در آغاز این گفتگو دکتر تمیزال راجع به مجموعه فعالیت های خود در زمینه ی آموزش زبان فارسی در ترکیه سخن گفت .

او همچنین پژوهش های وسیعی در زمینه ی مولاناشناسی در ایران و ترکیه به انجام رسانیده است که یکی از مهمترین این پژوهش ها رساله ی دکتری ایشان است با عنوان ترجمه ی معیارالادب و میزان الادب احمدیه ، که از دو نسخه ی خطی که یکی در کتابخانه ی موزه ی مولانا و دیگری در کتابخانه ی ملی تهران موجوداست استفاده شده؛ این متن متعلق به دوره ی سلاطین عثمانی سال 1412م بوده و در سال 2005 در قونیه به چاپ رسیده است.

عنوان پژوهش دیگر او مولانا و دوستانش است که موسسه تحقیقات مولانا وابسته به دانشگاه سلجوق قونیه به چاپ رسانیده. این کتاب به کتابشناسی کتابهایی که در دوره ی عثمانی به حروف عربی و به زبان ترکی در مورد طریقت مولانا نوشته شده اند پرداخته است.

سدیگر کتابی است که سال گذشته در تهران به چاپ رسیده با عنوان گفتار شعر در علم عروض از فریدون میرزا که در تکمیل و تدوین آن از سه نسخه خطی موجود در ایران استفاده کرده و شرح و حاشیه نوشته است.

مقالات نوشته شده توسط دکترتمیزال شامل:

آموزش زبان فارسی در ترکیه در مجله کتاب ماه شماره ی 39.
میرزا جهانشاه حقیقی و اشعارش درباره ی مولانا و نی مولانا و مقبره ی مولانا در مجله ی زبان و ادب دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان در کانون زبان ایران.
یکی از کارهای زیبا و ارزشمند دکتر تمیزال کشف و به چاپ رسانیدن نامه ای از استاد بدیع الزمان فروزانفر به مولوی شناس معروف قونوی فریدون نافذ اوزوک است. در پشت نامه  استاد فروزانفر 44 بیت شعر در رثا و سوگ نیکلسون نوشته اند .


از چه سالی آموزش زبان فارسی در ترکیه آغاز شده است؟

- در استانبول در سال 1907 برای نخستین بار رشته ی شرق شناسی راه اندازی شد . بطور همزمان زبان های فارسی و عربی تدریس می شد. قبل از به وجود آمدن جمهوری ترکیه نیز زبان و ادبیات فارسی تدریس می شد ولی به شکل قدیمی و کلاسیک. از سال 1963 به بعد یعنی بعد از تغییر یافتن نظام آموزش و نوین شدن آن در این کشور به دستور آتاترک در دانشکده های تاریخ و جغرافی زبان فارسی آموزش داده شده است . بعد از 1982 در ترکیه یک سازمان آموزش عالی تشکیل شد به نام yok که باعث شد گروههای مستقلی در زمینه ی آموزش زبان فارسی و عربی تشکیل شده و به فعالیت های جدی تری بپردازند.
هم اکنون هر ساله 150 تا 200 نفر در ترکیه دانشجوی زبان فارسی پذیرش می شود. 
دانشگاه های ایران در این زمینه چقدر همکاری می کنند؟
- حدود سی سال است که بین دانشگاه های ایران و ترکیه همکاری هست ولی به عنوان یک علاقمند به زبان فارسی که بیست سال است عاجزانه و علی رغم بسیاری کمبودها به آموزش آن می پردازم باید بگویم که همکاری ها کافی نیست و انتظار بیشتری داریم. کتابهای مدرن برای تدریس فارسی خیلی کم است. متاسفانه استادان زبان فارسی بیشتر به هند و دیگر کشورها علاقه نشان می دهند و احساس می شود به این مقوله خیلی علمی پرداخته نمی شود.
اگر باور داشته باشیم که «ترجمه یک برداشت است» ترجمه های ترکی مثنوی چقدر می توانند در رساندن پیام مولانا مورد اعتماد باشند؟
- من هم باور دارم که ترجمه همیشه محکم و قابل اعتماد نیست ولی در مقام مقایسه باید بگویم که ما از همان آغازین دوره های اسلام شاهد تفسیرها و شروح مختلف قرآن به زبان عربی هستیم. منظور من اینست که وقتی به زبان اصلی نمی توان خواند باید از ترجمه استفاده کرد.
ارتباط خوی و قونیه را چگونه ارزیابی می کنید؟
- اتفاق زیبا در این میان شمس تبریزی است. استاد محمدامین ریاحی اذعان داشته است که شمس از خوی به قونیه و از قونیه به خوی بازگشته. من آرامگاه شمس را در هر دو شهر دیده ام. و باور من هم در این است که آرامگاه شمس در خوی است. 
پیشنهاد می کنم شهرداری هر دو شهر مهم خوی و قونیه این مسافت کوتاه جغرافیایی را که حدود 70 کیلومتر است با برگزاری همایش های بیشتر و برقراری ارتباط های گوناگون فرهنگی این فاصله را هرچه بیشتر کوتاه کنند.

مصاحبه گر: رویا گل احمدی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

منبع: پایگاه خبری خوی نیوز