مختومقلی شاعرپرتوان ترکمن ازلحاظ بیان تفکرات عرفانی نکات اخلاقی و اجتماعی احساسات ملی وقومی درقالب اشعارموزون وروان ازشهرت بی همتایی برخورداراست.

آن گونه که ازاشعاروآثاراوبرمی آیدبه منظورکسب فیض ازگنجینه ی گرانبهای ادبیات فارسی بازبان فارسی آشنایی داشته است.او بزرگترین شاعری است که درمیان ترکمن ها شعررابه عنوان یک فن عرضه کردوباوجودتعددلهجه ها وگویش های طوایف وتیره های ترکمن شعررادرزبانی ناب سرود.

دراین پژوهش کوتاه به5 موردازمشترکات سه شاعرنامبرده اشاره می شود که عبارتنداز:انتقاداجتماعی، 

دنیای فانی،  نصیحت به مردم ،عشق وعرفان وتقدیرگرایی.

1-انتقاداجتماعی: حافظ نابسامانی وفساداخلاقی زمان خودرامستقیم وغیرمستقیم بیان می کند.

ابلهان راهمه شربت زگلاب وقنداست         قوت داناهمه ازخون جگرمی بینم

مختومقلی نیزدرمحیطی متفاوت دردخودراازنابسامانی چنین بیان می کند

دردیم باردور دیاریمدن دوریمدین             خیرقایسی، احسان قایسی بیلنمز

ماذون: گؤیجلی بوردا گیج ایلیرکم زورا           اوغری صاحب مالی چکرحضورا

گرفتارام هئچ طرفه یول یوخوم                 اوچمگ ایچین قاناد یوخوم، قول یوخوم

2-دنیای فانی:هرسه شاعرنامبرده وهرشاعرانسان رابه رهایی ازمادیات دنیا ورسیدن به عالم معنا دعوت می کند.زیراعاقبت دنیا نابودی وفناست

حافظ می گوید:

 آخرالامرگل کوزه گران خواهی شد       حالیا فکرسبوکن که پرازباده کنی

مختومقلی می گوید:

 سوو یئله حوکمی گچن سلیمان       هانی اول اسکندر ،روستم پالیوان

جهان ایشی دور جفا                   کیم گورموش آندین وفا

حقینگ دوستی مصطفی               قالمامیش بوروزگار

ماذون: حریص لربایغودور دنیاخرابه       بایغو اوچوب گئدر ویرانا قالور

دنیا بی وفادور یوخدوردوامی              دم به دم اؤتورور اؤلوم پیامی

3-نصیحت به مردم: انسان هابایدخیرخواه یکدیگرباشندوهمدیگررادعوت به اخلاق مداری وکسب کمال کنند.شعراهمیشه سعی کرده اند بازبان زیبای شعرمسایلی ازقبیل نیکنامی، قناعت ،علم ،و....رابیان کنند.

حافظ:  آسایش دوگیتی تفسیراین دوحرف است         با دوستان مروت بادشمنان مدارا

مختومقلی: مختومقلی الله یادین ذکرایلا          یمانه صبرقیل یاخشی شکرایلا

گورستانی گورده اوتورفکرایلا              مونچه من دییانلاریاتورقوم بولوب

 

ماذون:  دوغری وئریم خییروشردن خبری       ازلدن اول آللاهونا دوزاوغلوم

دنیامالی هامی خوف وخطردیر          زری نیلراو که وجودی زردیر

4-عشق وعرفان: عشق پاک ووالا ازویژگی این سه شاعراست.عشقی که دراشعارآنهادیده می شوددرنهایت باعث پیوندبامعشوق ازلی وابدی می شود.هرسه شاعرتجربیات عاشقانه داشته اند.اماهمین عشق پله ی رشدوترقی آنان می شود.

حافظ: هرگزنمیردآن که دلش زنده شدبه عشق       ثبت است برجریده ی عالم دوام ما

 

مختومقلی: پراغی من عشق اودونابریانام    ایل مالینا، من حالیما گریانام

منیم ده عشقینده چوخلارسن یارینگ        گوندیزگرفتارینگ، گیجه لر زارینگ

عمریم پایمالینگ جانیم نثارینگ         بولسایدی وصلینگا برچاره قیلماق

 

ماذون: آتام رحمت اولسون دیدی استادا     اوغلوما، درس عشق اؤرکد، داهاهئج

مسکین ماذون اؤلسه قبری داشینا            یازونگ آمان عشق اوی ده داها هئج

هامی پوچ دورهرنه واردرعشق  ده دیر      بودنیا هئج سلطانی هئج  شاهی هئج