پس از آنکه در جنگ ملازگرد امپراطوری روم شرقی مغلوب امپراطوری سلجوقی گردید آنها توافقنامه ای را با سلطان آلپ ارسلان پادشاه دوم سلجوقی امضاء کردند و به دنبال ان به گونه ای امن قادر به بازگشت به کشورش شد.

پیروزی سلطان آلپ ارسلان در نبرد ملازگرد، در جهان اسلام موقعیت بی نظیری را برای وی و برای امپراطوری سلجوقیان فراهم کرد. همین امر سبب شد تا طایفه قینیق(Kınık) و خانواده سلجوقی در تاسیس دولت سلجوقی در مرزهای ترکیه امروز نقش نخست را ایفا کنند.

برای اینکه بتوانیم ارزیابی درستی از خانواده سلجوقیان داشته باشیم دو اسم برتر این خانواده یعنی سلطان الپ ارسلان و ملیکشاه سلجوقی را باید مورد مطالعه قرار دهیم.

سلطان غازی آلپ ارسلان سلجوقی صاحب درایت و شجاعت بسیاری بود. فرد عادل و نجیبی بود که حتی در شرایط سخت نیز به آهستگی سخن می گفت. وی در قبال دیگران از حسن نیت برخوردار بود و حتی در برخورد با امپراطور اسیر روم نیز از خود مسامحه نشان داد.

آلپ ارسلان، امپراطوری بی نظیری را که از نظر برقراری امنیت در آن دوران بی سابقه بود به پسرش ملکشاه به یادگار گذاشت. در کنار وی نیز نظام الملک حضور داشت که وزیری با درایت بود.

مرزهای امپراطوری سلجوقی در شمال از ترکستان شروع می شد و دریاچه های آرال و خزر و منطقه قفقاز و دریای سیاه را در بر می گرفت. در غرب از آناتولی تا مرمره را شامل می شد و در جنوب نیز تمامی شبه جزیره عربستان را در برمی گرفت. در دوران ملکشاه نیز حدود مرزهای امپراطوری، دریای عمان، تمام ایران، سواحل سند، افغانستان و تمامی ترکستان را شامل گردید.

امپراطوری وسیع سلجوقیان شامل دولت های کوچکی در درون خود بود که عمدتا از خانواده های محلی تشکیل شده بود و همه انها در دولت های نیمه مستقل خود تابع امپراطوری بودند و از اوامر مرکز اطاعت می کردند.

البته این یک واقعیت است که 500 سال قبل از میلاد نیز اروپا حاکمیت و قدرت جهان ترک و یا شرق امروز را در غرب مشاهده کرده بود.

ترکان در زمان خلافت عباسیان آغاز به ورود به آناتولی کردند. ادامه این ورود امپراطوری رم شرقی را دچار نگرانی کرده بود. سلطان آلپ ارسلان این منطقه را به عنوان یک سرزمین ترک پذیرفت و اقدام به اسکان ترکمنها در آن کرد.

سیل جمعیت ترکمن به آناتولی و عدم قدرت روم شرقی در مقابله با آنها به خصوص پس از شکست رومیان از سلجوقیان در ملازگرد همچنان ادامه یافت و در نهایت به پیروزی عظیم سلطان محمد فاتح در فتح استانبول منجر گردید.

همین پیروزی های عظیم که عمدتا در ایام حکمروایی بزرگانی چون سلطان آلپ ارسلان ، سلیمان شاه و قلیچ ارسلان صورت گرفت سبب شد تا عبارت "ترکیه" به تدریج جایگزین "آناتولی" شود که در واقع نشان دهنده حضور اکثریت ترک در این مناطق بود.

این خانواده معظم سلجوقی با تشکیل امپراطوری سلجوقیان سرنوشت جهان اسلام و حتی دنیا را تغییر داد.

یکی از مهمترین کتب تاریخی که در دوران سلجوقیان نوشته شده کتاب سلجوق نامه نوشته ابن بی بی است که در زمان سلطان علاءالدین کیقباد نوشته شده است.

این خانواده سلجوقی بی تردید یکی از تمدن سازترین خانواده های جهان هستند. اثار مدنی به جای مانده در این خانواده را در سراسر امپراطوری سلجوقی می توان مشاهده کرد.

منبع: تی.آر .تی فارسی