تیاتر بزرگ دولتی اکادمیک اوپرا و بالت علیشیر نوایی

 

84 ساله شد

 

 در سال 1929 بر طبق فرمان حکومت، تیاتر دولتی موزیکال اوزبیکستان تاسیس گردید. گروه هنری به رهبری محی الدین قاری یاقوبوف که نخستین عنوان " خوانندۀ خلق" را گرفته بود به کار آغاز کرد.  در ترکیب گروه مؤسس ایها شامل بودند: تامارا خانم، حلیمه ناصروا، ظهور قابلوف، بابا رحیم میرزایف، لطفیخان سرمساقوا، از استادان رقص ملی  استا عالم کاملوف، مکرمه تورغونبایوا، راضیه کریموا و گوهر رحیموا، از کمکپوزیتوران جوان اوزبیک مختار اشرفی، طالبجان صادقوف، از آهنگسازان توخته سین جلیلوفها  به کر و ایجاد آغاز کردند. در انکشاف تیاتر موزیکال از درامه نویسها کامل یشین، غلام ظفری و شرف الدین خورشید سهم قابل ملاحطه ای گرفتند.

  در سالهای 1930 – 1940 که دورۀ به پا استادن تیاتر بود، دراماتوری موزیکال ملی شکل گرفت.

گروپ تیاتر در ماه نوامبر سال 1947 در تعمیر جدیدی که توسط اکادمیسین ا. شوسیف طرح شده بود، کار هنری خود را شروع کرد. در ماه ماچ سال 1948 تیاتر موصوف به نام شاعر بزرگ اوزبیک "علیشیر نوایی" مسما گردید.

  تیاتر نوایی به خاطر موفقیت های بزرگی که در ساحۀ حیات کلتوری کشور به دست آورده بود، در سال 1959 موفق به دریافت عنوان تیاتر اکادمیک و در سال 1966موفق به گرفتن عنوان تیاتر بزرگ گردید. از سال 1997 به این طرف این مرکز بزرگ هنری به نام «تیاتر بزرگ دولتی اکادمیک اوپرا و بالت علیشیر نوایی" یاد میگردد.

   تیاتر از سال190 برای اجرای نمایش به کشورهای مختلف از جمله هند، مصر، عربستان سعودی، جاپان، چین، فرانسه و آلمان به سفرهای هنری آغاز کرد.       سالهای1970- 1980 دوران شگوفایی تیاتر نوایی به شمار میرود، در صحنۀ تیاتر اوپراهای "قلب شاعر" اثر مختار اشرفی، "حمزه" اثر س. بابایف، "پتر اول" اثر ا. پتروف، "اوتیلو" اثر ویردی و بالت های"توماریس" اثر ا. موسایف"، "سهیل و مهری"اثر م. لیوی یف به نمایش گذاشته شد.

  تیاتر نوایی بزرگترین تیاتر پیشگام در اوزبیکستان محسوب می شود.  این تیاتر افتخار ملی و مرکز کشش کلتور تیاتر و موسیقی اوزبیکستان به شمار می رود. تیاتر موصوف اولین تیاتر بزرگ دولتی اکادمیک در تمام آسیای میانه بوده و در سطح اتحاد شوروی سابق در مقام سومین تیاتر بزرگ قرارداشت. باید گفت که موجودیت این گونه یک تیاتر بزرگ قابل توجه در کشور، نمودار دست آوردهای بزرگ کشور مستقل اوزبیکستان در عرصۀ کلتور و هنر می باشد.

  بنیاد قوی علمی و هنری تیاتر با داشتن متخصصان برجسته، هنر پیشگان شایسته که در ساحات موسیقی و رقص از مهارت و استعداد عالی برخوردار می باشند و نیز کدرهای ورزیده مشخص می گردد که عامل مهم شهرت و موفقیت جهانی آن در عرصۀ اجرای عالی اوپرا و بالت های معروف آهنگسازان معروف دنیا گردیده اند.

  تیاتر تمام ثروت های ملی و بین المللی میراث موسیقی کلاسیک از جمله اوپرا و بالتهای مشهور موزیسین های بزرگ جهان چون ج. ویردی، ا. آدن، ل. مونکوس، پ. چایکوفسکی و دیگران را در خود جا داده و سبک عالی موسیقی معاصر اوزبیکی را ایجاد نموده است.

  تیاتر توانسته در جریان 84 سال فعالیت خود بیش از 400 نمایش به تماشاچیان تقدیم نماید. این نمایشات را بیش از ده ملیون نفر تماشا کرده اند. سالون نمایش برای 763 تماشاچی با دید مناسب در نظر گرفته شده است.

  پردۀ صحنه شش روز در هفته بالا می رود و هر مرتبه تماشاچی منتظر یک نمایش جادویی کلاسیک به سبک عالی می باشد.

  در فهرست نمایش تیاتر 50 نمایشنامۀ مختلف از جمله 30 اوپرا و 20 بالت شامل است که از آن جمله اند اوپرای"عمر خیام" و "الفرغانی" اثر م. بفایف، بالت "افسانۀ باستانی افراسیاب" و"دلارام" اثر م. اشرفی.

  در اپارات تیاتر مجموعا  618 کارمند ایفای وظیفه می نمایند.

 تیاتر بزرگ اکادمیک اوپرا و بالت « علیشیر نوایی » بخش جدایی ناپذیر کلتور جمهوری محسوب شده و درج تاریخ طلایی اوزبیکستان است.

 

  ترجمه و نگارش انجنیرسید اکرم لاچین

  از منابع روسی و اوزبیکی

  عکسها از آرشیف سایت بابر

 

alt

اولین گروه خوانندگان، نوازندگان،ممثلان، رقاصه ها و آهنگسازان که درسال 1929 تیاتر موزیکال را اساس گذاشتند

alt

              صحنه ای از بالت "ژیزل" اثر ا. آدن

alt

بالت "دریاچۀ قو" اثر پتر چایکوفسکی

alt alt

 

دو صحنه از اوپرای "تراوی اته" (زن سبک پا) اثرج. ویردی. دررول اساسی طرف چپ آرتیست خلق اوزبیکستان و قرا قلپاغستان، سوپرانو میسر رزاقوا که شهرت جهانی دارد.

alt

از اوپرای اوزبیکی به نام "دلارام" اثر مختار اشرفی

 

سقف تالار بزرگ تیاتر نوایی

alt

 

رهبرآرکستر

آرتیست خلق اوزبیکستان، پروفیسور دلبر عبد رحمانوا

alt

دیرکتر تیاتر نوایی بختیار یاقوبوف.


منبع:www.babur.org