بنیاد مختومقلی فراغی

ناسیونالیسم قومی در جهان معاصر با یک فصل مقدماتی شفاف توسط دانیل کانورسی آغاز می شود که ماهرانه چهار بخش بعد یک جای پای محکم در باب سهمش برای کسانی که با حاصل کار گسترده کانر ناآشنا هستند فراهم می کند. در حالی که کسانی که با کار کانر آشنا هستند می توانند این فصل را رد کنند، برای دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی این خلاصه کانورسی مفید است.
محققان جوانتر از گنجاندن ناسیونالیسم و مشروعیت سیاسی » کانر بهره خواهند برد، که در آغاز به شکل یک مقااله مجله در سال 1980 چاپ شد. این فصل معرفی مختصری از تمایز کانر بین «میهن پرستی» و «ناسیونالیسم قومی» فراهم می سازد- طبقه بندی که کاملا در قلب بیشتر کارهای او باقی می ماند. کانر توسعه ناسیونالیسم مدرن در اواخر قرن هجدهم و اویل قرن نوزدهم؛ زمانی که مفاهیم قرون وسطایی حاکمیت مردمی با اعتقاد رو به رشد در باب اهمیت تعیین سرنوشت ملی ترکیب شد را بررسی می کند. کانر به این نتیجه می رسد که سه سطح از مشروعیت وجود دارد (رژیم، حکومت و دولت) که برای تداوم دولت های چند ملیتی در عرصه ملی مهم هستند. فصل یک تکمله ی مهمی به مجموعه می افزاید زیرا برای کسانی که با کار کانر نا آشنا هستند یک بصیرت ارزشمند برای استفاده او از اصطلاحات، درک تاریخی ملت ها، و اهمیت این سه موضوع برای بیشتر مسائل معاصر مثل روابط بین گروه های ناسیونالیست اقلیت و اکثریت فراهم می کند.
پس از ترکیب، دو فصل مقدماتی یک دیباچه ایده آل برای چهار بخش بعدی عرضه می کنند. اولین قسمت از این سه بخش ارزیابی از تفسیر ازل گرایانه توسعه ملت و ناسیونالیسم نشان می دهد، یکی از جامع ترین تلقی ها از این مکتب فکری که تاکنون منتشر شده را فراهم می سازد. سه مقاله هر یک بسیار استوار هستند و بخشی که توسط آنتونی دی. اسمیت و جاشوا ای. فیشمن نگاشته شده به طور خاص قوی و در دسترس است. کسانی که با سهم وسیع اسمیت در ادیبات ناسیونالیسم آشنا هستند مطلب جدید اندکی در این مقاله خواهند یافت، با این وجود وی تلاش می کند نقد روشنگری از تاکید کانر بر اهمیت روانشناسی در شکل گیری ملت ها فراهم سازد، با این ادعا که نمادهای مستحکم و نهادها (چیزی که اسمیت قوم می نامد) نسبت به تاکید کانر بر اهمیت آنچه ناسیونالیست ها احساس می کنند یک ملت باید باشد اهمیت بیشتری دارند. بخش دوم، که توسط دونالد ال. هورویتس نوشته شده، دفاعیه ای از موضع ازل گرایانه فراهم می سازد که نویسنده معتقد است حداقل ارزش بررسی با جزئیات دقیق را دارد. متاسفانه این فصل شامل اصطلاحات خاصی است که برای یک مخاطب مقطع کارشناسی مناسب است، دسترسی برای دانشجویان پیشرفته تر را محدود می سازد. سهم جاشوا فیشمن در تضاد با تفاسیر برساخت گرایی و ازل گرایی از نقش زبان در شکل گیری هویت ملی صحبت کند؛ در حالی که اصل کلام او در باب آینده زبان اقلیت ها ، از طریق ساخت قطعه ای از رفتار که او دنبال می کند جالب است، فیشمن قادر به تهیه بحثی کاملا جامع برای خوانندگان در مورد بحث ازلگرایی – برساختگرایی است – تمکله ای ارزشمند که سودمندی این مقاله را بسیار بیشتر از تحقیق قبلی در باب سیاست گذاری زبان و هویت ملی افزایش می دهد.
اگرچه بیشتر این کتاب لحن نظری دارد، بخش دوم مطالعات موردی جالبی از ناسیونالیسم در کشور باسک، آفریقای جنوبی، و کانادا فراهم می سازد. از این سه فصل، بحث جان ادوارد در باب گفتمان سیاسی در کانادا به خاطر کاربست وسیع موضوعات منبع دسته اول اخیر اهمیت دارد و باید هم برای کسانی که بویژه به مورد کبک کانادا علاقمندند و نیز کسانی که به طرز گسترده تر علاقمند به گسترش رابطه بین ملت و ملت های بدون دولت هستند، مفید باشد. هم بحث جان استون در باب انتقال تدریجی از آپارتاید به ادغام در آفریقای جنوبی و هم تلقی ویلیام داگلاس از نژادپرستی در ناسییونالیسم قرن نوزدهمی باسک جالب و به خوبی به تقریر درآمده اند، با این وجود، شک دارم برای کسانی که در این موضوعات آشنا نیستند از متخصصان ارزشمندتر باشد.
بخش سوم شامل سه مقاله است که تلاش می کند دیدگاه های کانری را برای دوام پذیری نظام های سیاسی فدرالی به کار ببرد (برندان اولری)، شکست سه حزب برای میانجیگری موفقیت آمیز درگیری های قومی (ویلیام سافران)، و رابطه بین دین و ناسیونالیسم در کشورهای توسعه جهان نخست. هر سه مقاله به خوبی مستدل هستند، هر چند علی رغم استانداردهای بالای این مجموعه فصل اولری به طور شگفت انگیزی ویرایش ضعیفی شده است. از این سه فصل، فصل اولری به شدت به لحاظ روش شناختی جذاب است، هرچند معتقدم قانع کننده نیست. طبق نظر اولری « یک فدرالیته یا چند ملیتی باید یک اکثریتی دموکراتیک ثابت، و دولتی مردمی(4) داشته باشد، یک مردم قومی یا ملی، که به لحاظ جمعیتی یا انتخابی بودن غالب است- هرچند لزوما اکثریت مطلق جمعیت نیستند- و کسانی هستند که باید باهم موسسان فدرالیسم باشند (166، اصل ایتالیایی است) اگر فدرال موفق باشد. بر مبنای این نظریه، اولری در ادامه فهرستی از فدرال ها معرفی می کند، نام ملی مردمی در هر جا وجود دارد، و درصد جمعیت نشان داده شده است. اولری سپس ادعا می کند که یک معادله جبری مناسب می تواند برای پیش بینی ثبات هر فدرالیسم ملی مورد نظر به کار گرفته شود. در حالی که من می توانم به طور قطع تمایل به تزریق اندکی پیش بینی پذیری و دقت ریاضیاتی را به مطالعه ثبات دولت، قومیت و ناسیونالیسم درک کنم، به نظر می رسد دور از ذهن است که هویت قومی به هیچ وجه قابل سنجش باشد، بویژه باتوجه به این که فصول قبل در این کتاب (بویژه فصل اسمیت) کاملا روشن می سازد که محققان درباره اهمیت نشانگرهای قومی در مقابل باور در وهله اول متفق القول نیستند. آنچه وضع را دشوارتر می سازد، این است که هویت ها سیال هستند و هدف های در حال حرکتی را نشان می دهند، نه یک متغیر عددی ساده. هیچ معادله ساده یا تلاش تحقیقی در تعیین کمی نمی تواند در واقع فهمی از پدیده های اساسا کیفی فراهم سازد. با این حال، فصل بدون شک جرقه های بحث در هر سطح بالاتر از مقطه کارشناسی یا سمینار کارشناسی ارشد را روشن می سازد که در آن معرفی شده است.
بخش نهایی این مجموعه به پیامدهای گسترده تر کار کانر می پردازد و شامل سه مقاله جذاب است، از جمله سهم به طور ویژه قوی رابرت جی قیصر و دانیل کانورسی، و نیز بررسی بسیار مفید از تفاوت های بین قومیت و ملیت (توماس اسپیرا) که باید برای دانشجویان درباره این مضوع مهم بسیار مفید باشد. مقاله قیصر یک بحث بسیار مفید از ساخت سرزمین ها و قلمروهای ملی فراهم می سازد- یک حوزه تحقیق که تنها نقطه عزیمتی است برای جلب توجه که سزاوار آن است با توجه به این که ملت تنها «تعلق واقعی» به فضای جغرافیایی محدود است. با استفاده از تنوعی از منابع دست دوم و نیز تحقیق شخصی اش در باب ساخت سرزمین در روسیه و قلمروهای اطراف شوری سابق، قیصر هم تفکر کنونی در باب جغرافیای ناسیونالیسم را خلاصه می کند، و هم بحث را گسترش می دهد تا نشان دهد که همانطور که مکان های واقعی و محل ها بیشتر مبهم و نامشخص می گردند، اندیشه مکان های به لحاظ فرهنگی و قومی مجزا شاید هرچه بیشتر برجسته می گردد (243، اصل ایتالیایی). فصل کانورسی یک نتیجه گیری مناسب برای این مجموعه است با تعیین موانعی چند در مقابل مطالعات آینده در باب ملت و ناسیونالیسم: راهی مناسب برای رسیدن به این کتاب زیرا یکی از کمک های اصلی کانر سوق دادن محققان برای تعریف این اصطلاحات بوده است- وظیفه ای که باتوجه به چندگانگی تعاریف ملت در حال حاضر در محافل سخت است. حتی اگر ما هم اکنون به طور کلی نیاز به توضیح چیزی که ما هنگام اشاره به ملت درباره آن صحبت می کنیم را بپذیریم، هنوز فاقد یک طبقه بندی کارکردی و مورد توافق از این اصطلاح هستیم. کار علمی، که هیچ چیزی از هویت های ملی نمی گوید، به ندرت به آسانی در یک مقوله جایی می گیرد، اما رائه راهی منسجم برای تنظیم دانش منظم ما، مانند تلاش کانورسی برای آن، باید به ما اجازه دهد به طور آسانتری درباره سوالات پیچیده صحبت کنیم.
در نتیجه، این مجموعه یک سری مقالات با برخی از مهمترین صداها در رشته مطالعات ناسیونالیسم ارائه می دهد، و موضوعات کافی مفید برای طیفی از مخاطبان فراهم می سازد- از جمله دانشجویان کارشناسی اگر خوانش ها به طور گزینشی انتخاب گردند. سه تلقی اصلی درباره ازل گرایی به تنهایی این را یک مکمل ارزشمند برای هر کتابخانه ناسیونالیستی می گرداند. گلایه اصلی من این است که چاپ این کتاب با جلد کالینگور با قیمت 100 دلار آمریکا فروخته می شود و بنابراین برای بسیاری از محققانی که ممکن است از داشتن این کتاب بسیار بهره ببرند قابل تهیه نباشد.

1 Ethnonationalism in the Contemporary World: Walker Connor and the Study of Nationalism
2 Conversi, Daniele (ed.), Ethnonationalism in the Contemporary World: Walker Connor and the Study of Nationalism. London and New York: Routledge, 2002.
3 primordialism
4 Staatsvolk