بعد از مطالعه‌ی خبر مسرت بخش از روزنامه‌ي شرق ناخودآگاه ذهنم متوجه قول‌‌های انتخاباتي دكتر روحاني شد كه در 20 خرداد ماه، 4 روز قبل از انتخابات در جمع مردم شريف كردستان از اجرای اصل 15 قانون اساسي سخن گفت، اصلي كه اوايل انقلاب تصويب و 16 سال پيش در دوران رياست جمهوری خاتمی تكاني خورد و اما اجرا نشد، هم‌اكنون بعد از 35 سال دولت تدبير و اميد در اجراي آن مصمم است خبر فوق برای بخش بسيار عظيمی از ايران: آذريیها، كردها، تركمن‌ها، قشقایی ها، عرب‌ها، تالشی ها، لر‌ها كه حداقل در 20 استان كشور سكونت دارند بسيار خوشايند است. جمعيت عظيم اقوام در ايران تقريباً بنا به آمار غير رسمي  4/3  كل جمعيت كشور عزيزمان ايران را تشكيل مي دهند و تمامی اقوام مرزنشينان غيوری هستند كه در طول  تاريخ از ايران بزرگ محافظت كرده‌اند و چه بسا رشادت‌های بزرگان اقوام زبانزد عام و خاص مي‌باشد، بعد از انقلاب شكوهمند اسلامي در مقابل نيروهای بعث كشورعراق دفاع و شهيدان بسياری را در دفاع از وطن و آرمان‌های انقلاب دادند به نظر مي‌رسد با اجراي اصل‌‌های 15 و 19 و تدريس زبان مادری اقوام دلبستگي آنان به بزرگان و رهبران نظام دو چندان خواهد شد.

با شنيدن پيام سرپرست آموزش و پرورش كشور به ياد گفتار زيبای «نلسون ماندلا» مبارز خستگي ناپذير آفريقای جنوبی افتادم كه مي‌گويد: « اگر با انسان به زباني كه مي‌فهمد صحبت كنيد، پيام به مغزش مي رسد، اما اگر با او به زبان مادريش حرف بزنيد پيام به قلبش می رسد».

تدريس زبان مادری خواسته‌ ی قلبی اقوام ايرانی است و دولت تدبير و اميد با اجرای آن قلوب اقوام را تسخير و در تاريخ نام دكتر روحاني براي هميشه نزد آزادانديشان اقوام ماندگار و دائماً از عملكرد بهينه‌ي فرهنگی وی به نيكی ياد خواهد شد.

فانی، با جسارت مثال زدنی سكوت در برابر آموزش زبان مادری در مدارس را شكست، كمتر كانديدای رياست جمهوری از وعده‌ی اجرای اصل 15 قانون اساسي سخن به ميان می آورد، تنها حسن روحانی صراحتاً چهار روز قبل از انتخابات خردادماه 92 در جمع مردم غيور كردستان از اجرای اصل 15 قانون اساسي سخن گفت و اكنون بعد ازگذشت  2 ماه از روی كار آمدن دولت تدبير و اميد سرپرست وزارت آموزش وپرورش عزم خود را جزم كرده تا زبان مادری اقوام در مدارس تدريس شود.

فاني گفت: آموزش زبان مادری اقوام در مدارس روحيه‌ی اقوام را تقويت مي‌كند.

دكتر محمود مهرجويي سرپرست دانشگاه فرهنگيان نيز در خصوص تدريس زبان اقوام مي‌گويد: تدريس زبان اقوام مختلف در ايران نياز به برنامه‌ريزي مناسب دارد وباید به شكل اصولي در مدارس و كلاس درس دنبال شود.

در خصوص تدريس زبان اقوام در كنار زبان فارسي با توجه به تاكيد در قانون اساسي كشور پي‌گيری سرپرست فعلي وزارت آموزش و پرورش شروع اميدوار كننده‌ای براي تدريس زبان مادری اقوام در مدارس مي‌باشد.

دكتر روحاني در حين تبليغات رياست جمهوري خرداد92  تاكيد كرد: از نظر من اصول 15، 19، 12، و 3 قانون اساسي با اصل اول، اصل آخر، وسط برابر است و همه‌ي مردم ايران بايد احساس كنند كه حقوق شهروندی واحد خواهند داشت.

بعد از اظهارات فانی و تصميم قطعی او برای اجرای اصل 15 قانوني اساسی جمعي از صاحب‌نظران فرهنگ و ادب تركمن‌صحرا ضمن اظهار خرسندی اعلام داشتند مسئولين فرهنگي نگران نحوه‌ی تدوين كتابت و قواعد نوشتاری آن نباشند، صاحب‌نظران زبان و ادبيات تركمن منتظر اجرا و اعلام رسمي آن از سوی مراجع ذيصلاح مي باشند. قواعد دستور زبان تركمنی آماده‌ی تدريس است كمااين كه در NGOهای فرهنگی و بعضي زبانكده‌های رسمی توسط اساتيد تركمن به‌صورت غير رسمي و اما اصولي تدريس مي شود.

صد البته مسئولين دلسوز فرهنگي كشور ضمن تدوين بودجه با هماهنگي نمايندگان محترم در مجلس گام اوليه را از مرحله‌ی ابتدایی شروع نمايند.

قطعاً اقوام ديگر مثل: آذري ها و كردها و ... نيز با فرهنگ غني و تاريخ كهن قطعاً، اساتيد محلی برای تدريس زبان خود دارند و كتاب اوليه تدريس را آماده كرده‌اند. انتشار نشريات محلي و استاني و بعضاً در سطح ملي به زبان‌های اقوام خصوصاً آذری، تركمنی، كردی و ... ادعای فوق را ثابت مي كند . علاقمندان بسياری از مطالب زبان مادری شان فيض مي‌برند. نشريات صحرا، فراغی در استان و در عرصه‌ی ملي نشريه‌ی آذری «وارليق» (هستی) نمونه‌‌ی بارز آن است كه بستر تدريس زبان اقوام مهيا مي باشد.

صد البته گام‌های اوليه اين حركت صحيح فرهنگي در زمان خاتمی برداشته شد.

در سال 80 در دوره‌ ی دوم انتخابات، خاتمی به تقاضای اهل فرهنگ اقوام كه با توماری با امضای نمايندگان مجلس و استادان فرهنگ و ادب و بزرگان اقوام تحت عنوان « اصل 15 قانون اساسي را اجرا كنيد» پاسخ مثبتي دادند.

وزير وقت آموزش و پرورش نيز اعلام داشت، دو واحد زبان و ادبيات اقوام به صورت اختياری در مقطع دبيرستان برای دانش‌‌‌آموزان تدريس خواهد شد كه متاسفانه در شورای عالي انقلاب فرهنگی متوقف و به اجرا در نيامد، به وزارت آموزش و پرورش توصيه می شود تدريس زبان مادری اختياری نباشد.  همانا در كنار تدريس زبان فارسي زبان‌های انگليسی، عربی و ... در مدارس و سطوح دانشگاه تدريس مي شود زبان‌های آذری، تركمنی، كردی، عربی نيز جزو زبان‌های زنده دنيا و بعضاً بين‌المللي محسوب و مخاطبان بسياری در آسيای ميانه و خاورميانه دارد و در كنار  زبان فارسی تدريس زبان‌های فوق كار دشواری نخواهد بود. مديران آموزش و پرورش در استان‌هایی كه اقوام غير فارس حضور دارند با اديبان و اهل فرهنگ اقوام طی هماهنگی گام‌های اوليه تدريس را بردارند. تدوين بودجه و نحوه‌ی استخدام اساتيد زبان‌های اقوام به عهده‌ی آموزش و پرورش و آماده‌سازی و نحوه‌ی تدريس كتابت زبان‌های اقوام به عهده‌ی اديبان و صاحب نظران زبان و ادبيات‌ اقوام واگذار شود ،كما اين كه كتابت و نحوه ی تدريس زبان اقوام در ايران توسط صاحب نظران اقوام و ناشران گوناگون در سطح كشور چاپ و به‌صورت خصوصی در بعضي زبانكده‌ها و حوزه‌های علميه تدريس می شود.

در اكثر كشورهای اروپایی چند زبانی رسميت دارد وقتی در اتحاد جماهير شوروی سابق اقوام مختلف به زبان مادری تحصيل مي‌كردند اقوام گوناگون حداقل در 13 جمهوری محلي و چندين استان مستقل در مناطق مختلف شوروی ساكن بودند و تمامی اقوام علاوه بر يادگيری زبان مادری به زبان‌های روسی، انگليسی، حتي فارسی و عربی هم مسلط بودند هم‌اكنون بعد از 22 سال از استقلال جمهوري های  فوق‌الذكر از نظر فرهنگی ارتباط بهينه‌ای با روسيه دارند و بعضاً نويسندگان بنام اقوام آسيای ميانه  به نيكی از معلمان روسی تبار و استادان زبان اقوام ياد می كنند.

حتی در كشور هم‌جوار افغانستان عليرغم  مشكلات عديده‌ چهار زبان فارسی دری، پشتو، ازبكی و تركمنی به صورت رسمی تصويب و اعلام گرديد و در مدارس آنان زبان‌های فوق تدريس مي شوند و كاملاً از نظر فرهنگی احترام و موقعيت اجتماعي اقوام حفظ مي شود. با اجرای اصل‌های به‌جا مانده خصوصاً 15 و 19 بسياری از تنش‌های نامرئي فرهنگي حذف و جا ی   خود را به گفتمان ادبی و فرهنگی خواهد داد.  صدا و سيما نيز مي‌تواند در اجرای تدريس زبان اقوام كمك شاياني به مديران ذيربط داشته باشد.   با اجرای اصل 15 قانون اساسي، اقوام مختلف كشور، بهتر از گذشته پايبندی خود را به نظام مستحكم‌تر خواهند كرد، با اين حركت، اقوام، زبان فارسی را نيز به نحو احسن پاس خواهند داشت.

ختم كلام با كلام شيوای فانی: آموزش زبان مادری اقوام ايرانی در مدارس روحيه‌ ی اقوام را تقويت می كند.

گنبدكاووس: آنه محمد بيات داشلی برون 1392/7/20