۱- هميشه تعداد هجاهای هايكوی خود را بشماريد.

2- هفده هجا را در يك سطر بنويسيد.

3- هفده هجا را در سه سطر بنويسيد.

4- هفده هجا را در سه بند به ترتيب پنج، هفت و پنج هجايی بنويسيد. (قالب استاندارد ژاپنی)

5- هفده يا كمتر از هفده هجا را در سه بند به ترتيب كوتاه، بلند و كوتاه بنويسيد. (قالب رايج در زبان­های اروپايی)

6- بايد بتوان همه هايكو را با يک نفس  خواند.

7- از فصل­‌وا‍‍ژه‌­ها (كلماتي كه به فصل خاصي از سال ارجاع می­‌دهند) استفاده كنيد.

8- در پايان بند اول يا دوم ( اما نه هردو) سكوت قرار دهيد.

9-هرگز اجازه ندهيد كه سه بند هايكوی شما پشت سر هم، يک جمله كامل تشكيل دهند.

10- ترتيبی دهيد كه رابطه يا تقابل بندهای اول و دوم، تنها پس از خواندن بند سوم مشخص شود.

11- هميشه از زمان حال استفاده كنيد و در مورد اينجا و اكنون بنويسيد.

12- استفاده از اسامی خاص و ضماير شخصی را تا حد ممكن محدود كنيد.

13- تا جای ممكن از وجه استمراری استفاده نكنيد.

14- بد نيست اگر دو بند از سه بند شما (اول و دوم) ساختار نحوی يكسان داشته باشند.

15- در مورد ترتيب تصاويری كه هر يك از بندها به دست می­‌دهند فكر كنيد. مثلاً ابتدا يك منظره از دور، بعد بخشی از آن منظره از نزديك­تر و در نهايت يك كلوزآپ.

16- لُب مطلب را برای بند آخر نگه داريد.

17- سعی كنيد بند اول تا جای ممكن جذاب و گيرا باشد.

18- هميشه فقط در مورد چيزهای روزمره ومعمولی، با روشی معمولی و با زبانی معمولی بنويسيد.

19- به مطالعه ذن بپردازيد و بگذاريد هايكوی شما مصداق روش بی­‌كلام تصويرسازی باشد.

20- اديان و فلسفه­‌های مختلف را مطالعه كنيد و بگذاريد اثر آنها در پس‌­زمينه هايكوی شما بازتاب يابد.

21- تنها از تصاوير عينی استفاده كنيد.

22- سعی كنيد به سطوح چندگانه از معنا دست يابيد. سطوح بيرونی شامل تصاوير عادی و در سطوح عميق­‌تر، فلسفه حيات و جهان­‌بينی شما.

23- از تصاويری استفاده كنيد كه برانگيزاننده انزوای خودخواسته و فقر داوطلبانه باشند. (سابی در فرهنگ ژاپنی)

24- از تصاويری استفاده كنيد كه برانگيزاننده نوستالژی رمانتيك باشند. (وابی در فرهنگ ژاپنی)

25- تضادها را بيابيد و در هايكوی خود به تصوير بكشيد.

26- از جناس و بازی با كلمات استفاده كنيد.

27- در مورد چيزهای ناممكن به شكلی معمولی صحبت كنيد.

28- از تصاوير تداعی­‌گر معاني متعالی استفاده كنيد ( از جنگ و جنايت ومسائل جنسی صحبت نكنيد)

29- تنها از تصاوير مربوط به طبيعت استفاده كنيد. ( از اشاره مستقيم به مسائل انسانی خودداری كنيد)

30- عواطف انسانی را با اشاره به جنبه‌­های مختلف طبيعت تداعی كنيد.

31- از هرگونه اشاره مستقيم به خود در هايكو پرهیزكنيد.

32- استفاده از علائم سجاوندی (نقطه، ويرگول، خط تيره و …) در هايكو مانعی ندارد.

33- گاهي برای ايجاد ايهام از آوردن علائم سجاوندی خودداری كنيد.

34- قواعد نگارشی زبان خود را به طور كامل رعايت كنيد.

35- از آوردن قافيه پرهيز كنيد.

36- از به کار بردن اوزان غير­هجايی (مانند وزن­های عروضی فارسی) خودداری كنيد.

37- از واج­‌آرايی (تكرار منظم آواهای مشابه در يك بند) استفاده كنيد. (مثل تكرار [چ] در مصرع «سرو چمان من چرا ميل چمن نمي­كند…» از حافظ)

38- از آواهای كلمات برای انعكاس احساسات خود استفاده كنيد.

39- هميشه هايكوی خود را به يك اسم ختم كنيد.

40- از هر الهام و شهود آنی به عنوان نقطه آغازی برای خلق يك هايكو استفاده كنيد.

41- از آوردن فعل­های زياد خودداری كنيد.
42- هر جا كه توانستيد حروف اضافه را حذف كنيد. (حروفی مانند: از، در، به، با، ميان، روی و …)

43- قيدها را حذف كنيد.

44- برای هر اسم، بيش از يك معرف ( توصيف كننده­‌هايی مانند صفات و …) نياوريد.

45- با هايكوی خود مانند شعر برخورد كنيد. هايكو جمله زيبای روی كارت­‌پستال نيست.

46- هر هايكويی را كه به ذهنتان رسيد بنويسيد. حتی بدترينشان را. زيرا می­‌توانند الهام‌­بخش آثاربهتر بعدی باشند.

پی‌نوشت:

اين نوشتار در سال 1385 توسط سید آیت حسینی نوشته شده و تا کنون در چندین پایگاه اينترنتی مختلف [گاهی به صورت ناقص] نقل شده است. در اينجا اين مطلب پس از مختصری اصلاح و ويرايش آورده شده است