مردی با لباسی از طلا ترجمهی: محمد قجقی
چشمگیر ترین شی ـكه قابل توصیف نبود- لباسی از جنس طلا بود.لباسی كه از چكمه تا به كلاه،از كمربند تا شمشیر همگی از طلای ناب ساخته شده بودند.«كلاه» لباس طلایی با «تیر» و «تاج» تزیین شده است.در محاذات پیشانی اشكال برجسته ی«قوچ»و«آهو» و «اسب» وجود دارد.به این نوع اشكال برجسته در غلاف « قمه »ودیگر اشیآ نیز بر خورد می كنیم.در سمت چپ كمربند او یك « شمشیر»و در سمت راست آن یك « قمه » آویخته است.پاچه های صاف شلوار در زیر كت او، در داخل چكمه قرار گرفته اند.« كت »از صدها قطعه مثلث طلایی بهم پیوسته شكل گرفته است. قسمتی از پاچه های شلوار -بین چكمه و زانو -از قطعات مثلثی شكل و خود چكمه از قطعات مربع شكل « طلا » ساخته شده اند.مورخین بر آنند ،كه این لباس متعلق به یك شاهزاده است،اما اینكه هویٌت او كیست ،نمی دانند.به همین خاطر در نوشته ها،از او با عنوان «مردی با لباس طلایی »یاد می شود.این لباس متعلق به یك شاهزاده ی ترك است ، كه در قرن پنجم قبل از میلاد زندگی می كرده است.این لباس امروزه در موزه ی آلما آتا نگهداری می شود وسندی است كه بر تاریخ ۲۵۰۰ ساله ی تركان روشنایی انداخته است.لباسی كه از طلای ناب ساخته شده و هیچ نمونه ی مشابهی از آن در جهان وجود ندارد.مورخینی كه ۴۸۰۰ قطعه ی طلایی،ظرف ،گلدان،ملاقه آیینه ،قاب شانه ی كشف شده در «مقبره » را مورد بررسی قرار داده اند، اتفاق نظر دارند كه این اشیآُ،دستاوردهای تمدنی بسیار پیشرفته است ، كه در قرن ۵ قبل از میلاد وجود داشته است.مورخین همچنین معتقدند كه بانیان آن تمدن پیشرفته ،بخاطر حمله ی چینی ها،مجبور به خروج از آلتای و عزیمت به منطقه ی قزاقستان امروز شده اند وبه نام « سكاها » شناخته شده و طایفه ای ترك بوده اند.«سكاها»كه نام جمعی از اقوام تورانی در قرون ۸ تا ۴ قبل از میلاد بوده است ابتدا در «تیان شان » وسپس در آ سیای جنوب غربی زندگی می كرده اند. بعدها « سغدی ها » كه ریشه ی ایرانی داشته اند،نیز با آنها اختلاط یافته اند. سكاها در گستره ای بین فرغانه،كاشغر،دریاچه ی آرال،دریای خزر و در مناطقی كه امروزه در جنوب روسیه قرار دارد، حكومتی تاسیس نموده بودند. اعتقادات و رسوم دفن اموات آنها شباهت به «آلتاییان »و «گوك تركان »دارد.آن دولت چون هم از طرف ایران و هم از طرف چینیان ، به شكلی مداوم مورد تهاجم قرار داشت، در قرن ۵ قبل از میلاد، از صحنه ی تاریخ خارج گردید.امروزه تركان « یاكوت » خود را « سكا » می نامند.
به هر تقدیر،ارزشمندترین شی ای كه از مقبره به دست آمده،نه آن ،طلا است و نه دیگر اشیایی كه به دست آمده اند،ارزشمند ترین« سند » ظرفی نقره ای است كه نیمی از آن نیز شكسته است و روی آن در ۲ سطر وبا ۲۶ حرف جیز هایی نوشته شده است.این نوشته برای تاریخ دانان، از آن جهت كه سندی روشنگر تاریخ و تمدن تركان است وابعاد جدیدی را ایجاد نموده ،اهمیت دارد.
قدیمی ترین« نوشته »تاریخ تركان ،كه تا امروز شناخته شده بود، نوشته های یادمان های «ینی سیی» و «اورخون »بود-كه مربوط به ۱۴ قرن قبل می باشند- در صورتی كه نوشته ی یافته شده در « اسیك » سندی است متعلق به ۲۵ قرن قبل.تاریخ دانان شوروی مفهوم ۲۶ حرف روی ظرف نقره ای را چنین بیان نموده اند:تیگین در ۲۳ سالگی در گذشت. بقای عمر قوم اسیك باشد.