فعاليت‌هاي فرهنگي روسيه در ايران در گفتگوي گنادي آودي‌يِف با ايراس
جناب آقاي آودي‌يف نظر جنابعالي به عنوان كارشناس ارشد انستيتو تمدن‌هاي جهاني روسيه پيرامون نقش فرهنگ و فعاليت‌هاي فرهنگي در گسترش و تعميق روابط ميان كشورها چيست؟
به نظر من فرهنگ مهم‌ترين عرصه همكاري ميان روسيه و ايران است زيرا هر دو كشور فرهنگ ديرينه‌اي دارند. در روسيه افراد تحصيلكرده و هم عامه مردم از كودكي با ايران و شاعران بزرگ آن آشنا مي‌شوند و اشعار آنها را دوست دارند. شعر فارسي يكي از متون برنامه‌هاي آموزشي ماست و ما از كودكي آنها را ياد مي گيريم و از آنها استفاده مي‌كنيم. روسيه و ايران در اين حوزه عرصه مشتركي براي همكاري دارند و مي‌توانند از آن در جهت نزديك كردن دو كشور بهره گيرند.
شما به عنوان آخرين مسئول رايزني فرهنگي شوروي در ايران، فعاليت‌هاي آن را چطور ارزيابي مي‌كنيد و اين فعاليت‌ها بيشتر در چه حوزه‌هايي بود؟
من در دوره فعاليت در سفارت شوروي در تهران مسئول امور فرهنگي بودم. در آن دوران فعاليت‌هاي ما بازده فراواني داشت زيرا مصادف با اعتراضات مردمي در ايران عليه رژيم پهلوي بود و حوادث گذشته شوروي و انقلاب اكتبر براي مردم ايران جذابيت داشت و انرژي انقلابي در كشور ما، به نوعي نيروي محركه مردم بود. اگر چه سرچشمه انقلاب اكتبر و انقلاب اسلامي ايران متفاوت بود اما بطور كلي مردم نشان دادند كه خواستار ايجاد تغييرات وسيع هستند تا راهي به سوي آزادي و زندگي جديد گشوده شود. فكر مي‌كنم كه ما سهم خوبي در فعاليت‌هاي فرهنگي آن دوران داشتيم.
مدتي قبل مقامات سفارت روسيه در تهران اعلام نمودند كه رايزني فرهنگي اين كشور مجددا در ايران فعال خواهد شد. نظرتان در مورد لزوم فعاليت مجدد رايزني فرهنگي روسيه در ايران چيست و چرا در دوره 20 ساله پس از فروپاشي شوروي تاكنون اقدامي در اين زمينه صورت نگرفته است؟
اين مساله دلايل گوناگوني دارد كه برخي از آنها از اهميت بيشتري برخوردار بودند. نكته اساسي مشكلات مالي است. براي فعاليت رايزني فرهنگي لازم است تا بودجه‌اي براي كارمندان و امور فرهنگي مشخص شود تا بتوان فعاليت كرد. در حال حاضر و با توجه به اينكه ما بحران مالي را پشت سر گذاشته‌ايم و برخي مسائل سياسي هم حل شده است مي‌توان فعاليت‌هاي فرهنگي را عملي كرد. با تاسيس رايزني فرهنگي روسيه در ايران همكاري ما نزديك‌تر و پر ثمرتر خواهد شد. قرار است رايزني فرهنگي روسيه تا سال 2014 افتتاح شود.
جايگاه ايران‌شناسي و ايران‌شناسان را در روسيه چگونه ارزيابي مي‌نماييد. نظر شما درباره آينده ايران‌شناسي در كشورتان چيست؟
بايد به اين مساله نگاه واقع‌بينانه‌اي داشت. اگرچه ايران‌شناسي قدمت زيادي در روسيه دارد و حتي در دوران تزاري نيز ايران‌شناسي در كشور ما وجود داشته و در دوره شوروي هم بزرگ‌ترين ايران‌شناسان را داشتيم، اما متاسفانه در حال حاضر چنين وضعيتي نداريم و از پژوهش‌هاي عميقي كه در آن دوران انجام مي‌شد، خبري نيست و با فوت ايران‌شناس برجسته پروفسور سليمان اوغلي اوضاع بدتر شد. اما نسل جوان علاقه‌مند به فرهنگ و تاريخ ايران كم‌كم شروع به فعاليت كرده و پس از عبور از اين مرحله و به وجود آمدن كارشناسان و ايران شناسان جديد اميدهاي تازه‌اي به وجود آمده است.
ارزيابي شما از فعاليت‌هاي رايزني فرهنگي ايران در روسيه چگونه است و اين اقدامات چه جايگاهي در شناساندن بيشتر ايران به مردم روسيه دارد؟
ارزيابي كلي من از فعاليت رايزني فرهنگي ايران در روسيه مثبت است و تمام رايزنان فرهنگي ايران در روسيه، چه رايزن فعلي و چه همكاران قبلي از جمله دكتر مهدي سنايي كه خاطرات بسيار خوبي از او داريم، فعاليت‌هاي خوبي داشته‌اند. رايزني فرهنگي از نظر برگزاري همايش، ترجمه و چاپ كتاب، كمك به زبان‌آموزان و فراهم كردن زمينه براي سفر ايران‌شناسان به ايران اقدامات چشمگيري دارد. با انجام اين فعاليت‌ها زمينه براي برداشتن گام‌هاي بعدي و همكاري نزديك‌تر فراهم مي‌شود. ما به عكس‌ها و فيلم‌هاي مستند جديد از ايران خصوصا درباره فرهنگ، تاريخ و شهرهاي مختلف احتياج داريم. اين مسائل بيشتر مورد توجه مردم ماست. به نظر من بايد در اين زمينه بيشتر توجه كرد و فعال‌تر بود. برخي از فيلم‌سازان روس نژاد ايراني دارند و بايد زمينه برايشان فراهم شود تا به توليد فيلم‌هاي مستند درباره ايران بپردازند زيرا از آنجايي كه اصالتا ايراني هستند راحت‌تر از روس‌ها مي‌توانند در كشورتان فيلم بسازند و فعاليت نمايند.
در سال‌هاي اخير اقداماتي براي تعامل بيشتر با روس‌ها و شناخت روسيه در ايران صورت گرفته كه تاسيس رشته مطالعات روسيه در دانشگاه تهران يكي از آنهاست. ارزيابي جنابعالي از جايگاه روسيه‌شناسي در ايران چيست و چه پيشنهاداتي براي ارتقاي سطح كيفي روسيه شناسي در ايران داريد؟
من از گروه مطالعات روسيه دانشگاه تهران بازديد كردم و به عقيده من كار عظيمي صورت گرفته است و دانشجويان علاقه زيادي به فراگيري زبان روسي و تاريخ و فرهنگ كشور ما دارند. اين امر ابتكار بسيار خوبي بوده و بايد نسل جوان در اين عرصه فعاليت كنند. تبادل استاد و دانشجو در اين رابطه بسيار مفيد خواهد بود و نتايج مثبتي در پي خواهد داشت.
به نظر من در روابط همه كشورها با يكريگر فراز و نشيب وجود دارد. در حال حاضر روابط ايران و روسيه در نشيب قرار دارد و شرايط بين‌المللي باعث شد تا روسيه مجبور به اعمال تحريم عليه ايران شود كه به بهبود رابطه دو كشور لطمه مي‌زند. اما اين مساله يك امر موقتي است و روسيه به دليل تعهداتي كه به سازمان‌هاي بين‌المللي دارد برخي اوقات مجبور است كه بر خلاف منافع خود سياستي را اتخاذ نمايد كه براي روسيه و ايران مناسب نباشد. اين امر موقتي است. ايران بوده، هست و خواهد بود. ايران يكي از نزديك‌ترين كشورهايي است كه روسيه رابطه پرثمري با آن داشته و خواهد داشت. به نظر من در تحريم‌ها مسائل فني بيشتر از مسائل سياسي دخيل هستند و امور حل‌نشده ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مسبب تحريم‌ها هستند. به عقيده من در عرصه‌هاي فرهنگي، اقتصادي، نظامي، آموزشي و ... زمينه مناسبي براي همكاري ميان دو كشور وجود دارد و در صورت استفاده از آنها، نتايج درخشان آن را در آينده خواهيم ديد.
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی