا احمدی قرار داریم. شاعری که این روزها بیشتر وقت‌اش را در خانه می‌گذراند، شعر می‌نویسد، نقاشی می‌کشد و فیلم می‌بیند. اگر طبق روال هر سال می‌خواستیم رفتار کنیم باید به سراغ او می‌رفتیم تا ببینم نخستین روز هشتاد و یک سالگی چه حال و هوایی دارد اما امان از کرونا که همه چیز را محدود کرده است؛ از این رو از خیابان جردن تهران و ساکن کرمانی‌اش به کرج و سواحل جنوبی می‌رویم تا با هرمز علیپور، شاعر پیشکسوت کشورمان درباره احمدرضا احمدی صحبت کنیم.

آرامگاه «خالد نبی»

محمد قجر​​​​​​​

۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ / ۱۴:۱۳

تصور هر انسانی از آرامش متفاوت است و نحوه به دست آوردن آن نیز می‌تواند برای هر فردی جنبه شخصی داشته باشد. یکی از مکانهایی که به جرات چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و شکوه، عظمت و زیبایی لایتناهی خلقت پروردگار را برای مخلوق خود به اثبات می‌رساند، بی‌شک آرامگاه حضرت خالد نبی است. خالد نبی در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان و در یک منطقه کوهستانی و بر فراز قله کوه " گوگجه داغ" واقع شده‌ است. این آرامگاه در بلندترین قسمت قله کوه بنا شده، به گونه ای که وقتی به شمال نگاه کنید کوه‌های کشور ترکمنستان و منطقه مرزی کاملا قابل رویت است.
خالدبن سنان که نزد هموطنان ترکمن با عنوان «خالد نبی» مشهور است، متولد سرزمین عدن در یمن بوده‌ و بر اساس روایت‌ها، ایشان یکی از چهار پیامبری است که در حد فاصل دوره‌ی حضرت عیسی و پیامبر اسلام زندگی می‌کرده است. در زمان ظهور خالد نبی و عزیمت  ایشان به این مکان، برای فرار از دست دشمنانش، ساسانیان بر ایران حکومت می‌کرده‌اند.

احمد پاکتچی در نشست «قرآن و جریان‌های فکری ایران معاصر»:

خردگرایی و تدبر دو مولفه متمایز جریان‌های فکری ایران معاصر در فهم قرآن است

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: تکیه بر خردگرایی و تدبر در فهم قرآن دو مولفه متمایز جریان‌های فکری ایران معاصر در مقایسه با جریانات اصلاح دینی در غرب است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) احمد پاکتچی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نشست مجازی که صبح امروز از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی و به دبیری مالک شجاعی جشوقانی برگزار شد، سخنرانی خود را با عنوان «قرآن و جریان‌های فکری ایران معاصر» ارائه کرد و گفت: اگر ما در دنیای غرب با پدیده اصلاح دینی مواجه هستیم، در دنیای اسلام هم با این پدیده برخورد داریم و بسیار ضروری است که در نگاه به جریان‌های فکری معاصر یک نگاه تطبیقی با کل جهان و به ویژه با جهان غرب داشته باشیم. اما در عین حال وقتی که ما در این باره اغراق کنیم و احساس کنیم هر چیزی که در غرب هست در ایران هم اتفاق افتاده و هر جریان فکری در ایران باید یک نمونه غربی داشته باشد به خطا رفته‌ایم.
 
او ادامه داد: ما باید یک رفتار گزینش گرایانه داشته باشیم و ببینیم در کجاها جریانات مشابه جریانات غربی داشتیم و در کجاها اتفاقات بومی در کشورمان و دست کم یا در جهان اسلام داشتیم. پس من از این منظر به موضوع خود خواهم پرداخت.   

شیوا مقانلو در گفت‌وگو با ایبنا:

باید ترجمه شویم تا جهان ما را بخواند/ هدف ما معرفی ادبیات ایران به دنیاست

شیوا مقانلو، نویسنده و مترجم معتقد است که در شرایط فعلی باید دست به ترجمه متون ادبی معاصر بزنیم تا آثارمان خوانده و دیده شود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چند روز پیش شیوا مقانلو، نویسنده و مترجم، در صفحه اینستاگرامی خود اعلام کرد که از این پس با تشکیل تیمی از مترجمان کاربلد زیر نظر خود، به شکل رسمی اقدام به ترجمه آثار ادبی فارسی به زبان انگلیسی می‌کند. در متن این پیام آمده بود: «به اطلاع دوستان نویسنده‌ای که مایل‌اند داستان‌های کوتاه یا رمان خود را به زبان انگلیسی ترجمه کنند، می‌رسانم که یک تیم ترجمه ادبی تخصصی زیر نظر من مشغول دریافت سفارش ترجمه هستند. البته ما کار شما را فقط ترجمه (و ویرایش) می‌کنیم و تضمینی جهت چاپ آثار نمی‌دهیم؛ ولی می‌توانیم صاحب اثر را با آژانس‌های ادبی معتبر مرتبط کنیم.» انتشار این خبر باعث شد تا به سراغ شیوا مقانلو برویم و با او درباره این موضوع صحبت کنیم.

                                   ناگفته‌های یک ساقی مشروبات الکلی!

بی‌هیچ تردیدی مشروبات الکلی حرامند و همه فقهای مسلمان اعم از شیعه و سنی، شرب خمر را جزو محرمات مسلم برشمرده‌اند. آیات قرآن مجید نیز به تصریح مسلمانان را از خمر و میسر تحذیر فرموده است. علاوه بر فقیهان، عالمان اخلاق نیز مردمان را اعم از مومن و دهری توصیه موکد کرده‌اند که از نوشیدن شراب و نظایرش بپرهیزند و گرد چنین گناهی نگردند.

به گزارش ایسنا، روزنامه «اعتماد» در ادامه نوشت: شراب اولین کاری که می‌کند به عقل زیان می‌رساند و هیچ عاقلی کمر به نابودی عقلش نمی‌بندد. در ادبیات فارسی به نظم و نثر متون بسیاری یافت می‌شوند که مضرات شراب را برشمرده‌اند، به ‌خصوص از جوانان خواسته‌اند که در مقابل وسوسه شراب تقوا پیشه کنند و اگرچه به تعبیر قرآن در آن منفعتی باشد اما ضررهای پر خطر آن را از برابر چشم دور نگه ندارند. حتی این اواخر مرحوم ایرج میرزا در مضرات شراب قطعه‌ای سرود که در فرجام آن دعا کرد: «ای ‌کاش شود خشک بن تاک و خداوند / زین مایه شر حفظ کند نوع بشر را».

                               منوچهر انور: نجف دریابندری با خودش یکی بود

اطمینان خاطرِ نجف دریابندری، به گمان من، برآمده از صداقت همه‌سویۀ او بود. می‌دانست که با خودش یکی‌ست، که در نتیجه به دیگران هم دروغ نمی‌گفت. به تواناییِ برآمده از پشتکارش اطمینان داشت. لابد می‌دانید این طلایه‌دار فارسی امروز، حتی دبیرستان را هم تمام نکرده بود. فارسیِ پربار و انگلیسیِ جاندارش را خودش به خودش آموخته بود - با آن هوشمندی و پشتکاری که داشت!

جایگاه ممتاز برای سفرنامه‌ای که با حشر و نشر با کُردها نوشته شد

«سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ، بخش کردستان» به دلیل آگاهی ریچ به زبان کردی و حشر و نشر طولانی‌اش با کردها، از نظر کیفی جایگاه ممتازی را به خود اختصاص می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ، بخش کردستان» ترجمه و تعلیق دکتر حسن جاف، به‌کوشش و تصحیح فرامز آقابیگی منتشر شد. سفرنامه «کلودیوس جیمز ریچ»، جزو سفرنامه‌های مفصل است که یک جلد از آن به شرح و چگونگی سفر ریچ به کردستان عراق و ایران اختصاص داده شده است و تاریخ نگارش آن به دهه دوم قرن نوزدهم؛ یعنی 1820 میلادی برمی‌گردد که برابر با بیست‌ودومین سال حکومت فتحعلی‌شاه قاجار است. این سفرنامه به دلیل آگاهی ریچ به زبان کردی و حشر و نشر طولانی‌اش با کردها، از نظر کیفی جایگاه ممتازی را به خود اختصاص می‌دهد.

کاووس حسن‌لی:

گاهی به جای آن خیام 90 ساله به خیامی 900 ساله فکر کنیم

به جای آن خیام 90 ساله به خیامی 900 ساله فکر کنیم. عمربن ابراهیم خیامی را که در سده‌های پنجم و ششم، حدود 70 تا 80 سال عمر کرده رها کنیم و به خیامی بیندیشیم که حدود 900 سال است که در ذهن و زبان ملت ایران جریان دارد. با مجموعه‌ای از نگرش‌ها و گزاره‌ها که به «اندیشه‌ی خیامی» نام برآورده است.

به گزارش خبرگزاری خانه کتاب ایران (ایبنا) کاووس حسن‌لی، استاد دانشگاه شیراز، پژوهشگر، شاعر، برنده‌ نخستین نشان علمی خیام، مدیر مرکز حافظ‌شناسی و... نامی آشنا برای اهل ادب و فرهنگ و از چهره‌های سرشناس روزگار ما است، کسانی‌ که استاد مفخم را از نزدیک می‌شناسند، می‌دانند که تا چه حد دقیق‌النظر و اهل گفت‌وگو و در حقیقت جزو نیک گویان است، از همین رو است که غالب گفت‌وگوی ایشان جذاب، پر کشش و دارای ابعاد چشمگیر است. مردی که غالب گفتارهای او مصداق «صدر من اهله» است و در هر بحث و موضوعی حتی‌الامکان حق مطلب را ادا می‌کند و به مدد تعمق و جست‌وجو هر بار از بحثی تازه سخن به میان می‌آورد. به‌مناسبت28 اردیبهشت، بزرگداشت حکیم عمر خیام‌نیشابوری، با او گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
 

در قزاقستان؛

انتشار یادداشت «آباي و فردوسي، تطبیق شخصیت و اندیشه شعری»

رایزنی فرهنگی کشورمان در قزاقستان، یادداشتی را با عنوان «آباي و فردوسي، تطبیق شخصیت و اندیشه شعری» به مناسبت روز پاسداشت زبان و ادب فارسی در رسانه‌های این کشور منتشر کرد.

 به گزارش روابط عمومي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، علی کبریایی‌زاده ، رایزن فرهنگی کشورمان در قزاقستان یادداشتی را با عنوان «آباي و فردوسي، تطبیق شخصیت و اندیشه شعری» كه به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی در پایگاه تحلیلی ABai.kz و نیز (صدای قزاق) و سایت Gamshy.kz منتشر کرد.

استاد فلسفه‌ دانشگاه اشتوتگارت مطرح کرد؛‌

دانشگاه‌ها امروز بیشتر به معادن ذغال سنگ می‌مانند/ بدون آزاداندیشی هیچ معرفتی حاصل نمی‌شود

دیوید روننگارد می‌گوید: طبق یک نظرسنجی که توسط دولت ایالات متحده در همین چند سال اخیر منتشر کرده است، سی و هفت درصد شاغلین معتقدند کاری که به آن مشغول هستند بی‌هدف و بی‌معناست. یکی از همین مشاغل که بود و نیودش یکی است، منصب استادی در دانشگاه است. منتهی بی‌معنایی چنین منصبی نیازمند بررسی است!

ایلنا نوشت: "آکادمی" در بحران است و دامنه آن هم محدود به کشور ما نیست. نهاد دانشگاه در کشور ما به سبب رشد انفجاری جمعیت و تبلیغ دانشگاه به عنوان معبری برای کسب شغل و ثروت و موقعیت اجتماعی مناسب، در سال‌های اخیر عملاً به یکی از بحرانی‌ترین نهادهای عمومی تبدیل شده است. از سوی دیگر ابداعات بومی‌ای چون «تولید علم» از قضا صفرا فزوده و به تعدادی سیاست‌های کلی و مبهم که خود را در قالب طرح ارتقای اساتید نمایان کرده، منتهی شده است. برنامه ارتقای اساتید دانشگاهی، آشکارا ذیل اصطلاح کاملاً بومی«تولید علم» علم را چیزی چون قطعه صنعتی دانسته و گمان کرده، می‌توان درمورد معرفت که اساساً مقوله‌ای کیفی است، با عناوین کمی و صنعتی سخن گفت. این، معضلی جهانی است. چه وقتی به سراغ دیوید روننگارد (استاد فلسفه‌ی دانشگاه اشتوتگارت) رفتیم تا با او در مورد ذات آکادمی سخن بگوییم، متوجه شدیم که اروپایی‌ها  نیز دست‌کم در مقام مدلول به چیزی به عنوان تولید علم معتقدند و مبنای آکادمی بر اصالت مقاله بنا شده است.

در گفت‌وگو با ایبنا مطرح شد:

بیشتر تصویرهای ارایه شده از چهره خیام نتیجه تصور ارائه‌دهندگان است

بیشتر تصویرهای ارایه شده از چهره خیام نتیجه پندار و تصور ارائه‌دهندگان است و همین تناقض‌ها نشان آن است که هر فردی برخی از سندها را که بیشتر با رویکرد و تصور خود همراه است برجسته می‌کند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سعید حسام‌پور، استاد بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، خیام‌پژوه و پژوهش‌گر زبان و ادب فارسی، انسانی دقیق‌النظر و دارای حسن محضر است. ایشان بیش از آن‌‌که صحبت کند، سکوت می‌کند، به عبارت دیگر کم‌گوی ‌و گزیده‌گوی است. در آستانه 28اردیبهشت، بزرگداشت حکیم عمر خیام‌نیشابوری، با این پژوهشگر گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید: 
 
به نظر شما افکار خیام چقدر ریشه در اندیشه‌های ایرانی دارد و از چه کسانی تاثیر گرفته است؟
به‌طور کلی نمی‌توان اندیشه خیام را محدود به 1 یا 2 منبع ویژه محدود ساخت؛ خیام به‌دلیل خردمندی در اندیشه‌های خود از منابع گوناگونی تاثیر پذیرفته است؛ اما بی‌تردید منابع زیر هر کدام به گونه‌ای در شکل‌گیری اندیشه او نقش داشته‌اند: فلسفه مشایی از طریق ابن سینا، تفکرات معتزلی، اندیشه‌های زروانی، شیوه نگاه اخوان‌الصفا، فرقه‌ها و جریان‌های گوناگون دینی زمان او که در نیشابور به فراوانی یافت می‌شدند. یکی از این منابع مهم اندیشه‌های ایرانی پیش از اسلام مانند «زروانی» است که در محیط آن روز زندگی خیام در میان مردم رواج داشت و این اندیشه‌ها را می‌توان در شاهنامه فردوسی نیز به روشنی یافت.

                                           تصوف در آسیای مرکزی / احمد پاکتچی

تصوف در آسیای مرکزی: آسیای مرکزی در 616ق/1219م، به تصرف مغولان درآمد و در نتیجۀ آن، نظامهای اجتماعی به شدت آسیب دید و جوامع این منطقه، همچون دیگر بخشهای مشرق اسلامی، دگـرگونیهای بنیادین یافت. تا آنجا که به تصوف مربوط می‌شود، از هم پاشیدن حلقه‌های تعلیمی، سبب شد تا عرفان نظری به حاشیه رود، اما نیازهای اجتماعی در دورۀ پس از حملۀ مغول، زمینه‌ساز اهمیت بیش از پیش تصوف در عرصۀ سلوک فـردی گردید. در بحث از جایگاه تصوف پس از این فاجعه، بیشتر به جنبۀ روان‌شناسی و کارکرد تسلی‌بخش آموزه‌های صوفیه توجه شده، و کارکردهای اجتماعی آن نادیده گرفته شده است.

تصوف آسیای مرکزی از سدۀ 7ق، روی به سازماندهی نهاده، و تاریخ آن، بیشتر تاریخ 3 طریقۀ کبرویه، نقشبندیه و یسویه است که از میان آنها، طریقۀ یسویه با انتشار در میان ترک‌زبانان، طریقه‌ای منحصر به ترکان باقی ماند (دِوِسه، «افول کبرویه…»، 45) و طریقه‌هایی چون قادریه و چشتیه، یا شخصیتهای مستقل، در این منطقه در حاشیه قرار گرفتند.

زنان عارف و شاعر در دوره ی تیموریان هند

بوسیله فرهنگ اسلامی به روز رسانی شده در 8 فوریه, 2020

در هند و ایران تصوف و عرفان همواره پایگاهی بزرگ داشته است و سلسله هایی چون طیفوریه ( در قرون ۴ و ۵ هجری) و سهروردیه، چشتیه، قادریه و … در قرون بعد از شش و هفت هجری حضوری پررنگ داشته اند و بسیاری از مادران مشایخ و همسران و دخترانشان گام در جاده ی تصوف و عرفان و تذکره نویسی نهاده بودند.

در باور مردم شبه قاره است که شش دختر عقیل ابن علی (ع) به سرزمین هند و سند آمدند . نام این شش خواهر در منابعی چون خزینه الاصفیاء نیز ذکر شده است. آنها بی بی تاج و بی بی حاج  و بی بی نور و بی بی حور و بی بی گوهر و بی بی شهناز نام داشتند ( خزینه الاصفیاء ج ۲ ص ۴۰۷ و ۴۰۸)

دیروز، امروز و فردای تصوف در آسیای مرکزی و قفقاز

فرهنگ

بوسیله فرهنگ اسلامی در 21 جولای, 2019

دیروز، امروز و فردای تصوف  در آسیای مرکزی  و قفقاز  

مقدمه :

تصوف، بخشی محوری از تاریخ آسیای میانه است، چرا که در تعیین شکل رابطه میان حکام و مردم در دوران حکومت تیموریان نقشی بسزا و شایان توجه ایفا کرده است. آنان درقرن هجدهم میلادی به خان‌های این منطقه مشروعیت بخشیدند.علاوه براین، درزمان تأسیس اتحاد جماهیر شوروی سابق تصوف در برافروختن شعله انقلاب های ضد حکومت تزاری روسیه و جنگ های داخلی که به انقلاب بلشویک منجر شد به ایفای نقش پرداختند. درحال حاضر، ورود شماری از شخصیت های برجسته مجرب صوفی، مانند ابراهیم حضرت(در ازبکستان) و عصمت الله شیخ(در قزاقستان) به عرصه سیاست بازتابی بسیار گسترده داشته است. (اولکوت ، مارتا / زغیمی  ص ۱)

خواجه احمد یسوی و رشد جریان یسویه در ماوراءالنهر و ترکستان

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدحسن بهنام فر 1
• مصطفی ملایی 2

1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز از دانشگاه تهران

چکیده

سرزمین ماوراءالنهر، در قرون نخستین اسلامی، به دلیل قدمت ادیان و فرقه‌های مختلف در این سرزمین، و هم‌جواری با مراکز صوفیانه‌ای نظیر خراسان، موقعیت فرهنگی ویژه‌ای داشت که زمینه‌های مناسبی را جهت پذیرش عقاید صوفیانه فراهم می‌کرد. همچنین، تعامل مثبت علما و فقها با صوفیان و نیز سویه مثبت تعالیم صوفیان، که شامل آرا و عقاید تمام فرق ماوراءالنهر می‌شد، سبب جلب گروه‌های مختلف مردمی و ظهور طریقت‌های صوفیانه مشهوری نظیر یسویه، خواجگان و ...، در ماوراء‌النهر و ترکستان شد. در این بین، طریقت یسویه با نشئت‌گیری از محیط فرهنگی ماوراء‌النهر، در ترکستان (شهر یسی) بنیان گذاشته شد و با ارشادهای خواجه احمد یسوی، بنیان‌گذار آن، علاوه بر آسیای مرکزی، در میان تاتارهای ولگا و ترکان آناتولی و آذربایجان نیز گسترش یافت. نویسنده می‌کوشد ضمن برشمردن جریان‌های عمده صوفیانه ماوراءالنهر در قرون نخستین اسلامی، زندگی و اندیشه‌های خواجه احمد یسوی، شکل‌گیری جریان یسویه و شاخه‌های عمده آن را بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

• طریقت
• یسویه
• خواجه احمد
• ماوراءالنهر
• ترکستان

برنامه اشتراک کتاب؛ شگرد خلاقانه کتابفروشان چینی برای توسعه فرهنگ

در سال‌های گذشته بزرگترین کتابفروشی‌های شهر پکن اقدام به تاسیس انجمنی خصوصی تحت عنوان «برنامه اشتراک کتاب» کرده اند که در ایام کرونا کمک زیادی به کتابفروشان این شهر کرده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از استریت تایمز (straitstimes)، کتابفروشی‌های چین با شگردهای خلاقانه اقدام به فروش بیشتر کتاب‌های خود می کنند که این روش‌ها در ایام قرنطینه کرونا بیشتر هم شده است.
 
بر اساس این گزارش بیشتر کتابفروشی‌ها در این کشور اقدام به ایجاد اشتراک‌هایی با مشتری‌ها و همکاران کتاب فروش برای تعامل بیشتر می‌کنند.

یادداشت ایوب دهقان‌کار به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی؛

چرا باید زبان را پاس داشت؟

ایوب دهقان‌کار، سرپرست موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی یادداشتی را منتشر کرد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایرانا(ایبنا) و به‌نقل از روابط عمومی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، متن این یادداشت در ذیل آمده است:

چرا باید زبان را پاس داشت؟
گرچه بیشترین تغییر و تحولات و یافته‌های علم زبان شناسی مربوط به یک سده اخیر و مشخصا پس از انقلاب علوم شناختی (Cognitive Revolution) در دهه‌های پنجم و ششم قرن بیستم است که در طی آن این علم با سایر علوم همچون روانشناسی، عصب‌شناسی، جامعه‌شناسی و ... پیوند خورد، اما علم زبان و زبان شناسی قدمتی به بلندای تاریخ بشر دارد.

صرف نظر از مسائل معنوی و معنایی، ویژگی زبانی وجه تمایز بارز انسان و سایر موجودات است که در میان نوع بشر بطور یک‌سان به ودیعت گذاشته شده است. به‌رغم هوشمندی فوق‌العاده‌ای که دانشمندان علوم زیستی از طبیعت سراغ دارند، می‌توان گفت که زبان هوشمندترین این پدیده‌ها است، به‌گونه‌ای که این ویژگی را در هیچ جای دیگر طبیعت به این نحو سراغ نداریم. از این روی است که حتی در میان اثبات گرایان منطقی (Logical Positivists) این دوگانه انگاری دکارتی (Cartesian Dualism) گزاره‌ای صدق‌پذیر است که توانایی زبانی وجه تمایز انسان نه تنها با سایر موجودات زنده؛ بلکه حتی با ابزارهای هوشمندی همچون رایانه‌ها است.

در گفت‌وگو با مسئول انتشارات دانشگاه تهران بررسی شد؛

   عرضه رایگان 400 کتاب الکترونیک از سوی انتشارات دانشگاه تهران بدون اطلاع مولفان

مدیرکل خدمات پژوهشی و انتشارات دانشگاه تهران می‌گوید، عرضه رایگان 400 نسخه الکترونیک در شرایط شیوع کرونا، اقدامی همسو با منافع ملی بود و اگر پدیدآورندگان حقوق خود را مطالبه کنند، پرداخت می‌کنیم.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، با آغاز شیوع ویروس کرونا، یکی از دغدغه‌های اصلی روز‌های قرنطینه دسترسی به منابع مطالعاتی دانشگاهی بود؛ دغدغه‌ای که مسئول انتشارات کتابخانه دانشگاه تهران از مرتفع کردن آن با عرضه رایگان نسخه‌های الکترونیک کتاب‌ها در فضای مجازی خبر می‌دهد.

عرضه رایگان کتاب‌های الکترونیک این انتشارات از اول فروردین‌‌‌ماه برای دانشجویان آغاز شده است. بنابه گفته محمد موسی‌خانی، مدیرکل خدمات پژوهشی و انتشارات دانشگاه تهران، 400 عنوان کتاب الکترونیکی منتشر شده در کتابخوان الکترونیکی مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران (در قالب ای‌بوک) به‌خاطر شیوع ویروس کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها، به‌طور رایگان در دسترس پژوهشگران، استادان و دانشجویان قرار گرفته‌است.

رشته‌های علوم انسانی؛ پشتوانه استمرار سلامت و بهداشت روانی در بحران کرونا

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر این که رشته‌های علوم انسانی، پشتوانه‌ عظیم استمرار سلامت و بهداشت روانی جامعه هستند، به تشریح اقدامات این پژوهشگاه در مقابله با بحران کرونا پرداخت.

به گزارش ایسنا، دکتر حسینعلی قبادی در نشست مشترک اندیشمندان و مسئولان مؤسسات دانشگاهی، پژوهشگاهی و حوزوی که با حضور دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان برگزار شد، ضمن ارائه گزارش اقدامات صورت‌گرفته در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای مقابله با کرونا اظهار کرد: این پژوهشگاه با عنایت به تراز ملی و تمدنی خود در سطح کشور که به عنوان قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین سازمان پژوهشی حوزه علوم انسانی فعالیت می‌کند، از ابتدای شیوع بیماری کرونا در صدد برآمد که با تدوین طرحی راهبردی؛ حوزه‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی و تعاطی آنها با حوزه‌های دیگر دانش -از جمله پزشکی- را به عنوان یک مبدأ برای فعالیت‌های راه‌گشای پژوهش‌های کاربردی قرار دهد و با دعوت از فرهیختگان برجسته‌ رشته‌های مختلف علوم انسانی و پزشکی، موضوع را به جهت تأثیرات ماندگار و پایدار آن بازکاوی کرده و از دل این بررسی‌ها، راهکارهای عملیاتی برای حوزه سیاست‌گذاری استخراج کند.

لیلا صادقی از درگذشت زبانشناس ایرانی خبر داد؛

شریفیان از زیرساخت‌های فرهنگی زبان فارسی الهام می‌گرفت

فرزاد شریفیان همواره در مقالاتش از زیرساخت‌های فرهنگی زبان فارسی الهام گرفته و در جامعه بین‌المللی، پژوهشگر و نظریه‌پرداز مطرحی بود که خوشبختانه در این سال‌های اخیر دوباره به واسطه آثارش به ایران بازگشت.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) فرزاد شریفیان زبان‌شناس ایرانی روز گذشته بیست‌وسوم اردیبهشت ماه به دلیل بیمار کبدی درگذشت. او استاد‌تمام دانشکده زبان‌ها، فرهنگ‌ها و زبان‌شناسی در دانشگاه موناش استرالیا بوده و همچنین بنیان‌گذار زبانشناسی فرهنگی است. لیلا صادقی زبان‌شناس، داستان‌نویس و پژوهشگر ادبی و از دوستان شریفیان در گفت‌وگو با ایبنا درباره او گفت: هیچ وقت فکرش را نمی‌کردم که روزی درباره‌ فرزاد شریفیان با فعل‌های مربوط به زمان گذشته حرف بزنم. پژوهشگر برجسته‌ای که یکی از بنیانگذاران رشته‌ زبانشناسی فرهنگی بود و کتاب‌ها و مقالات بی‌شماری در این حوزه تحت نظر او و یا به قلم او منتشر شده است؛ از جمله «فرهنگ، بدن و زبان: مفهوم‌سازی اندام درون ذهن از خلال فرهنگ و زبان»  و همچنین «مفهوم سازی فرهنگی و زبان: چهارچوب نظری و کاربردها» و بسیاری دیگر از آثار پراهمیت او که شریفیان را به عنوان نخبه‌ای در جامعه‌ مطالعات زبانی و فرهنگی مطرح می‌کند.

               فراخوان ششمین همایش بین‌المللی «شمس و مولانا»

ششمین همایش علمی و بین‌المللی شمس تبریزی در مهرماه ۹۹ در شهرستان خوی آذربایجان غربی برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا بر اساس خبر رسیده، موسسه تولیت آرامگاه شمس تبریزی با همکاری موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و انجمن علمی عرفان اسلامی ایران به همراه چند نهاد علمی این دوره  ششمین همایش را در مهرماه ۹۹ در شهرستان خوی آذربایجان غربی برگزار می‌کند.

بر این اساس اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی و سایر رشته‌های علوم انسانی که در زمینه محورهای تخصصی همایش مقاله یا تالیفی دارند، می‌توانند در این همایش بین‌المللی شرکت کنند.

علاقمندان به ارسال مقاله می‌توانند مقالات خود را تا پایان تیرماه ۹۹ به ایمیل انجمن به آدرس info@anjoman-erfan.com ارسال کنند. همچنین علاقمندان برای اطلاعات بیشتر می‌توانند به آدرس زیر مراجعه کنند:                                                     

https://www.irip.ac.ir/fa/news/۶۴

بحران کرونا و پیامدهای آن از نگاه جامعه‌شناس برجسته فرانسوی

یک جامعه‌شناس برجسته معتقد است، حتی با وجود پیامدهای اقتصادی و عادت‌های اجتماعی مبتنی بر فاصله‌گذاری اجتماعی و ظهور اولویت‌های جدید، ویروس کرونا تمام داشته‌ها را تغییر نخواهد داد.

به گزارش ایسنا، آلن تورن، جامعه‌شناس فرانسوی متولد ۱۹۵۲، جز معدود متفکران برجسته غربی است که هم‌عصر نسل طلایی جامعه‌شناسی بوده است. او به‌خاطر نقد جامعه‌شناسی کلاسیک مشهور شد. وی در کتابش به نام «پایان جوامع» بر این باور است که در عصر جهانی شدن، نهادهای مختلف اجتماعی همچون خانواده، مدرسه و نظام‌های مراقبتی معنای خود را از دست داده‌اند.

نگاه آلن تورن به بحران کرونا و پیامدهای آن

​میکلوش شارکوزی مطرح کرد:

اسامی بسیاری از مجارها در متون آل‌بویه و سلجوقیان به‌چشم می‌خورد

میکلوش شارکوزی می‌گوید: حضور مجارها در قرون وسطی با دوران آل بویه و سلجوقیان در ایران همزمان شده و به وضوح قابل پیگیری است و اسامی بسیاری از مجارها در متون این دوران به چشم می‌خورد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست تخصصی اسامی مجاری در منابع ایرانی (دوران اسلامی) با سخنرانی میکلوش شارکوزی، صاحب کرسی ایران‌شناسی دانشگاه کارولی گاسپار مجارستان و عضو فرهنگستان هنر مجارستان سه‌شنبه یکم بهمن در پژوهشکده میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد.

میكلوش شاركوزی، استاد تاریخ دانشگاه بوداپست و پژوهشگر تاریخ است که بیشترین مطالعات و تحقیقاتش معطوف به ایران پس از اسلام بوده است. وی بیشتر درباره تاریخ اسماعیلیه کار کرده و چهره‌ای شناخته شده در عرصه ایران‌شناسی است. شارکوزی درباره ایران پژوهش‌های بسیاری انجام داده است.
 

نشر تاریخ ایران کتاب زبده‌الوقایع؛ تاریخ وان و هکاری را منتشر کرد

زبده‌الوقایع حوادث و وقایع دو ولایت وان و هکاری در کردستان ترکیه است

کتاب زبده‌الوقایع؛ تاریخ وان و هکاری را میرزا موسی‌خان طباطبایی انصاری پدیدآورده و فاخر حسن‌گلی تصحیح کرده و از سوی نشر تاریخ ایران به چاپ رسیده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، میرزا موسی خان طباطبایی انصاری، منشی اول وزارت خارجه، به مدت ۴ سال کارپرداز وزارت خارجه ایران در وان، حکاری و بتلیس بوده است. وی هدف از تألیف کتاب کتاب زبده‌الوقایع؛ تاریخ وان و هکاری را چنین عنوان کرده است: در این ماموریت که مدت چهار سال اقامت و استقلال داشت؛ قوانین مقرّره عثمانی را که در صورت عدالت برای پیشرفت خیالات نفسانی در این صفحات موضوع شده است، ملاحظه و مراتب ظلم و تعدیات و عدم آسایش و رفاهیت اهالی را که از اقدامات اداره عدلیّه و والی به ظهور رسیده و می رسد، مشاهده نموده محض تبریک و تهنیت به هم وطنان خود در ضمن دعوت آنها به تضاعف اتصال دعای وجود مقدس همایونی به تنظیم این کتاب مبادرت کرده و بدون اینکه در اساس مواد نقطه انحراف و اختلاف شده باشد، به تشریح حالات کلیه این صفحات اقدام می نماید که هموطنان چاکر خانه زاد از مراتب عدل و داد شاهنشاه فرخ نژاد مستحضر شده، لیلاً و نهاراً در عاگویی وجود مسعود حضرت شهریاری مواظبت و از توجهات فوق الغایات همایونی در شکرگزاری مراقبت داشته باشند.
 

           قدم زدن با کتاب/ تلاش کتابفروش‌های هندی در روستاهای کشورشان

این زوج هندی از سال 2014 طرحی با عنوان «قدم زدن با کتاب» آغاز کرده اند که به گفته خودشان سعی می‌کنند کتابها را به دورترین و محروم ترین روستاهای کشور هند برسانند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از youthkiawaaz، در هندوستان بسیاری از روستاها وجود دارند که از کمترین امکانات رفاهی محروم هستند که یکی از این امکانات دسترسی به کتاب است که زوج هندی اهل ایالت کوراتپور سعی می‌کنند این محرومیت را کاهش دهند.
 
«آکشای و ساتابتی» صاحب کتاب فروشی اودیشا در این ایالت سال گذشته توانست موفق‌ترین کتابفروش و انتشارات هندی را کسب کنند.

آموزش عالی در ایران: حال و آینده چگونه است؟

کتاب «آموزش عالی در ایران: حال و آینده» به کوشش محمد یمنی دوزی سرخابی به تازگی روانه بازار نشر شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «آموزش عالی در ایران: حال و آینده» به کوشش محمد یمنی دوزی سرخابی از سوی انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی منتشر شده است.

آموزش عالی، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی از جمله سيستم‌های پیچیده‌ای هستند که سازمان‌يافتگیِ آن‌ها در گرو تصميمات و اقدامات عناصر مدیریتی است؛ ولی خودِ جریان این سازمان‌يافتگی تحت تأثیر عمیق نظم (که آن تصمیمات نیز به‌نوعی برای ایجاد و حفظ آن تلاش می‌كنند)، بی‌نظمی، اتفاق یا تصادف و حتمیت است. این چهار مفهوم در حیات هر سیستم پیچیده‌ای نقش بازی می‌كنند. اگرچه در سيستم‌های دانشگاهی (مانند هر سیستم پویای دیگری) امکان ایجاد نظم از طریق شکل‌دهیِ ساختاری خاص و با توسل به قوانین، قواعد، دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و... وجود دارد، ولی به‌سبب بازیِ این چهار مفهوم با یکدیگر، نظم نمی‌تواند همیشه بر سه مفهوم دیگر سلطه داشته باشد. بنابراین، برای این‌که نظم مورد نظر تصمیم‌گیرندگان وجود داشته باشد، آن را در ساختار، شکل و صورت می‌پذیرند. ولی چنین ساختارسازی‌ها و صورت‌بندی‌هایی روز‌به‌روز با رفتار واقعیِ سيستم‌های دانشگاهی، یعنی کارکردهای آن‌ها، فاصله خواهد گرفت.

   «شمنیسم»؛ پدیده‌ای برای تامین بقای انسان

نویسنده در کتاب «شمنیسم: درمانگران، روح‌ها، آیین‌ها» ضمن توصیف حیات پارینه‌سنگی، شمنیسم را در واقع به عنوان پدیده‌ای در تامین عوامل بقای انسان یعنی سلامتی امرار معاش و زاد و ولد تعریف می‌کند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) شمنیسم اساسا یکی از کهن‌ترین شیوه‌های درمانگری انسان است که بر پایه توانایی شمن در ایجاد خلسه و وساطت میان انسان‌ها، طبیعت و روح‌ها شکل گرفته است. شمنان در جوامع خرد، فراتر از جادودرمانگران سنتی، نقش‌هایی چون پیشگو، روحانی، حافظان ادبیات شفاهی و حکیمان و عارفانی آگاه نیز داشته‌اند.
 
محوریت این پدیده با شمن است که میان انسان و قوای روحانی پا درمیانی می‌کند و در نقش میانجی، توازن برهم خورده میان انسان و قوای روحانی پا درمیانی می‌کند و در نقش میانجی، توازن برهم‌خورده میان انسان، طبیعت و ارواح را مجددا برقرار می‌سازد.

به مناسبت تولد "مریم میرزاخانی" و "روز زنان در ریاضیات"؛

                                     نابغه‌ای برای در هم کوبیدن کلیشه‌ها

۲۲ اردیبهشت روز تولد مریم میرزاخانی است؛ روزی که از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان به عنوان روز زنان در ریاضیات نامگذاری شده است. مریم میرزاخانی اولین زن برنده جایزه فیلدز بود که در سال ۱۳۹۶ و در سن ۴۰ سالگی درگذشت.

به گزارش ایسنا، هنوز هم برخی معتقدند تحصیل در رشته ریاضی برای یک دختر مناسب نیست و برای توجیه عقیده‌ خود، دست به دامان تفاوت‌های زیستی میان زنان و مردان می‌شوند. آن‌ها برای ادعای خود عموما به آمار و ارقام جوایز علمی جهانی مراجعه می‌کنند. جوایزی که عمر آن‌ها به ۲۰۰ سال هم نمی‌رسد؛ در حالی که زنان بسیاری در طول تاریخ با این کلیشه جنگیده‌اند و عملکردشان خط بطلانی بر گزاره‌های نفی توانایی زنان در ریاضیات است.

توجه به مطالعات اسلامی از ملزومات نوشتن درباره تاریخ ایران است

اگر بخواهیم تاریخ فرهنگی ایران را بنویسیم باید زبان عربی بدانیم، نمی‌شود تاریخ تفکر و فرهنگ ایران را نوشت اما توجه به تاریخ مطالعات اسلامی نداشت. مطالعات اسلامی، ایران‌شناسی نامیده شود و دانستن آن لازم و ضروری است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حسن انصارى در شب‌هاى رمضان مركز دائره‌المعارف بزرگ اسلامى(مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) درباره «ايرانشناسى و اسلام‌شناسى در غرب: پيشينه و آينده» سخن گفت.

انصاری با بیان اینکه سابقه مطالعات اسلام‌شناسی در غرب به شکل مدرن به سنت شرق‌شناسی برمی‌گردد که در قرن 18 و 19 تحول بسیاری پیدا کرد گفت: در قرن بیستم شاهد مکتب‌های متفاوت با آنچه در قرن 19 بوده قرار داشته و با تحولاتی که درباره کتاب مقدس در قرن 18 و 19 می‌شناسیم تحت تاثیر آن مطالعات و تاریخ و میراث اسلامی در آلمان، فرانسه و بریتانیا و حضور دانشمندان برجسته‌ای در حوزه شرق‌شناسی آغاز شد.

وی افزود: شرق‌شناسی نخست به مطالعات تاریخی وابسته بود و بعد مطالعات جامعه‌شناسی جوامع سامان یافت و شناخت میراث علمی مسلمانان و به دنبال آن در قرن 19 بسیار وسعت پیدا کرد و گسترش یافت. یکی از مطالعات بررسی تحولات تاریخی و زبانی مربوط به میراث اسلامی بود که با اعمال نظر به قرآن در زمینه و زمان ظهور قرآن از سیره پیامبر بود که درباره تاریخ و ملل و مذاهب اسلامی ظهور پیدا کرد.

دیجیتالی‌ شدن نسخه‌های خطی فارسی و

عربی در دانشگاه پنسیلوانیا /یک معدن طلا از تاریخ 

دانشگاه پنسیلوانیا بیش از 500 نسخه خطی مربوط به جهان اسلام را دیجیتالی کرده و در معرض نمایش گذاشته که بیشتر آن‌ها به زبان فارسی و عربی است.

نسخه دیجیتالی صحیفه سجادیه

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از سایت اکتوالیته-  پروژه نسخه‌های خطی جهان اسلام  (MMW)تحت نظارت کتابخانه دانشگاه پنسیلوانیا بیش از 500 نسخه خطی جهان اسلام را که تاکنون فهرست‌بندی‌ نشده بوده با هدف در دسترس قرار دادن میراث غنی جهان اسلام، طبقه‌بندی و دیجیتالی کرده و در معرض نمایش عموم گذاشته است. 827 نقاشی نیز در میان این نسخه‌های خطی به چشم می‌خورد.

 به همین منظور دانشگاه پنسیلوانیا از دانشگاه کلمبیا، کتابخانه رایگان فیلادلفیا، برای تکمیل نسخ خطی جهان اسلام درخواست کمک کرده و کالج برایان ماور و کالج هاورفود نیز هر کدام به سهم خود برای تکمیل این پروژه مشارکت داشته‌اند.

گوشه‌ای از تاریخچه «زولبیا و بامیه»

نقل شده مظفرالدین‌شاه زمانی که فصل برخی از خوراکی‌ها نبوده به زبان می‌آمده است. مثلا قبل از آنکه نوروز برسد می‌گفته «نوروز بیاید پلو بخوریم» یا زمانی که وقت زولبیا و بامیه نبوده می‌گفته «کی ماه رمضان می‌آید زولبیا و بامیه‌ای بخوریم».

قدیم‌ها مثل حالا خورد و خوراک‌ها گلخانه‌ای و سردخانه‌ای نبود که در هر فصلی از سال موجود باشند. هر چیزی فصل خودش را داشت. معمولا خوردنی‌های هوسانه در فصل خود می‌آمد یعنی برایشان فصل و زمانی معلوم شده بود مثل زولبیا و بامیه که فقط در ماه رمضان‌ها می‌آمد و بس و در غیر آن زمان جایش به باقلوا سپرده می‌شد.

تولد جبار باغچه‌بان

«آدم اگر خودش هم از بین برود، یادش و کارهایی که برای آدم‌های دیگر کرده، هیچ‌ وقت از بین نمی‌رود. همیشه آدم‌های دیگر از او یاد می‌کنند. انگار که همیشه زنده است.»

به گزارش ایسنا، روزنامه اعتماد نوشت: «خانواده‌اش تبریزی بودند اما خودش سال ۱۲۶۴ در چنین روزی در ایروان متولد و جبار نامیده شد. پدرش هم کارگر فصلی کارهای ساختمانی بود و هم مهارت نصفه‌نیمه‌ای در شیرینی‌پزی داشت اما سایه فقر همیشه بر زندگی خانواده سنگینی می‌کرد.

جبار تا نوجوانی به همان سبک و سیاق مرسوم آن سال‌ها سواد خواندن و نوشتن آموخت و بعد زیر فشار زندگی و تنگی معیشت مجبور به ترک تحصیل شد اما یادگیری را هرگز رها نکرد. شغل‌های مختلفی را آزمود، در مکتب زندگی به مردی خودساخته و آگاه تبدیل شد و حتی دوره‌ای به روزنامه‌نگاری روی آورد و برای نشریه ملانصرالدین - که از مهم‌ترین نشریات آن دوره بود - نوشت.

پدر و مادرش را در گذر از جنگ اول جهانی از دست داد و خودش چندی بعد تا یک قدمی مرگ رفت اما زنده ماند.

مدتی در ترکیه زندگی کرد و پس از جنگ به ایران برگشت و ابتدا در مرند و بعد سال ۱۲۹۸ در تبریز مقیم شد. بیشتر وقتش به تدریس در مدرسه می‌گذشت و همانجا بود که نوآوری‌های خود را عرضه کرد. با این باور که بچه‌ها پیش از شروع تحصیلات رسمی در مدرسه، باید برخی مهارت‌های اولیه را بیاموزند، کودکستانی در تبریز تاسیس کرد و آن را باغچه اطفال نامید. باغچه اطفال اولین کودکستان تاریخ ایران است.

۲۰ نکته دربارۀ نجف دریابندری

طرح از هادی حیدری

شدت علاقۀ دریابندری به زبان پارسی چنان بود که چون نثر «بوف کور» صادق هدایت را نمی‌پسندید، آن را اثری منحط می‌دانست. آری، فارسی را باید درست نوشت و او درست می‌نوشت و بر این گمانم که این بلا به جان برخی روزنامه‌نگاران ما هم افتاده و ناتوانی خود را از درست و به زبان معیار نوشتن این‌گونه توجیه می‌کنند که در عصر کامپیوتر و فضای مجازی دنیا تغییر کرده است!

به گزارش ایسنا، مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: «دربارۀ زندگی پربار نجف دریابندری، نویسنده و مترجم خوش‌ذوق و نام‌دار ایرانی، این «مصداق راستین روشنفکر ایرانی» - تعبیری از دکتر شفیعی کدکنی - و «آن استادِ خودکِشته و خود دِرَویده و کباب از رانِ خود خورده» در بیان دکتر محمدعلی موحد (با الهام از نظامی) ۲۰ نکته می‌آورم. انگار که مراسمی به یاد او در فضای مجازی برپا کرده‌ایم؛ حال که کرونا نمی‌گذارد از بزرگان و رفتگان خود در فضای واقعی یاد کنیم:

شوستر در ایران

بهار سال ۱۲۹۰ وارد ایران شد و بیستم اردیبهشت‌ماه قدم به تهران گذاشت. امریکایی و نامش ویلیام شوستر بود، اما ما ایرانی‌ها او را با نام میانی‌اش مورگان به یاد سپردیم.

به گزارش ایسنا، روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: «زمانی که به ایران آمد سی‌وسه یا حداکثر سی‌وچهار سال بیشتر نداشت اما برای کاری که از او می‌خواستند پخته و آزموده بود. به تجربه کار و زندگی در فلیپین و کوبا تکیه داشت و ذهنش در کارهای مالی و تشکیلاتی خوب کار می‌کرد. به دعوت مجلس شورای ملی و به هدف سازماندهی امور مالی ایران به کشور ما آمد و چنان که از مردی مثل او انتظار می‌رفت، تقریبا بی‌درنگ کارش را شروع کرد. موافقانی داشت که حمایش می‌کردند و مخالفانی که سد راهش می‌شدند و نیز منتقدانی که بیشترشان بعد از مشاهده سختکوشی و درستکاری او، یا به جمع حامیان پیوستند یا سکوت کردند. هشت ماه در ایران کار کرد و با کمک نیروهای ملی و دلسوزان کشور، موفق به اجرای اصلاحاتی شد که حتی در ممکن‌بودن‌شان تردید وجود داشت. مهم‌ترین کارش این بود که مالیات‌ها را منظم و شفاف کرد. می‌گفت نه فقط وزارت مالیه که وزراتخانه‌های دیگر هر کدام به بهانه‌ای مالیات و عوارض از مردم می‌گرفتند و «ادارات مختلف بدون نظارت یا دخالتی از بالا وجوهی را که می‌گرفتند خودشان خرج می‌کردند.» همچنین تلاش کرد میان دارایی و درآمد افراد و مالیاتی که آنان به دولت می‌پرداختند توازنی معقول ایجاد کند. حتی حریم امن روس‌ها را - که از همان آغاز از او خوش‌شان نمی‌آمد - زیر پا گذاشت و تلاش کرد درآمدهای گمرک شمال را معلوم و ثبت کند و سهم ایران را کامل بگیرد. تهدیدهای روس‌ها را نادیده گرفت و از کارمندان گمرک که بیشترشان بلژیکی و گوش به فرمان امپراتوری تزاری بودند حساب‌کشی کرد.

مروری بر زندگی و آثار بدیع‌الزمان فروزانفر به مناسبت پنجاهمین سال درگذشتش

استاد استادان

فروزان‌فر را «استاد استادان» لقب داده‌اند؛ لقبی که بی‌شک حاصل دانش عمیق و تسلطی است که او در زبان و ادبیات فارسی و نیز عربی دارد و همچنین احاطه‌ای که بر حوزه‌هایی چون عرفان، منطق و حکمت. جمله بزرگانِ ادبیات، فروزانفر را محقق و دانشمندی نستوه در عرصه تحقیقات ادبی و عرفانی می‌دانند.

به گزارش ایسنا، روزنامه اعتماد نوشت: «بدیع‎الزمان فروزانفر نام ماندگاری است که به محض شنیدنش پیرمردی با ته‌ریش سفید و موهای کم و مرتب را به یادمان می‎آورد و نگاهی عمیق که تو گویی از پشت عینکش دارد به تجسمی از فرهنگ و ادب فارسی در قالب کلماتی نگاه می‌کند و به جلوه‌ای مکتوب از تمدن ایرانی و اسلامی می‌اندیشد. محاسن و موهایی که البته در عکس‌های جوانی استاد، تیره بودند؛ رد آن نگاه نافذ و عمیق را البته در همان عکس‌های جوانی هم می‌توان رصد کرد.

گفت‌وگو با پرویز اجلالی درباره خلقیات پژوهی ایرانیان

فردگرایی غیر مسئولانه در ایران چرا و به چه علت؟

به اعتقاد پرویز اجلالی در ایران مدت‌هاست با فردگرایی غیر مسئولانه روبرو هستیم به این علت که نهادهای مدرن پیدا نشده و به جای آن عده‌ای می‌خواهند ارزش‌های سنتی را به مردم تحمیل کنند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در صد سال اخیر جهان با رشد صنعتی غیر قابل وصفی روبه‌رو بوده، ایران نیز از این رشد صنعتی بی‌بهره نمانده است. در همین سال‌ها نظریه مدرنیزاسیون ـ که عملا پا جای پای نفس مشروطه گذاشته بود ـ در دل خود توضیحی مبتنی بر فرایندهای مداوم تفکیک و تمایزهای اجتماعی دارد، هم‌زمان علل عقب‌ماندگی و عدم پیشرفت جوامع غیر غربی را نیز توضیح می‌دهد و فردگرایی را عامل عقب‌ماندگی برخی جوامع شرقی و عبور نکردن از سنت می‌داند. پرویز اجلالی، عضو هیئت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران معتقد است: زمانی که ارزش‌ها متفاوت می‌شود و نابرابری و تفاوت در بینش‌ها زیاد می‌شود از طرفی سازمان و مدیریت اجتماعی نمی‌تواند نهادهایی را بوجود بیاورد که این فردگرایی را تنظیم کند، یک وضعیت به شدت نگران‌کننده ایجاد می‌شود و چیزی به نام فردگرایی غیر مسئولانه ایجاد می‌شود.

یادداشت اکبر ایرانی به مناسبت روز اسناد ملی و میراث مکتوب

نفت برای هیچ کشوری نمی‌تواند منشا افتخار شود/ میراث مکتوب را حفظ کنیم

اکبر ایرانی می‌‌گوید: ملتی نمی‌تواند افتخار کند که من کشور ریشه‌داری هستم چون نفت بیشتری دارم پس ثروت‌های ملی ما که برایمان پشتوانه‌های تاریخی و فرهنگی درست کرده‌اند مواریث فرهنگی و میراث مکتوب علمی و تاریخی ماست.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) اکبر ایرانی مدیرعامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب:‌ روز نوزدهم اردیبهشت ماه در تقویم رسمی کشور که مصادف با زادروز محدث بزرگ شیعی ثقه‌الاسلام کلینی نام گذاری شده را گرامی می‌داریم  و وظیفه خود می‌دانیم برای پاسداشت این روز ارزشمند از هیچ گونه تلاشی برای معرفی ارزش‌های مواریث مکتوب دریغ نکنیم و یک وظیفه همگانی می دانیم که برای بزرگداشت روزهای فرهنگی، هر موسسه‌ای، هر متخصصی و هر صاحب قلمی دست به قلم شود و تلاش کند که بیشتر، آثار بزرگان ومفاخر ایران را به نسل امروز معرفی کند.

معرفی و بررسی کتاب «ره‌آغاز دانشگاه»

دانشگاه تهران چگونه شکل گرفت و توسعه یافت؟

کتاب «ره‌آغاز دانشگاه» از چهار منظر به مقوله دانشگاه تهران پرداخته است. منظر تاریخی، منظر شهرسازانه، منظر مدیریتی و منظر اجتماعی.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-  کتاب «ره‌آغاز دانشگاه» یکی از آثاری است که به تازگی در سلسله کتاب‌های مجموعه «تهران‌شناسی» که به اهتمام «دفتر پژوهش‌های فرهنگی» منتشر می‌شود به چاپ رسیده است. این کتاب را سید محسن حبیبی استاد دانشگاه تهران به همراه علی سبحانی نوشته است. ره‌آغاز دانشگاه به سیر شکل‌گیری و رشد دانشگاه تهران می‌پردازد.
 
بیداری جامعه ایرانی با ترکیب قومی، فرهنگی و سرزمینی بس گوناگون با پرسشی تاریخی در آغاز قرن سیزدهم هجری قمری مقارن با دهه‌های آخر قرن هجدهم میلادی صورت می‌پذیرد: چرا در زمانه‌ای که جوامع صنعتی‌شده اروپای غربی سربرآورده از تکیه بر اصالت عقل و تجربه‌گرایی، چنین پیش تاخته‌اند، ایران با سابقه تاریخی بس طولانی چنین پس مانده است؟

سند ملی؛ تکمیل کننده پازل هویتی کشور

ایسنا/گیلان مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان، با بیان اینکه هویت یک ملت در اسناد ملی آن نهفته است، گفت: سند ملی تکمیل کننده پازل هویتی کشور است.

ژاله حساس خواه در گفت وگو با ایسنا، ضمن گرامیداشت ۱۹ اردیبهشت، روز اسناد ملی و میراث مکتوب، اظهار کرد: هویت یک ملت در اسناد ملی آن نهفته است؛ اسنادی که مملو از سیاست ها و تجربیات گذشتگان و دربردارنده اسرار و شگفتی های تاریخی آن ملت و سرزمین است.

وی اسناد ملی و میراث مکتوب را متعلق به همه آحاد مردم فارغ از هرگونه قید و بند سیاسی دانست و افزود: این پیشینه ارزشمند می تواند در ترسیم چشم انداز امروز و آینده در همه ابعاد سیاسی و فرهنگی زندگی مردم نقش آفرین باشد.

مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان، در پاسخ به این سوال که «سند ملی چیست؟» عنوان کرد: سند ملی تکمیل کننده پازل هویتی کشور است و به سندی اتلاق می شود که دربرگیرنده بخشی از اطلاعات هویتی کشورمان باشد. این بخش می تواند دارای ابعاد اطلاعاتی متنوع شامل ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی هنری باشد.

«شورای هنر» پس از ۱۱ سال وقفه احیا شد/ ریاست سید عباس صالحی

شصتمین جلسه «شورای هنر» به ریاست دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی بعد از ۱۱ سال وقفه، برگزار و طی آن سید عباس صالحی به عنوان رئیس این شورا انتخاب شد.

اولین جلسه شورای هنر به ریاست سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عصر امروز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت‌ماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همراهی وزیر علوم تحقیقات و فناوری و وزیر آموزش و پرورش، نماینده سازمان تبلیغات اسلامی، نماینده سازمان صدا و سیما و نمایندگان برخی دیگر از نهادها مرتبط در محل دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی برگزار شد.
در این جلسه سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان رئیس شورا و محمد حسین ایمانی خوشخو به دبیر شورای هنر انتخاب شدند.
حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از پایان این نشست در جمع خبرنگاران گفت: شصتمین جلسه شورای هنر ساعتی پیش با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور ویدئو کنفرانس محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش و منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در محل سالن جلسات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد که در این جلسه نمایندگانی از سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان صداوسیما نیز در این جلسه حضور پیدا کرده بودند.

شکستنِ پوسته کلیشه

گفت‌وگوی احمد غلامی با رضا فرخفال

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) احمد غلامی؛ سردبیر روزنامه شرق و داستان نویس به گفتگو با رضا فرخفال از داستان نویسان قدیمی نشسته است.
احمد غلامی: آنچه در کارِ رضا فرخفال برای من بسیار اهمیت دارد، نثرِ درخشان فرخفال و ساختار داستان‌هایش است. بدون اغراق نثرِ بدیع و محکمِ فرخفال قابل اعتناست و به‌اصطلاح مو لای درزش نمی‌رود. ساختار داستان‌هایش هم از چنان انسجامی برخوردارند که نمی‌توان هیچ نقصی در آنها پیدا کرد. اما چیزی که مرا متعجب می‌کند این است که او داستان‌های «آه استانبول» را در دوران جوانیِ خود نوشته است و نوشتنِ چنین داستان‌هایی در جوانی با نثری تا این حد پخته و ساختاری چنین منسجم کارِ ساده‌ای نیست. شاید علتِ آن را می‌شود در دوره و زمانه‌ای جست‌وجو کرد که فرخفال در آن نوشتن را آغاز کرده است، دوره‌ای که نویسنده‌های مهمی همچون بهرام صادقی، هوشنگ گلشیری، احمد محمود و... دارند داستان می‌نویسند. پس اگر قرار باشد فرخفال هم در داستان‌نویسی مطرح بشود یا به‌اصطلاح سری توی سرها دربیاورد، ناگزیر است داستان‌هایی بنویسد که هم به‌لحاظِ زبانی و هم ساختاری از جایگاه معتبری برخوردار باشند و مهم‌تر از آن، جهان‌بینی و جهانِ داستانی خودِ نویسنده را داشته باشند. در این شرایطِ زمانی و جغرافیایی که «جُنگ اصفهان» نیز به‌نوعی محل تلاقی جمعی از این نویسنده‌هاست، فرخفال راهی را جست‌وجو می‌کند که بتواند خود را در میان این نویسنده‌ها اثبات کند، و در این مسیر نمی‌شود منکر حضور ابوالحسن نجفی به‌عنوانِ یک منتقد جدی شد که با وسواسی کم‌نظیر مسلط بر زبان و نثر فارسی است و هم با داستان‌نویسی مدرِن جهان آشنایی دارد. از این منظر، حضور ابوالحسن نجفی در «جُنگ» و در جمع این نویسندگان، تأثیر بی‌بدیلی داشته است. درعین‌حال، معاشرت و دوستی با بهرام صادقی هم برای فرخفال فرصت مغتنمی بوده تا او بتواند داستان‌هایی بیافریند که منحصربه‌فرد باشند به این معنا که امضای فرخفال را بر خود داشته باشند. اگر از نکاتِ مهم داستان‌نویسی بهرام صادقی را یکی هم این بدانیم که او نویسنده‌ای تقلیدناپذیر است، می‌توان چنین گفت که داستان‌های فرخفال هم در زبان و در نوعِ نگاه تقلیدناپذیرند. او در «آه استانبول» توانسته داستان‌هایی خلق کند با ایده‌هایی که بعد از چند دهه هنوز تازگی خود را از دست نداده، داستان‌هایی که همچنان محلِ اعتنا و نقد و بررسی است.

روز اسناد ملی 17 اردیبهشت است یا 19 اردیبهشت؟

دهن‌کجی به تقویم رسمی کشور!

19 اردیبهشت در سالنمای ایران «روز اسناد ملی» نامگذاری شده اما در نامه‌ای از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و برخی از رسانه‌ها 17 اردیبهشت روز اسناد ملی نامیده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دی ماه 1389 همزمان با سالروز تأسیس میراث مکتوب بود که پیشنهاد روزی به نام «اسناد ملی» از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب مطرح و برای ثبت این روز در تقویم کشور نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌ها آغاز شد. پس از موافقت اولیه شورای فرهنگ عمومی با ثبت این روز در تقویم، از میراث مکتوب خواسته شد تا روزهای پیشنهادی خود را به آن شورا اعلام کند. با توجه به اینکه تاریخ‌های پیشنهادی باید بیشترین سنخیت را با این روز داشته باشند، پس از رایزنی با استادان، همکاران و پژوهشگران حوزه تصحیح متون و نسخ خطی، سه مناسبت اعلام شد.

نخست زادروز آقابزرگ تهرانی کتابشناس و صاحب «الذریعه» (18 فروردین)؛
دوم زادروز ابوریحان بیرونی، ریاضیدان و تاریخ ‌نگار (14 شهریور)؛
سوم زادروز استاد ایرج افشار (16 مهر) ایرانشناس و پدر کتابشناسی نوین ایران

جهان پس از کرونا از نگاه جنجالی‌ترین نویسنده فرانسوی

میشل ولبک، نویسنده جنجال‌برانگیز و پرفروش فرانسوی معتقد است که جهان پس از کرونا مثل جهان قبل از کرونا خواهد بود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از مجله فرانسوی لوپوئن- میشل ولبک، نویسنده جنجالی آثار پرفروش فرانسوی که برای توانایی‌اش برای پیش‌گویی‌ درباره رویدادهای مختلف اجتماعی بین فرانسوی‌ها شهرت دارد روز دوشنبه گفت که معتقد است جهان پس از کرونا تفاوتی با جهان قبل از کرونا نخواهد کرد؛ فقط کمی بدتر خواهد بود.

میشل ولبک که فرانسوی‌ها او را پیامبر مدرن در عصر نهیلیسم و فردگرایی می‌نامند با این اظهار نظر جنجالی آب پاکی را بر روی دست ‌آن‌هایی که کوید 19 را نقطه عطف احتمالی در دنیا دانسته‌اند ریخت.

ولبک که با رمان «ذرات بنیادی» که در سال 1998 منتشر شد به شهرت جهانی دست یافت گفت «حتی برای یک صدم ثانیه نمی‌تواند اظهاراتی را که ادعا می‌کند بعد از کرونا هیچ چیز مانند گذشته نخواهد بود باور کنم.»

اتمام نقشه‌برداری دیوار تاریخی گرگان تا شهریور

ایسنا/گلستان مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان از مطالعه و نقشه‌برداری دیوار تاریخی گرگان در راستای ثبت جهانی این اثر با اعتبار ۳ میلیارد تومان خبرداد و گفت: طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده این کار تا شهریور امسال به اتمام خواهد رسید.

احمد تجری اظهار کرد: تأمین اعتبار مطالعه و نقشه‌برداری این اثر تاریخی یکی از مصوبات سفر دولت تدبیر و امید به گلستان است.

وی افزود: در این مرحله تمام طول ۲۰۰ کیلومتری دیوار تاریخی گرگان نقشه‌برداری می‌شود و پس از آن الزامات موردنیاز مراحل ثبت جهانی این اثر مهیا خواهد شد.

هوتگ های چابهار منبع آب روستاها و جوامع محلی

ایسنا/سیستان و بلوچستان رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان چابهار از آغاز پروژه ساماندهی و تقویت نظام عرفی استفاده از هوتگ ها به عنوان منبع آب جامعه محلی روستای کلانی و حیات وحش در حاشیه تالاب بین المللی خلیج گواتر و خور باهو خبر داد.

اشرفعلی حسینی گفت: با توجه به اهمیت این هوتگ ها برای مردم و جوامع محلی پروژه ساماندهی و تقویت نظام عرفی استفاده از هوتگ ها به عنوان منبع آب جامعه محلی روستای کلانی و حیات وحش در حاشیه تالاب بین المللی خلیج گواتر و خور باهو با حمایت مالی دفتر برنامه های کوچک (SGP) تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) در حال انجام است. 

وی در ادامه افزود: این پروژه با اهداف  تقویت و ساماندهی نظام عرفی استفاده از هوتگ، تشویق و ترغیب روستاییان به انجام اقدامات لازم در جهت حفاظت و بهره برداری پایدار از هوتگ ها به عنوان منبع آبی، تامین منابع آب پایدار جهت حیات وحش منطقه از طریق حفظ هوتگ، تقویت نظام عرفی کشاورزی وابسته ،جلوگیری از مهاجرت روستاییان مناطق مرزی و تقویت پدافند غیر عامل وجلوگیری از ایجاد منابع محلی گرد و غبار در روستای کلانی در حاشیه تالاب بین المللی خلیج گواتر و خور باهو اجرا می شود.

یکی از قدیمی‌ترین اجرام کهکشان راه شیری کشف شد

دانشمندان "دانشگاه فدرال کازان" (Kazan Federal University) روسیه در مطالعه اخیرشان موفق به کشف یکی از قدیمی‌ترین اجرام کهکشان راه شیری شدند.

به گزارش ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، محققان روسی در مطالعه اخیرشان طیف‌های خوشه ستاره‌ای کروی " NGC ۶۶۵۲ "را با استفاده از رصدخانه اینتر-آمریکن سرو تولولو در شیلی مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که سن خوشه ستاره‌ای کروی "ان جی سی ۶۶۵۲.۴.۰۵۹۵۷ "، ۱۳.۶ میلیارد سال است که این موضوع آن خوشه را به یکی از قدیمی ترین اجرام کهکشان راه شیری تبدیل می‌کند.

زاها حدید؛ از قیام علیه واقعیت اشیای متعارف تا سندروم استکهلم زبانی

“باید همه چیز را خاتمه یافته تلقی کرد” به گمانم این عبارت زاها حدیدِ متقدم در گفت و گوی سال ۱۹۸۳ اش با مجله ال کروکی شماره ۵۲ گویای نوع نگاه اوست به وظیفه ای که برای خودش تعریف کرده و جهت گیری اش در مواجه با تاریخ و البته مدرنیته ها:”مدرنیته جدید، نمی بایست سرگرم تولید ان چه که جنبش مدرن [یا مدرنیسم] ایجاد نموده است باشد. . . برای شروع حرکتی نو، بهتر است همه چیز را خاتمه یافته تلقی نمود.”

با استناد به این گزاره می توان تایید کرد، زاها حدید کلاسیک ها را خوانده، اما بر مدار تبارشناسی ای انتقادی، او خوانش انتقادی از کلاسیک ها را مبنای کنش معماری خود قرار داده است، سقف اتش نشانی ویترا تعلق خاطر عمیق او به سوپره ماتیسم را نشان می دهد، اما این خوانش شاید سرْراست ترین صورت بندی ای باشد که می توان از معماری او ارائه کرد، چرا که بی نهایت تقلیل دهنده و به پیچیدگی های معماری او بی اعتناست.

مسئله اصلی معماری زاها حدید به گمان من نوع رابطه پیچیده و پر از پستی و بلندی ایست که او به سبب چندْجغرافیایی و چند زمانی بودن با زبان برقرار می کند، از این منظر برای من زاها حدید شبیه به ادوارد سعید است؛ یک گمشده در واگردانی Translation، گذار Transition، دگرْسانی Transformation و مرزْشکنی Transgression های زبان.

یادداشت شفیعی‌کدکنی برای نجف دریابندری

محمدرضا شفیعی‌کدکنی در یادداشتی درباره نجف دریابندری نوشته است: نجف، مصداق راستین روشنفکر ایرانی است.

به گزارش ایسنا، در این یادداشت که با عنوان «با خنده‌های بلند و پیوسته‌اش» در شماره یازدهم مجله «سیاه مشق» (فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۷) منتشر شده، آمده است:

«نخستین بار که با نام نجف دریابندری آشنا شدم وقتی بود که در جُنگِ هنر و ادبِ امروز که به همتِ حسین رازی منتشر می‌شد یک شاخه گل سرخ برای امیلی را خواندم که دریابندری ترجمه کرده بود سال ۱۳۳۴ یا ۱۳۳۵ من در آن روزگار طلبه‌ی نوجوانی بودم که در کنارِ کتاب‌های فقه و اصول و منطق و فلسفه، که عملاً سیلابس درسی‌ام بود، هرچه به دستم می‌افتاد می‌خواندم.

انصافاً این جُنگ –که دو شماره بیشتر منتشر نشد– در آن سال‌ها نشریه‌ی بسیار آوانگاردی بود. من تمام مجلّاتِ آن سال‌ها را در کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی –که پاتوقِ همیشگیِ من بود– می‌خواندم ولی این جُنگ را، از کنار خیابان و از یک بساط کتابفروشی روبروی باغِ ملّی مشهد خریدم، هر دو شماره را؛ شاید یک سالی بعد از انتشارش، مثلاً در سال ۱۳۳۶ یا ۱۳۳۷ شعرهایی از اخوان در آنجا چاپ شده بود.