در10سال گذشته اعضاي جمعيت مختومقلي كلاله، بدون هيچ گونه چشم داشتي، نامي وناني درعرصه هاي مختلف فرهنگي، هنري، ادبي، تاريخي وتحقيق وپژوهش كاركرده اند.در دهمين سال فعاليت جمعيت مختومقلي ، بااعلام اسامي اين دوستان ازتك تك آنان تشكروقدرداني مي نمايم: اتانظربرزين، عبدالعظيم ممي زاده، ارتئق حسين زاده، حاجي محمد خدري، آنادردي سعديان، نورياغدي زيارتي، قمرالدين سيدي، ستارفجوري، اتوزفرهمنديان، عطابردي خاني، محمدقربان عرازي، چاريارقلي بايندري مقدم وچوانان علاقمند اسماعيل عاشوري ومصطفي پوريان وستارراهنما فيلمبردارنشست ها وهمايش ها، وابراهيم حسن زاده مسئول تايپ مطالب ، ازهمكاران پرتلاش وصميمي درجمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله هستند.
• پس ازاظهارات دبيرجمعيت مختومقلي،نشست تخصصي اساتيد وفعالان فرهنگي تركمن باموضوع: راهكارهاي حل مسائل وتنگناهاي كارتشكيلاتي درعرصه فعاليت هاي فرهنگي،آغازشد.
• ابتدااتانظربرزين گفت:جمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله، جشن دهمين سال فعاليت خودرابرگزارمي كند.دراين ده سال شما دوستاني كه ازجاي جاي تركمن صحرادراين محفل گردهم آمده ايد، مستقيم وغيرمستقيم بادست اندركاران جمعيت همراه بوديدكه بخاطراين همكاري ومساعدت تشكروقدرداني مي نمايم.
• وي خاطرنشان كرد:اعضاي جمعيت مختومقلي دراين ده سال، كارهايي انجام دادندكه برمفيدبودن آنهامعتقد بودند ودراين مدت داشتن عيب ونقص دركارها دورازانتظارنيست ولي اصرارداشتندكه طرح ها وبرنامه هارادرست وبدون نقص انجام دهند وكميت رافداي كيفيت نكنند.امشب به مناسبت دهمين سالگردفعاليت جمعيت مختومقلي ازشمادوستان دعوت كرديم كه درباره ادامه فعاليت ها، چالش ها، راهكارها ومشكلات فرارو، همفكري داشته وازديدگاههاونظراتتان بهره مند شويم. به منظورسروسامان بخشيدن وجمع بندي نظرات ارائه شده، مديريت جلسه رابه قربان صحت بدخشان مي سپارم.
• استاد بدخشان گفت:جمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله، ده سال تلاش، ده سال كارمستمر، ده سال تجربه مفيد وده سال افتخاركاردرعرصه فرهنگ وادب تركمن به همراه دارد. ده سال فعاليت مستمرومداوم درحفظ وارتقاء ارزش هاي فرهنگي، كاربزرگي است كه جمعيت مختومقلي انجام داده است. قدردانستن اين كارجمعيت مختومقلي، قدردانستن كار وتلاش پاك است كه اين موفقيت رابه تك تك شماعزيزان كه ازجاي جاي تركمن صحرا، تربت جام وبجنورد دراين نشست حضوريافته ايد به خصوص اعضاي جمعيت، صميمانه تبريك مي گويم.
• وي ، انجام كارها وفعاليت مستمرباجلب اعتماد مردم وفعالان اين عرصه را، ازويژه گيهاي برترجمعيت مختومقلي دانست وادامه داد:كارهاي فراروي جمعيت، بيش ازكارهايي است كه در ده سال گذشته انجام داده است.
• قربان صحت بدخشان آسيب شناسي فعاليت هاي جمعيت مختومقلي را موردتاكيد قرارداد وگفت:آسيب شناسي وبررسي فعاليتهاي جمعيت كاريك يا دونفرنيست بلكه همه شما دوستان دراين گفت وشنود شركت وديدگاههاي خودرا بيان كنيد.
• منصورطبري دبيرانجمن شعروادب ميراث گنبد، خواستارشركت داده شدن تعدادبيشتري ازكارشناسان فرهنگ وادب گنبد درنشستهاي كارشناسي جمعيت مختومقلي كلاله گرديد.
• وي همچنين وجودبرخي اشتباهات تابپي درچاپ گونش بولتن داخلي جمعيت رايادآورشد وازدست اندركاران اين جريده خواست توجه بيشتري دراين خصوص داشته باشند.
• درادامه عبدالقهارصوفي راد شاعروفعال فرهنگي موضوع رسم الخط جديد تركمني را موردتوجه قرارداد وگفت:جمعيت مختومقلي كلاله باني وزمينه سازداشتن رسم الخط واحد بين تركمن هاي ايران بود كه دراين راستا فعاليت هاي زيادي صورت گرفته است.
• وي به نقش هفته نامه صحرادرترويج رسم الخط تركمني پرداخت وافزود:درجمعي به نمايندگي ازسوي تشكل ها، شاعران ونويسندگان، به مسئولان نشريه صحراپيشنهاد بهره گيري ازرسم الخط جديد ومصوب تركمني راارائه دادم كه بااستقبال حاج حميد كمي وغفورخوجه روبرو شدكه براين اساس صفحه تركمني صحرابصورت مستمر تااين تاريخ بااستفاده ازاين خط ارائه مي شودكه حركتي قابل تقديراست.درادامه اين حركت كتاب بوشليق ازاستاد ستارسوقي بارسم الخط جديدنوشته ومنتشرشده است.همچنين باپيگيريهاي محمد قوجقي مديربنياد مختومقلي وتلاش حمعي ازدوستان درانجمن شعروادب ميراث، كلاس هاي آموزش رسم الخط بامشاركت استاد قربان صحت بدخشان وآنه دردي عنصري برگزارشد.اخيرا نيزباپيگيري منصورطبري، مديريك زبانكده بنام آقاي دكتراحمدي براي برگزاري جلسات بحث وبررسي قواعد رسم الخط تركمني واختصاص يكي ازاتاق هاي اين مؤسسه اعلام آمادگي كرده و جلسات بحث وبررسي رسم الخط سه ماه ادامه داشت وبراي تداوم اين حركت، ازاين پس جلسات اولين جمعه شب هرماه ازساعت 19 تا 21 برگزارمي شود.
• صوفي راد ازجمعيت مختومقلي كلاله به عنوان آغازكننده خركت تدوين رسم الخط تركمني خواست:به تداوم اين حركت شتاب بيشتري بدهند وبيش ازگذشته درعرصه تلاش نمايند.همچنين با مؤسسه هاي چاپ وانتشاركتابهاي تركمني ارتباط برقرار شود واگردرتايپ مطالب به شيوه رسم الخط جديد مشكل داشته باشند آموزش بايد بدهيم من اين آمادگي رادارم درجهت آموزش تايپيست چاپخانه ها كاركنم.همچنين ازنشريات ياپراق وفراغي نيز ميخواهيم درجهت استفاده ازرسم الخط جديدتركمني حركت وتلاش لازم راداشته باشند.
• درادامه اين نشست ميكروفون دراختيارسبحان سالارنيا ازتركمن هاي تربت جام قرارگرفت وي كه معلم بازنشسته وازفعالان فرهنگ وادب است وبراي شركت دردهمين سالگردفعاليت جمعيت مختومقلي، به كلاله سفركرده است، ابتدا به فاصله طولاني مسافت تربت جام به اين منطقه اشاره كرد وگفت:بخاطرطولاني بودن فاصله درجلسات ومراسم مرتبط با فرهنگ وادب حضورفيزيكي كمتري داريم، اما اين نقيصه را سعي مي كنيم ازطريق امكانات وتجهيزات ارتباطي مجازي واينترنت برطرف نمائيم وتمام تلاشمان دراين است كه ازطريق سايت هاي اينترنتي انجمن ها وجمعيت ها، بافعاليت وتلاش هاي دوستان درتركمن صحرا ارتباط برقراركنيم.
• وي به فعاليت كشورهاي ترك زبان درفرهنگ لغات(سوزلؤك) اشاره كرد وافزود: فعاليت ها درعرصه فرهنگ لغات تركمني كم است ،دراين زمينه لازم است تلاش بيشتري صورت گيرد.
• سبحان سالارنيا سپس دهمين سالگردفعاليت هاي جمعيت فرهنگي هنري مختومقلي كلاله را به دست اندركاران وفعالين اين تشكل تبريك گفت وآرزوكردكه شاهد چنين نشست هايي براي ساير انجمن ها وجمعيت هاي تركمن باشيم.
• ادامه دهنده اين بحث شاعروروزنامه نگارفعال تركمن، غفورخوجه بود.وي كه بامديريت صفحه تركمني نشريه صحراخدمات ارزنده اي درترويج وماندگاري رسم الخط مصوب تركمني دارد، با اشاره به نقش دنياي مجازي واينترنت دراين عرصه گفت:اخيرا درسايتي تحت عنوان عكس فوري بافعاليت دست اندركاران فرهنگ وادب فارسي به خصوص تلاش مسعودخيام آشناشدم. مسعودخيام ازنويسندگان بزرگي است كه درخصوص صداها وبررسي قواعد درآثار بزرگان ادب فارسي كارمي كند.وي معتقداست: براي اينكه قواعد نوشتاري زبان هرملتي مسير طبيعي خودرا طي كند، بايدبه نقش صدا ارزش قائل شد.
• غفورخوجه بابيان اينكه درزبان تركمني صداها9 ودرزبان انگليسي 5 است،ادامه داد:ادبيات فارسي قوام وشكل رسمي خودرا پيدا كرده حتي بزرگان فرهنگ وادب زبانهاي تركي وتركمني به اين زبان نوشته اند.علي رغم اين موضوع ها اساتيدوفعالان زبان فارسي نيزدرزمينه صداها ومصوت ها بامشكلاتي روبروهستند.دراين باره مسعودخيام مي گويد: صداها درزبان فارسي به زنجيره قواعد نوشتاري وارد نمي شودبراين اساس ضروري است درحفظ صداها بكوشيم.
• وي تاكيدكرد:حذف صداها درقواعد نوشتاري ادبيات تركمني مارابامشكلات زيادي روبرو خواهدكرد.بگذاريد صداها نقش خودرادرزنجيره نوشتاري ايفا نمايند.
• غفورخوجه همچنين گفت:برخي ها با اشاره به رسم الخط جديدتركمني، طرفدارحذف مصوت ها هستند.البته نظر وديدگاه هركسي قابل احترام است.
• اين فعال فرهنگ وادب ادامه داد:براي اينكه راحتر كاركنيم، موضوع راتقسيم بندي نمائيم.مادرحال آموزش هستيم.پروسه آموزش رابايدطي كنيم.باملت هاي ديگرنيزمشكلي نداريم چون مادرحدواندازه خودمان درحال كاروآموزش هستيم.
• هادي خرمالي نويسنده وفعال درعرصه ادبيات داستاني فعاليت هاي جمعيت مختومقلي كلاله درزمينه هاي مختلف رابزرگ وارزشمند ارزيابي كرد وگفت:بامطالعه تاريخ درمي يابيم افرادي ماندگارمي شوند كه اقداماتي سترگ وارزشمندانجام داده باشند.درآغازاين نشست، دبيرجمعيت عوامل ودست اندركاران اين تشكل رامعرفي كرد.مطمئن هستم اسامي اين دوستان ماندگاروازآنان به نيكي يادخواهدشد.
• وي ازحضورغفاربردي اصفهانياني فعال فرهنگي دراين جمع ابرازخوشحالي كردوبراي ايشان آرزوي سلامتي نمود.
• خرمالي ادامه داد:درفعاليت هاي فرهنگي تركمن هاي ايران جاي خالي تئاتر ونمايش احساس مي شود.
• نازجان اونق دبير انجمن فرهنگي چاووش صحراي بندرتركمن كارتشكيلاتي رابراي پيشبردامورفرهنگي ضروري دانست وگفت:اگرعملكردفرهنگي منطقه را مورد ارزيابي قراردهيم، به كم وكيف فعاليت هادست خواهيم يافت.
• وي افزود:اسامي دوستاني كه دربخش هاي مختلف جمعيت مختومقلي فعاليت دارنداعلام شد.اين دوستان راهمه ميشناسيم آنان سالها دراين عرصه كاركرده به تجربيات ارزنده اي دست يافته اندو درحال حاضرنيز، مسئوليت هاي سنگيني را بردوش دارند.اين دوستان تاكي مي توانند مسئوليت ها را به دوش بكشند؟ آيادرجهت جذب نيروهاي كاربلد وجايگزين فكر شده است؟ آيابه جوانان ميدان داده ايم؟ باچه راهكارهايي تجربيات خودرابه جوانان منتقل نمائيم؟ آياميتوانيم حضورجوانان رادرجمعيت مختومقلي پرنگ ترببينيم؟ بي شك حضورجوانان درفعاليت هاي فرهنگي الزامي وغنيمتي است كه بايد ازآن برخوردار شويم.
• نازجان اونق جوانان رانيروهاي بالقوه درفعاليت هاي فرهنگي ارزيابي كرد وبابيان اينكه جمع زيادي ازجوانان ما بي هدف دركوچه وخيابان پرسه مي زنند، خاطرنشان ساخت: جواناني درجامعه زندگي مي كنند كه با فعالان فرهنگي همسو وداراي ديدگاه مشترك هستند.اما اين دوگروه ارتباط لازم رابايكديگرندارندوصداي يكديگر را نشنيده اند.دراين شرايط جوانان جذب طرف مقابل كه سنخيتي با ارزش هاي فرهنگي ما ندارند، وازامكانات گسترده رسانه اي به خصوص دردنياي مجازي واينترنت برخوردارهستند، جذب مي شوند.بايد اين فاصله ها راازبين برد وعلي رغم مشكلات موجود، باكارتشكيلاتي وايجاد زمينه هاي لازم، به سوي آنها رفته درجهت جذبشان تلاش كرد.
• قربان صحت بدخشان مطالب مطرح شده ازسوي نازجان اونق را مورد تاكيد قرار داد وبابيان اينكه كارتشكيلاتي شرايط وزمينه هاي خاص خودرا مي طلبد، تصريح كرد:كاكا بدخشان ها، اتانظرها، نازجي اونق ها و...براي هميشه درميان فعالان فرهنگ وادب نمي توانندباشند.كارهاي صورت گرفته درجهت جذب نيروهاي جديد قابل توجه هستند اما راضي كننده نيستند.
• وي تاكيدكرد:ازشرايط وقالب فعلي در فعاليت هاي فرهنگي بايد خارج شد وازطريق اينترنت ودنياي مجازي باجوانان ارتباط برقراركرده وازتوانمنديهاي آنان دراين عرصه بهره گرفت.
• ناصر راهنما، شاعر وفعال فرهنگي ازبجنورد درخصوص جذب جوانان وآشنايي آنان باواژه ها واصطلاحات تركمني ازطريق عروسي ها وبولتن داخلي گونش جمعيت مختومقلي، گفت:برگزاري مسابقه واژه هاي تركمني به فارسي ويافارسي به تركمني، كم وكيف بهره گيري آرايه هاي ادبي دراشعارتركمني همچنين يافتن لغات و واژه هاي تركمني درادبيات فارسي، درعروسي ها ودرنشريه گونش درتوجه وترغيب جوانان به ادبيات وفرهنگ تركمن نقش مؤثري خواهند داشت.
• درادامه اين نشست اتانظربرزين گفت:گرامرزبان تركمني، فرهنگ لغات و واژه هاي تركمني ورسم الخط سه موضوع مهم واساسي فعالان فرهنگ وادب هستند.
• وي بابيان اينكه درتدوين فرهنگ لغات تركمني تركمنستان درسال 1962م چند هزارنفر بصورت منسجم وتشكيلاتي كاركردند، افزود:درجهت تدوين رسم الخط دوسمينار 25 نشست برگزاركرديم كه خروجي آن يك كتابچه بود كه دراختيار عموم قرارگرفت اما گرامر وفرهنگ لغات تركمني دوموضوع مهم واساسي است كه كاريك انجمن، جمعيت ويا يك شهرنيست بلكه نياز به كارمنسجم و تشكيلاتي داريم.
• نازجان اونق دخالت دادن امورسياسي درفعاليت هاي فرهنگي، فردگرايي وعدم پاسخ گويي را ازآفات كارفرهنگي دانست وازايجاد شكاف بين نسلي خبرداد وگفت:دو نسل شناختي ازيكديگرندارند وحتي يكديگر را قبول ندارند.براين اساس فاصله بين دونسل زياد شده البته باعث بروزاين مشكل، مانيستيم امابراي آن راه حل بايد پيدا نمائيم.
• وي تاكيدكرد:فعالان فرهنگي باقشرهاي مختلف مردم ارتباط نزديكي بايد داشته باشند. مردم وقتي مارا درغم وشادي، دركنارشان احساس كنند مسلما اعتماد آنها به تشكل هاي فرهنگي افزايش يافته ارتباط بهينه اي پيدا خواهند كرد همچنين جوانان مارا رازدار وهمراه خود احساس نمايند زمينه هاي تعامل وارتباط سازنده بيشترخواهد شد.
• دانگ آتارارجبي نويسنده وفعال فرهنگي نيز گفت:اگربتوانيم به خواسته هاي جوانان توجه كنيم وبه آنها ارزش وبها بدهيم به يقين درمراسم وجلسات فرهنگي حضورخواهنديافت.
• وي ادامه داد: به عنوان مثال اگرجوانان امروزي به گيتارتوجه دارند واين آلت موسيقي راترجيح مي دهند، به زعم بنده دراستفاده ازگيتار درموسيقي مرتبط بامراسم فرهنگي هيچگونه اشكال وايرادي به اصالت موسيقي تركمن وارد نخواهد شد.
• ارجبي همچنين گفت:براي رفع شكاف وفاصله بين بزرگان وجوانان، براي شركت درمراسم ومجالس فرهنگي به جوانان بها داده ازآنان بصورت مكتوب دعوت شود، بي گمان جذب شده ارتباطي تنگاتنگ بوجود خواهد آمد.
• عبدالقهارصوفي راد، گفت:براي برقراري ارتباط بهينه باجوانان آنان رابافرهنگ وهنرتركمن آشناسازيم.
• وي بابيان اينكه آمارقشردانشجو درجامعه افزايش يافته است، افزود:نهادهاي فرهنگي بابرنامه ريزي مي توانند حداقل سالي دوباازدانشجويان براي نشستهاي فرهنگي دعوت نمايند وباگفت گودرباره فرهنگ وزبان تركمني درجهت جذب آنان به محافل فرهنگي مي توان زمينه سازي كرد.
• عيد محمد ادي زاده عضوشوراي اسلامي شهركلاله ازحضورخود درجمع اهالي فرهنگ وادب اظهار خرسندي كرد وبا اشاره به طرح ها وپيشنهادات ارائه شده، گفت:چون هدف يكي است لاجرم طرح هاي ارائه شده ازسوي اساتيد نيزبامشاركت فعالان اين عرصه وعلاقمندان درمناطق مختلف تركمن صحرا قابل اجرا است.
• امان نظررادزاده فعال فرهنگي گفت:هرتشكيلاتي براي كارها واهدافش اساسنامه ومرامنامه دارد ودرجهت رسيدن به اهداف تعيين شده كارمي كند.
• وي خطاب به فعالان فرهنگي ادامه داد:گسترش زبان وفرهنگ وانتقال آنها به نسل هاي آينده كارتخصصي است ودركارها، بهره گيري ازاساستيد كاربلد بايد موردتوجه قرارگيرد.
• رادزاده همچنين گفت:رسم الخط تركمني دراولويت كارهاي جمعيت مختومقلي بودكه روند روبه رشدآن چندسال طول كشيد ونتيجه اش كتابچه اي بودكه براي توسعه وگسترش آن درسطح وسيع برنامه ريزي ضروري بود.
• وي به مسئله جوانان پرداخت وگفت:نسل جديدكم حوصله است به نيازهاي آنان بايد پاسخ داده شود وبراي انتقال اهداف وبرنامه ها كم صحبت كرده ازامكانات وابزارهاي ويژه وسريع استفاده كنيم.همچنين به ايجادانگيزه واخلاص درجوانان نيز توجه گردد.
• همچنين عيدمحمداونق(شاعر)طي سخنان كوتاهي ازدست اندركاران جمعيت مختومقلي كلاله بخاطربرپايي چنين نشستي قدرداني كرد وضمن تبريك دهمين سالگرد فعاليت اين تشكل، يكي ازسروده هاي خودرا تحت عنوان(غارپئز)را قرائت كرد.
• درادامه اين نشست ناصرراهنما شاعري ازخطه بجنورد،همچنين شاعران كاكااماني وموسي قزلجه ازگنبد هركدام يكي ازسروده هاي خودرا قرائت كردند وهنرمندان موسيقي تركمن: عبدالرحمن فراخي، حاجي امان قربانپور، باي محمد چندري، موخي ايري ويوسف كر، بااجراي موسيقي درنشست اساتيد وفعالان فرهنگي تركمن صحرا ، شبي خاطره انگيز را دركلاله رقم زدند.

  منبع: سایت جمعیت فرهنگی هنری مختومقلی کلاله