آلماتی - متخصصان حفاظت از آب آسیای میانه در حال بررسی مشکلات تامین آب و شیوه های مقابله با این مشکلات هستند.مطالعه ای که در سال 2010 توسط شرکت مشاوره انگلیسی مپل کرافت صورت گرفته است ازبکستان و ترکمنستان را به عنوان ششمین و نهمین کشورهای ناامن جهان از نظر آب قرار داده است. پاکستان در رده هفتم قرار دارد.آنها می گویند که این منطقه انگیزه ای قوی برای حفظ این منبع ارزشمند دارد و اشاره می کنند که منطقه دارای منابع وسیع آب است اما توزیع آن نامتعادل است. بحث ها بجای منجر شدن به ارائه راه حل عموما منجر به درگیری می شوند. اختلافات مرزی، تهدید افراط گرایی و اختلافات بر سر آب از جمله منابع اصلی تنش در منطقه هستند.

کشورهای بالادست (قرقیزستان و تاجیکستان) از مزیت دسترسی به آب نسبت به همسایگان پایین دست خود (قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان) برخوردار هستند، اما قرقیزستان و تاجیکستان هر ساله با یخ زدن رودخانه ها در زمستان با کمبود برق مواجه هستند.

یک مانع دیگر بر سر راه رسیدن به راه حل استفاده نامناسب از آب در هر پنج کشور است که در اثر تجهیزات و کانال های کهنه و دارای نشتی، عدم سنجش میزان مصرف بطور گسترده و فراوانی یارانه ها بوجود آمده است. با رشد جمعیت منطقه و از آنجایی که این منبع ارزشمند در حال کاهش است، مقامات و متخصصان تلاش می کنند به جواب هایی برسند.

سیستم قدیمی از کار افتاده است

در زمان شوروی، جمهوری های آسیای میانه به عنوان بخشی از یک کشور در توزیع و نگهداری آب با یکدیگر همکاری می کردند. تاجیکستان و قرقیزستان در زمستان برف جمع می کردند که آنها را به عنوان آب به کانال های آبیاری قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان می فرستادند.

تایسیا نرونوا یک متخصص محیط زیست قرقیزستان درباره سیستم قدیمی گفت: «تاجیکستان و قرقیزستان، با ذخیره آب نمی توانستند از آن برای تولید برق استفاده کنند. کشورهایی که آنها در زمستان برایشان آب ذخیره می کنند این کمبود را با ارائه برق به آنها جبران می کردند.»

نرونوا گفت که با آن درک اکنون یک محصول قدیمی محسوب می شود، همه کشورها گرفتار و غمگین شده اند. او گفت که کشورهای بالادست نمی خواهند برقی که مدام گران می شود را از خارج بخرند بلکه ترجیح می دهند با آب خودشان برق تولید کنند.

حفاظت یک راه حل کلیدی است

هر پنج کشور این مشکل را پذیرفته اند و بر روی آن کار می کنند. قزاقستان استفاده از فناوری حفظ آب را آغاز کرده است. کارل آنزلم رئیس اداره توسعه هواشناسی و بهبود وضعیت جنوب قزاقستان به آسیای میانه آنلاین گفت که این کشور در دهه 1990 از طریق پروژه های آزمایشی این فناوری را معرفی کرد. «دولت با استفاده از نتایج آن پروژه های آزمایشی به عنوان اساس کار، روش های گوناگونی را برای تشویق کشاورزان و شرکت ها از طریق معافیت مالیاتی، ارائه یارانه و غیره ایجاد کرده است.»

نرونوا گفت که قرقیزستان در زمینه وضعیت آبی خود تلاش می کند. او گفت: «ما قوانین نوشته شده مشخصی برای استفاده از فناوری حفظ آب داریم، اما هنوز اجرایی نشده اند. دولت هنوز بر روی ابزارهایی برای مدیریت استفاده از آب کار می کند.»

عبداللطیف حمیدی متخصص حفاظت از آب تاجیکستان به نمونه هایی از پیشرفت های تاجیکستان اشاره کرد. او گفت: «پروژه فرغانه به دنبال اجرای فناوری صرفه جویی آب در زمین های تحت آبیاری است و موفق بوده است.»

او گفت که همچنین دولت تاجیکستان یک برنامه اصلاح کشاورزی 2020-2012 تدوین کرده است. این اولین گام در اجرای فناوری حفاظت از آب در سراسر کشور با توسعه گزینه های کم هزینه مانند آبیاری قطره ای و جمع آوری آب باران به عنوان اولویت است.

در مورد ازبکستان، یک حکم دولتی در این کشور صندوق احیای زمین های آبیاری ملی را تصویب کرده است.جهانگیر گادایف یک مشاور برنامه محیط زیستی ازبک، گفت که اسلام کریموف رئیس جمهور ازبکستان ابتکار ایجاد این بنیاد را بدست گرفته است.او گفت: «هدف اصلی این بنیاد تمیز کردن و تعمیر کانال های آبیاری و زهکشی، ساخت کانال های زهکشی جدید، افزایش بهره وری زمین و غیره است.»

ترکمنستان تنها کشور آسیای میانه است که در بحث ها مردمی در زمینه استفاده مشترک از منابع آبی شرکت نمی کند. این کشور ترجیح داده است که تلاش یک جانبه ای برای نصب مخازن و مدرن کردن سیستم آبیاری خود صورت دهد.

کمیسیون درون دولتی هماهنگی آب آسیای میانه که در سال 1992 ایجاد شده است بر مصرف آب در کشورهای آسیای میانه نظارت دارد. هدف این سازمان نظارت بر رعایت محدودیت مصرف آب و حفاظت از منابع آبی است.نرونوا پیش بینی کرد که این منطقه در نهایت مشکلات خود را حل خواهد کرد، چرا که به ایده های خوبی رسیده است.

منبع:www.centralasiaonline.com