بنیاد مختومقلی فراغی

3 هزار متر مربع علف خشک سوخت
با معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان درباره خالدنبی به گفت‌وگو نشستیم. «جاوید ایمانیان» در مورد آتش‌سوزی ماه گذشته در این مجموعه اظهار کرد: طبق صورت‌جلسه تنظیم‌شده، بعد از حضور چند گردشگر در منطقه به دلایل نامعلوم، آتش‌سوزی رخ داد و حدود 3 تا 4 هزار مترمربع از علف‌های خشک سوخت.
وی به ثبت ملی مجموعه، فنس‌کشی و... اشاره کرد و ادامه داد: چگونگی حفاظت از مجموعه که توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شود یا توسط هیأت امنا، و این که نیرویی در آن مستقر شود، جزو مواردی است که در حال رایزنی برای انجام آن هستیم.
وی تأکید کرد: محوطه‌سازی، پاک‌سازی علف‌های هرز و ساماندهی خود محوطه از موضوع‌هایی است که هر سال باید در خالدنبی انجام شود.
ایمانیان با بیان این که مرمت سنگ شکسته‌های خالدنبی نیاز به پژوهش دارد، اضافه کرد: باید ابتدا سنگ‌های شکسته‌شده را جمع کنیم و پژوهش انجام دهیم. اگر امکان داشته باشد، دوباره آن‌ها را نصب می‌کنیم.

مرمت آناستیلوزی گورستان
ایمانیان ادامه داد: نیازمند انجام پژوهش هستیم تا ببینیم امکان مرمت آناستیلوزی در گورستان مانند کاری که در تخت‌جمشید انجام شد، وجود دارد یا نه؛ و در نهایت به سمت ایجاد سایت موزه در این مجوعه می‌رویم.  وی با تأکید بر این که خالدنبی ظرفیت و امکان تبدیل شدن به سایت موزه را دارد، گفت: این مجموعه در گام نخست و قبل از هر کاری نیازمند تعیین حریم (کالبدی و منظری) است و پس از آن باید به سمت ساماندهی، محوطه‌سازی، مرمت و در نهایت ایجاد سایت موزه و احیای آن برویم.
معاون میراث فرهنگی گلستان با تأکید بر این که در حفاظت و احیای این مجموعه چند گروه نقش دارند، یادآور شد: در محوطه‌هایی همچون خالدنبی که کمی از شهر دور هستند، نقش مردم، تشکل‌های مردم‌نهاد، هیأت امنا و انجمن‌های میراث فرهنگی بسزاست؛ هرچند سازمان‌ها و نهادهای دولتی هم در این حوزه نقش‌آفرین هستند.
وی با بیان این که فرمانداری و بخشداری و میراث جزو سازمان‌ها و نهادهای دولتی هستند که باید در این حوزه ورود کنند، گفت: نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم میراث فرهنگی به تنهایی محوطه باستانی با این عظمت و فضای نادر و خاص آن را حفاظت کند.
ایمانیان با تأکید بر این که همه مردم و نهادها باید در حفاظت از این مجموعه نقش داشته باشند، متذکر شد: سازمان میراث فرهنگی بر اساس وظایف سازمانی باید برای این مجموعه تعیین حریم کند و مطالعات پژوهشی، ساماندهی و مرمتی آن را انجام دهد.

فنس‌کشی فرضی انجام شده
ایمانیان با بیان این که تا گمانه‌زنی‌ها درباره مجموعه خالدنبی انجام نشود، نمی‌توانیم تعیین حریم گورستان را انجام دهیم، گفت: هر محوطه و تپه باستانی نیاز به گمانه‌زنی دارد تا بتوان عرصه و حریم آن را مشخص کرد.  وی با یادآوری این که تاکنون حتی گمانه‌زنی درباره این مجموعه انجام نشده است، ادامه داد: فنس‌کشی انجام شده در گورستان فرضی است و پیش از حفاظت، مرمت و انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی و تاریخی و همچنین پاک‌سازی باید گمانه‌زنی انجام دهیم.  معاون میراث فرهنگی گلستان اضافه کرد: هم‌اکنون بین ۲۰ تا ۳۰ محوطه باستانی و ۴۰ تا ۵۰ گورستان قدیمی در گلستان داریم؛ اما جدای از مباحث تاریخی، مجموعه خالدنبی به دلیل سنگ قبرها، نمادها و الگوهای آن جزو محوطه‌های باستانی و گورستان‌های خاص استان است.  ایمانیان با تأکید بر این که ساماندهی مجموعه خالدنبی یکی از اولویت‌های میراث فرهنگی گلستان است، تصریح کرد: ثبت ملی، گمانه‌زنی، فنس‌کشی و... سال‌ها قبل باید انجام می‌شد تا از تخریب سنگ مزارها جلوگیری شود و این مجموعه محفوظ بماند.  این مسئول اظهار کرد: پیشنهاد ما برای احیای این مجموعه، تبدیل آن به سایت موزه است تا با امکاناتی که در فضای سایت موزه‌ای فراهم می‌شود، گردشگران بتوانند از آن استفاده کنند.