علل و عوامل اصلي شكست نهضت ملي ايران؛ مصاحبه با دكتر احسان نراقي
گفتوگو: مرتضي رسولي پور
زماني كه طرح ملي شدن صنعت نفت در مجلس به تصويب رسيد شما در اروپا به فعاليتهاي دانشجويي اشتغال داشتيد بفرماييد كه ملي شدن نفت در چه شرايط بينالمللي انجام گرفت و عكسالعمل تصويب اين طرح ميان دانشجويان ايراني در اروپا چه بود؟
ميدانيد كه بعد از جنگ جهاني دوم، انگلستان به تدريج جاي خود را به آمريكا ميداد و هدف شوروي از اين پس مبارزه با آمريكا بود. انگلستان به دنبال حفظ منافع نفتي خود در جنوب ايران، در جريان بحران آذربايجان تقريباً مخالفتي با اعطاي امتياز نفت شمال ايران به شوروي نداشت و ناكامي شوروي در كسب امتيازات نفتي بيشتر به جهت سرسختي امريكا و مخالفت ترومن بود. استخراج نفت در ايران در سالهاي آغازين قرن بيستم ايران را در يك موقعيت استثنايي قرار داده بود زيرا يك منبع انرژي قوي بود و اهميت بينالمللي داشت. در سالهاي پس از جنگ دوم اين منبع انرژي وسيلهاي مهم براي مبارزه با انگلستان قرار گرفت. اهميت سياسي نفت براي ايران شبيه كانان سوئز بود براي مصر.