تاملی بر فرایندها و نتایج روندهای داخلی و خارجی مهاجرت در جمهوری قزاقستان.موسسه مطالعات راهبردی شرق
تاملی بر فرایندها و نتایج روندهای داخلی و خارجی مهاجرت در جمهوری قزاقستان
ایران شرقی/
ولی کوزه گر کالجی
طرح مسئله:
قزاقستان تنها جمهوری استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی سابق است که در مقطع استقلال، قوم اصلی (قزاق) در آن از اکثریت برخوردار نبود. بنابراین، موضوع رشد جمعیت، توزیع جغرافیایی و متعادل آن براساس آمایش سرزمینی در کشوری با وسعتی بیش از سه برابر ترکیه یا پاکستان و به بزرگی مساحت اروپای غربی از همان ابتدای استقلال قزاقستان از اهمیت اجتماعی و فرهنگی بسیار بالایی برخوردار شد. ضمن آن که این موضوع ارتباط مستقیمی نیز با ایفای نقش پل ارتباطی قزاقستان در کریدور شمالی- جنوبی، شرقی- غربی و اهداف بلندپروازانه این کشور در رهبری منطقه آسیای مرکزی به ویژه در رابطه با ازبکستان دارد که نیمی از جمعیت 70 میلیونی آسیای مرکزی را در خود جای داده است.
با توجه به دو ویژگی «مهاجرپذیری» و «مهاجر فرستی» قزاقستان که در حوزه سی. آی. اس. تنها قابل مقایسه با فدراسیون روسیه است و متفاوت از وضعیت «مهاجر فرستی» قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان می باشد، مدیریت و تنظیم روندهای مهاجرپذیری و مهاجرفرستی در کانون سیاست های جمعیتی قزاقستان قرار گرفته است تا شرایط برای افزایش سهم قوم اکثریت (قزاق) در ساختار جمعیتی و توزیع متوازن جمعیت در مناطق وسیع این کشور برای ایجاد رشد و توسعه متوازن اقتصادی و اجتماعی فراهم شود که بخش مهمی از این اهداف با خروج روس تباران از مناطق شمالی قزاقستان و هدایت مهاجرت های داخلی قزاق ها از مناطق جنوبی به شمالی در سال های اخیر (به ویژه متعاقب بحران اوکراین و نگرانی از تکرار احتمالی الحاق کریمه) و افزایش سهم قزاق ها از از زیر 50 درصد در سال های ابتدایی استقلال قزاقستان به 5/65 درصد محقق شده است. در یادداشت تحلیلی پیش رو کوشش خواهد شد درک بهتری از میزان و نحوه تاثیرگذاری عامل مهاجرت داخلی و خارجی که بر روندهای جمعیتی قزاقستان در 27 سال گذشته تاثیر گذاشته حاصل شود.