بنیاد مختومقلی فراغی

عنوان: در حضور فراغی. آن چه که بعد از زیارت آرامگاه مختومقلی فراغی گذشت

منبع: روزنامه ی ترکمنستان

تاریخ و محل چاپ: 6/6/2007 (16/3/1386)؛ عشق آباد

نویسنده یا تهیه کننده:  جومامیرات قوربانگلدیف، معاون سردبیر مجله ی "میراث"

نوع ترجمه: کامل

مترجم: نورگزل گوندوغدیوا

هر ملتی شخصیتهای بزرگی را به دنیا تحویل می دهد. اما فقط بعضی از آنها از محدوده و چهارچوب ملت خود خارج می شودند و به سطح کمال و نبوغ جهانی می رسند. برای ترکمن مختومقلی، نژاد دانشمند ما که گذشته و آینده را آشکار می دید شخصیت بزرگ، نابغه است. مختومقلی اقیانوس بی ته است. هر کسی از آن بر طبق توان خویش برداشت می کند. افکار وی که از غربال عقل الک شده اند تمام بشر و هر انسان را صرف نظر از ملیتش وادار به تفکر و اندیشه می کند. صفرمراد ترکمنباشی کبیر، نخستین رئیس جمهور ترکمنستان برای آثار مختومقلی فراغی ارزش فراوانی قائل بود رهبر کبیر ما تأکید کرده بود: "مختومقلی فراغی دانشمند جهانی است. وی شاعر تمام بشر است. به همین خاطر فراغی به یک دل و یک دوره و یک عمر نمی گنجد. وی شاعر تمام دلها و تمام دوره هاست. در کشور همسایه ایران نیز ارزش و قدر بزرگ به مختومقلی فراغی می گذارند. هیئت نمایندگی حکومت ترکمنستان با سرپرستی رهبر کبیر ما برای اولین بار در ماه می 1990 میلادی به مرقد پاک مختومقلی و پدرش دولت محمد آزادی زیارت کردند. از این به بعد ماه می هر سال نمایندگان جامعه ی علمی و فرهنگی ترکمنستان آنجا را زیارت می کنند. در ترکمنستان از ابتکارهای ترکمنباشی دنبال و پیروی می کنند. رئیس جمهور ما به مناسبت روزهای شعر مختومقلی فراغی پیام تبریک به مردم فرستاد. در آن پیام نیز گفته می شود که دولت ترکمنستان هر سال هیئت بزرگی از شهروندان را حمایت می کند تا آرامگاه مختومقلی را زیارت کنند. امسال نیز در روزهای بزرگداشت جشن رستاخیز و همدلی و شعر مختومقلی فراغی گروه دانشمندان، هنرمندان و فرهنگی ترکمنستان در میان 17-19 می آرامگاه مختومقلی فراغی و دولت محمد آزادی را زیارت کردند. از جمله زیارت کنندگان مقامهای رسمی، دانشمندان و پژوهشگران، شعرا و نویسندگان، هنرپیشگان، نقاشان خبرنگاران وجود داشتند. زیارت مقبره ی پدر معنوی ما مختومقلی فراغی و دولت محمد آزادی نصیب من هم شد. مصلحت دانستم تأثیرهای خود را که از آن زیارت دارم با خوانندگان در میان بگذارم.

سنگوداغی، چندیر، حاسار کوههائی که فراغی را دیده اند ...

اتوبوس مسافربری که گروه ما بر آن سوار شد صبح زود به راه افتاد و شروع به طی کردن جاده ی عشق آباد – ترکمنباشی کرد. نزدیک به ظهرگاه در شهر "سردار" ناهار خوردیم و دوباره در جهت بخش مختومقلی به راه افتاد. وقتی به دوراهه ی جاده پهن رسیدیم، اتوبوس ما جهت بخش اترک شد. با عبور از میان کوههای حاسار، پهن ترین قسمت سلسله کوههای کوپت داغ راه مان را به طرف چات ادامه دادیم. از روستای قزل بائیر (شارلاووق کنونی) تا مرز ترکمنستان و ایران جلگه ای جلوی چشم ما پهن می شود که مثل دست صاف است. بعد از ظهر ریش سفیدان و ساکنان فرهنگی و هنرمندان بخش اترک در محلی به نام چات در نزدیکی مرز، با نان و نمک و آهنگ و موسیقی از ما استقبال کردند. در طرف مرز کوه سرسبز سنگوداغی دیده می شد. آن شب در چات ماندیم و بعد از استراحت، فردای آن روز راه گدرالوم را در پیش گرفتیم.

·  

       آقای محمد رضا فرقانی به دعوت آقای محمد قجقی مدیر عامل بنیاد مختومقلی فراغی ، عصر روز شنبه۲۶ اردیبهشت ماه در جمع اعضای بنیاد مختومقلی فراغی در محل دفتر بنیاد حضور بهم رساندند  .

آقای فرقانی گنبدی هستند و همین امر از دلایل حضور ایشان در اکثر مراسم و مناسبت های برگزار شده در استان گلستان و به ویژه در شهر گنبد کاووس میباشد . آقای فرقانی از علاقه ی خویش نسبت به ارتقای سطح روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با ترکمنستان و نقش تشکل های فرهنگی غیر دولتی ، از جمله بنیاد مختومقلی فراغی صحبت کردند.

در این جلسه ساده و صمیمی حضار هم نظرات و پیشنهادهای خویش را در مورد چگونگی گسترش روابط فرهنگی دو کشور بیان کردند.

آقای فرقانی از کتابخانه کوچک بنیاد و همچنین وبلاگ رسمی و امکانات اینترنتی و رایانه ای بنیاد بازدید کردند.گفتنی است که ایشان مبلغ پنج میلیون ریال  برای پیشبرد امور فرهنگی و هنری بنیاد کمک نمودند.

از طرف بنیاد مختومقلی فراغی لوح تقدیر و یک قطعه عکس تهیه شده توسط گروه هنری بنیاد مختومقلی فراغی به رسم یادبود تقدیم شد. این هدایا را دبیران دوره ی دبیرستان ایشان آقایان مشد فرد دوجی ، آنه گلدی مهمیانی و محمد قجقی اهدا نمودند. شایان ذکر است که با پیشنهاد مدیر عامل بنیاد ، آقای فرقانی با امضای فرم ، عضویت بنیاد مختومقلی فراغی را پذیرفتند .

گزارش تصویری سومین همایش علمی بین المللی تبیین اندیشه های

    شاعر شهیر ایرانی ترکمن مختومقلی فراغی( ارديبهشت ۱۳۸۸ )

عكاس : عبدالعلي هاشمي

تاتاران (مغولان) در قرن ۱۳/م قسمت عمده ای از چین ،تركستان ،ايران ،عراق ، سو ریه،آناتولي ،روسيه امروز، قفقازيه ،كريمه ،اوكراين و لهستان را در تصرف داشتند. ملت هايي هم كه تحت حاكميت اين « تاتاران» مي زيستند،از آن جهت كه تحت اداره ي خاندان تاتار (مغول) بوده اند، «تاتار »ناميده شدند. بنا بر اين از آغاز قرن ۱۴/م ديگر اصطلاح «تاتار » ربطي با قوم ،نژاد و تبار نداشت ،بلكه اصطلاحي شد كه مسآ له ي تابعيت و نوعآ  «هم وطني » را افاده مي كرد. يعني از اين به بعد اصطلاح تاتار  «مفهومي سياسي » و نه نژادي  «قومي » به خود گرفت .آنهايي كه در خارج از سرزمين هاي تركان بودند، به تدريج از تحت حاكميت تاتاران «مغولان » خارج شدند. كاربرد اسم سياسي« تاتار» براي گروه هاي تركي كه در مناطق درياي  خزر و شمال درياي سياه زندگي مي كردند،تداوم يافت. دولت « گوگ اوردا » در شمال درياي سياه و درياي خزر -كه اعراب و اروپاييان آن را  «آلتين اوردا » مي نامند- تحت حاكميت پسر ديگر چنگيز خان، يعني «جوچي» پا به عرصه ي وجود نهاد.

اسم « تاتار » در زمان های مختلف،با معاني متفاوتي مورد استفاده قرار گرفته است.روس ها اين اصطلاح را،در طي چندين قرن، براي مسلماناني كه نسب تركي داشته و در روسيه ي اروپايي زندگي مي كرده اند،به كار برده اند.نوينسدگان و پژوهشگران غربي، كلمه ي « تاتار » را در مورد ترکانی که در ترکستان و قسمت های شمالی دریای سیاه، زندگي مي كنند،به كار برده اند.اما عثماني ها،از قرن ۱۶ ميلادي اصطلاح« تاتار »را در مورد «ترکان شمال» به کار بسته اند.

 در سال ۱۹۷۰ در روستای « ایسیک» واقع در ۵۰ کیلومتری شمال آلما آتای قزاقستان،در حين احداث گاراژ و راه ،تصميم گرفته شد تپه ي كوچكي را صاف نمايند.كندن و تراشيدن شروع شد.تا آن زمان كسي تصور نمي كرد آن تپه ي كوچك،تپه اي دست ريز باشد،در آن حوالي نيز بقاياي آثار باستاني وجود نداشت...

 ایشان ضمیر فارسی سوٌم شخص جمع است.در ترکستان این کلمه به معنی «شیخ»و «استاد» و «پیر » استعمال می شود،در مقابل«مرید » .معلوم نیست که این کلمه در چه زمانی به معنای فوق استعمال شده است.به هر تقدیر،به اين مفهوم در قرون وسطي وجود داشته است...

       برنامه با خوش آمدگویی پروفسور دكتر تونجل آجار رئیس کتابخانه ملی تركيه و با حضور مهمانانی از کشورهای ترکمنستان - آذربایجان - ترکیه و ایران  آغاز گردید . آقاي دکتر حسین اؤزبای عضو هیأت مدیره اتحادیه نویسندگان آوراسیا   توضیحاتی  در مورد ارتباط ادبیات ترکمنستان ، آذربایجان ، ترکیه و ترکمن صحرای ایران بیان نمودند . در این کنفرانس پروفسور دکتر حالوک شوکری آق آلین رئیس فرهنگستان زبان ترکیه، دکتر  بردی ساریف  استاد دانشگاه آنکارا از ترکمنستان و دکتر عبدالرحمن دیه جی مدیر مسئول هفته نامه صحرا از ترکمن صحرای ایران سخنرانی نمودند . پروفسور دکتر حالوک شوکری آق آلین در مورد جغرافیای ترکمن صحرا و پراکندگی جمعیتی ترکمن ها و ترک ها در ایران و گسترش فرهنگ و ادبیات ترک و ترکمن در ...