كتابخانه ملي ملك - تهران
کتابخانه و موزه در قطعه زمينی به مساحت بيش از 000/6 متر مربع و زيربنای بالـغ بر 000/10 متر مربع در جوار وزارت امور خارجه احداث گرديده است. که در آن سالنهـای مختلف برای کتـابخــانـــه و موزه و همچنين سه مخزن کتاب درنظر گرفته شده است و کليه سيستم های ايمنی، حفاظتی و رفاهی در آن تعبيه گرديده است.
زمين اين ساختمان قبلاً به وسيله وزارت امور خارجــه رژيم گذشته ضبط و به محل فرود هليکوپتر تبديل شده بود که با پيگيری حضرت آيت الله واعظ طبسی مقام توليت عظمای آستان قدس رضوی و دستور رهبر کبير انقلاب اسلامی حضرت امــام خمينــــی(ره) اين زمين که به موجب وقفنامه و خواسته صريح واقف منحصراً اختصاص به بنای کتابخانــــه داشت مجدداً در اختيار کتابخانـه قرار گرفت.
عمليات ساختمانی اين مجموعه بزرگ فرهنگـــی از اواخر سال 1364 شروع و با کوشش و جديتی که مسئولين محترم آستان قدس رضوی مبذول داشتند بحمد الله اين مجموعه فرهنگي در دو بخش مجزاي كتابخانه و موزه هر يك به مساحت 000/5 مترمربع تشكيل شده است و مراسم افتتاحيه آن با حضور مسئولان بلندپايه کشور در زمستان سال 1375 انجام شد.
شرح حال مؤسس و واقف :
مرحوم حاج حسيـــن آقا ملــک فرزند حاج محمد کاظم ملک التجار در نهم ربيع الاول سال 1292 هجری قمری در تهــران متولد شد. ايشان دروس فارسـی و عربـی را ابتدا در خدمت شيخ مسيــح طالقانی و سپس در نزد ميرزا ابوالحسن جلوه فرا گرفت. مرحوم ملــک از ابتدای عمر به مطالعــه و جمع آوری کتاب علاقمند بود و اين خود مقدمه تأسيس تدريجی کتابخانه و موزه گرانقدری شد که امروز شهرت جهانی دارد.
مرحوم ملک همراه با وقف کتابخانه و موزه املاک فراوانی را در سال 1316 هـ.ش. به آستــان قدس رضوی واگذار کرد تا از اين رهگذر مخارج اداره و توسعه کتابخانه و موزه تأمين گردد ايشان پس از گذراندن عمری در حدود صد سال سرانجام در تيرماه 1351 شمسی به ديار باقی شتافت و در جوار حرم مقدس رضوی مدفون گرديد.
بخش هاي مختلف كتابخانه
الف:تالارهای قفسه باز:
کتابخانه دارای 2 تالار قفسه باز ويژه خواهران و برادران با مساحت هر كدام 360 متر مربــع كه در مجمـوع داراي 35 هزار جلد كتاب چاپي و 235 صندلی و 70 ميز مطالعه می باشد که كتابهاي چاپي فارسي و عربــي (مرجــع و غيرمرجــع) بر اساس رده بنـدي دهدهي ديويي تنظيــم شده است و مراجعيـــن مي توانند از طريق رايانـــه و كتابــدار راهنما و اطلاع رسان تالار به راحتي به كتاب مورد نظر خود دست يابند.
ب:بخش مخازن:
در اين بخش حدود 000/19 عنوان نسخه خطي، حدود 3200 جلد كتاب چاپ سنگي، 000/2 مجلد نشريه ادواري صحافي شده و بيش از 000/25 جلد كتاب چاپي قديمي و تكراري نگهداري مي شود. كليه كتابهاي چاپي غير سنگي بر اساس رده بندي دهدهي ديويي و نسخ خطي و كتب چاپ سنگي بر اساس شماره ثبت تنظيم شده است كه مراجعين از طريق رايانه و با همكاري كتابدار راهنما مي توانند به كتاب مورد نظر دست يابند و در قسمت مربوطه مطالعه نمايند.
ج: بخش نشريات ادواری:
اين بخش با 400 عنوان نشريه ادواري در خدمت محققين ارجمند مي باشد. مهمترين وظايف اين بخش شناسايی، فهرستنويسـی، نمايه سازی و آماده سازی مجموعه نشريــات ادواري کتابخانه می باشد. نشريــات ادواری پس از صحافی و فهرستنويسی جهت آرشيــو و ارائه خدمات به مخزن 3 ارسال می گردد. در حال حاضر بالغ بر 000/2 مجلد نشريه ادواري در آرشيو كتابخانه نگهداري مي شود.
د:بخش ميکروفيلم:
از تمامی نسخ خطی موجود در کتابخانه ميکروفيلم تهيه شده که پژوهشگران در صورت نياز می توانند ميکروفيلم نسخه مورد نظر خود را از طريق دستگاه ميکروفيلم خوان مطالعه نمايند. همچنين نسخه ای از ميکروفيلــم ها در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود می باشد که پژوهشگران در صورت نياز به سی دی يا تصوير آن بايد فرم درخواست مربوطه را تکميل نمايند تا جهت تهيه آن به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی ارسال گردد.
دراين بخش فهرست نسخ خطی کتابخانه های معتبر ايران و جهان نگهداری می شود.
هـ: بخش خدمات رايانه:
اين بخش مسئول تهيه نرم افزار و سخت افزار کامپيوتر و ايجاد بانکهای اطلاعاتـی و تهيه کتابشناســی مورد نياز مراجعين می باشد و دارای يک سرور مرکزی و 10 ايستگاه مي باشد و نرم افزار آن سيمرغ است. هم اکنون 5 پايگاه فعال آماده پاسخگويی به مراجعين مي باشد:
1-پايگاه کتب چاپی فارسي و عربي با 071/217 ركورد اطلاعات كتابشناختي
از طريق اين پايگاه كتب چاپي فارسي – عربي كليه كتابخانه هاي آستان قدس رضوي به صورت فهرستگان قابل بازيابي است.
2-پايگاه کتب خطی با 16964 رکورد اطلاعات کتابشناختی
3-پايگاه کتب چاپ سنگی با بيش از 1271 رکورد اطلاعات كتابشناختي
4-پايگاه کتب لاتين بويژه فرانسه با 2234 رکورد اطلاعات كتابشناختي
5-پايگاه نشريات ادواری که آماده ورود اطلاعات می باشد.
و)بخش صحافي و مرمت كتب و اسناد:
تمامي امور مربوطه به مرمت نسخ خطي و كتب چاپ سنگي ، صحافي و تجليد كتب اعم از خطي و چاپي و نشريات ادواری توسط بخش صحافي طبق اصول دقيق هنري و به شيوه سنتي صورت مي گيرد.
منابع اطلاعاتی کتابخانه
نسخ خطي:
كتابخانـه ملي ملــك در حال حاضر داراي 6640 جلد نسخـــه خطي ثبت شده است. كه برخي از آنها بصورت نسخه مستقل و بقيه به صورت مجموعه چند رساله مي باشد كه در مجموع حدود 000/19 عنوان كتاب و رساله خطي در اين كتابخانه موجود مي باشد.
قديمي ترين كتب خطي:
1- جزئي از قرآن مجيد به خط كوفي منسوب به حضرت امام حسن مجتبي (ع) است كه بر پوست آهو تحرير شده است و تمام اوراق داراي متن و حاشيه است.
2-الاصول بالاسطقسات: از اقليدس، تحرير 343 هـ. ق، و موضوع آن نجوم است.
3-ثمره بطلميوس: كاتب حسين بن عبد الرحمن بن عمر صوفي 371 هـ. ق.
4-الفوزاالاصغر: مولف ابوعلي بن مسكويه، كاتب غياث الدين محمد بن حمدويه 410 هـ.ق.، و موضوع آن فلسفه و كلام است.
5- مجموعه: شامل سه رساله تاليف ابي نصر فارابي، كاتب حسين المسيح المتطبب الفارقي 463هـ.ق.
نمونه هاي ديگر از نفائس اين كتابخانه:
1- قرآن به خط نسخ و ثلث، تحرير ياقوت مستعصمي
2-قرآن به خط نسخ و ثلث، تحرير وصال شيرازي.
3-قرآن به خط نسخ و ثلث ، تحرير علاء الدين تبريزي.
4-قرآن به خط نسخ، تحرير حسين عسكر ارسنجاني.
5-اربعين شيخ بهايي به خط ملاصدرا.
6-بحار الانوار: تاليف علامه مجلسي همراه با مسوده هاي اصلي به خط مولف.
7-كتاب تهذيب الاحكام: تاليف شيخ طوسي به خط حسين بن عبد الصمد حارثي همداني.(پدر شيخ بهايي) تاريخ 955 هـ.ق. با تصحيح شهيد ثاني
8-مرقعات و مكتوبات به خط خوش نويسان مشهور مانند: مير علي هروي، مير عماد، عبد الرشيد، ميرزا احمد نيريزي، درويش عبدالمجيد طالقاني، عليرضا عباسي، سلطان محمد نور، بايسنقر، ياقوت مستعصمي و ...
9-دستخط هاي ناصر الدين شاه قاجار.
10-عرفات العاشقين و عرصات العارفين: تاليف تقي الدين محمدبن معين الدين اوحدي دقايقي، تحرير 1024هـ.ق.
11-تأليفات ابوعلي سينا بالغ بر 104 كتاب و رساله خطي
كتب چاپي:
كتابخانه ملي ملك در حال حاضر داراي حدود 000/60 جلد كتاب چاپي( چاپ سنگي و چاپ سربي) است كه بعضي از اين كتب در زمره قديمي ترين كتب چاپي مي باشد.
قديمي ترين كتابهاي موجود در اين كتابخانه:
1-القانون في الطب: تاليف ابن سينا، چاپ رم، سال1593 ميلادي.
2-القرآن و هو شرعه الاسلاميه: چاپ هامبورگ، سال 1694 ميلادي.
3-العجب العجاب فيما يفيد الكتاب: تاليف احمدبن محمد شرواني، سال 1228 ه.ق.
4-لغت نامه انگليسي به فارسي:چاپ بنگال سال 1780 ميلادي.
5-تحرير اصول اقليدس: تاليف خواجه نصير الدين طوسي، چاپ سال 996 ه.ق. قسطنطنيه.
6-تاريخ فنايي:تركي، سال 1199 م.
كتب لاتين:
در حال حاضر كتابخانه ملي ملك داراي 000/7 مجلد كتب به زبانهاي:انگليسي، فرانسه، ايتاليايي، آلماني و ... مي باشد كه در بين آنها كتابهاي قديمي و معتبر دنيا نيز فراوان است. منبع:
زمين اين ساختمان قبلاً به وسيله وزارت امور خارجــه رژيم گذشته ضبط و به محل فرود هليکوپتر تبديل شده بود که با پيگيری حضرت آيت الله واعظ طبسی مقام توليت عظمای آستان قدس رضوی و دستور رهبر کبير انقلاب اسلامی حضرت امــام خمينــــی(ره) اين زمين که به موجب وقفنامه و خواسته صريح واقف منحصراً اختصاص به بنای کتابخانــــه داشت مجدداً در اختيار کتابخانـه قرار گرفت.
عمليات ساختمانی اين مجموعه بزرگ فرهنگـــی از اواخر سال 1364 شروع و با کوشش و جديتی که مسئولين محترم آستان قدس رضوی مبذول داشتند بحمد الله اين مجموعه فرهنگي در دو بخش مجزاي كتابخانه و موزه هر يك به مساحت 000/5 مترمربع تشكيل شده است و مراسم افتتاحيه آن با حضور مسئولان بلندپايه کشور در زمستان سال 1375 انجام شد.
شرح حال مؤسس و واقف :
مرحوم حاج حسيـــن آقا ملــک فرزند حاج محمد کاظم ملک التجار در نهم ربيع الاول سال 1292 هجری قمری در تهــران متولد شد. ايشان دروس فارسـی و عربـی را ابتدا در خدمت شيخ مسيــح طالقانی و سپس در نزد ميرزا ابوالحسن جلوه فرا گرفت. مرحوم ملــک از ابتدای عمر به مطالعــه و جمع آوری کتاب علاقمند بود و اين خود مقدمه تأسيس تدريجی کتابخانه و موزه گرانقدری شد که امروز شهرت جهانی دارد.
مرحوم ملک همراه با وقف کتابخانه و موزه املاک فراوانی را در سال 1316 هـ.ش. به آستــان قدس رضوی واگذار کرد تا از اين رهگذر مخارج اداره و توسعه کتابخانه و موزه تأمين گردد ايشان پس از گذراندن عمری در حدود صد سال سرانجام در تيرماه 1351 شمسی به ديار باقی شتافت و در جوار حرم مقدس رضوی مدفون گرديد.
بخش هاي مختلف كتابخانه
الف:تالارهای قفسه باز:
کتابخانه دارای 2 تالار قفسه باز ويژه خواهران و برادران با مساحت هر كدام 360 متر مربــع كه در مجمـوع داراي 35 هزار جلد كتاب چاپي و 235 صندلی و 70 ميز مطالعه می باشد که كتابهاي چاپي فارسي و عربــي (مرجــع و غيرمرجــع) بر اساس رده بنـدي دهدهي ديويي تنظيــم شده است و مراجعيـــن مي توانند از طريق رايانـــه و كتابــدار راهنما و اطلاع رسان تالار به راحتي به كتاب مورد نظر خود دست يابند.
ب:بخش مخازن:
در اين بخش حدود 000/19 عنوان نسخه خطي، حدود 3200 جلد كتاب چاپ سنگي، 000/2 مجلد نشريه ادواري صحافي شده و بيش از 000/25 جلد كتاب چاپي قديمي و تكراري نگهداري مي شود. كليه كتابهاي چاپي غير سنگي بر اساس رده بندي دهدهي ديويي و نسخ خطي و كتب چاپ سنگي بر اساس شماره ثبت تنظيم شده است كه مراجعين از طريق رايانه و با همكاري كتابدار راهنما مي توانند به كتاب مورد نظر دست يابند و در قسمت مربوطه مطالعه نمايند.
ج: بخش نشريات ادواری:
اين بخش با 400 عنوان نشريه ادواري در خدمت محققين ارجمند مي باشد. مهمترين وظايف اين بخش شناسايی، فهرستنويسـی، نمايه سازی و آماده سازی مجموعه نشريــات ادواري کتابخانه می باشد. نشريــات ادواری پس از صحافی و فهرستنويسی جهت آرشيــو و ارائه خدمات به مخزن 3 ارسال می گردد. در حال حاضر بالغ بر 000/2 مجلد نشريه ادواري در آرشيو كتابخانه نگهداري مي شود.
د:بخش ميکروفيلم:
از تمامی نسخ خطی موجود در کتابخانه ميکروفيلم تهيه شده که پژوهشگران در صورت نياز می توانند ميکروفيلم نسخه مورد نظر خود را از طريق دستگاه ميکروفيلم خوان مطالعه نمايند. همچنين نسخه ای از ميکروفيلــم ها در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود می باشد که پژوهشگران در صورت نياز به سی دی يا تصوير آن بايد فرم درخواست مربوطه را تکميل نمايند تا جهت تهيه آن به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی ارسال گردد.
دراين بخش فهرست نسخ خطی کتابخانه های معتبر ايران و جهان نگهداری می شود.
هـ: بخش خدمات رايانه:
اين بخش مسئول تهيه نرم افزار و سخت افزار کامپيوتر و ايجاد بانکهای اطلاعاتـی و تهيه کتابشناســی مورد نياز مراجعين می باشد و دارای يک سرور مرکزی و 10 ايستگاه مي باشد و نرم افزار آن سيمرغ است. هم اکنون 5 پايگاه فعال آماده پاسخگويی به مراجعين مي باشد:
1-پايگاه کتب چاپی فارسي و عربي با 071/217 ركورد اطلاعات كتابشناختي
از طريق اين پايگاه كتب چاپي فارسي – عربي كليه كتابخانه هاي آستان قدس رضوي به صورت فهرستگان قابل بازيابي است.
2-پايگاه کتب خطی با 16964 رکورد اطلاعات کتابشناختی
3-پايگاه کتب چاپ سنگی با بيش از 1271 رکورد اطلاعات كتابشناختي
4-پايگاه کتب لاتين بويژه فرانسه با 2234 رکورد اطلاعات كتابشناختي
5-پايگاه نشريات ادواری که آماده ورود اطلاعات می باشد.
و)بخش صحافي و مرمت كتب و اسناد:
تمامي امور مربوطه به مرمت نسخ خطي و كتب چاپ سنگي ، صحافي و تجليد كتب اعم از خطي و چاپي و نشريات ادواری توسط بخش صحافي طبق اصول دقيق هنري و به شيوه سنتي صورت مي گيرد.
منابع اطلاعاتی کتابخانه
نسخ خطي:
كتابخانـه ملي ملــك در حال حاضر داراي 6640 جلد نسخـــه خطي ثبت شده است. كه برخي از آنها بصورت نسخه مستقل و بقيه به صورت مجموعه چند رساله مي باشد كه در مجموع حدود 000/19 عنوان كتاب و رساله خطي در اين كتابخانه موجود مي باشد.
قديمي ترين كتب خطي:
1- جزئي از قرآن مجيد به خط كوفي منسوب به حضرت امام حسن مجتبي (ع) است كه بر پوست آهو تحرير شده است و تمام اوراق داراي متن و حاشيه است.
2-الاصول بالاسطقسات: از اقليدس، تحرير 343 هـ. ق، و موضوع آن نجوم است.
3-ثمره بطلميوس: كاتب حسين بن عبد الرحمن بن عمر صوفي 371 هـ. ق.
4-الفوزاالاصغر: مولف ابوعلي بن مسكويه، كاتب غياث الدين محمد بن حمدويه 410 هـ.ق.، و موضوع آن فلسفه و كلام است.
5- مجموعه: شامل سه رساله تاليف ابي نصر فارابي، كاتب حسين المسيح المتطبب الفارقي 463هـ.ق.
نمونه هاي ديگر از نفائس اين كتابخانه:
1- قرآن به خط نسخ و ثلث، تحرير ياقوت مستعصمي
2-قرآن به خط نسخ و ثلث، تحرير وصال شيرازي.
3-قرآن به خط نسخ و ثلث ، تحرير علاء الدين تبريزي.
4-قرآن به خط نسخ، تحرير حسين عسكر ارسنجاني.
5-اربعين شيخ بهايي به خط ملاصدرا.
6-بحار الانوار: تاليف علامه مجلسي همراه با مسوده هاي اصلي به خط مولف.
7-كتاب تهذيب الاحكام: تاليف شيخ طوسي به خط حسين بن عبد الصمد حارثي همداني.(پدر شيخ بهايي) تاريخ 955 هـ.ق. با تصحيح شهيد ثاني
8-مرقعات و مكتوبات به خط خوش نويسان مشهور مانند: مير علي هروي، مير عماد، عبد الرشيد، ميرزا احمد نيريزي، درويش عبدالمجيد طالقاني، عليرضا عباسي، سلطان محمد نور، بايسنقر، ياقوت مستعصمي و ...
9-دستخط هاي ناصر الدين شاه قاجار.
10-عرفات العاشقين و عرصات العارفين: تاليف تقي الدين محمدبن معين الدين اوحدي دقايقي، تحرير 1024هـ.ق.
11-تأليفات ابوعلي سينا بالغ بر 104 كتاب و رساله خطي
كتب چاپي:
كتابخانه ملي ملك در حال حاضر داراي حدود 000/60 جلد كتاب چاپي( چاپ سنگي و چاپ سربي) است كه بعضي از اين كتب در زمره قديمي ترين كتب چاپي مي باشد.
قديمي ترين كتابهاي موجود در اين كتابخانه:
1-القانون في الطب: تاليف ابن سينا، چاپ رم، سال1593 ميلادي.
2-القرآن و هو شرعه الاسلاميه: چاپ هامبورگ، سال 1694 ميلادي.
3-العجب العجاب فيما يفيد الكتاب: تاليف احمدبن محمد شرواني، سال 1228 ه.ق.
4-لغت نامه انگليسي به فارسي:چاپ بنگال سال 1780 ميلادي.
5-تحرير اصول اقليدس: تاليف خواجه نصير الدين طوسي، چاپ سال 996 ه.ق. قسطنطنيه.
6-تاريخ فنايي:تركي، سال 1199 م.
كتب لاتين:
در حال حاضر كتابخانه ملي ملك داراي 000/7 مجلد كتب به زبانهاي:انگليسي، فرانسه، ايتاليايي، آلماني و ... مي باشد كه در بين آنها كتابهاي قديمي و معتبر دنيا نيز فراوان است. منبع:
+ نوشته شده در دوشنبه ۱۳۸۹/۰۷/۲۶ ساعت 18:15 توسط محمد قجقی
|
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی