یاغشی نینگ قادرین ایل بیلمز،
یاغشیلار داشدا1 بللی دیر.
موُلام نظر سالسا کیمه،
بولاجاق باشدا2 بللی دیر.3

بو دنیأده مال دیر گؤرکونگ،
هر بیر یره یتر ارکینگ،
اؤیونده لاف اورار هر کیم،
باتیر ساواشدا بللی دیر.

حینأنی یاقسانگ، رنگ بوُلار،
قیزیلی سؤکسنگ، سنگ بوُلار،
هممه بِدولر دنگ بوُلار،
بِدو چاپیشدا4 بللی دیر.

اؤیده یاتیپ اتمه گُناه،
قول آیاغینگ بوُلار گواه،
ایله پنهان، حقه آگاه،
اصل آدام ایشده بللی دیر.

خوجه، سید سلاست لی5،
فقیرلارا دلالت لی،
خوش تبسسم، مُلاقت لی،
هر کیم دنگ ـ دوشدا بللی دیر.6

مختومقلی، شوقینگ گونی،
یاغشی دیر اسلامینگ دینی7،
ینه ها گؤزه لینگ سینی،
گؤز بیلن قاشدا بللی دیر.8
اشاره ها
وزن : هجایی، هشت هجایی .
قافیه ـ الف : واژگان قافیه : داشدا، باشدا، ساواشدا، چاپیشدا، ایشده، دوشدا، قاشدا.
ب : حروف قافیه : اصلی ( ا ایـ و + ش ) ، الحاقی ( دا ) ( قافيه قرار دادن ساواشدا ، چاپيشدا ، دنگ دوشدا خالي از اشكال نيست .)
ردیف : بللی دیر.
قالب : مسمّط مربع ( غوشوق ، دورت لمه ) ( شعر در شش بند چهار مصراعی سروده شده است ).
موضوع : اين شعر از اشعار تعليمي شاعر است .
توضيحات :
1 ـ مختومقلي در اين شعر ضرب المثل معروف تركمني را كه مي گويد : « يمود ياغشي سي ني بيلمز. . . »، اساس قرار داده است . استاد غزل حافظ شيرازي نيز مي گويد :
يارب نظر تو بر نگردد برگشتن روزگار سهل است
2 ـ خداي تبارك و تعالي در قرآن در آيه 46 سوره كهف مي فرمايد : « المال و البنون زينه الحياه الدنيا » مختومقلي هم با استناد به آيات قرآني مي گويد : « بو دنيا ده مال دير گوركونگ ».
3 ـ شاعر به رنگ طبيعي حنا اشاره نموده است . در مورد طلا نيز نظر جالبي دارد و مي گويد : اگر طلا را ذوب بكني با سنگ فرق چنداني نخواهد داشت به نظر او همه اسب ها در ظاهر يكسانند و اين ميدان تاخت و تاز است كه ارج و قرب آنها را از همديگر تميز مي دهد . شاعر در اشعار ديگرش نيز چندين بار به اين موضوع اشاره داشته است . او مي گويد : « آتي ميدان تانار همتي ميهمان ».
4 ـ شاعر با اشاره به آيات قرآني ، به يكي از بزرگترين فرايض اسلام يعني: « امر به معروف و نهي از منكر » پرداخته ، مي گويد : اؤيده ياتيپ اتمه گناه قول آياغينگ بولار گواه
خداوند تبارك و تعالي در سوره يس آيه ي 65 به گواه شدن دست و پا اشاره دارد.
5 ـ ضرب المثلي تركمني مي گويد : « خوجانگ ايتيني خالي گورمه يا بي حال گؤرمه ».يعني حتي سگ سادات
« اولاد پيامبر » نيز براي خودش حالت و كرامت خاصي دارد . بنابر اين توصيه مي گردد كه به آنها نبايد بي احترامي كرد .
مختومقلي نيز در اين جا از اعقاب پيامبر ياد مي كند و مي گويد كه سخن سادات جان فزا و ملايم و مؤثر است و آنها دستگير فقرا و مساكين هستند.
6 ـ مختومقلي در نهايت باز به قرآن رجوع كرده و به آيه ي 19 سوره ي آل عمران استناد كرده ، مي گويد : بهترين دين نزد خداوند دين اسلام است