کرونولوژی امپراتوری عثمانی (1299/م- 1923/م) ترجمه ی : محمد قجقی
1280- تولد" عثمان" بنیانگذار سلسله ی عثمانی
1299-" عثمان" استقلال امیر نشین کوچک خود را از " حکومت سلجوقیان قونیه" اعلام می نماید.
1326- " عثمان غازی" بورسا، را که دومین پایتخت دولت عثمانی شد، تصرف نمود.( اولین پایتخت، شهر
کوچک " سو گوت" بود)
1353-1346 مرگ سیاه( طاعون) اروپا را در هم نوردید.
1352- عثمانی ها با استفاده از منازعات خونین در امپراتوری بیزانس، از " داردانل" عبور کرده، جای پایی
در بخش اروپایی آن به دست آوردند.
1361- "مراداول" ادرنه را تصرف کرد- که سومین پایتخت عثمانی شد- ادرنه قرارگاهی جهت گسترش و
توسعه گردید.
1386- تصرف" صوفیه"( پایتخت بلغارستان فعلی)
1396- فتح نهایی و انضمام قلمرو پادشاهی های قرون وسطایی بلغارستان و صربستان، در دوره ی سلطان
ییلدریم بایزید اول
1401-1400 یک نیروی جدید بر آمده از دشت ها( دشت قبچاق)در غرب آسیا، ظاهر شد و برای گسترش
قلمروی خویش به عثمانیان فشار آورد.
1402- "نبرد آنقوره" بین " تیمور لنگ" و " سلطان بایزید اول".نیروهای امیر نشین های ترکمن آناتولی، که
اخیرآ و در ضمن تمرکز گرایی شتاب آلود سلطان بایزید، به قلمروی او منضم شده بودند، در اوج درگیری به
نیروهای تقریبآ شبه قبیله ای تیمور، پیوستند.بایزید- که همه ی متحدینش، بجز صرب ها،تنهایش
گذاشته بودند- به اسارت افتاد و احتمالآ دست به انتحار زد.
1514-سلطان سلیم اول (یاووز سلیم) با حمایت "ینی چری ها" پدرش را از سلطنت خلع نمود و در سال
1512 با تکیه بر توپخانه اش، شاه اسماعیل را در جنگ " چالدران) مغلوب ساخته، تبریز را متصرف
گردید.جبهه ی چپ ( شرق ) را برای شروع عملیات نظامی بعدی در مصر، امن ساخت. او به استانبول
برگشت، در حالی که مقادیر فراوانی از غنایم و تعداد بسیاری از هنرمندان و صنعتگران ایرانی را به همراه
داشت.
1518-1516 سلطان سلیم اول در عملیات جنگی برق آسا، که با برتری مداوم توپخانه ی صحرایی همراه
بود، آناتولی شرقی، شمال عراق، سوریه ، فلسطین، مصر و حجاز را متصرف شد.
1522-1519" ماژلان" پرتغالی، با کشتی به دور زمین گردش نمود.
1520- " لوتر" حملاتش علیه کلیسای کاتولیک را آغاز نمود.
1521 "سلیمان با شکوه" در دومین سال سلطنت طولانیش ( 1566- 1520) بلگراد را متصرف شد. او
حرکت به غرب را بخاطر بازارهای غنی و راه های تجاری اروپای مرکزی از سر گرفت.
1522- فتح" رودس" اعلام ظهور قدرت دریایی عثمانی
1526- قدرت آتش عثمانی، گل سرسبد اشرافیت مجارستان را در جنگ" موحاج" از بین برد. متعاقبآ "
بودا" و " پست" تصرف گردید. در همین سال " فرانسیس اول" به "سلیمان" متوسل شد.سلیمان موافقت
نمود که نیروی نظامی و کمک مالی برای فرانسه، علیه " هاپسبورگ" تامین کند. هدف او برقراری مجدد
موازنه ی قدرت در اروپا بود.
1413-1402 دوره ی فترت. چهار پسر بایزید، برای کسب تاج وتخت به جنگ پرداختند، که نهایتآ به پیروزی"
چلبی محمد اول" ( 1420- 1412) انجامید.
1430- 1423 جنگ بین " ونیز" و دولت عثمانی دوباره احیاء وتثبیت شد، اولین جنگ از تعداد فراوانی جنگ
که برای تفوق در دریاهای " اژه " و " مدیترانه"و کنترل راه های تجارت سنتی و دنیای کهن انجام گردید.
1448- جنگ دوم " کوزوو" حاکمیت عثمانی را بر " بالکان"تحکیم بخشید.
1451- با مرگ مراد دوم، پسرش " محمد ثانی" برای دومین و آخرین بار، به تخت نشست و فورآ تمهیدات
لازم را برای..
1453- فتح " کنستانتینوپل" ( استانبول) فراهم آورد. این شهر چهارمین و آخرین پایتخت عثمانی شد. در
29 سال بعدی سلطنت سلطان محمد دوم، شاهد تصرف قطعی یا فتح دوباره ی صربستان، آلبانی و
یونان در غرب و هم چنین اکثر آناتولی هستیم . بزرگ ترین واقعه در مجموع عملیات نظامی بزرگ
عثمانی در بالکان ها، جنگ با " ونیز" برای کنترل سواحل دریای آدریاتیک بود.
1454- عملیات ساختمانی "قصر توپکاپی" آغاز شد.
1492- " کلمبوس" با ها ما" را کشف نمود.
1481- 1454 فتح یونان،ترابوزان و کریمه
1512- 1481دوره ی سلطنت آرام " بایزید دوم" با حرکت ارتجاعی محافظه کارانه ی مذهبی علیه دیدگاه
جهانی سلطان محمد فاتح و حرکت قدرتمند تمرکز گرایانه ی وی، منغص و تیره گشت.
از سال 1500 به بعد، صفویان ایران ، از انفعال عثمانی ، برای ترویج تشیع در آناتولی و جنوب شرقی آن
بهره برداری نمودند.
1528- "زاپولیا"پادشاه مجارستان، مالک الرقابی عثمانی را پذیرفت.
1529-اولین محاصره ی " وین " توسط عثمانی . آن ها برای عملیاتی طولانی و تام و تمام، آمادگی
نداشتند.
1533- ابراهیم پاشا، وزیر اعظم ، لشکر کشی بزرگ به شرق را فرماندهی نمود.
1534- 1533 خیر الدین پاشا( بارباروس) دریا سالار عثمانی، الجزیره، و تونس را ضمیمه ی دولت عثمانی ساخت.
1535-1534 لشکر کشی " سلیمان با شکوه" به ایران و عراق
1538- نبرد دریایی " پروزا" در سواحل دریای آدریاتیک.
"بارباروس" نیروهای متحد بسیار قدرتمندی را که توسط " آندریا دوریا" دریا سالار جنووایی فرماندهی می
شد، مغلوب ساخت.
1555- اولین" قهوه خانه" در " تخته قلعه ی استانبول" گشایش یافت.
1566- سلیمان باشکوه( قانونی) در ضمن لشکر کشی به قلعه ی " سیگتوار " در گذشت. در آن زمان
"استانبول "بزرگ ترین شهر اروپا شده بود ( 2/1 میلیون جمعیت). سلیم دوم به تخت نشست.
1569- آتش سوزی بزرگ در استانبول
1571- در " لپانتو"( در ساحل موره ) آخرین نبرد دریایی بزرگ بین " کشتی های پارویی" صورت
گرفت.فرماندهی کل نیروهای متفق را" دون ژوان" برعهده داشت و اکثر نیروی دریایی عثمانی- به
استثنای اسکادران تحت فرماندهی" قلیچ علی پاشا" نابود شد، اما این امر نیز مانع تصرف قبرس تحت
حاکمیت " ونیز" نشد.
1596- مرگ " معمار سنان " معمار برتر قرن 16/ م
1596- آغاز لشکر کشی"محمد سوم" به " اگری".در " حاچ اووا"( مزسوکرژتس) سپاهیان استراحت
نمودند، و وارد جنگی دوروزه شدند. آنها در روز سوم ، با دشواری بسیار پیروز گشتند.
آشکار شد که سیستم نظامی عثمانی دچار بحران شده و زمان برتری " سواره نظام " به پایان رسیده
است.
1606 – امضای قراداد با اتریش، به امپراتورهابسبورگ عنوان" هم پایه و هم طراز" اعطاء گردید.
1607- اوج شورش های جلالی، طغیان هایی علیه نظام اجاره ی زمین که به تیولداران سواره نظام در
ایالات اختصاص داشت. این تغییر و تحول در حین تغییر قرن، نشانگر پایان دوره ی کلاسیک و گشایش
فصل جدیدی در تاریخ عثمانی است، و مشخصه ی آن زوال اقبال سیاسی و نظامی دولت.
1607- ویرجینیا به صورت مستعمره در آمد.
1609- کار ساخت " گوک مسجد" آغاز شد.
1648-1618 شروع جنگ سی ساله در اروپای مرکزی
1622- عثمان دوم( برنا) اولین سلطان عثمانی، که برنامه ای برای اصلاحات تنظیم نمود( و سرش را نیز
بدان خاطر از دست داد) و به "هوتیا" ( Hotia) لشکر کشی نمود، چرا که این امر برای فایق آمدن بر بحران
فزاینده ی عدم اعتماد و احیاء و بازسازی رهبری کاریزماتیک در ارتش، ضرورت داشت.
1640-1623 مرداد چهارم نظم را اعاده می نماید.
1638- مراد چهارم، که در تحمیل خواسته ی تند و خشن خویش موفق شد، توانست هرج و مرج فزاینده
و ضد تمرکز گرایی را متوقف نماید.او لشکر کشی بزرگ خود به شرق را آغاز نمود. این لشکر کشی به
تصرف بغداد منجر شد. او " آخرین " سلطان تمرکز گرای عثمانی است.
1644- سلسله ی چینی تحلیل رفته ی " مینگ" توسط سلسله ی منچوریایی " قینگ" ساقط شد.
1644- اعدام " چارلز اول" در انگلستان
1669-1645 محاصره ی " کاندیای ونیز"، مرکز " کرت"
1648- وقوع زلزله ی بزرگ در استانبول
1661- بروزیک آتش سوزی بزرگ دیگر در استانبول
1678- برای اولین بار در طی چندین دهه " سلطان محمد چهارم"( شکارچی) شخصآ یک لشکر کشی
علیه اتریش انجام دادو تا " بلگراد" پیش رفت.
1683- دومین محاصره ی " وین" به فرماندهی " قرا مصطفی پاشای مرزیفونلو" ی جاه طلب.او در ارزیابی
قدرتش زیاده روی نمودوامپراتوری را که در درون شکننده و ضعیف بود، وارد اقدامی کرد که امکان پیروزی در
آن متصور نبود. شکست او سر آغاز فرو پاشی بود.
1686- عثمانی ها مجبور به تخلیه ی " مجارستان" شدند.
1693- استانبول بار دیگر د چار آتش سوزی مخربی گردید.
1699- قرار داد" کارلو ویتز" از دست دادن: پله پونز، مجارستان، پادولیا، آزوف به نفع دشمنان مسیحی
1703-" پطر کبیر" شهر " سنت پطرزبورگ" را بنا می کند.
1711-جنگ " پروت" علیه روس ها، به فرماندهی " بالتاجی محمد پاشا" وزیر اعظم.طبق شایعه ای رایج
" پاشا" لشکر پطر را به محاصره در آورد، اما بعدآ از تحقیرو تخویف آن ها اجتناب نمود، زیرا او با دیدار
شبانه و سری معشوقه تزار" کاترین" ( امپراتوریس بعدی روسیه) به آن کار ترغیب شد.
1722- امضای قرارداد صلح با روسیه
1717- مرگ " اورنگ زیب" آغاز سقوط و اضمحلال قدرت " مغولان هند"
1718- قرار داد " پاسارا ویتز" پس از شکستی دیگر از اتریش، به امضاء رسید.
1730-1720 اعزام اولین سفیران عثمانی به پایتخت های کشور های اروپایی
1730- شورش " خلیل پاترونا" علیه مالیات گیری و تمایل به غرب.احمد سوم معزول گردید . دوره ی " لاله
" به پایان رسید.
1739- قرارداد صلح " بلگراد"، بلگراد به عثمانی مسترد شد.
روس ها مجبور شدند قرارداد صلح جداگانه ای را امضاء نمایند.
1750- یک آتش سوزی بزرگ دیگر، بازارسرپوشیده را نابود ساخت.
1754- زلزله ای بزرگ در استانبول
1757- پیروزی" کلایو"در جنگ" پلاسی" قدرت بریتانیا در هندوستان را تثبیت نمود.
1769-تجدید جنگ با روسیه
1770- تاتارهای کریمه، با تغییر موضع، به نفع روسیه و علیه عثمانی وارد عمل شدند.
1773- " جین علی بی" که خود را سلطان مصر می شمرد، در جنگ مغلوب و قیامش سرکوب گردید.با
این وجود اشراف و اعیان( که به عنوان بزرگان ایالات، حکومت هایی تشکیل داده بودند) هم چنان در
سرتاسر امپراتوری فعال بودند.
1774-قرارداد مصیبت بار( کوچوک قینارجی" با روسیه امضاء شد.
1776- انتشار " اعلامیه ی استقلال آمریکا"
1779- روسیه " کریمه" را ضمیمه ی خاک خود می کند.
1782- یک آتش سوزی در استانبول، 50 ساعت ادامه می یابد.
1789- " سلیم اول" یک اصلاح طلب متعهد، در سال وقوع انقلاب فرانسه به تخت می نشیند. برخی از
تجربیات او ملهم از همان ایده ئو لوژی های دموکراتیکی بود که انقلاب فرانسه ایجاد کرده بود.
1790- اتحاد عثمانی – پروس، علیه اتریش- روسیه
1798- لشکر کشی ناپلئون به مصر، پس از آنکه" نلسون" نیروی دریایی فرانسه را در جنگ" نیل" نابود
ساخت، به استیصال کشید.ناپلئون در خاک سوریه پیشروی کرد ، اما با مقاومت مصممانه ی عثمانی ،
سال بعد مجبور به تخلیه ی آنجا گردید.
1815-1799 ناپلئون بوناپارت، نقشه ی قاره ی اروپا را مجددآ ترسیم نمود.
1807- نیروی دریایی انگلستان برای گشودن" بغاز ها" ( بسفر و داردانل) به زور متوسل گردید. حکومت
عثمانی ، علیه بریتانیا و روسیه، اعلام جنگ نمود.
1808- یک شورش در استانبول- که عناصر محافظه کار اشرافی طبقه ی حاکمه محرک آن بود و رهبریش
بر عهده ی " کاباکچی مصطفی، از طبقات پائین شهری- سلیم سوم را از تخت به زیر کشید.سلیم
ابتداء زندانی شد، ولی بعدآ با پیشروی قشونی که اصلاح طلبان ایالتی به فرماندهی " علمدار مصطفی
پاشا" به طرف پایتخت و برای نجات سلطان سلیم، اعزام نمودند، به قتل رسید . با این وجود، علمدار به
پیشروی خود ادامه داد و " مصطفی چهارم" را سرنگون و " محمود دوم" را بر تخت سلطنت نشاند.
1815- تشکیل کنگره ی وین
1821- انقلاب یونانی ها و جنگ استقلال: اولین گام ها برای تشکیل دولت های ملی، توسط تابعین
سابق امپراتوری عثمانی
1826- کشتار ینی چری ها به دست " محمود دوم"
1827- یونان با کمک متحدان اروپائیش نیروی دریایی متحد" عثمانی- مصر" را مغلوب و نابود ساخت.
1828- مراکش در کنار اصلاحات قضایی، نظامی و اداری، شیوه ها و الگوهای غربی بیشتری را اخذ نمود.
1830- استقلال یونان
1838 قرارداد تجاری انگلیس- عثمانی باعث پیوستگی بازار داخلی عثمانی با اقتصاد جهانی گردید.
1839- اعلام فرمان نجباء، منشور اصلاحات لیبرال. همه ی آئین ها آزاد اعلام گردید.
1856-1853 جنگ کریمه باعث اتحاد قوای عثمانی، انگلستان و فرانسه علیه روسیه شد.
1865- 1861 جنگ داخلی( انفصال) آمریکا
1864- امضای " توافقنامه ی استانبول. این امر به پیدایش دولت " رومانی" از اتحاد " والاشی و مولداوی"
منجر گردید.
1867- عبد العزیز با دعوت " ناپلئون سوم ، از اروپا بازدید نمود.
1875- امپراتوری اعلام " افلاس" کرد.قیام های " بالکان"
1876- امپراتوری همچنان تجزیه می شود. شورش در" بوسنی" و " هرزه گوین" . جنگ علیه " صربستان
و مونته نگرو"
1877- 1876 دوره ی کوتاه مدت " اولین مشروطیت"
1877- جنگ باروسیه- که در ترکیه( عثمانی) با عنوان " عملیات جنگی 93 شناخته می شود"- پس از
آن ارتش روسیه
قرار داد"آیاستوفانوس" را تحمیل می نماید. سلطان عبد الحمید دوم
از بحران پیش آمده در جهت "انحلال مجلس" و " تعلیق قانون اساسی" بهره برداری می کند.
1878- قرارداد" برلین"- که عثمانی را به آن دعوت نکردند- خود مختاری نسبی بلغارستان را برسمیت
شناخت.
1881- فرانسه " تونس " را مورد حمله قرارداد.
1881- تولد " مصطفی کمال آتا تورک" در " سالونیکا"
1882- انگلستان به " مصر " حمله نموده، آن را متصرف گردید.
1895- آخرین ایالت عثمانی در بالکان- مقدونیه- گرفتار جنگ داخلی گردید.
1908- شورش در " موناستیر" برای برقراری دوباره ی قانون اساسی. " جمعیت اتحاد و ترقی" به پیروزی
می رسد. بلغارستان اعلام استقلال می کند. " کرت" با یونان ، متحد می شود.
1908- انقلاب " ترکان جوان" سلطان عبد الحمید دوم" را ساقط ساخت. آغازدومین دوره ی مشروطیت.
1909- حرکت ضد انقلابی مسلمانان، خنثی گردید. سلطان عزل شد. حکومت پادشاهی مشروطه اعلا
م گردید.
1911- تشکیل " جمهوری چین"
1912- صربستان، یونان، و بلغارستان مشترکآ به بخش اروپایی
عثمانی حمله نمودند.
1913- فاتحین با یک دیگر درگیر شدند. ترکیه " ادرنه" را پس گرفت.
1914- ترکیه عثمانی ، به نفع آلمان وارد جنگ جهانی اول شد.
1918- متارکه ی جنگ. رهبر ی " جمعیت اتحاد و ترقی" گریخت. جنگ داخلی آغاز شد و به جنگ علیه
یونان در آناتولی منجرگشت.
1921-1918 مصطفی کمال آتاتورک، مرزهای دولت " ترکیه ی جدید" را تثبیت نمود.
1922-1919 جنگ استقلال به پیدایش " جمهوری جدید ترکیه " در سال 1923 منجر شد.
1922- خلع و تبعید آخرین سلطان" محمد وحید الدین"
1923- اعلام برپایی جمهوری ترکیه.