977میلادی – نوح دوم به فرمانروایی دولت سامانی رسید

985 میلادی – دولت سامانی قصبه ی نور را در نزدیکی بخارا به عنوان چراگاه

به اغوزهای سلجوقی واگذار نمود.

987 میلادی – تولد چاغری بی

990 میلادی – تولد طغرل بی

 مارس 992 میلادی - اشغال بخارا توسط بوغراخان، فرمانروای قره خانی . نوح

دوم پایتخت را ترک نمود.

997 میلادی – درگذشت نوح دوم . پسرش منصور به فرمانروایی سامانیان رسید.

999 میلادی – منصور فرمانروای سامانی توسط فائق و توزون بی از سلطنت

خلع گردید.

تمامی خراسان در اختیار سلطان محمود غزنوی قرار گرفت.

23 اکتبر 999 میلادی – بخارا برای دومین بار از طرف قره خانی ها تصرف

شد.

1000 میلادی – ابو ابراهیم اسماعیل ( منتصر) از شاهزادگان سامانی ، جنگ با

قره خانی ها را شروع نمود و به بخارا بازگشت.

1003 میلادی – ابوابراهیم اسماعیل ( منتصر) از دست قره خانی ها به ایران

گریخت. پس از شکست از غزنویان برای تقاضای کمک به ترکان اغوز مراجعه

نمود. سوباشی تکین فرمانده قوای اوغوز ، اردوی قره خانی را مغلوب ساخت.

1004 میلادی – آخرین کمک اغوزان به دولت سامانی ، قره خانیان گرفتار

شکست شدند.

1005 میلادی – فروپاشی دولت سامانی

1007 میلادی – مرگ سلجوق

1016 میلادی – اولین فرمانروایی علی تکین ، شاهزاده قره خانی در بخارا ،

لشکرکشی چاغری به سمت غرب

21-1020 میلادی – علی تکین که در اسارت فرمانروای قره خانی ، اصلای خان

، بود گریخت. او به بخارا رفت و در آنجا به حکومت رسید.

1025 میلادی – بر اثر تصمیمی که در ملاقات فرمانروای قره خانی ، قادیر خان

و محمود غزنوی اخذ شد ، محمود غزنوی ، ارسلان یبغو فرمانده سلجوقی را ، به

حیله اسیر نموده و در قلعه کالنجر زندانی کرد. طغرل بی و چاغری بی به ریاست

خاندان سلجوقی رسیدند.

قزل ، بوغا ، یغمور و گوکتاش که فرماندهی طغرل و چاغری را قبول نکردند، از

محمود غزنوی برای ورود به خراسان اجازه خواستند. درخواست آن ها پذیرفته

شد و به خراسان وارد شدند.

1028 میلادی – به خاطر شکایت مردم خراسان از ناراحتی هایی که اوغوزان-

ترکمن ها برایشان فراهم می نمودند، محمود غزنوی ، ارسلان جاذب والی

خراسان را به سختی سرزنش نمود. ترکمن هایی که از خراسان رانده شده بودند

، مورد پذیرش ابولفوراس فرمانروای بویهی قرار گرفتند.

20 ژانویه 1029 میلادی – تولد آلپ ارسلان ( پسر چاغری بی )

30 آوریل 1030 میلادی – درگذشت محمود غزنوی

1030 میلادی – سلجوقیان با آلپ کارا از فرماندهان علی تکین فرمانروای بخارا

جنگیدند.

به تخت نشستن مسعود غزنوی. نیروهای تحت فرماندهی خمارتاش ، اوغوزها را

به سمت جنوب یعنی مکران عقب راند.

در نوامبر 1030 آلتین تاش ، والی ایالت خوارزم ، به مسعود که به جای پدرش بر

تخت سلطنت جلوس نموده بود ، در خصوص سیاست خارجی  دولتی که در

رأسش قرار گرفته بود ، توصیه ها و پندها ی داد.

1031 میلادی – گردهمایی ارکان دولت مسعود غزنوی و تصمیم برای گسیل

سپاه جدیدی علیه اوغوزان

1032 میلادی – حرکت مسعود غزنوی علیه سلجوقیان و علی تکین. تهاجم آلتین

تاش خوارزمشاه علیه علی تکین . بوغرا خان به عنوان فرمانروای قراخانی بر

تخت نشست. مرگ ارسلان یبغو در اسارت ( زندان).

1033 میلادی – خبر حملات ترکمن های بالخان در غزنه به گوش رسید.

1034 میلادی – هارون خوارزمشاه از خوانده شدن خطبه به نام سلطان مسعود

غزنوی جلوگیری نمود. سلجوقیان با هارون خوارزمشاه و علی تکین  علیه سلطان

مسعود غزنوی متحد شدند. حمله ی شاه ملک، حاکم جند به سلجوقیان .

سه مسئله سلطان مسعود غزنوی را به خود مشغول می نمود.( ترکمن ها در

عراق ، خوارزم و هندوستان) . مسعود غزنوی با نیت حمله علیه ترکمن ها از

غزنه خارج شد و به بست وارد شد.

عقب نشینی ترکمن ها و آمدن مسعود به سرخس .

حاجب بی تکین توسط ترکمن ها به قتل رسید.

1035 میلادی – در گردهمایی تشکیل شده در دیوان غزنه ، ارکان دولت سلطان

مسعود در خصوص لشکرکشی به مرو تصمیم گرفتند. مسعود که از سرخس

حرکت کرده بود ، به نیشابور وارد شد و با وزیر و دیگر ارکان دولت تشکیل

جلسه داد . مرگ علی تکین.

هارون خوارزمشاه در نتیجه سوء قصدی که توسط غزنویان ترتیب داده شد ، به

قتل رسید.

به جای هارون خوارزمشاه ، برادرش اسماعیل( خندان) برگزیده شد.

سلجوقیانی که وارد خراسان شده بودند ، اولین پیروزی ها را علیه غزنویان

بدست آوردند و قورولتای تشکیل دادند( ژؤیه 1035) . مبادله ی سفیر و امضای

تفاهم بین سلجوقیان و غزنویان.

ژانویه 1036 – سلجوقیان پیمان بسته شده را نقض کردند.

اتحاد سلجوقیان- اسماعیل خوارزمشاه (خندان) – اخبار رفت و آمد سفیر بین

سلجوقیان و خوارزمشاه – به غزنه رسید(سوم منریران 1036)

20 فوریه 1036 – یک اردوی غزنوی به فرماندهی سوباشی علیه سلجوقیان به

حرکت درآمد.

12 نوامبر 1036 – هیأت سفرای اعزامی سلجوقیان در بُست توسط سلطان

مسعود پذیرفته شد.

18 نوامبر 1036 – هیأت سفراء به سمت خراسان حرکت نمود.

24 نوامبر 1036 – مسعود گزارشی دایر بر حرکت چاغری بی داوود با چهار

هزار سوار به سمت غور را دریافت نمود.

13 ژانویه 1037 – مسعود گزارش هایی دایر بر پراکنده شدن ترکمن ها در همه

ی مملکت دریافت نمود.

27 سپتامبر 1037 – مسعود برای اخذ تصمیم در خصوص سیاستی که علیه

سلجوقیان اجرا شود ، ارکان دولت را به حضور طلبید.

14 مارس 1038 – سلجوقیان با استفاده از لشکرکشی سلطان مسعود به

هندوستان علاوه بر خراسان به طالقان و فاریاب از شهرهای جوزجان هجوم

آوردند. سلطان مسعود در آن باره گزارش هایی دریافت نمود.

19 آوریل 1038 – سوباشی که با فشار مسعود تصمیم به جنگ با سلجوقیان

گرفت، در این خصوص از فرمانروای غزنه تقاضای صدورفرمان نمود.

30 آوریل 1038 – مسعود غزنوی فرمان جنگ علیه سلجوقیان را به سوباشی

فرمانده جنگ صادر نمود.

10 ژوئن 1038 – خبر شکست سوباشی از سلجوقیان به غزنه واصل شد ( تاریخ

جنگ احتمالا 20 می 1038)

11 آگوست 1038 – ابراهیم ینال پس از پیروزی با قوایی دویست نفره وارد

نیشابور شد و با اهالی شهر در خصوص تسلیم مذاکره نمود. نامه صاحب برید

خراسان در این خصوص به غزنه واصل شد.

14 آوریل 1038 – برای اولین بار در مرو به نام چاغری بی ، به عنوان ملک

الملوک خطبه خوانده شد.

20 می 1038 – برای اولین بار در نیشابور به نام طغرل بی با عنوان سلطان

المعظم خطبه خوانده شد .

8 ژانوویه 1039 – نامه و گزارش وزیر دولت غزنویان ارسالی از چغانیان . در

خصوص حرکت چاغری بی داوود با قوای نظامی به سمت جوزجان ، به غزنه

واصل شد.

6 مارس 1039 – گزارش هایی در خصوص آمدن چاغری بی داوود به نزد

طغرل بی در نیشابور و عزیمتش به سرخس پس از اقامتی 40 روزه در آن شهر.

9 مارس 1039 – گزارش رسیدن چاغری بی با اردویی قدرتمند و مجهز به

طالقان، به غزنه واصل شد.

16 مارس 1039 – وصول چاغری بی به فاریاب ، گزارش آمدن وی از آنجا به

شبورغان واصل شد.

18 مارس 1039 – ده سوار ترکمن به نزدیکی باغی که سلطان مسعود در آن

اقامت داشت نفوذ کردند ، چهار پیاده نظام هندی را کشتند . از کندوز فیلی متعلّق

به مسعود را با خود بردند.

19 مارس 1039 – آلتی، حاجب چاغری بی داوود با 2000 نفر نیرو ، تا دروازه

های بلخ پیش رفت.

21 مارس 1039 – خبر آمدن چاغری بی داوود از شبورگان به اولیاء آباد، به

سلطان مسعود رسید.

7 آوریل 1039 – سلطان مسعود غزنوی و چاغری بی داوود در اولیا آباد درگیر

شدند.شکست فرمانده سلجوقی –

 14 مارس 1039 – حرکت سلطان مسعود از بلخ به سرخس.

27 می 1039 – خبر آمدن طغرل به نزد چاغری در نیشابور و عزیمتش به

سرخس توسط جاسوسان به اطلاع سلطان مسعود در طالقان می رسد.

13 ژوئن 1039 – دیده بانان اردوی سلجوقی در نزدیکی تلخاب دیده شدند.

22 ژوئن 1039 – مسعود قوایش را با آرایش جنگی به حرکت درآورد.

1 ژوئیه 1039 – وارد شدن مسعود به سرخس

آگوست 1039 – ورود مسعود به هرات

سپتامبر 1039 – مسعود برای اتخاذ تصمیمات لازم برای مقابله با سلجوقیان ،

هر روز جلساتی با ارکان دولت تشکیل می دهد.

9 نوامبر 1039 – مسعود پس از اتمام آماده سازی جهت جنگ با سلجوقیان از

هرات به سمت بوشنج حرکت نمود.

28 نوامبر 1039 – آمدن قوای اعزامی مسعود علیه طغرل بی به الابوشان .

قوای طغرل بی ، همین تازگی قبل از آمدن اردوی غزنه آنجا را ترک نموده بودند.

18 ژانویه 1040 – مسعود عمدتا به خاطر قحطی علوفه ، از تعقیب سلجوقیان

دست شست و از نسا به نیشابور برگشت.

10 مارس 1040 – مسعود به قصد تعقیب سلجوقیان از نیشابور به سمت طوس

عزیمت نمود.

5 می 1040 – عزیمت مسعود از طوس به سمت سرخس به خاطر قحطی ارزاق

( مرگ حیوانات در طی راه) .

14 می 1040 – ورود مسعود و قوایش به سرخس . سرخس را با جنگ تصرف

نمودند.

16 می 1040 – مسعود سرخس را ترک گفته به سوی مرو حرکت نمود.

22 می 1040 –با خروج اردوی غزنه از سرخس، قوای سلجوقی از چهار طرف

تهاجم آوردند.

23 می 1040 – وقوع جنگ دندانقان بین غزنویان و سلجوقیان ، پیروزی

سلجوقیان – تاسیس امپراتوری بزرگ سلجوقیان .

 

منبع: تاریخ امپراتوری بزرگ سلجوقیان ، جلد اول، دوره ی تاسیس امپراطوری

اثر محمد آلتای کویمن.

Mehmet Altay Koyman

Büyük selçuklu imparatorluğu tarihi cilt :1

Kuruluş devri