واژه "مان" در تركي غير از معني مثل و مانند در تركيب تركمان (ترك مانند) و ائلمان (ائل مانند) معني عيب و نقص را نيز در خود دارد و مان قورد در حقيقت مفهوم "گرگ ناقص" يا به بيان واضح تر "انسان ناقص" را در قاموس تركان افاده مي كند . با توجه با اينكه در اين قاموس بوز قورد بعنوان انسان كامل واصيل است لذا مان قورد بعنوان انسان ناقص تلقي مي گردد . به عبارت ديگر مان قورد به معني "گرگ ننگين" يا "انسان ننگين" است. اين ننگ بيشترگريبان گير همان بوزقوردهاست كه اسير دشمن شده و بعد از شستشوي مغزي به ننگ ايل و تبار و جامعه و ايدئولوژي خود بدل مي شوند .در شكل جديد مانقوردها در رسانه هاي گروهي وادار به مصاحبه بر عليه ايدئولوژي قبلي خويش مي گردند .
افسانه مان قورددر مورد منشا و چگونگي مان قورد شدن بوز قوردها سير مسخ آنان از گرگ كامل (انسان كامل) به گرگ ناقص (انسان ناقص) را به تفصيل چنين بيان مي كند .
روز و روزگاري درصحراي "ساري اؤزيه" آسياي مركزي اقوام مختلف زندگي مي كردند . يكي از اين اقوام قوم ترك نايمان بود . نايمان ها دشمناني به نام " ژوان ژوان"ها داشتند . ژوان ژوانها مبتكر مان قورد گردانيدن اسراي خود بودند . آنهااسيران جوان قبيله نايمان را گرفته و طي شكنجه هاي سخت و طاقت فرسا حافظه ی تاريخي آنان را مختل كرده و از آنها فردي بي بند و بار نسبت به قوم و قبيله خود مي ساختند .
مان قوردها طوري تربيت مي شدند كه تنها دستورات ارباب خود را مثل روبوت، و آدم آهني هابكار مي بستند اگر ارباب مان قورد مي گفت پدر و مادرت را بكش در چشم بهمزني بدون هيچگونه ترحمي آنان را به قتل مي رساندند .
افسانه مي گويد :در منطقه ساري اؤزيه چاه هاي زيادي وجود داشت و همه جا سرسبز و خرم بودولي ناگهان قحطي بزرگي اتفاق افتاد و اقوام ساكن در آن صحرا به جاهاي ديگر كوچ كردند . قوم ژوان ژوانها نيز كه مبتكر شستشوي مغزي جوانان بودندمجبور به كوچ گرديده بسوي رود اديل (اتيل)- كه همان ولگا باشد- رفتند. آنها چون به لعنت و نفرين الهي به جزاي مان قورد كردن جوانان دچار شده بودند موقع گذر از روي آبهاي يخ بسته ولگا همگي از كوچك و بزرگ و انسان و حيوان با شكسته شدن يخها به عمق آبها مثل فرعون- فرورفته و از روي زمين محو و نابود شده به جزاي خود مي رسند .
افسانه در مورد چگونگي مان قورد سازي ژوان ژ وانها مي گويد : ژوان ژوانها وقتي كساني را اسير مي گرفتند آنها را به صحرا برده موهاي سرشان را از ته مي تراشيدند، بعد شتري را سر بريده و از پوست گردن شتر كه از سفتترين قسمت پوست شتر است قطعاتي را جدا كرده و بلافاصله به سر اسير چسبانيده ، آنرامحكم مي بستند . بعد از اين كار دستبند و پايبند اسيران را محكم كرده آنها را در زير آفتاب سوزان رها مي كردند .
بعد از مدتي موي سرآنها رشد كرده و چون جايي براي رشد خود نمي يافتند برگشته بتدريج  وارد مغزاسير مي شدند . در اين موقع بيشتر جوانان تاب تحمل اين غذاب را نياورده فوت مي كردند ولي آنهايي كه مي ماندند در اثر برخورد موها با سلول هاي حافظه ،تمام خاطرات گذشته خود را از دست داده و تنها مهارت هاي آنان درتيراندازي  باقی مي ماند . آنها به دستور ارباب خود هر كس را كه دستور مي دادبلافاصله تيرباران مي كردند . چون از بين ده اسير يك اسير مان قورد شده وبقيه مي مردند لذا ارزش يك مان قورد ده برابر يك غلام بود و اگر كسي مان قورد كسي را مي كشت مجبور به پرداخت جريمه سنگين مي شد .
افسانه مي گويد:روزي پسر جواني بنام "ژول آمان" (يول آمان) فرزند پيرزني بنام "نايمان آنا" براي گرفتن انتقام خون پدر خود از ژوان ژوانها كه در جنگ با آنان كشته شده بود به اتفاق ساير جوانان قبيله نايمان به ژوان ژوانها حمله كرده و بعد از جنگي قهرمانانه اسير مي شود . ژوان ژوانها او رامانقورد كرده و به چوپاني گله هاي خود مي گمارند ."نايمان آنا" براي نجات پسرش به منطقه ژوان ژوانها رفته و پسر خود را مي بيند كه چوپان گله شده است . مادر به فرزند نزديك شده و اسمش را مي پرسد . پسر جواب مي دهد كه نامش مان قورد است. مادر در ميان حسرت و نااميدي از پدر و مادر و ايل و تبارش مي پرسد . پسر جوان تنها يك جواب دارد آنهم : من مان قورد هستم . مادر سعي ميكند حافظه ي پسر جوانش را به كار بياندازد . "چنگيز ايتماتف" - نويسنده معروف قرقيزي - در همان رمان "روزي به درازي قرن" بقيه ماجرا را چنين به رشته قلم مي كشد كه مادر خطاب به پسرش مي گويد : " اسم تو ژول آمان است مي شنوي؟ تو ژول آمان هستي . اسم پدرت هم دونن باي(Donan bay)است پدرت بادت نيست؟ آخر او در زمان كودكيت به تو تيراندازي ياد مي داد . من هم مادرتو هستم، تو پسر من هستي، تو از قبيله نايمان هستي متوجه شدي؟ تو نايمان هستي .
او (مان قورد) با بي اعتنايي كامل به سخنان مادرش گوش ميداد . گويي اصلا اين حرف ها ربطي به او ندارد .نايمان آنا باز دوباره تلاش كرد كه حافظه پسرش را بكار بياندازد لذا با التماس گفت:
اسمت را بيادبياور . . .ببين اسمت چيست مگر نميداني كه پدرت دونن باي است؟ اسم تو مان قورد نيست ژول آمان است . براي اين اسمت را ژول آمان گذاشته ايم كه تو درزمان كوچ بزرگ نايمانها بدنيا آمدي . وقتي تو بدنيا آمدي ما سه روز تمام كوچ خود را متوقف كرديم".
“نايمان آنا” براي اينكه احساسات پسرش را تحريك كند و او را به ياد كودكي خود بياندازد برايش ترانه و لالايي و باياتي مي خواند ولي هيچ تاثيري در پسر جوان نمي كند . دراين موقع ارباب ژول آمان پيدا شده و نايمان آنا از ترس او پنهان مي شود.ارباب ژول آمان از او مي پرسد آن پيرزن به تو چي مي گفت؟ ژول آمان ميگويد او به من گفت كه من مادرت هستم . ارباب ژل آمان مي گويد تو مادرنداري تو اصلا هيچ كس را نداري فهميدي، وقتي آن پيرزن دوباره پيشت آمد اورا با تير بزن و بكش . او بعد از دادن "حكم تير" به دنبال كار خود مي رود .نايمان آنا وقتي مي بيند او رفت از مخفيگاه خويش خارج شده مي خواهد كه دوباره حافظه تاريخي و قومي و خانوادگي پسر جوان را بكار بياندازد لذا به او نزديك مي شود . اما ژول امان با ديدن نايمان آنا بدون هيچ ترحمي دراطاعت كوركورانه از دستورات اربابش قلب مادرش را نشانه گرفته و او را ازپشت شتري كه سوارش شده بود سرنگون مي سازد . قبل از اينكه پيكر بي جان نايمان آن به زمين بيفتد روسري او به شكل پرنده اي بنام دونن باي درآمده و پرواز مي كند . گويي اين پرنده روح نايمان آنا را در جسم خود دارد. از آن زمان پرنده اي در صحراي ساري اؤزيه پيدا شده و به مسافرين نزديك گرديده و دايماً تكرار مي كند:
"به ياد آر از چه قبيله اي هستي، اسمت چيست؟ اسم پدرت دونن باي است، دونن باي، دونن باي . . ."
پيكر بي جان نايمان آنا در محلي كه بعدها بنام او به قبرستان "آنا بيت" معروف گرديده به خاك سپرده مي شود . پسر مان قورد او حتي براي گرامي داشت خاطره مادر بر سر قبر او نيز حاضر نمي شود چراكه او خود را بي پدر ومادر و بياصل و نسب مي دانست .
ماجراي بوزقوردهاو تشكيل امپراطوري بزرگ "گؤك ترك" در رمان بزرگ"Boz Kurtlar"نوشته"atsiz"در كتابي 555 صفحه اي و ماجراي مان قوردها در كتاب : "KUH Bapecpa bəpabəp"(گون وار عصره برابر) نوشته چنگيز آتيماتف، در 348 صفحه چاپ و منتشر شده است . كتاب اخير با نام "روزي به درازي قرن" به زبان فارسي و با نام"Gun olur asra bedel"گون اولور عصره بدل به زبان تركي استانبولي و به نام"گون وار عصره برابر" به تركي آذربايجان ترجمه شده است ترجمه شده است .
بر اساس اين رمان مشهور چنگيز آتيمايف در سال 2000 نمايش نامه اي در تئاتر شهر استانبول بانام اصلي"mankurt"(مان قورد) و با نام فرعي"Gun uzar yuz yil olur"(گون اوزار يوز ييل اولور) به صحنه برده شده است .
بدين ترتيب دو اثربزرگ از دو نويسنده سترگ از دو افسانه كهن ترك چاپ ومنتشر شده كه در يكي به ماجراي تركان اصيل و در ديگري به ماجراي تاسف بار تركان از خود بيگانه پرداخته مي شود .
باشد كه روز و روزگاري ديگر داستان هاي كهن ترك به شكل هاي هنري از قبيل رمان و نمايشنامه و فيلم درآمده و بازسازي گردد .

www.boursy.com