آیا هر واژه ای که در کتاب " دیوان لغات الترک"آمده، ریشه ی ترکی دارد؟ یا در کتاب محمود کاشغری، واژگانی از زبان های بیگانه نیز وجود دارد؟ از زمان اولین چاپ آن کتاب در ترکیه بسال های ۱۹۱۵-۱۹۱۷ تا امروز نود و چند سال می گذرد.برخی از افراد این تصور را داشته اند که تقریباٌ همه ی ۶۷۳۰ مدخل آن کتاب  ریشه و بنی ترکی دارند.- که البته تصوری اشتباه است.آن دیوان کتابی حاوی لغات خالص ترکی نیست. دیوان لغات الترک ،فرهنگ لغت دایره المعارف گونه ای از واژگان ترکی و واژگان دخیل در زبان ترکی رایج و مرسوم در نیمه ی دوم قرن ۱۱/م است.

 در دیوان لغات الترک واژگانی از زبان های:چینی، مغولی، هندی(سانسکریت)، ختنی، سکایی ختنی، کنچکی، تخاری، سغدی ، یونانی، فارسی، عربی و تبتی وجود دارد.تعداد  واژگان غیر ترکی  موجود در آن کتاب ۲۶۴ مورد ،یعنی ۴٪ از مجموع واژگان دیوان لغات الترک می باشد. البته نباید تصور شود که الباقی لغات کتاب مذکور ترکی خالص است،در این خصوص باید به صورتی دقیق از منظرعلم ریشه شناسی بررسی و تحقیق شود.

توضیح:مقاله فوق ترجمه ی چکیده ی است از مطلب مفصلی که توسط  دکتر عثمان فکری سرتکایا، استاد  ادبیات دانشگاه استانبول نگاشته شده است. محمد قجقی