بنیاد مختومقلی فراغی

روستاي دانشمند) داراي بند خاكي و آببندان بوده و به مدد آن شاليكاري مي كرده اند. روستاي دانشمند با وجود قدمت زياد به جهت مرزي بودن و مهاجرفرستي همچنان به عنوان يك روستاي كوچك باقي مانده است.

 

2-3-1- جمعيت

            روستاي دانشمند در سال 35 بالغ بر 117 نفر جمعيت داشته است كه اين رقم در سال 45 به 125 نفر و در سال 55 به 136 نفر رسيده است كه رشدي معادل 66/0 درصد در دهه ي 45-35 و 84/0 درصد در دهه ي 55-45 را نشان مي دهد. در دهه ي 65-55  جمعيت روستاي دانشمند با آهنگ98/0 درصد رشد كرده و به 150 نفر در سال 65 رسيده است و بالاخره اينكه در دهه ي 75-65 با نرخ رشد 76/2 درصد به 197 نفر در سال 75 رسيده است. طبق سرشماري سال 80 نيز جمعيت روستاي دانشمند 212 نفر بوده است كه رشدي معادل 48/1 درصد را نشان مي دهد. جدول شماره ي 1 تحولات جمعيتي روستاي دانشمند را در طي 45 سال اخير نشان مي دهد.

 

جدول1: تحولات جمعيتي روستاي دانشمند در طي سالهاي 1380-1335

ماخذ: استخراج از سرشماري هاي عمومي نفوس و مسكن

 

            در تحليل جمعيتي روستاي مورد مطالعه ذكر چند نكته ضروري است. تا قبل از انقلاب اسلامي، پاسگاه هاي مرزي با توسل به اقدامات ايضايي سياست القاء دوري گزيني از مرزهاي شوروي سابق را به ساكنان روستاهاي مرزي دنبال مي كردند. اين امر همواره با فقدان امكانات و محروميت شديد منطقه باعث مهاجرفرستي وسيع بسياري از روستاهاي مرزي در دهه هاي فوق گرديده است كه روستاي دانشمند نيز از اين قاعده مستثني نبوده است. در سالهاي بعد از انقلاب اين ديدگاه تغيير كرده و پي گيري سياست هاي نگهداشت جمعيت در نقاط مرزي، محروميت زدايي مناطق حاشيه اي، پي گيري سياست هاي مترتب با عدالت اجتماعي و به تبع از آن اجراي پروژه هاي عمراني، استقرار مراكز اداري، اجراي طرح هاي تأمين آب زراعي، آبگيري تالاب ها و پرورش ماهي در آنها، احداث راه، تأمين آب و برق و تلفن و نظاير آن باعث توقف روند فوق و مثبت شدن نرخ رشد جمعيت گرديد و در سالهاي اخير نيز گشايش مرز پل (در نزديكي اينچه برون) به عنوان تنها نقطه مراودات مرزي استان با جمهوري تركمنستان و همچنين تبديل   اينچه برون به نقطه شهري، بر رشد جمعيت اين مناطق اثر گذارده است. شايان ذكر است كه گمرك پل نزديكترين نقطه ايران و تركمنستان به تهران بوده و از اهميت خاصي برخوردار است. افتتاح بازارچه مرزي در كنار گمرك، مسافران زيادي را به اين سو جذب نموده و باعث ايجاد شغل در اينچه برون و روستاهاي مجاور آن گرديده است.

            در سال 75 از كل 197 نفر جمعيت روستاي دانشمند، 145 نفر بالاي ده سال داشتند كه از اين تعداد 78  نفر (50  مرد و 28 زن) شاغل و 4 نفر بيكار وجود داشت.

 

3-3-1- امكانات، تأسيسات و تجهيزات روستا

            روستاي دانشمند داراي آب لوله كشي، برق، تلفن (با انشعاب منزل)، آنتن دهي تلفن همراه، مدرسه ابتدايي، صندوق پست و پاسگاه مي باشد. از نظر دريافت خدمات بهداشتي- درماني، مواد سوختي و ساير موارد مورد نياز اوليه به شهر اينچه برون (با فاصله ي 10 كيلومتر) وابسته مي باشد. همچنين روستا فاقد فضاي سبز عمومي و بازي كودكان مي باشد.

 

4-3-1- ويژگي ها و امكانات اجتماعي – فرهنگي روستا

            ساكنان روستاي دانشمند همگي تركمن بوده و داراي بافت فرهنگي سنتي مي باشند. سيستم سنتي مديريت روستا با ياشولي (ريش سفيدان) بوده است ولي در طي دهه هاي اخير سيستم هاي جديد مديريت وارد روستا شده و در حال حاضر اين روستا داراي شوراي اسلامي و دهيار مي باشد.

            يكي از ويژگي هاي اساسي اين روستا وجود امامزاده (ملاعلي دانشمند معروف به دانشمان آتا)    مي باشد كه مي توان گفت علت اصلي استقرار اوليه ي روستا بوده است. وجود دانشمان آتا باعث مي گردد كه همه ساله در فصول بهار و پاييز (به ويژه در روزهاي جمعه) زاير زيادي از سراسر استان بدان مراجعه كرده و اين امر باعث رونق روستا گرديده است.

 

5-3-1- ويژگي هاي اقتصادي روستا

            اقتصاد اصلي روستاي دانشمند را زراعت و دامداري تشكيل مي دهد. گندم و جو كشت غالب را در اين روستا تشكيل مي دهند. امكان استفاده از آب اترك و شاخه هاي آن باعث شده است كه كشت به سوي كشت‌آبي برود. ايجاد بند دانشمند امكان شاليكاري را فراهم نموده است. در سرشماري 1360               جهاد سازندگي ميزان زمين هاي اين روستا 192 هكتار گزارش شده است كه 10 هكتار آن به گندم آبي و 60 هكتار كشت جو ديم اختصاص داشته و 60 هكتار نيز زمين متروك شده بوده است. ولي در حال حاضر به يمن امكان آبياري همه ي اين اراضي مورد كشت قرار مي گيرد.

            دامداري نيز در دانشمند نقش ارزنده اي دارد. در سال 60 ميزان دام هاي روستا بالغ بر 2000 رأس گوسفند و بره و 150 رأس بز و بزغاله گزارش شده است. در سرشماري 65 نيز ميزان دام روستا بالغ بر 950 رأس گوسفند و بز (داشتي) و 50  رأس گاو و گوساله گزارش شده است. در طي سالهاي اخير همانند ساير نقاط كشور، رويكرد به نگهداري دام بزرگ به جاي دام هاي كوچك در روستاي دانشمند نيز ديده شده و لذا بتدريج از تعداد دام هاي كوچك كاسته شده و دام هاي بزرگ افزايش مي يابند. همچنين تعداد دام كار نيز كاهش مي يابد.

            در سال هاي گذشته تعداد زيادي اسب نيمه وحشي در منطقه وجود داشتند كه براحتي از مرزها عبور مي كردند. ولي بنا به درخواست كشور تركمنستان اين اسب ها توسط ايران و تركمنستان جمع آوري شدند.

 

6-3-1- مناطق گردشگر پذير اطراف دانشمند

            روستاي دانشمند به لحاظ وجود بقعه ي متبركه ي ملاعلي دانشمند (دانشمان آتا) گردشگر زيادي مي پذيرد و حوزه ي نفوذ آن نيز تقريباً كل مناطق تركمن نشين استان را در بر مي گيرد. علاوه بر آن نقاط گردشگر پذير مهم ديگري نيز در منطقه وجود دارند كه با دانشمند به طور مكمل عمل مي نمايند. مهم ترين اين نقاط گردشگر پذير عبارت از بازارچه ي مرزي اينچه برون و درياچه هاي منطقه است كه ذيلاً هر كدام جداگانه مورد بررسي قرار مي گيرد.

 

1-6-3-1- بازارچه مرزي اينچه برون

            به دنبال فروپاشي شوروي سابق و شكل گيري جمهوري هاي جديد از جمله تركمنستان، مناسبات جمهوري اسلامي ايران با اين كشورها تأثيرات عمده اي را در صفحات شمالي كشورمان ايجاد كرد. در دي ماه سال 1370 گشايش مركز مراودات مرزي در محل پاسگاه پل در مجاورت اينچه برون نقطه عطفي در فعاليت هاي بازرگاني منطقه ايجاد نمود.

            ورود اتباع تركمنستان با استفاده از گذر مرزي و تجارت چمداني و فعاليت گسترده تعداد زيادي از بازرگانان كشورمان در قالب تجارت چمداني، كارت پيله وري، تعاوني مرزنشينان و نظاير آن، ميزان زيادي از اجناس تركمنستان و ساير جمهوري هاي شوروي سابق به منطقه وارد شده و بتدريج بازاري موقت از دستفروشان اجناس فوق در محل گذر مرزي تشكيل گرديد كه سامان دهي آن بتدريج منجر به تشكيل بازارچه هاي دايمي در آن مكان گرديد. بعد از آن بنياد علوي مبادرت به ايجاد بازارچه اي با غرفه هاي متعدد نموده و سپس غرفه هاي آن را به متقاضيان واگذار نمود و بدين ترتيب بازارچه اي بزرگتر و مجهزتر در مجاورت بازارچه قبلي تشكيل گرديد. همچنين به جاي بازارچه ي قبلي (بازارچه ي اوليه) بازارچه اي به نام بازارچه ي تيرپارك با مجوز سازمان همياري شهرداري ها احداث گرديد.

            بازرگاناني كه در اين محدوده به صورت چمداني تجارت مي كنند (به ويژه بازرگانان تركمنستاني) معمولاً كالاهاي خود را بعد از ورود به ايران به صاحبان اين غرفه ها واگذار مي كنند و لذا وجود كالاهاي مختلف كشورهاي حوزه ي شوروي سابق و حتي كالاهاي وارداتي از ساير كشورها به آن جمهوري ها (اعم از چين، ژاپن، آسياي شرقي، اروپا و امريكا) با قيمتي مناسب، باعث جذب حجم عظيمي از مسافراني مي شود كه براي خريد و سياحت به اين مركز مراجعه مي نمايند.

اگرچه در طي سال هاي اخير و به دنبال ايجاد محدوديت براي گذر مرزي از طرف دولت تركمنستان (براي مسافرين ايراني) از ميزان استقبال از اين بازارچه كاسته شده است ولي هنوز هم حجم مبادلات و حجم مسافرين وارد شده به ويژه در روزهاي جمعه قابل ملاحظه است. علاوه بر غرفه هاي موجود، تعداد زيادي دست فروش نيز در جلوي غرفه ها بساط كرده و به فروش اجناس مختلف ايراني و خارجي مشغولند. تعداد اين دستفروش ها در روزهاي جمعه به حداكثر خود مي رسد و دستفروشاني از نقاط مختلف استان و حتي خارج از استان در روزهاي جمعه به اين نقطه آمده و بساط مي كنند.

مراجعين به بازار به دو گروه داخل استاني و خارج استاني تقسيم مي شوند. روزهاي تعطيل، جمعه ها و ايام عيد از مواقعي است كه تعداد مراجعين به حداكثر خود مي رسد. بويژه در روز سيزده فروردين حجم مسافرين وارده بسيار بالا مي باشد. مراجعين بيرون استاني نيز به دو گروه تقسيم مي شوند. يك گروه كه بازرگان بوده و صرفاً براي خريد كالاو فروش آن در فروشگاههاي خود به اين مكان مسافرت مي نمايند و به ويژه در چند سال قبل كه بازارچه در اوج خود بوده است تعداد اين مراجعه كنندگان نيز زياد بوده و كساني از تجار شهرهاي اصفهان، شيراز و ساير شهرهاي دور و نزديك (از شهرهاي بجنورد، آمل و بابل حتي به صورت تور و شامل چند اتوبوس در هر نوبت) جهت خريد به صورت مرتب و ثابت به اين بازارچه مراجعه مي كردند و البته در طي سال هاي اخير تعداد آنها به علت ركود بازار محل به علل پيش گفته، كاهش يافته است. دومين گروه شامل مسافرين عبوري مي باشد و تعدادي از كساني كه مسافرت از خط شمال را انتخاب كرده اند و يا به هر علتي به گنبد مسافرت كرده اند، جهت بازديد و خريد به اين بازارچه ها نيز مراجعه  كرده اند. تعداد اين مراجعين در تابستان و ايام عيد به حداكثر خود مي رسد و بازارچه ي مورد بحث پذيراي قسمتي از مسافرين نوروزي مي باشد.

از طرف ديگر، بازارچه پذيراي تعداد زيادي از مسافرين تركمنستاني است كه براي فروش كالاي خود به غرفه داران مراجعه مي كنند و به همان صورت مباردت به خريد كالاهاي ايراني از بازارچه ي فوق مي نمايند.

گرماي تابستان و مسقف نبودن قسمتي از بازارچه از مشكلات بازارچه است. نياز به فضاي تفريحي و گذران اوقات فراغت براي تأمين نيازهاي تفريحي مراجعين و مكمل بازارچه، نياز به هتل و رستوران، پاركينگ و استراحتگاه و ... از موارد ديگري است كه مورد نياز مي باشد و البته وجود تفرجگاه جنگلي و درياچه ي آلاگل مي تواند در حال حاضر تأمين كننده ي قسمتي از اين نيازها باشد و در صورت تكميل و سامان دهي نه تنها مي تواند برطرف كننده ي اين نيازها باشد بلكه مي تواند به عنوان يك جاذبه بر تعداد مسافرين بيفزايد.

 

2-6-3-1- تفرجگاه جنگلي (دشت كاشت) آلماگل

            اين تفرجگاه به وسعت 5/32 هكتار در ما بين شرق جاده تزانزيت، غرب درياچه ي آلماگل، شمال روستاي تنگلي و جنوب بازارچه و در محدوده ي حريم شهر اينچه برون واقع شده است.

            سطح تفرجگاه تقريباً مسطح و داراي تپه ماهورهاي كوتاه با حداكثر 10 متر ارتفاع از سطح پايه (20 متر از سطح آبهاي آزاد) مي باشد. شيب عمومي پارك شرقي و به ميزان صفر تا 10 درصد بوده انجام هر گونه عمليات عمراني و استقرار تأسيسات بر روي آن از نظر شيب بستر بلامانع است.

            آب تفرجگاه از آلماگل كه از اترك آبگيري مي كند، تأمين مي گردد. اين آب شيرين بوده و براي آبياري مزارع شالي حاشيه نيز استفاده مي گردد. همچنين در درياچه (تالاب) پرورش ماهي انجام گرفته و پرندگان مهاجر زيادي زمستان را در اين تالاب مي گذرانند.

            پوشش گياهي اصلي منطقه شامل پوشش بوته اي و جنگل هاي گز مي باشد. ولي در سالهاي اخير به دنبال كاشت گونه هاي سازگار به محيط تفرجگاه، پوشش گياهي آن كاملاٌ عوض شده و در حال حاضر جامعه گياهي آن را گونه هايي از اكاليپتوس، زيتون، سنجد، عرعر، سرو و كاج تشكيل مي دهند. در حاشيه تالاب انواع گونه هاي جگني وجود دارد. در پاي گونه هاي درختي نيز با ايجاد ميكروكليماي جديد، بستر براي رشد انواع گونه هاي چمني آماده شده است.

 

3-6-3-1- ساير نقاط گردشگرپذير حوزه ي اينچه برون

            درياچه هاي آلاگل و تنگلي پذيراي تعداد زيادي از مسافرين بويژه ماهيگيران مي باشند. به ويژه در روزهاي جمعه ماهيگيران زيادي جهت ماهيگيري با قلاب به اين درياچه ها مراجعه مي كنند.

در فصل شكار، درياچه هاي مذكور و آببندان هاي اطراف اينچه برون كه پذيراي پرندگان مهاجر بسياري بوده و به عنوان زيستگاهي مهم براي انواع گونه هاي پرندگان محسوب مي شود، به محلي براي شكار تبديل شده و شكارچيان از نقاط مختلف شرق استان به اين نقطه عزيمت مي كنند.

سامان دهي نقاط گردشگرپذير مي تواند باعث توسعه ي توانايي حوزه در جذب گردشگر شده و اطلاع رساني از اين توانايي ها باعث افزايش قابل توجه حجم گردشگران خواهد گرديد. مسلماً اين گردشگران، تعداد مراجعين به بازارچه و تفرجگاه را نيز افزايش خواهند داد.

 

 

 

 

 

2- آشنايي با زيارتگاه ملاعلي دانشمند

1-2- كليات

            ملاعلي دانشمند معروف به دانشمان آتا از بزرگان مذهبي تركمن ها و از طايفه ي آتا مي باشد. طايفه ي آتا (عطا) يكي از طوايف مقدس بوده و در ميان تركمن ها از احترام خاصي برخوردار است.

بنابر اعتقاد تركمن ها، طوايف آتا، خوجه، شيخ و مختوم از شجره ي خلفاي راشدين مي باشند و احترام آنها بر همگان واجب مي باشد. اين طوايف به نام طوايف مقدس ناميده شده و افراد آن كه اولاد نام دارند از ديرباز با استفاده از احترام خود نقش مهمي را در حل و فصل اختلافات طايفه اي و فردي در ميان تركمن ايفا كرده اند و اين امر خود موجب افزايش احترام آنان گرديده است.

        بنا به نوشته هاي موجود در كتاب هايي نظير تاريخ الاوليا و حدايق الحدايق ، خواجه محمد باباسماسي4 شاگرد فاضل و كامل داشته است كه بعد از ايشان به دعوت صادقان و ارشاد طالبان مشغول گشته اند و يكي از آنان مولانا علي دانشمند يا ملا علي دانشمند مي باشد كه يكي از عالمان و دانشمندان و عارفان و مرشدان به نام و به حق بوده است .

2-2- امكانات موجود

            زيارتگاه دانشمند در وضع موجود داراي بقعه اي قديمي به ابعاد تقريبي 4*3 متر، سايبان با كف ساز بتوني به ابعاد تقريبي 5*8 متر جهت نماز و اتراق زايرين، يك اتاق جهت نگهداري ظروف (به زايرين جهت استفاده ي آنان امانت داده مي شود) به ابعاد 3*2 متر، دفتر زيارتگاه به ابعاد 3*2 متر و يك انبار به ابعاد تقريبي 4*3 متر مي باشد. علاوه بر آن دو دهنه سرويس دستشويي تخريبي (يك دهنه براي خواهران و يك دهنه براي برادران) موجود مي باشد. همچنين يك انباز زميني آب جهت ذخيره ي آب شرب براي مواقع قطع آب، يك منبع هوايي جهت ايجاد فشار آب، يك دستگاه دينام جهت پمپاژ آب از انبار زميني به منبع هوايي و چند عدد شير برداشت آب وجود دارد.

            با تخصيص اعتبار در سال گذشته جهت ايجاد سرويس دستشويي، 6 دهنه سرويس دستشويي (3 دهنه براي برادران و 3 دهنه براي خواهران) در حال احداث مي باشد كه با اتمام آن سرويس هاي قبلي تخريب خواهد گرديد.

            در مجاورت زيارتگاه جهت سرويس دهي به زايرين از نظر خريد سوغاتي و اقلام مورد نياز، بازارچه اي از دستفروشان تشكيل مي گردد كه در آن كشك (به عنوان محصول منطقه كه به صورت سنتي از قديم به صورت سوغاتي از دانشمند توسط خريداران خريداري مي گرديد)، كيك و نوشابه، اسباب بازي و سوغاتي هايي نظير بدليجات به فروش مي رسد و مجموعاً حدود 30 نفر دستفروش در روزهاي جمعه در آن مشغول مي گردند.

 

3-2- بازديدكنندگان از زيارتگاه (زايرين)

            زايرين دانشمند از سراسر استان مي باشند. بيشترين تعداد مربوط به شهرستان آق قلا بوده و  شهرستان هاي گنبد، تركمن و علي آباد در رتبه هاي بعدي قرار مي گيرند. طبق نتايج مصاحبه با زايرين كه از 31 وسيله نقليه ي مراجعه كننده به زيارتگاه در روز جمعه شانزدهم تيرماه 85 به طور نمونه ي تصادفي انجام گرفت[1] ، 94/41 درصد از زايرين از شهرستان آق قلا بوده اند. زايرين شهرستان گنبد (به استثناي بخش داشلي برون) 35/19 درصد و زايرين شهرستان تركمن 13/16 درصد را تشكيل مي دادند.

 

 

 

 

جدول 2: مبدأ زايرين زيارتگاه دانشمند (1385)

مأخذ: تحقيقات ميداني مشاور

            همچنين از ميان وسايل نقليه مطالعه شده، 45 درصد آن را سواري، 71/38 درصد را ميني بوس، 68/9 درصد را وانت و 67/6 درصد بقيه را ساير انواع وسايط نقليه تشكيل مي  دادند. ميانگين تعداد سرنشين براي ميني بوس 20 نفر،  براي سواري 5 نفر و براي وانت 10 نفر بوده است. بدين ترتيب مجموع سرنشينان وسايل نقليه ي مطالعه شده براي ميني بوس ها 240 نفر، سواري ها 70 نفر، وانت ها 30 نفر، ساير وسايط نقليه 12 نفر و براي كل وسايل نقليه ي مطالعه شده 352 نفر بوده است.

 

جدول 3: تركيب وسايل نقليه مورد استفاده توسط زايرين دانشمند (1385)

ماخذ: تحقيقات ميداني مشاور

 

4-2- ضرورت توسعه ي زيارتگاه

            ضمن آنكه در حال حاضر تعداد زيادي زاير از سراسر مناطق تركمن نشين استان جهت زيارت به دانشمند مراجعه مي كنند و ايجاد فضايي مناسب و در شأن زايرين براي آنان لازم و ضروري است، وجود زيارتگاه دانشمند خود به عنوان يك پتانسيل بسيار مناسب جهت توسعه ي گردشگري زيارتي محسوب شده و توسعه ي فضاهاي جنبي آن مي تواند علاوه بر پاسخگويي به نيازهاي جامعه به گردشگري زيارتي، به عنوان عاملي براي توسعه ي منطقه ي محروم مرزي و روستاي دانشمند، ايجاد اشتغال و درآمد براي مردم منطقه بويژه ساكنان روستاي دانشمند محسوب گردد.

            از طرف ديگر با توجه به وجود جاذبه هاي ديگر گردشگري در حوزه ي اينچه برون (شامل بازارچه، پارك آلماگل و درياچه ي آلاگل) و مراجعه ي تعداد زيادي گردشگر از سراسر استان به آن، تقويت جاذبه هاي گردشگري در دانشمند مي تواند قدرت جذب گردشگر به اين منطقه ي محروم را افزايش داده و باعث رونق آن گردد. بويژه كه طرح احداث آببند بزرگ دانشمند و توسعه ي كشت آبي در آن در دست طراحي و اجرا مي باشد (مطالعه ي اين پروژه توسط مهندسين مشاور موج آب طبرستان به اتمام رسيده است).

 

5-2- مشكلات موجود در زيارتگاه

            عمده ترين مشكل زيارتگاه از نظر زايرين نامناسب بودن جاده مي باشد. كوچك بودن سايبان و محل اتراق براي زايرين، مشكل مسجد و نمازخانه، فقدان فضاي سبز، نامناسب بودن بهداشت محيط، نامناسب بودن آب آشاميدني، نامناسب بودن سرويس دستشويي و فقدان پاركينگ مناسب از ساير مشكلاتي است كه از نظر زايرين به عنوان مشكلات موجود در زيارتگاه مطرح شده است. جدول شماره ي 4 مشكلات موجود در زيارتگاه را از نظر زايرين نشان مي دهد.

جدول 4: مشكلات موجود در زيارتگاه دانشمند از نظر زايرين (1385)

ماخذ: تحقيقات ميداني مشاور

 

6-2- امكانات مورد نياز

            از نظر زايرين، زاير سرا و فضاي اتراق به عنوان اولين نياز زيارتگاه مي باشد. احداث مسجد بعد از آن قرار گرفته و بهسازي و توسعه ي شيرهاي برداشت آب سومين رتبه را به خود اختصاص مي دهد. بهسازي راه، احداث سرويس دستشويي، احداث فضاي سبز، پاركينگ و فضاي سبز از ساير مواردي است كه زايرين به عنوان يك نياز بدان اشاره كرده بودند.

 

جدول 5: امكانات مورد نياز زيارتگاه از نظر زايرين (1385)

ماخذ: تحقيقات ميداني مشاور

 

 

7-2- پيشنهادات

            بطور كلي با توجه به جمع بندي نظرات زايرين، نتايج نظرسنجي از مسئولين زيارتگاه و نظرات كارشناس مشاور با در نظر داشتن حجم و منشأ زايرين، پتانسيل هاي جذب، ويژگي هاي محيطي منطقه و نيازهاي مسافرين و روستاييان؛ نيازهاي توسعه و تجهيز زيارتگاه به شرح ذيل برآورد مي گردد.

1- آسفالت جاده ي دسترسي به طول 7 كيلومتر: با توجه به وجود روستا، پاسگاه مرزي دانشمند، زمين هاي زراعي و احداث آببند دانشمند، آسفالت نمودن جاده شني دانشمند توجيه اقتصادي كافي دارد.

2- احداث سكوي اتراق زايرين با سايبان: اين سكوها با كف بتوني و هر كدام براي اتراق حدود 10 نفر احداث مي شود و با توجه به طبيعت گرم و آفتابي منطقه شايسته است كه مسقف شود.

3- احداث سكوي اتراق بدون سايبان: اين سكوها در داخل فضاي سبز پيشنهادي و جهت استفاده از سايه ي درختان احداث شده و تا رشد كافي درختان فقط در روزهاي ابري قابل استفاده خواهد بود.

4- احداث پاركينگ مناسب جهت خودروهاي زايرين در پايين تپه

5- احداث فضاي سبز كافي در پايين تپه

6- آبرساني جهت آبياري فضاي سبز با استفاده از آب اترك يا آببند

7- تسريع در احداث سرويس دستشويي در حال احداث

8- محوطه سازي ضلع غربي زيارتگاه در روي تپه جهت تخصيص به بازارچه (با توجه به شرايط اقليمي بهتر است از آسفالت كردن پرهيز شود.)

9- احداث بازارچه به صورت غرفه هاي مسقف

10- رسيدگي به بهداشت محيط، گذاشتن سبد زباله و طراحي سيستم جمع آوري زباله

11- برق رساني محوطه

12- افزايش تعداد شير برداشت آب آشاميدني

13- احداث مسجد

14- احداث دفتر كار و اتاق هاي پشتيباني

15- بازسازي بقعه

16 –  تهيه ي طرح هادي روستا :  با توجه به اين كه خدمات رساني به زيارتگاه و سامان دهي فعاليت ها و مديريت آن بايد در درجه ي اول از طريق روستاي دانشمند صورت گيرد ، توسعه ي اين دو مجموعه بايستي هماهنگ  انجام گيرد . لذا براي دستيابي به اين هدف لازم است كه طرح هادي روستاي دانشمند تهيه و اجرا گردد.