پرونده‌ی یک عمر تلاش هنرمندانه‌ی مردی دیگر از تاریخ هنرهای تجسمی ایران بسته شد.

در آخربن شامگاه سال ۱۳۹۱ استاد احمد اسفندریاری در آستانه‌ی ۹۰ سالگی چشم از جهان فرو بست.

به گزارش خبرنگار اکو، احمد اسفندیاری هنرمند نقاش پیشگام ایران به دلیل عوارش ناشی از بیماری‌های کهولت سن از دنیا رفت.

استاد احمد اسفندیاری در سال 1301 هجری شمسی در تهران به‌دنیا آمد و از آن جمله افرادی بود که خودانگیخته و بی‌هیچ معلمی نقاشی را دنبال کرد. پدر که اشتیاق او را دید احمد را نزد یکی از شاگردان کمال‌المک برد تا تحت تعلیم او قرار گیرد. او دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و از معدود هنرمندان ایرانی است که نامش در فرهنگ لاروس آمده است.

عبدالله عدل پدر و فرنگیس اسفندیاری مادر احمد اسفندیاری بودند. زادگاهشان کرمان بود، اما خود احمد اسفندیاری در تهران متولد شد. اجدادش در اصل مازندرانی بودند که گفته می‌شود یکی از آنها در زمان ناصرالدین شاه به کرمان تبعید شده است؛ بعد از مدتی بخشیده و به فرمانداری کرمان گمارده می‌شود. پدر اسفندیاری بنا به اقتضای شغلی، در شهرهای کرمان، کاشان و تهران خدمت می‌کرد. آنها جمعاً شش پسر و شش دختر داشتند.

احمد اسفندیاری از همان دوره ابتدایی علاقه خاصی به خطاطی و نقاشی داشت او از آن دوران خود چنین گفته است:

«در زمان بچگی نقاشی را دوست داشتم. تا آنجا که یادم هست چیزهایی را خیالی می‌کشیدم یک وقت‌هایی هم در کلاس وقتی که دبیر درس می‌داد نقاشی می‌کشیدم. خیلی ذوق داشتم. در دبستان همه مرا می‌شناختند و می‌دانستند که نقاش هستم. یادم است وقتی را که دکتر «شاخْت» آمده بود به ایران و از کار بچه‌های ایرانی می‌خواست برای نمایش به آلمان ببرد مدیر مرا معرفی کرد. برای این منظور کتابی را که عکس‌های زیادی داشت به من داد و از من خواست تا هرچه سریع‌تر چند تایی را کپی کنم. بعدها فهمیدم که دکتر شاخْت نقاشی‌های کودکانه‌ بچه‌ها رامی‌خواست ولی مدیرمان متوجه این نکته نبود.» 

احمد اسفندیاری دوران دبستان را در مدرسه نمونه ۱۵ بهمن و دبیرستان را در مدرسه تجارت تا مقطع سوم دبیرستان گذراند. او دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال 1326 بود.

اسفندیاری در روزهای تعطیل دانشکده، گاهی به تنهایی و گاهی به اتفاق دوستان برای نقاشی به اطراف تهران می‌رفت و نقاشی می‌کرد. ایشان از نحوه پذیرش خود در دانشگاه تهران چنین گفته است: «تا آن موقع نمی‌دانستم که روی سه‌پایه نقاشی می‌کنند و نقاشی هم کاغذ خاصی دارد. این آقا(از شاگردان کمال الملک) وقتی کار تمام شده من را دید، با تعجب گفت: این پسر اصلاٌ استاد نمی‌خواهد. مرا برای ثبت‌نام به دانشکده هنرهای زیبا برد. دومین سالی بود که این دانشکده تأسیس شده بود و دانشجو می‌پذیرفت. شرط پذیرش داشتن مدرک سیکل (سوم دبیرستان) بود و قبولی در امتحان عملی طراحی. موضوع امتحان آن سال، طراحی از پیکره گچی گلادیاتوری بود که باید به اندازه طبیعی می‌کشیدم تا آن موقع، با ذغال کار نکرده بودم. با مداد شروع کردم به ساختن گلادیاتوری به آن بزرگی. در آخر کار، من دوم شدم. «ویشکایی» اول و «یکتایی» هم سوم شدند. پیش از من حمیدی، ضیا‌پور، شکوه ریاضی، خانم عنقا و کاظمی بودند. در دور دوم، من، عبدالله عامری و جوادی‌‌پور با هم لیسانس گرفتیم. در دوره بعد بریرانی، سپهری، و شیبانی با هم بودند.»

حیدریان، امین‌فر، وزیری‌مقدم  از جمله استادان احمد اسفندیاری در دانشگاه تهران بودند و با محمود جوادی‌پور، عامری، تقی‌پور، شکوه ریاضی، حسین کاظمی و جلیل ضیاپور هم‌دوره‌ای‌. ویکتوریا افشار، منصور قندریز، چنگیز شهرقی و سیروس مالک و عده زیادی که اکنون اغلب از اساتید دانشگاه‌های هنر هستند از شاگردان احمد اسفندیاری به شمار می‌روند.

اسفندیاری در سال 1329 ازدواج کرد که ثمره این ازدواج یک فرزند دختر بنام جمیله است. همسرش که در عموم برنامه‌های هنری و فرهنگی او را همراهی می‌کرد، یک سال پیش از دنیا رفت.

او پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. وی بعد از دوران سربازی در دبیرستان حکیم نظامی به تدریس مشغول شد و بعد از مدتی تدریس به علت ناراحتی زخم‌ معده، سه سالی به موزه علوم طبیعی انتقال یافت. در آنجا به تصویر درآوردن شکل گیاهان پرداخت و چند سالی را نیز در وزارت فرهنگ و هنر و در هنرستان‌های هنر تدریس کرد و در پانزده سال آخر تدریس، مجدداً به آموزش و پرورش برمی‌گردد و در دبیرستان‌های دخترانه، نقاشی و ادبیات تدریس می‌کند و سرانجام در سال ۱۳۵۴ بازنشسته می‌شود. 

او به رغم داشتن شغل دولتی، و با آنکه نقاشی منبع درآمدی برای او محسوب نمی‌شد، اما بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، تا قبل از انقلاب فعالیت مستمر نقاشی خود را ادامه می‌دهد. در بسیاری از نمایشگاه‌های گروهی از جمله در باشگاه مهرگان، گالری آپادانا، انجمن ایران و فرانسه، در بی‌ینال‌های تهران و ... شرکت می‌کند، و چند نمایشگاه انفرادی نیز برگزار کرد. بعد از انقلاب چند سالی فعالیت نقاشی‌اش دچار رکود می‌شود ولی بعدها بار دیگر ادامه می‌یابد.

احمد اسفندیاری دبیر و استاد هنر هنرستان‌ها و دبیرستان‌‌های تهران و بازنشسته آموزش و پرورش در سال 1355است. او همچنین رئیس هنر گرافیک وزارت فرهنگ و هنر سابق بوده است.

برگزاری نمایشگاه‌های متعدد در انجمن ایران و فرانسه، گالری آپادانا، گالری بورگز، گالری صبا، گالری نگار، نمایشگاه 25 سال هنر ایران، گالری سیحون، نگارخانه کمال‌الدین بهزاد، نگارخانه شیو و ... و نیز نمایشگاه بزرگ مروری بر آثار در فرهنگستان هنر (گالری صبا) سال 1384 از جمله نمایشگاه‌هایی بودند که در دوران حیات به نمایش آثار این هنرمند پیشگام در نقاشی نوین ایران اختصاص پیدا کرد.

 منبع:www.ecieco.org