ربغوزی نویسنده ی کتاب قصص الانبیا . ترجمه ی  محمد قجقی

ربغوزی ادیب و شاعری است که در قرن 14/ م، در آسیای میانه بالید ، وی با نان « برهان الدین بن ناصر» شناخته می شود.او چون در قصبه ی« رباط اوغوز» به دنیا آمد و در این قصبه به قضاوت پرداخت، مخلص « ربغوزی» را برگزید.

  ربغوزی که در خصوص زندگیش اطلاعات زیادی نداریم،با اثری به نام « قصص الانبیا» شناخته شده است. این کتاب بزرگ  و منثور، بیانگر مناقب پیامبران می باشد. ربغوزی اثرش رادرسال 1311/ م به اتمام رسانده است.

  ربغوزی این اثر را به نام « ناصر الدین توق بوقا» از امیران مغول و به خواهش او نگاشته است. او برای تالیف این کتاب از کتاب هایی با همان موضوع و اسم بهره برده است. با مطالعه ی اثر در می یابیم که وی به زبان عربی تسلط داشته و علوم قرآنی، تفسیر و حدیث را فرا گرفته بوده است. در آن کتاب، در خصوص پیامبرانی که نامشان در قرآن ذکر شده، مناقب جذّابی آورده، زندگی حضرت پیامبر(ص) را با وقایع زیبا و پر معنا آراسته و مورد بحث قرار داده است.

  اثر از لحاظ زبانی، نزدیک به شیوه ی کاشغر- خاقانیه ( که اولین آثار ادبیات اسلامی ترکی را عرضه نمود) بود و تداوم آن تلّقی می شود.مولّف تحت تاثیر یوسف خاص حاجب بوده تست.از قسمت های منظوم موجود در متن منثور این اثر، تاثیر یوسف حاص حاجب بیشتر احساس می شود.

  بخشی از این منظومه ها، به صورت غزل سروده شده است، برخی نیز باعروض جدید، امّا با ویژگی های  رباعی های نظم ترکی ترتیب یافته است.بخش مهمّی از رباعیات در وزن  قوتاد قوبیلیک  می باشد.این شعرها را برای زدودن یک نواختی اسلوب مطوّل نثر بکار برده اند، بدین گونه آهنگ و رنگ بدان افزوده اند. این امر بیانگر ذوق و درک هنری نویسنده است، و نشان می دهد که در آن عصر به چه میزان برای شعر ارزش قایل بوده اند، ضمنآ در خصوص نا مانوس بودن عدم کار برد شعر ذهنیتی ایجاد می نماید.

 هر چند از  قصص الانبیا نسخ خطی فراوانی در دست است و مکرّر به چاپ رسیده است، چون چاپ انتقادی اثر تهیّه نشده است، اذا از لحاظ زبان آن، به نتیجه  و حکم قطعی نرسیده ایم. اثر در چهاچوب معیارهای زمانش، با نثری هنرمندانه نوشته شده و در جای خودش اشغار ترکیبی متنوعی به زبان های ترکی، و ترکی – عربی  به دست داده است.

 قدیمی ترین نسخه ی موجود این کتاب در موزه ی بریتانیا ، واقع در لندن نگهداری می شود. این نسخه در سال 1948 به صورت افست] بوسیله ی ک. گرونبک به چاپ رسید. اولین چاپ کتاب در سال 1859 توسط  ایلمینسکی انجام شد. در کتابخانه های سنت پیترزبورگ و اوپسالا نیز نسخه های دستنویس آن موجود می باشد.