نگاهی گذرا به مجموعه نشست های جمعیت فرهنگی-هنری مختومقلی کلاله (طبقه بندی ,تحلیل کلی)
اول اینکه ببینیم در طی 65 نشست( که مورد بررسی قرار گرفته اند)
اصولآ با کدام موضوع آغاز نموده ایم؟ روی کدام موضوعات کار کرده ایم؟ بیشتر بر روی کدام طبقه از موضوعات تا کید داشته ایم؟ آیا در هر نشست – با توجه به برنامه ی اعلام شده - عملآ ارتباط کاملی بین ادعا و عمل وجود داشته است؟ آیا تاکید بر بیش از یک موضوع در هر نشست , منطفی و نتیجه بخش بوده است؟و تعداد زیادی از این نوع پرشس ها.چون حافظه ی خوبی ندارم و ضمنآ در همه ی نشست ها حضور نداشته ام, لذا مجبور بودم تعداد زیادی ازشماره های نشریه ی گونش را – به شکل کلی مطا لعه نمایم.امآ پاسخ گویی به سئوالات فوق نیاز به فرصت بیشتر و داده های دقیق تری دارد که من فعلآ در هر دو مورد در مضیقه هستم. با این وصف برای خالی نبودن عریضه و با امید به اینکه شاید انگیزه ی لازم برای تحلیل کمی- کیفی از همه ی نشست ها برای علاقه مندان فراهم آید, به ارائه ی نتایج اولیه می پردازم. من درمجموع نشست ها را به 12 طبقه بندی کلی نمودم:
اول : تاریخ
اولین نشست ماهانه از مجموعه نشست های جمعیت با موضوع ( نظری بر تاریخ ترکمن به ویژه دولت آق غویونلو ها) توسط راقم این سطور و همکاری آقای آنا دردی عنصری برگزار شد.
نشست پنجم: موضوع( تاریخ قدیم ترکمن از اوغوز ها تا قرن 19) توسط آقای عنصری
نشست هیجدهم موضوع: (تاریخچه ی اسب ترکمن و نقش آن در اقتصاد ترکمن) توسط دکتر غیادی
نشست بیست و یکم موضوع: ( (تاریخچه ی نشر و کتب ترکمن) توسط دکتر سارلی
نشست بیست و دوم موضوع:(تاریخ ترکمن های فرا غویونلو) توسط راقم این سطور
نشست بیست و هفت موضوع : ( سلسله ی قاجار و ترکمن ها) توسط اسماعیل تاجی قراجه
نشست سی ام: (ترکمن ها و قرار داد آخال توسط آقای نور الله مرادی)
نشست سی و هفتم موضوع :( تاریخ سلجوقیان در آستانه ی هزاره ی تشکیل آن امپراتوری ) توسط آقای عنصری
نشست پنجاه و هشتم:موضوع: (بررسی زندگی و آثار شمس ادین محمد ذهبی وقایع نگار ترکمن) توسط راقم این سطور
دوم:ادبیات شفاهی
نشست دوم موضوع (ادبیات شفاهی و فولکلوریک ترکمن و تاثیر آن بر جامعه و ادبیات ترکمن)
توسط استاد بدخشان
نشست یازدهم موضوع:(مختومقلی و ادبیات شفاهی) توسط استاد بدخشان
نشست چهل و پنجم موضوع) زنان و ادبیات شفاهی) توسط استاد بدخشان
سوم :ادبیا ت ترکان
نشست سوم موضوع: (اد بیا ت نوشتاری و اشتراک ادبیات ترک و ترکمن) استاد عید محمد اونق
نشست ششم موضوع) نقاط اشتراک ادبیات ترک و ترکمن) اساتید: دکتر حجت الله ذاکری و آراسته
نشست شانزدهم موضوع: آشنایی با ادبیات قشقایی- شباهت های فرهنگی اقوام قشقایی و ترکمن
توسط استاد اسد الله رحیمی مردانی
نشست بیست و چهارم موضوع: (گور اوغلی در افسانه و تاریخ) استاد بدخشان
چهارم :موسیقی ترکمن
نشست هفتم موضوع: (موسیقی سنتی ترکمن) استاد دکتر مجید تکه
نشست نوزدهم موضوع: ( موسیقی اصیل ترکمن ومقام های آن)
نشست پنجاه و دوم موضوع: شناخت موسیقی سنتی ترکمن – باغشی لار گونی
اساتید: چاریار قلی بایندری مقدم و اشور گلدی گرکزی
پنجم : صنایع شعری و نقد شعر
نشست چهارم موضوع: (وظیفه و رسالت شاعر و نویسنده) اساتید: ستار سوقی و ابراهیم بدخشان
نشست سی و هشتم موضوع:( کنکاشی در فورمالیسم ادبی- نقد اشعار آنه محمد ساده) استاد رحیمی داشلیبرون
نشست چهل و هفتم موضوع: ( جایگاه شعر نو در ادبیات ترکمن) استاد غفور خوجه
نشست شصت و یکم موضوع: ( نقد و بررسی اشعار مجموعه ی بوشلوق اثر ستار سوقی) استاد سوقی
نشست ..............موضوع: ( نقد و بررسی اشعار عید محمد اونق) با حضور شاعر
ششم:فرش
نشست نهم موضوع) فرش ترکمن و نماد های آن) استاد نیازی
نشست بیست و سوم موضوع (همایش فرش ترکمن و تجلیل از استاد نیازی) با حضور استا د
هفتم : ادبیات کلاسیک ترکمن
نشست دوازدهم موضوع : (ادبیات کلاسیک ترکمن و مسکین قلیچ) استاد عید محمد اونق
نشست سی و دو موضوع )زندگی و آثار شاعر داستانسرای ترکمن نور محمد عندلیب) استاد بدخشان
نشست سی و چهارم موضوع )نگاهی به زندگی و اثار مسکین قلیچ) استاد بدخشان
نشست چهلم موضوع: ( آشنایی با مختومفلی فراغی و ادبیات دوره ی کلاسیک)استاد عیدی اونق به مناسبت 275 مین سالگرد مختومقلی فراغی
نشست چهل و نهم موضوع : (بررسی دوره ی تاریخی و اثار و نقش ادبی ملا نفس)اساتید یعقوب رحیمی و انا دردی عنصری
نشست پنجاه چهارم موضوع: ( دوره ی تاریخی و ادبی محمدولی کمینه ) اساتید: کریمی و فداکار
نشست پنجاه و پنچ موضوع:( بررسی دوره ی تاریخی و ادبی سیدی خوجه) استاد قمر الدین سیدی
نشست پنجاه وشش موضوع (بررسی دوره ی تاریخی و ادبی اننا قلیچ ماتاجی)
نشست پنجاه و هفتم موضوع: ( بررسی دوره ی تاریخی و ادبی مسکین قلیچ) استاد اوتوز فرهمندیان
هشتم: زنان
نشست بیست و نهم .موضوع ) زنان ترکمن و عرصه ی فعالیت های اجتماعی و فرهنگی) سخنران خانم مهندس اراز گل قرنجیک
نشست چهل و پنجم . موضوع ( زنان و ادبیات شفاهی) استاد بدخشا ن
نهم : همایش ها
نشست بیست و سوم. همایش فرش ترکمن
نشست بیست و هشتم. همایش اول شاعران ترکمن
نشست سی و سوم. همایش دوم شاعران ترکمن
نشست سی و نهم. همایش سوم شاعران ترکمن
نشست چهل و چهارم. همایش چهارم شاعران ترکمن
نشست پنجاه و یکم. همایش پنجم شاعران ترکمن
نشست شصت و دوم. همایش ششم شاعران ترکمن
دهم: بزرگداشت و تجلیل
نشست سیزدهم. تجلیل از استاد گوگلانی
نشست هفدهم.گرامیداشت 75 مین سال تولد کریم قربان نفس
نشست بیست و سوم.تجلیل از استاد نیازی
نشست چهل و دوم. بزرگداشت محمود کاشغری
یازدهم: سمینار رسم الخط و اورتوگرافی زبان ترکمن
نشست چهاردهم .در اردیبهشت 83 در کلاله
نشست پانزدهم . در خرداد 83 در بندر ترکمن
دوازدهم: دیگر موضوعات
1- نشست هشتم . تاثیر دین و مذهب بر جامعه ی ترکمن – استاد خدای بردی قاری دردی پور
2- نشست دهم. تشریح و تماشای فیلمی در باره ی فرهنگ و هنر ترکمن- مرحوم استاد تقانپور
3- نشست بیست و چهارم . گور اوغلی در افسانه و تاریخ- استاد بدخشان
4- نشست بیست و پنجم.ردیابی فرهنگ عشایری ترکمن در بافت سکونتگاه های روستایی- استاد نظری
5- نشست بیست و ششم. فرهنگ ترکمن: گذشته حال و آینده- دکتر کلته
6- نشست چهل ویکم.سازمان و ساماندهی, ضرورت ها و اهداف جمعیت و نقش تشکل های فرهنگی در آن
7- نشست چهل و هشتم .جایگاه ادبیات در عرصه ی فرهنگ و هنر- عبد الرحمان اونق
8- نشست شصتم.آداب و شیوه ی نامگذاری ترکمن ها- استاد بدخشان
------------------
با نگاهی به فهرست های فوق نتایجی به دست می آید.اگر شروع نشست ها با یک موضوع تاریخی را بدون علت خاصی بدانیم, 9 مورد مباحث تاریخی , به هر تقدیر نشان از اهمیت موضوعات تاریخی دارد.اگر به ترکیبی بودن و در حقیقت دو بخشی بودن مباحث مربوط به مثلآ : بررسی دوره ی تاریخی و ادبی شاعر ... عنایت نمائیم , اهمیت موضوع بیشتر معلوم می شود.البته می توان این موارد را به تاریخ ادبیات مربوط دانست, ولی آنچه در جلسات عرضه شد, دقیقآ جنبه ی تاریخی داشت و این البته حسن است و مطلوب.
در طبقه ی بعدی ادبیات کلاسیک قرار می گیرد.9 جلسه به این موضوع اختصاص یافته است. این که شاعر و اثرکلاسیک کیست و چیست, شاید کاملآ مورد اتفاق نباشد, لذا اگر آنچه را که در طبقه ی ادبیات کلاسیک قرارداده ام بپذیریم,به موضوع جالبی بر می خوریم و آن این که از مجموع 9 موضوع, 3 بار در مورد مسکین قلیچ کنفرانس داده شده است. این امر ناشی از چه علت یا عللی است؟ در اصول این امر ایرادی ندارد , اما بهتر است در نشست های بعدی به شاعرانی که مورد توجه قرار نگرفته اند نیز توجه لازم مبذول گردد.بالشخصه فکر می کنم شخصیت بسیار توانمند و دارای ابعاد متعد د و گرانقدر, نور محمد عندلیب , جای بحث بسیار زیادی داشته باشد. در بخش ادبیات ترکان سه سخنرانی داشته ایم. البته بنده موضوع گوراوغلی, در افسانه و تاریخ استاد بدخشان را بدان خاطر که گور اوغلی را میراث مشترک اقوام ترک می دانم و اصراری بر مصادره و اختصاص آن میراث به قوم خاصی ندارم - با این که شنیده و خوانده ام کامل ترین روایت ها و داستان های گور اوغلی در نزد ترکمن ها حفظ شده و به چاپ هم رسیده است- متعلق به این قسمت می دانم. محمود کاشغری را می توان در این طبقه قرارداد.
در قسمت صنایع شعری و نقد پنچ سخنرانی داشته ایم.دو مورد نقد اشعار آقایان ستار سوقی و عید محمد اونق , که باحضور ایشان صورت گرفته است. این که شاعر مورد نقد, خود در جلسه حضور داشته باشد, فی نفسه ایرادی ندارد اما , با توجه به خصوصیات اخلاقی ما ترکمن ها که بیان ایرادات و انتقادات را به شکل حضوری , چندان خوش نمیداریم, بهره ی کافی از این گونه جلسات به دست نمی آید, بویژه اگر طرفین بحث اصرار بیجا بر مواضع و استنباطات شخصی خویش داشته باشند. اما سه بحث دیگر سوای کیفیت مقالات, بسیار ارزشمند بود ند.من در نشست: کنکاشی در فورمالیسم ... که دوست فاضلم یعقوب رحیمی داشلی برون , با همکاری استاد بدخشان, ارائه نمودند, نمونه ی یک نقد ادبی علمی و منطقی را شاهد بودم. شعرهایی از مرحوم آنه محمد ساده به شکلی مناسب نقد شد.
در مورد سمینارهای رسم الخط و اورتوگرافی زبان ترکمن- یکسان سازی حروف الفبای ترکمن – که در کلاله و بندر ترکمن تشکیل شدند,فقط ذکر این نکته را لازم و کافی می دانم که علیرغم این که به میزان و وسعتی که آرزو می شد, قبول و شیوع نیافت, باعث حرکت و تکاپوهای گردید, که امیدوار کننده است.
در پایان ذکر این موارد را وظیفه ی خود می دانم
در 1-اکثر نشست ها دچار کمبود وقت می شدیم. به نظرم نباید برای ارائه ی بحث اصلی جلسه هیچ گونه
مشکلی به میان بیاید. طبق برنامه ی پیشبینی شده و بدون وارد نمودن بخش و اصطلاحآ آیتم غیر ضروری عمل شود.
2- استفاده از دو سخنران برای ارائه ی زوایای یک بحث منطقی و مفید است.
3-برای معرفی هنر های مختلف ترکمن و تعیین اولویت ها جلساتی تشکیل گردد.در مورد نمد مالی, پوستین
و کلاه دوزی ......ظاهرا کارهای زیادی می توان انجام داد.
4- در خصوص شناخت و معرفی ویژ گیهای جغرافیای ترکمن صحرا کاری صورت نگفته است.
5-شاعران نا شناخته و یا کم شناخته شده ی فراوانی سزاوار معرفی اند.غبار زمان و فراموشی را از چهره ی ایشان پاک نماییم.
6-پرداختن به وقایع تاریخ معاصر ترکمن ها ارزش خود را دارد, ولی شناخت تاریخ دوره ی قرون میانه را
مورد اهمال قرار ندهیم.
با احترام و با آرزوی تائیدات و توفیقات بیشتر برای برادران و خواهران گرانقدرم.
هشتم بهمن ماه هزار و سیصد و نود و یک
مدیر عامل بنیاد مختومقلی فراغی: حاج محمد قجقی
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی