جامگی دانشنامه جهان اسلام جلد 9
جامَگی ، واژه ای تقریباً معادل حقوق و مواجب که از قرن پنجم در تشکیلات مالی و اداری برخی از دولتهای اسلامی رایج شد. ریشة این واژه (در متون عربی به صورت جامکیّه ، جامکیّات و جوامک ) جامة فارسی است که با یای نسبت ترکیب شده است . جامَگی در اصل به معنی «جامه بها» ( رجوع کنید بهبرهان ؛ نفیسی ؛ دهخدا، ذیل واژه ) و نیز یک قواره پارچه برای دوختن یک دست جامه است (نفیسی ، همانجا) اما در اصطلاح ، نخست به معنای بخشی از حقوق سربازان بود که در دورة سلاجقه و زنگیان و ایوبیان ، به صورت لباس یا پارچه پرداخت می شد و سپس در عهد ممالیک معنای مستمری ماهانة کارمندان و سربازان به خود گرفت ( رجوع کنید بهد. اسلام ، چاپ دوم ، ذیل makiyya" ¦"Dja ). تحول معنایی این واژه تقریباً همانند واژة «جرایه » است که در سازمان اداری فاطمیان ، ایوبیان و ممالیک نوعی مقرری غیرنقدی روزانه و ماهانه ، اغلب به صورت چند قرص نان بود ( رجوع کنید به قلقشندی ، ج 11، ص 42؛ مقریزی ، 1418، ج 6، ص 506؛ نیز رجوع کنید به جیره * ) که در عهد عثمانی به صورت مستمری نقدی در آمد ( رجوع کنید به د. اسلام ، همانجا؛ قس واژة «آرپالیق » به معنای حقِّجَوْ در تشکیلات عثمانی رجوع کنید به پاکالین ، ذیل k" "Arpal ؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، ذیل «آرپالیق »).
+ نوشته شده در پنجشنبه ۱۳۸۹/۱۰/۱۶ ساعت 19:8 توسط محمد قجقی
|