روایت زندگی ایران درودی با صدای احسان کرمی

کتاب زندگینامه ایران درودی، هنرمند پیشکسوت عرصه نقاشی با عنوان «در فاصله دو نقطه ...!» با صدای احسان کرمی خوانده می­ شود.

به گزارش ایسنا، خوانش کتاب زندگینامه ایران درودی توسط احسان کرمی از ساعت ۲۲:۳۰ دقیقه روز دوشنبه (۲۷ مردادماه) در پخش زنده صفحه اینستاگرام احسان کرمی انجام می­ شود.

کتاب «در فاصله‌ دو نقطه ...!» اتوبیوگرافی ایران درّودی، نقاش ایرانی است. او در این کتاب ماجرای زندگی خود را از هنگام تولد شروع کرده است و نکته به نکته تمامی آنچه شخصیت وی را ساخته است به زبانی ساده بازگو می‌کند. لابه‌لای صفحات کتاب به مناسبت موضوع تصاویری از تابلوهای نقاش به‌چاپ رسیده است.

درودی در بخشی از این کتاب نوشته است: «تا این مرحله از زندگی دانسته‌ام که می‌باید کوله‌بار غم‌ها و دلتنگی‌ها را بر زمین گذارد و به استقبال آینده رفت حتی اگر این آینده یک روز یا یک ساعت یا فقط یک لحظه باشد. مطمئن هستم بهترین لحظه، لحظه‌ی بعدی زندگی‌ام خواهد بود. شاید لحظه‌ی بعدی، نوید خلق اثری باشد که هنوز نیافریده‌ام. ولی در لحظه‌ی بعدی، اثری به ابعاد آرزوهایم، اثری به رنگ عشق‌هایم، اثری به شفافیت تمام آینه‌ها، خلق خواهم کرد و سپس این اثر را در بالاترین نقطه‌ی آسمان بر خواهم افراشت تا تصویر تمامی این جهان در آن انعکاس یابد.»

نابغه ناشنوا

توانایی شنوایی لودویگ از بیست‌وپنج سالگی بنای ضعیف شدن را گذاشت، به‌ طوری که او در بیست‌وهفت سالگی، مداوماً صدای ‏وزوز می‌شنید و در چهل‌وشش‌سالگی کاملاً ناشنوا شد‎.‎‏ در سال ١٨١٨، یک سازنده‌ پیانوی انگلیسی‌تبار به نام توماس براد وود، ‏یکی از پیانوهایش را به‌عنوان هدیه برای این نوازنده ارسال کرد. اما زمانی که این پیانو به دست بهتوون رسید، او کاملاً ‏ناشنوا شده بود و هرگز نتوانست صدایی که از این جعبه‌ موسیقی خارج می‌شود را بشنود‎

به گزارش ایسنا، روزنامه شهروند نوشت: لودویگ فان بتهوون یکی از تأثیرگذارترین آهنگسازان و موسیقی‌دانان کلاسیک در تمام دوران‌هاست. هر کس در ‏هر گوشه‌ای از جهان که زندگی کند، اگر ذره‌ای علاقه به موسیقی داشته باشد، دست‌ کم یک‌ بار در طول عمرش، یکی از آثار ‏و قطعات بتهوون را شنیده است.

نویسنده ی ترکمن دوره ی شوروی، بردی کربابایف و رُمان « آیغیتلی آدیم

     نویسنده: دکتر یعقوب ساری کایا ، استاد ادبیات دانشگاه کرک کاله ترکیه. 

ترجمه : محمد قجقی،عضو هیئت موسّس و مدیر عامل بنیاد مختومقلی فراغی 

          چکیده ی مقاله : بردی کربابایف، یکی از بنیانگذاران ادبیات ترکمن در دوره ی شوروی است.او تقریبآ درهمه ی انواع ادبی و در رآس آنها شعر، کتاب و اثر خلق کرده است.او امّا بیشتر بخاطر آثار منثورش (رُمان هایش) معروف است. رُمان او با نام «  آیغیتلی آدیم = گام مصمّمانه » از اولین رُمان های ادبیات ترکمن می باشد.نویسنده اثر را- که ترکمنستان سال های 1916 تا 1920 را به تصویر می کشده شکل رُمان تاریخی است در طی دوره ای نزدیک به بیست سال به اتمام رسانده است. نویسنده برخی از قسمت های  داستان را، بخاطر انتقادات طرفداران رژیم شوروی، دوبارتغییر داده است.بنابراین، بر اساس سال های چاپ 1940، 1949 و 1955 سه نوع چاپ متفاوت از اثر موجود است.« آیغیتلی آدیم » از طرف همه ی پژوهشگران تاریخ ادبیات ترکمن، متّفقآ و بدون هیچ شک و تردیدی به عنوان یک شاهکار، مورد پذیرش قرار گرفته است. بردی کربابایف با این اثر، مهم ترین جایزه اش، نشان درجه ی دوی استالین را ،  علاوه بر تعداد زیادی جوایز دیگر دریافت نموده است.این کتاب علاوه بر زبان های ملل عضو اتحاد جماهیر شوروی، به زبان های انگلیسی، هندی، مجاری نیز ترجمه و چاپ شده است.علاوه بر این یک فیلم سینمایی ، با همان اسم و نیزنمایشنامه ای با همان  نام ساخته و نگارش یافته است.

      واژگان کلیدی: ادبیات شوروی، ادبیات ترکمن، بردی کربابایف، آیغیتلی آدیم، رُمان ، ایده ئولوژی

انتشار 60 میلیون کتاب در ترکیه در ماه جولای

آمار جدید اتحادیه ناشران ترکیه نشان می‌دهد که تقاضا برای خرید کتاب در دوران قرنطینه در ترکیه افزایش یافته و در ماه جولای 60 میلیون کتاب در این کشور منتشر شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روزنامه حرییت- فدراسیون ناشران ترکیه دیروز 4 آگوست به روزنامه ملیت گفت که حدود 60 میلیون کتاب در ماه جولای در ترکیه منتشر شده است.

مونیر اوستون، رئیس این فدراسیون گفت که این رقم تصادفی نیست و ترکیه کتاب می‌خواند. حدود 60 میلیون کتاب در طی این بازه زمانی چاپ شده و این بدان معنی است که برای هر فرد در این کشور 5 کتاب آموزشی و 5 کتاب فرهنگی منتشر است.

او خاطرنشان کرد که علت افزایش تقاضا برای خرید کتاب در این زمان بی‌شک شیوع پاندمی است «زمانی که سال 2020 را با این بیماری همه‌گیر شروع کردیم کاملا ناامید بودیم. اما بعد یکباره تقاضا برای کتاب زیاد شد که بسیار فراتر از حد انتظارمان بود.»

لیکو قالبی قدیمی‌تر از هایکو با ظرفیت جهانی/ علاقه خارجی‌ها به لیکوهای ایرانی

لیکو شعری با سابقه دو هزارساله است که این روزها نظر کارشناسان ادبی جهان را به خود جلب کرده است؛ اینها صحبت هایی است که منصور علیمرادی، پژوهشگر این حوزه و دو مترجم این آثار می‌زنند و معتقدند که این قالب ظرفیت جهانی شدن، دارد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، لیکو شعری هجایی و مردمی و ادامه سنت شعر هجایی ایران کهن است که شاید امروز توجه چندانی به آن نشود. این شعر در نواحی روبار جنوب (جنوب کرمان) و بلوچستان رواج دارد. منصور علیمرادی چند سال پیش دست به جمع‌آوری این شعرها کرد و آنها را در قالب کتاب «لیکو‌های رودبار جنوب» منتشر کرد. در چند روز گذشته خبر انتشار 43 «لیکوی رودباری» به همراه معرفی این نوع شعر با ترجمه مهدی گنجوی و امین فاطمی از کتاب «لیکو‌های رودبار جنوب» در دو مجله معتبر ادبی خارجی باعث شده است تا در گزارشی به سراغ این قالب کهن برویم و با گردآورنده این شعرها و مترجم آن صحبت کنیم.

فوکویاما: اگر ترامپ رئیس جمهور نشده بود، این کتاب هم نوشته نمی‌شد

انجمن علمی روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی با همکاری قطب علمی دولت پژوهی در چهارمین نشست گروه کتابخوانی روابط بین الملل خود کتاب «هویت» فوکویاما را بررسی می کند.

به گزارش باشگاه دانشجویان ایسنا، کتاب هویت نوشته فرانسیس فوکویاما ( نویسنده ژاپنی – آمریکایی) با زیر عنوانِ «سیاست، هویت کنونی و مبارزه برای به رسمیت شناخته شدن» است که آ ن را رحمن قهرمانپور ترجمه کرده و در ۱۹۲ صفحه رقعی به همت انتشارات روزنه به چاپ رسیده است.

بخوانید، حتی اگر کرونا ندارید

ایسنا/مرکزی در روزهای اول، همگان علائمش مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا و قدرتش را کمتر از آنفلوآنزا تصور می کردند و همین باعث شده بود که ترس کمتری در دل مردم از بابت کرونا ایجاد شود، اما هر چه پیش رفتیم علائم تغییر کرد و در واقع این ویروس، چهره دیگرش را نشان‌مان داد.

از آنروز تاکنون مراجع علمی بارها اعلام کرده اند که با ویروسی ناشناخته مواجه هستیم که نمی توان به راحتی رفتارش را پیش بینی کرد و اتفاقا شاید این درست ترین توصیف از کرونا باشد چراکه هنوز بعد از گذشت بیش از پنج ماه همچنان با ناشناخته هایی از این ویروس مواجه می شویم که هیچگاه تصوری از آن وجود نداشت.

یک نفر می گوید، بینایی ام را از دست دادم، یک نفر می گوید حس چشایی نداشتم، یک نفر می گوید از درد تا مرگ رفتم و برگشتم و دیگری رنگ چهره اش تغییر می کند و آن یکی ... همه این تفاوت ها نشان از آن دارد که هنوز کرونا را نشناخته ایم و به قدرت مرگبار آن ایمان نیاورده ایم چراکه اگر چنین بود پروتکل های بهداشتی را با جدیت رعایت می کردیم و هر روز شاهد افزایش تعداد مبتلایان و مرگ و میر و در نهایت مواجهه با پیک دوم بیماری نبودیم.

زنان گمنامی که در قشون ستارخان می‌جنگیدند

ایسنا/آذربایجان شرقی می‌خواستند زخمش را ببندند، مجروح اصرار می‌کرد که دست به لباس او نزنند، و بگذارند جان بدهد، تعجب کردند، بالاخره ستارخان نصیحت کرد که موافقت بکند تا زخم او را ببندند. مجروح از روی ناچاری گفت "من مرد نیستم، دخترم و میل ندارم لباس از تن بکنم". ستارخان منقلب و چشمانش پر از اشک شده گفت: دخترم من که هنوز زنده‌ام، تو چرا به جنگ رفتی.

به گفته پیرمردان و پیرزنان تبریزی، نام این شیر زن مجاهد «تئللی» بود، تئللی، همان آیلار سریال "ایراندخت" است که مورخان معتقدند بعید به نظر می‌رسد نام دختر مجاهد قشون ستارخان، آیلار باشد و صاحب این کاراکتر به احتمال زیاد همان تئللی است که دفاع از وطن را به ظرافت‌های زنانه ترجیح داده بود و تا قبل از زخمی شدنش، کسی نمی‌دانست یک دختر پا به پای مردان می‌جنگد.

کسی تعداد واقعی تئللی‌ها را نمی‌داند، ولی مسلم است که تئللی‌های زیادی گمنام در سنگرها جنگیده‌ و گمنام شهید شده‌اند. زنان هر محله‌ی تبریز، وامدار مادر مبارزشان، زینب پاشا و سربازان گمنانی بودند که تحت تاثیر شرایط اجتماعی ایران از آن دوره تاکنون نیز گمنام مانده‌اند.

بانوی خندانی که لب فروبست

محمدرضا نصیری در پی درگذشت بدرالزمان قریب، در یادداشتی از این زبان‌شناس و نویسنده فقید نوشته است.

به گزارش ایسنا، در یادداشت این عضو وابسته و دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره بدرالزمان قریب که هفتم مردادماه و در سن ۹۱سالگی از دنیا رفت، آمده است:

 «دعوی چه کنی داعیه‌داران همه رفتند/ شو بار سفر بند که یاران همه رفتند

آن گرد شتابنده که در دامن صحراست/ گوید چه نشینی که سواران همه رفتند»

(ملک‌الشعراء بهار)‌

انگار همین دیروز بود که دکتر بدرالزمان قریب را از نوشته‌های تحقیقی ایشان شناختم. او را متخصص زبان‌های باستانی می‌دانستم و از چندوچون زندگی ایشان اطلاعی نداشتم. بعدها در محافل علمی وی را زیارت کردم. دنیایی از نجابت، سخاوت، انسان‌دوستی و بزرگ‌منشی در این بانوی فرهیخته همیشه خندان یافتم. دانشجویان پروانه‌وار به دورش حلقه می‌زدند و فراخور حال، رسم ادب به جای می‌آوردند و استادان صاحب‌نام از وی به احترام یاد می‌کردند.

مولف کتاب «اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم»:

ناکامی‌های اقتصادی مشروطه ریشه در سده‌ای گمشده دارد

احمد سیف می‌گوید: کتاب «اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم» برای درک بهتر ما از وضعیت اقتصادی در سال‌های پیش از مشروطه منبع بسیار معتبری است. علل ساختاری ناكامی‌های اقتصادی ما در قرن بیستم ریشه در تحولاتی دارد كه در قرن نوزدهم بر ایران گذشته است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «اقتصاد ایران به روایت اسناد در قرن نوزدهم» با ترجمه و گردآوری احمد سیف منتشر شده است. این‌کتاب شصت‌ونهمین عنوان از مجموعه «علوم انسانی» از سوی نشر چشمه است و شامل اسنادی درباره اقتصاد ایران در قرن نوزدهم میلادی است که کنسول‌های انگلیس در شهرهای مختلف ایران نوشته‌اند. مطالب این‌کتاب ریشه در پژوهش‌های دوران دانشجویی نویسنده و تحقیقات وی در آرشیو وزارت امور خارجه انگلستان دارد که به گفته وی، فراوانی اسناد موجب حیرتش شده است. بین اسناد موجود در وزارت خارجه بریتانیا، سندهای زیادی هم درباره ایران وجود دارد که گردآورنده کتاب در این‌زمینه، سراغ اسناد مربوط به قرن نوزدهم رفته است.

شصت چهره از میان قاجاریان و معاصران؛ از حاج سیاح تا شعبان بی‌مخ

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «شصت چهره از میان قاجاریان و معاصران» نوشته عبدالحسین آذرنگ از سوی انتشارات کتاب بهار منتشر شده است. مقاله‌های این کتاب به سفارش دانشنامه‌های مختلف و بر پایه ضوابط انتخاب و شیوه‌نامه‌های آنها نوشته شده و درباره شخصیت‌هایی در عرصه‌های فرهنگی، ادبی، سیاسی، نظامی، روزنامه‌نگاری، دانشنامه‌نگاری، نشر و ترجمه کتاب است.

شخصیت‌هایی که در این کتاب آورده شده‌اند، الزاما همگی مثبت نیستند از جمله شعبان جعفری، اما آنقدر معروف هستند یا در رویدادها نقش داشته‌اند که در منابع مرجع معرفی شوند. غلامرضا تختی قهرمان ملی فقط ورزشکاری محبوب نبود مرگ نامنتظره او به رویداد سیاسی بزرگی در ۱۳۴۶ تبدیل شد؛ یکی از سه رویداد گسترده سیاسی در فاصله میان کودتای نظامی ۱۳۳۲ تا انقلاب 1357 (دو رویداد دیگر حوادث ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۲ و ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بود). «پساتختی» در ادامه مقاله «غلامرضا ‌تختی» به واکنش سیاسی جامعۀ ایران به مرگ قهرمان محبوب خود اشاره دارد.

گزارش ایسنا از ناگفته های خالق عروس آتش

برای خسرو سینایی، حسرت هایش و آزارهایی که دید

خسرو سینایی می گفت: "همیشه از ساختن فیلم لذت برده‌ام. ولی همیشه حاشیه‌های قبل و بعد از ساختن آن آزارم داده است. تجربه کردم که سینما به دلیل نیازی که به واسطه‌های متعدد و سرمایه دارد، مشکل می‌تواند به مرزهای هنر  نزدیک شود و اغلب ناچار است در محدوده مهارت‌های حرفه‌ای محبوس بماند."

به گزارش ایسنا، خالق "عروس آتش" که امروز 11 مرداد ماه از دنیا رفت، دی ماه سال قبل در مراسم نکوداشت اش و نشست اخرین اثرش، کتاب صوتی «یادگاری»، این جملات را بیان کرده بود و ادامه داده بود: "چشمه جوشان خلاقیت خیلی زود می‌خشکد و در سینما آن‌قدر سرمایه، فناوری، واسطه‌ها، مصلحت‌ها و شرایط اجتماعی درشکل گرفتن یک فیلم نقش دارند که اگر فیلمی را ساختی و دست کم نیمی از آن‌چه را در ذهن داشته‌ای در آن یافتی، باید خیلی خوشحال باشی."  

این کارگردان که از سال ۴۲ تا کنون چندین مجموعه شعر به چاپ رسانده است، می گفت: "سال‌هاست که ثابت شده قوانین تکراری آکادمیک هرگز شاعر نساخته‌اند، بلکه در مواردی عصایی در دست شاعر هنرمند بوده‌اند تا در ابتدای راه سقوط نکند و در بسیاری موارد هم حتی زنجیری بر پایش که او را از پیشرفت بازداشته‌اند. آن‌چه به شکل گرفتن یک اثر هنری می‌انجامد، جوشش چشمه‌ای زلال در ذهن هنرمند است که در نهرهای مختلف جاری می‌شود. شعر در کلام، موسیقی، نقاشی و همه هنرهای دیگری که حاصل خلاقیت ذهنی هنرمند هستند، ابزارهای مختلفی هستند که او برای بازتاب محتوای ذهنی‌اش به کار می‌گیرد. اثری خالی از جوشش خلاق، هرچند که بسیار ماهرانه شکل گرفته باشد، ممکن است از فعال عرصه هنر، استادکار بسازد، اما در محدوده خلاقیت هنری قرار نمی‌گیرد. تاکید می‌کنم که قصد انکار ارزش‌های مهارت را در بازتاب محتوای ذهن ندارم، اما مهارت خالی از خلاقیت، در جایگاه هنر چیزی کم دارد."                                                             

کرونا خسرو سینایی را هم بُرد

خسرو سینایی، کارگردان سینما بر اثر ابتلا به کرونا و عفونت ریه در سن 80 سالگی درگذشت.

فرح اصولی، همسر این هنرمند با تایید این خبر به ایسنا گفت، عصر امروز (شنبه، ۱۱ مردادماه) این کارگردان سینما در بیمارستان از دنیا رفت.

خسرو سینایی به علت عفونت ریه و مبتلا شدن به کرونا در بیمارستان امیراعلم بستری بود.سینایی حدود یک ماه قبل نیز برای یک عمل جراحی در بیمارستان بیستری بود و بعد از مدتی مرخص شد.

خسرو سینایی، مستند ساز و کارگردان سینما متولد سال 1319 است که فیلسازی خود را از سال 1346 آغاز کرد.

او سال 62 مستند «مرثیه گمشده» با روایت مهاجرت هزاران لهستانی به ایران را ساخت که جایزه‌ای از رییس جمهور کشور لهستان هم گرفت. یکی از مطرح ترین فیلم‌های سینمایی این کارگردان «عروس آتش» بود که ساال 78 ساخته شد و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را در جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.

یکی از آخرین مستندهای خسرو سینایی «جزیره رنگین» بود که سال 93 با محوریت جزیره هرمز و خاک‌های رنگی این منطقه ساخته شد. او این فیلم را یک اثر توریستی نمی‌دانست بلکه معتقد بود این فیلم یک پیشنهاد است که می‌تواند تلنگرهای ظریفی به اذهان بزند تا بدانیم مملکت زیبایی داریم و خوب است آن را بشناسیم تا همه چیز فقط در تهران متمرکز نباشد. کویر خون، مثل یک قصه، گفت‌وگو با سایه و هیولای درون از دیگر آثار این فیلمساز هستند.

انتشار کتاب موسیقی‌شناسی قومی تاریخی‌نگری موسیقی ایران

اطلاعات کتاب‌شناختی: محسن حجاریان ، ۳۲۶ صفحه، نوبت چاپ: ۱، سال انتشار ۱۳۹۸، قیمت : ۶۰۰۰۰ تومان

موسیقی‌شناسی قومی_تاریخی پرده‌های دیگری از پنهانی‌های تاریخ فرهنگی ما را کنار می‌زند. پراکنش موسیقی در گستردگی سرزمین‌های ایران و ترک و عرب از سین‌کیانگ تا اندلس چگونه بوده و تشیع تاریخی بر موسیقی دستگاهی چه نقشی داشته و نمود بتوارگی و جامعه‌شناسی تاریخی در موسیقی ایران چیست؟ پرسش‌هایی از این دست، ازجمله موضوعات پژوهش این کتاب است.

فارابی از حس‌آمیزی موسیقی و ابن‌سینا از روش میزان‌بندی دوران ساسانی سخن می‌گوید؛ بیهقی از بوقیان شادی‌آباد شهر غزنین و عطاملک جوینی از موسیقی و رقص مغولان در مسجد بزرگ بخارا یاد می‌کند و خواجه غیاث‌الدین در سفرنامۀ خود به ترکستان شرقی در دوران تیموریان، موسیقی ایغورها را توصیف می‌کند …

مقدمه، فهرست و بخش‌های دیگری از کتاب را به صورت فایل پی دی اف دریافت کنید: تاریخی‌نگری موسیقی ایران فهرست و مقدمه

برای خرید کتاب‌های مؤسسۀ آبی پارسی به آدرس اینستاگرام یا تلگرام آن مراجعه کنید:

Instagram: Persianblue.Institute
Telegram: Https://T.Me/Persianblue_institute

نقش زنان در گفتمان قومیت‌ها

 ناصر فکوهی 

نقش زنان در گفتمان قومیت‌ها برای صلح و انسجام ملی

در شرایط یک جهان بحرانی، صلح و آرامش اجتماعی مهم‌ترین امتیازاتی هستند که یک جامعه می‌تواند از آن‌ها برخوردار باشد. در این امر شکی نیست؛ اما این موقعیت چیزی نیست که بتوان آن را صرفاً با به تصویب رساندن قوانین و تحمیل آن‌ها و گروهی از مجازات‌ها در جامعه‌ای که ظرفیتی برایشان وجود ندارد، به واقعیت تبدیل کرد. برای صلح اجتماعی در شرایط مدرن (و ما از شرایط باستانی و غیرشهری و پیش صنعتی که دستکم در کشور ایران تا حد زیادی از آن‌ها عبور کرده‌ایم صحبت نمی‌کنیم) نیاز به آزادی و دموکراسی، آن‌ها نه فقط دموکراسی سیاسی، بلکه برابری و عدالت اجتماعی و احساس امنیت و تأمین نیازهای اولیه همه انسان‌ها داریم. افزون بر این باید توجه داشت که تربیت شهروندان، پیش از آنکه در مدرسه آغاز شود و بعدها در پی ورود آن‌ها به نهادهای آموزشی، ادامه یابد، همواره از دو جریان موازی دیگر نیز تأثیر مثبت یا منفی می‌گیرد: نخست خانواده و دوستان و آشنایان یک فرد یا گروه و دوم کل یک جامعه. پس نباید شک داشت که اگر ما در جامعه‌ای چه آسیب‌های مهم خانوادگی و چه آسیب‌های گروهی اجتماعی خاصی داشته باشیم و چه همین‌طور آسیب‌های اجتماعی مهم، این آسیب‌ها به دیگران نیز سرایت خواهند کرد.

اعتبار و صدق در سفرنامه‌ها

 جبار رحمانی 

 مساله غرض ورزی و گزارش مغرضانه سفرنامه نویسان
یکی از مهمترین مساله ها در ترجمه و مطالعات سفرنامه ها،‌ مساله اعتبار و صدق در گزارشهای سفرنامه نویسان است. محدودیت های فهم و عوامل موثر بر فهم سفرنامه نویسان سبب شده اند که بعضا با روایت ها و گزاره هایی مواجه بشویم که نه تنها منابع دیگر آنها را تایید نمی کنند،‌ بلکه با روایت خود مردم ساکن در آن منطقه خاص هم مطابقتی ندارد. از سوی دیگر همیشه مواجهه ای دوگانه با سفرنامه نویسان دیده میشود. آنجا که از ایرانیان تعریف کرده اند،‌ بسیار مورد استناد و نقل قول قرار گرفته اند و آنجا که سخنی در نقد و توصیف وجوه منفی مردم گفته اند،‌گاه سانسور شده اند و گاه به غرض ورزی و یا عدم قدرت فهم فرهنگ ایرانی در خارجی ها منتسب شده اند. به همین دلیل همیشه در مطالعات سفرنامه ها این نکته هست که از غرض ورزی و گزارشهای غلط، نادرست، دروغین و مغرضانه سفرنامه نویس صحبت کرده است. این مساله را می توان طرح کرد که فهم سفرنامه نویس را چگونه باید ارزیابی کرد و مساله اعتبار و صدق را در آنها چگونه باید سنجید.

برداشت های مردم شناختی از سفرنامه ابن فضلان

ابن فضلان یکی از دانشمندان مسلمانی است که در قرن سوم و چهارم هجری قمری می زیسته و در روز پنجشنبه ۱۱ صفر سال ۳۰۹ هجری قمری از طرف المقتدر عباسی و در پی درخواست بعضی از حکام این کشورها برای ارتباطات فرهنگی به سرپرستی هیأتی به کشورهای روس، اسلاو و بلغار مأمور شده است.
رساله ابن فضلان با آنکه کوتاه و به طور خلاصه نوشته شده؛ اما شامل جزئیات و تفصیلات دقیق می باشد(۱). سفر هیأت از بغداد تا بلغار یازده ماه طول می کشد و در این مدت، هیأت با مشکلات بسیار و رنج فراوان روبرو می شود؛ زمانی با راهزنان برخورد می کنند و زمانی هم که با کوشش و زحمت بسیار، در حالی که خطر غرق شدن، او و تمام کاروان را تهدید می کند؛ از رودخانه می گذرند. در جای دیگر با چنان سرمای سختی روبرو می شوند که بیم هلاک دسته جمعی می رود. اما با همه این خطرها، دسیسه کاری ها و سختی ها و مشقت های فراوانی که ابن فضلان در این سفر متحمل می گردد، همواره در ایمان به خدا استوار و در دیانت و پرهیزکاری و اصول اخلاقی پا برجا می ماند. او در امانت خیانت نمی کند و در تمام دوران مأموریت از امر به معروف و نهی از منکر باز نمی نشیند و همواره از خدا می خواهد او را از آسیب پیشامدها و آزار مردمی که در راه با او برخورد می کند، بر کنار دارد. وی از کثافت و پلیدی دوری می جوید، زیرا اسلام امر به پاکیزگی دارد و آن را جزو ایمان قلمداد می کند. رساله ابن فضلان در عین کوتاهی و خلاصه نویسی، جزئیات مهم و تفضیلات لازم را داراست. شگفت آور این است که این رساله به قلم شخصی فقیه و با بیانی بسیار سلیس و عباراتی ادبی و شیوا نوشته شده و نویسنده احساسات حاکی از شادمانی و وحشت خود را نیز در آن به خوبی مجسم ساخته است.
علاقه او به اختصار در کلام، و دقت در عبارت پردازی، مقام ادبی او را به خوبی نمایان می سازد. او در انشای این رساله، چندان خود را مقید نمی سازد و بیانش پیچیدگی خاصی ندارد.

ایران زیباست؛ ترکمن صحرا

محمد قجر

۱۰ مرداد ۱۳۹۹ / ۱۳:۳۴

شمال استان گلستان و بخشی از خراسان شمالی  را دشت وسیعی به مساحت تقریبی ۴۰۰ کیلومتر در بر گرفته است. این دشت که از سواحل دریای خزر در بندر ترکمن و از غرب به شرق گسترده شده، از شمال به کشور ترکمنستان و از شرق به خراسان و منطقه نیمه‌خشک بجنورد و دره‌گز و از جنوب به کوهپایه‌های جنگلی البرز شمالی محدود است. وجود عوارض زمین شناسی فوق العاده، گل فشانها، شوره زارها، پستی ها و بلندی ها، دره های خاکی، آب بندانها و سدهای طبیعی، تپه های کوچک و بزرگ، رودخانه باستانی و کهن اترک همچنین مراتع سبز در مقابل  زمین های خشک و بی علف باعث شده اکوسیستم عجیب منطقه در گوشه و کنار خود در این وسعت عظیم جلوه ای خاص از قدرت لایتناهی خداوند را به تصویر بکشد. وجود آثار تاریخی مختلف که در راس آن میتوان از بلندترین برج آجری جهان (برج قابوس) در گنبد کاووس همچنین دیوار تاریخی جرجان و مقبره پیامبر خالد نبی و گورستان مرموز آن نام برد نیز

از ویژگی های ترکمن صحرا است. شغل اصلی مردم ترکمن صحرا کشاورزی و دامپروری است.

.

فتح‌الله مجتبایی به ایبنا گفت:

بدرالزمان قریب با کارش ازدواج کرد/ عده‌ای فرهیخته فرهیختگان می‌شوند

فتح‌الله مجتبایی به مناسبت درگذشت بدرالزمان قریب گفت: قریب نه تشکیل خانواده داد و نه بچه‌ای داشت و درواقع کارهایش تنها دغدغه‌هایش بود. او از آن دست افرادی بود که با کارش ازدواج کرد.

فتح‌الله مجتبایی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره زنده‌یاد بدرالزمان قریب اظهار کرد:‌ آشنایی من با بدرالزمان قریب به پیش از فرهنگستان زبان و ادب فارسی و به سال‌ 1329 برمی‌گردد، زمانی که با هم در دانشکده ادبیات هم دوره بودیم. خاطرم هست زمانی هم که در دانشگاه هاروارد مشغول تحصیل بودم، وی که در دانشگاه پنسیلوانیا تحصیل می‌کرد به شهر کمبریج آمد تا با دکتر ریچارد فرای زبان خوارزمی کار کند. وی تخصص‌اش زبان سغدی بود که در این حوزه فرهنگ‌نامه ارزشمندی هم منتشر کرده است.
 
وی ادامه داد:‌ در آن دوره من یک درسی با فرای داشتم که فارسی باستان بود و قریب نیز در آن جلسات شرکت می‌کرد. بنابراین زمانی که در کمبریج بود نیز با هم در تماس بودیم. همچنین وی گرکانی و تفرشی بود و به این شیوه با هم ارتباط خانوادگی و حتا نسبت سببی هم داشتیم. بعد از آمریکا وی به ایران آمد و به شیراز رفت و از شیراز به تهران آمد و ما باز در فرهنگستان نیز با هم همکار شدیم. او مدت بسیار فعالیت کرد اما متاسفانه بیماری گرفت و دیگر خانه‌نشین شد.

دکتر بدرالزّمان قریب درگذشت

دبا: صبح امروز، هفتم مردادماه ۱۳۹۹، دکتر بدرالزّمان قریب، عضو شورای عالی علمی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی)، زبان‌شناس و استاد دانشگاه، در سن ۹۱سالگی درگذشت.

زنده‌یاد دکتر بدرالزّمان قریب، زادۀ ۱۳۰۸ در تهران بود و مدرک دکتری زبان‌های باستانی خود را از دانشگاه پنسیلوانیای امریکا دریافت کرده بود.

برخی از آثار دکتر بدرالزّمان قریب عبارت‌اند از : تحلیل ساختاری فعل در زبان سُغدی؛ زبان‌های خاموش، یوهان فریدریش(ترجمه، با همکاری یداللّٰه ثمره)؛ وسنتره جاتکه، داستان تولد بودا به روایت سُغدی؛ فرهنگ سُغدی (سُغدی ـ فارسی ـ انگلیسی)؛ تاریخچۀ گویش‌شناسی در ایران؛ مطالعات سُغدی؛ پژوهش‌های ایرانی باستان و میانه.

روحش شاد و یادش گرامی باد.

یک توضیح:

حقیر به عنوان یکی از شاگردان آن زنده یاد در دانشگاه شیراز در بین سال های 1347 تا 1351، این ضایعه ی علمی را به اهل علم تسلیت عرض می کنم.

 خدایش بیامرزاد.  محمد قجقی