جنبش مقاومت ملّی باسماچی در ترکمنستان و جنیدخان
ارزیابی جنبش باسماچی در ترکمنستان( 1924-1918)
نوشته ی قربان گلدی قوتلی یف . ترجمه ی محمد قُجُقی
مترجم این ترجمه را،با احترام به محضر استاد جهانگیرعرب تقدیم می نماید.
(این مقاله حدود یکسال قبل ، توسّط دانشجوی کارشناسی ارشد انستیتوی علوم اجتماعی دانشگاه غازی در آنکارای ترکیه در نشریه ی تحقیقات فرهنگی آناتولی، انتشار یافته است)
چکیده: جنبش باسماچی گری با انقراض جمهوری مستقل خوقند( کوکند) توسط بلشویک ها در سال 1918 پدید آمد و در طی مدّت کوتاهی در همه ی ترکستان، گسترش یافت و در محدوده ی ترکمنستان نیز شیوع پیدا کرد.همانا در پرتومبارزه ی مصممّانه ی جُنید خان،سرزمین ترکمنستان به صورت مرکز این جنبش در آمد.هدف اصلی این مبارزان رهایی قلمروی ترکمنستان از اشغال روس بود، وپایان بخشیدن به حضور روس هادر آن کشور. دریغا که مبارزه ی مقدّس ایشان برای رهایی مام میهن،باعث نشد در نظر هم وطنانشان قهرمان شناخته گردند.رژیم شوروی مدّعی شد که این مبارزات، عملیات راهزنانه وتحت حمایت دولت انگلستان بوده است. در دوره ی رژیم شوروی، علیرغم مبارزات استقلال طلبانه ی جُنید خان و عزیز خان - رهبران ترکمن – با نوشتن کتاب ها و بستن انواع افترائات، تلاش نمودند، بد نامشان سازند.امّا هیچکدام از از این تشبّثات نتوانستند مانع از نفوذ و جایگزین شدن ایشان در قلوب مردم گردند.
واژگان کلیدی: تُرکمن،جُنید خان،جنبش باسماچی ، ترکستان