سفرنامه یوهان آلبرشت فن ماندلسلو

یوهان آلبرشت فن ماندلسلو، سیاح آلمانی قرن هفدهم در 15 می سال 1616 میلادی در شهر شونبرگ[1] در آلمان متولد شد.

اولئاریوس نیز یکی دیگر از سیاحان آلمانی است که باتفاق هیأتی دو مسافرت مهم یکی در سال 1633 به مسکو و دیگری در سال 1636 از طریق مسکو بایران نموده است. هدف اصلی این هیأت که از هولشتاین به روسیه و ایران اعزام میگردیدند ایجاد روابط تجاری با آن دو کشور بوده است.

هنگامی که اولئاریوس عازم ایران بود ماندلسلو همراه وی بوده است و این همان شخصی است که شاه صفی (1642-1629) میخواسته او را با حقوق سالیانه 7500 تالر ((Taler در دربار خویش بکار گمارد ولی او تمایلی برای این کار نشان نمیدهد و بالاخره در 31 سپتامبر سال 1637 موقعی که هیأت هولشتاین اصفهان را بمقصد وطن خویش ترک می گفتند وی به سیاحت خویش از اصفهان به سمت شیراز و بطرف جنوب تا سواحل خلیج فارس ادامه میدهد و بدینوسیله از اولئاریوس جدا می شود و در این موقع بود که دوست و همراه وی یوهان واینبرگ[2] براثر ابتلاء به مالاریا نتوانست با او همگام باشد و ماندلسلو از اول مارس 1638 به تنهائی عازم هندوستان گردید و از شهرهای احمدآباد، گوا، آگرا و برخی دیگر از شهرهای هندوستان بازدید کرد.. ماندلسلو در 15 می سال 1644 میلادی در شهر پاریس از دنیا رفت. سفرنامه ماندسلو که شامل حوادث روزمره و مشاهدات وی می باشد، بعدها، یعنی در سال 1648 همراه با سفرنامه دوستش، آدام اولئاریوس[3]، سیاح آلمانی منتشر شد

نسخه ای از این سفرنامه با عنوان Voyages celebres et remarquables ترجمه Wicquefort در کتابخانه ایران شناسی و اسلام شناسی مجلس با شماره رده بندی DS7. M3 موجود است.

سفرنامه ایرانشناسی001

سفرنامه کرنلیس دو بروین

کرنلیس دو بروین[4] هلندی (1652-1727/1726) نقاش و نویسنده دو کتاب مربوط به سفر به ایران و سایر شهرهای سرزمینهای شرقی است. او از دوران کودکی خود به سفر به کشورهای خارجی علاقه مند بود و به نقاشی و تصویرگری عشق می ورزید و سفرنامه هایش را به دست خویش تصویرگری می نمود.

دوبرین اول نوامبر سال 1674 به ایتالیا سفر کرد و برای 4 سال در آنجا اقمت گزید و سپس به آسیای صغیر و مصر حرکت کرد. در سال 1684 به ونیز رفت و 8 سال در آنجا ماند و هنر نقاشی آموخت. 19 مارس سال 1693 به شهر لاهه[5] سفر کرد. 5 سال آنجا ماند و اولین سفرنامه خود را نگاشت[6] و 215 مورد از نقوش و حکاکی هایش را به تصویر کشید. نسخه فرانسوی زبان سفرنامه او[7] توسط شخصی به نام کرونولد[8] در سال 1700 منتشر و بازچاپ آن در سال 1714 در آمستردام منتشر شد و همین مبنای ترجمه انگلیسی اثر قرار گرفت.[9]

28 جولای سال 1701، دوبروین، لاهه را ترک کرد و به روسیه رفت، و سپس از ایران و هند شرقی دیدن کرد و تا 24 اکتبر سال 1708 به آنجا بازنگشت. او 7 ربیع الاول سال 1115 مصادف با 21 جولای 1703 به ایران رسید و به اردبیل، قم، کاشان، اصفهان، شیراز و بندرعباس سفر کرد. او در تاریخ 4 شعبان سال 1115 مصادف با 13 دسامبر 1703 به اصفهان رسید و یکسال در آنجا اقامت گزید.

دوبروین به خوبی دیده های خود را شرح داده است. خصوصاً اینکه او به دقت پرسپولیس را تصویر کرده و ایرادات موجود در سفرنامه های پیشینیان نسبت به بنای پرسپولیس، از قبیل کمپفر انگلبرت[10] و جین چاردین[11] را نیز اصلاح کرده است. او نام خود را بر یکی از همین بناها (خشایارشاه) (در سال 1704/ 1116) حکاکی کرده است.

پس از بازگشت به ایران، دو بروین اکثر اوقات خود را صرف نگارش دومین سفرنامه خود کرد و 320 نمونه نقش و حکاکی را تنظیم و در سال 1711 در آمستردام منتشر[12] و در سال 1714 آن را بازچاپ کرد.

بنا بر اظهار شخص دوبروین، تعداد 1000 نسخه از نسخۀ به زبان هلندی این اثر منتشر شد. در همین سال (1714) مطالبی انتقادی نسبت به کمپفر انگلبزت و چادرین منتشر کرد[13].

در سال 1718، ترجمه فرانسوی دومین کتابش[14] منتشر شد که همراه با نقد و انتقاد از آثار کمپفر و چاردین نیز بود. همچنین شامل سفر سه ساله سفیر روسی[15] به چین بود. این اثر در 8 بخش و 5 جلد منتشر شد[16].

ترجمه انگلیسی سفرنامه دوبروین به روسیه[17] در سال 1723 در لندن و همچنین ترجمه روسی[18] آن در سال 1872-73 منتشر شد.

در سال 1737 ترجمه انگلیسی دومین سفرنامه دوبروین[19] (در 2 جلد) با صفحه بندی متفاوت و همچنین نسخه دیگر این سفرنامه در یک جلد[20]، در سال 1759 منتشر شد.

دوبروین، در سالهای پایانی عمر خود، به کارهای مورد علاقه اش، در زمینه هنر و نقاشی مشغول بود و با دوستان خود در هلند و شهرهای مختلف دیدار می کرد. در یکی از همین دیدارها، در منزل یکی از دوستانش در شهر اوتریچ[21] در گذشت.

با بررسی تمام آثار مربوط به دوبروین، مشخص است که تصاویر، توسط شخص هنرمندش تصویر شده است اما هنوز دقیقاً مشخص نیست که چه کسی ساخت حکاکی های نقاشی های او را انجام داده است. اگرچه در نسخه هلندی دومین سفرنامه اش نام "ام. پول"[22]، در برخی از حکاکی ها دیده می شود.

نسخه 5 جلدی از سفرنامه دوبروین در کتابخانه تخصصی ایران شناسی و اسلام شناسی کتابخانه مجلس با عنوان:

Voyages de Corneille le Bruyn au Levant, c’eft-a-dire, dans les principaux endroits de l’Asie Mineure, dans les ifles de Chio, Rhodes, Chypre, & c. de meme que dans les plus confiderables villes D’Egypte, Syrie, & Terre Sainte …

و با شماره رده بندی DS 47.B7. Vol. 1-5  موجود می باشد.

250px-Cornelis de Bruijn 1698

سفرنامه های ایرانشناسی002

منابع:

شفقی، سیروس؛ روشن‌ضمیر، مهدی. "سیاحان آلمانی که درعصر صفویه ازایران دیدن نموده‌اند". دوره10، ش109 (آبان 50): ص16-20. قابل دسترس در

 http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/109/html/109_16.htm

ویکی پدیا (دانشنامه آزاد). یوهان آلبرشت فن ماندلسلو. قابل دسترس در:

http://en.wikipedia.org/wiki/Johan_Albrecht_de_Mandelslo

ویکی پدیا (دانشنامه آزاد). کرنلیس دو بروین. قابل دسترس در:

http://en.wikipedia.org/wiki/Cornelis_De_Bruin

Encyclopaedia Iranica. 2011. De Bruin, Cornelis.  Vol. VII, Fasc. 2, pp. 173-174. Available at:http://www.iranicaonline.org/articles/de-bruin (12 May 2013)

دکتر آزاده حیدری

سکینه مرادی

کتابخانه ایران شناسی و اسلام شناسی

Majlislib2@gmail.com


[1]  Schönberg

[2] Johann Weinberg

[3]  http://de.wikipedia.org/wiki/Adam_Olearius&;usg=ALkJrhhMgVu4rVLv7l4TmnoVfiuEGs-TDQ" title="Adam OLEARIUS">Adam Olearius (1599-1671)

[4] Cornelis de Bruin (Corneille Le Brun or Le Bruyn)

[5]  Hague

[6] Reizen van Corn. de Bruyn door de vermaardste deelen van Klein Asia, de eylanden Scio, Rhodus, Cyprus enz. mitsg. de voornaamste steden van Aegypten, Syrien en Palestina, Delft, 1698

[7] Voyage au Levant . . . dans les principaux endroits de l’Asie Mineure

[8] H. de Krooneveld

[9] A Voyage to the Levant. Or Travels in the Principal Parts of Asia Minor, etc., London, 1702

[10] Engelbert Kaempfer

[11] Jean Chardin

[12] Corn.de Bruins Reizen over Moskovie door Persie en Indie, verrykt met 300 konstplaten, vertoonende . . . voor al derz. oudheden, en wel voornamentlyk heel uitvoerig die van het . . .hof van Persepolis

[13] Aanmerkingen over de Printverbeeldingen van de overblijfselen van het oude Persepolis uitgegeven door de Heeren Chardin and Kaempfer, Amsterdam, 1714

[14] Voyage de Corneille Le Brun par la Moscovie, en Persia, et aux Indes Orientales, 6 parts. in 2 vols., Amsterdam

[15]Dane Eberhard Isbrand Ides

[16] Voyage au Levant etc. in Paris in 1725 (reissued in 1732)

[17] The Present State of Russia . . . Being an Account of the Government of That Country etc.

[18]Puteshestvie cherez Moskoviyu, from the 1718 French editio

[19] Travels into Muscovy, Persia, and Part of the East-Indies . . . Embellished with above 300 Copper Plates . . . with Remarks on the Travels of Sir John Chardin and Mr. Kaempfer . . ., 2 vols., London, also based on the 1718 French edition

[20] A New . . . Translatioŋof Mr. Cornelius Le Brun’s Travels into Muscovy, Persia and Divers Parts of the East-Indies, etc., London

[21] David van Mollem in Utrecht

[22] “M. Pool sc.”

منبع:www.ical.com