حکیم آتا،درویش یسوی، از اساتید معنوی مختومقلی.نوشته :گوزل امان قلییوا ،مترجم : م .قجقی

حکیم آتا،یکی از نمایندگان مهم ادبیات صوفیانه ی ترکان ،از مریدان و دراویش خواجه احمد یسوی - که به عنوان موسس آن ادبیات پذیرفته شده است- و خلیفه ی او می باشد.

«احمد یسوی» حکیم آتا را شخصاٌ برای ترویج و تداوم اصول معنوی و ادبی «طریقت یسویه »،ماٌمور منطقه ی خوارزم کرد.او بر جوامع ترکی ،که در آن محدوده زندگی می کردند، تاثیرات عمیقی باقی گذاشت.وی با « حکمت هایی » که بیان کرد، و فعالیت های ارشادی که انجام داد، به حق شهرتی همسان شیخ خود (احمد یسوی) کسب نمود.از شهرتی که در سرزمین ترکستان پیچید ، ترکمن های ماورای خزر نیز، بی بهره نماندند.

 حکیم آتا در آثارادبیات مردمی و شاعران کلاسیک ترکمن، جایگاه خاصی دارد.ترکمن ها، حکیم آتا را ـکه با عناوین،قل سلیمان، سلیمان باغیر غانی و سلیمان آتا، شناخته می شودـ از عناصر هویت اجتماعی خویش ، محسوب می کنند. جهان بینی او را وارد فرهنگ خود کرده و در طی قرون گذشته جملات حکمی  وی را به کار بسته و زنده نگهداشته اند.حکیم آتا پس از انجام این ماموریت،در جایگاه استادی تعداد زیادی از شاعران کلاسیک ترکمن قرار گرفت.

 مختومقلی که به ادبیات صوفیانه تمایل داشت ،متناسب با شرایط زمان و جامعه ، اصول تصوف را تعالی بخشید.مختومقلی حکیم آتا را ،از اساتید معنوی و ادبی خود محسوب داشته ، و بدین ترتیب حلقه های زنجیر تاثیرات صوفیانه را به جماعات ترکمن قرن هجدهم میلادی رسانده است.

همانگونه که برخی از حکمت های احمد یسوی و تعداد فراوانی از ابیات او -به شکل و صورتی- متعلق به حکیم آتا ، تلقی شده است ،تاثیرات حکیم آتا بر مختومقلی،به روشنی ، قابل مشاهده است.این امر ، در گستره ی فرهنگ  ترکی- اسلامی رایج در بین اساتید ادبیات،مسًله ای موثر بوده است.

توضیح مترجم:خانم گوزل امان قلییوا،از محققان انجمن ملی نسخ خطی ترکمنستان می باشند، ضمناٌ خلاصه ی مقاله ی ایشان، به فارسی بر گردانیده شد.