اِبْن‌ِ تِلْميذ دانشنامه ایران جلد: 1 شماره مقاله 480
اِبْن‌ِ تِلْميذ telmiz] ، ابوالحسن‌هبةالله ebn-e بن صاعد ح65- 60ق/073- 165م، ملقب به موفق‌الملك و امين‌الدوله و سلطان الحكماء، پزشك، داروشناس، اديب و شاعر مسيحى بغدادي. ابن تلميذ در بغداد، در خانواده‌اي مسيحى تولد يافت. وي مقدمات علوم را در زادگاه خويش فرا گرفت، سپس براي تكميل معلومات و مطالعات پزشكى به ايران سفر كرد و به دربار سلطان سنجر راه يافت. آن‌گاه به بغداد بازگشت و پزشك مخصوص خليفه المقتفى شد و نيز رياست بيمارستان عضدي را يافت و تا هنگام مرگ در همان منصب باقى ماند.
ابن تلميذ از پزشكان و حكيمان برجستة دورة عباسى بود كه غير از دانش پزشكى، در علوم ديگري چون منطق، طبيعيات، الاهيات مسيحى، موسيقى و شعر نيز مهارت داشت، چنان‌كه از همه جا براي استفاده از دانش وي به بغداد مى‌آمدند و جمعى بسيار در مجلس درس او حاضر مى‌شدند. فخرالدين محمد ماردينى، ابن ابى الخير مسيحى و موفق‌الدين ابن مطران از شاگردان ممتاز وي بودند. عده‌اي از شاگردان وي بعدها به شام و مصر رفتند و مدارس پزشكى تازه‌اي تأسيس كردند.
ابن تلميذ داراي آثار و تأليفات طبى متعددي است، اما هيچ يك از آنها ابتكاري نيستند، بلكه بيشتر شرح، تفسير و تلخيص آثار بقراط، جالينوس، ابن سينا، محمد بن زكرياي رازي، حنين بن اسحاق، ابوعلى مسكويه و ابن جَزْله‌اند. مشهورترين آثار وي عبارت‌اند از اقراباذين در داروشناسى و داروسازي به زبان عربى نسخه‌هاي خطى متعددي از اين كتاب در كتابخانه‌هاي جهان موجود است؛ الرسالة المقالة الامينية فى الفصد، كه در 308ق/890م در لكنهو چاپ شده است. اين رساله در رگ‌زنى و خون‌گيري است و در 0 فصل تأليف گرديده است.*منبع: دایره المعارف بزرگ اسلامی
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی