بنیاد مختومقلی فراغی

                                                   مندرجه

          عنوان  ....................................................................................................... صفحه

            ـ مقدمه.....................................................................................................

            ـ آدم علیه السلام نینگ ذکری...................................................................

            ـ اوغوز خان نینگ دنیاگه کیلیشی نینگ ذکری........................................

            ـ اوغوز خان نینگ خان بولغانی نینگ ذکری............................................

            ـ اوغوز خان نینگ توران و هندوستانغه یورگانی.............................................

            ـ اوغوز خان نینگ ایران و شام و مصر سری یورگه نی.............................

            ـ اوغوز خان نینگ یورتینه کیلیب توی قیلغانی.........................................

            ـ اوغوز خان نینگ اولوغ اوغلی کون خان نینگ پادشاه بولغانی..............

            ـ اوغوز خان نینگ اوغلان لری و نبیره لری نینگ آتلری.......................

            ـ کون خان نینگ اینی لری و اوغلان لریغه اورون................................

            ـ اون ایکی یوزلیک و ییگریمه تورت ایماق نینگ معنی سی....................

            ـ اوغوز خان نینگ نبیره لری نینگ آت لری نینگ معنی سی.................

             ـ اوغوز خان ایلی نینگ عهد قیلغانلری نینگ ذکری............................

            ـ کون خان نینگ اولوغ اوغلی قایی نینگ خان بولغانی..........................

            ـ دیب یاقوی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری.........................................

            ـ اوغوز خان ایلی نینگ یورت لری و انده..........................................

            ـ اینال یاو ی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری.......................................

            ـ دویلی قایی نینگ اینیسی ایرکی نینگ پادشاه بولغان ذکری..............

            ـ تومن نینگ اوغلی بولغانی و انغه یاولی آت.....................................

            ـ تومن نینگ خان بولغانی نینگ ذکری............................................

            ـ قانلی یاوی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری..................................

            ـ موریاوی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری................................

            ـ موریاوی اوغلی قراخان نینگ خان بولغانی نینگ ذکری...........

            ـ بغرا خان نینگ خان بولغانی نینگ ذکری..................................

            ـ بغرا خان نینگ اوغلی قوزی تگین نینگ خان بولغانی نینگ ذکری .....

            ـ قوزی تگین نینگ اوغلی ارسلان نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ........

            ـ بغرا خان نینگ اولوغ اوغلی ایل تگین و انینگ اوغلی ......................

            ـ ایل تگین اوغلی ایسلی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری  ...................

            ـ ایسلی اوغلی شبان نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ............................

            ـ شبان اوغلی بوران نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ............................

            ـ علی نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ...............................................

            ـ اوغوز ایلی نینگ علی خان غه یاغی بولوب، شاه ملک نی اولتوروب

            ایو باشینه قراخان بولوب تورت طرفغه کیتگه نی نینگ ذکری …………

            ـ توغورمیش اوغلی طغرل نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ...............................

            ـ ارسلان اوغلی سرنگ نینگ خان بولغانی نینگ ذکری ......................................

            ـ سالور اوکورجیق آلپ نینگ آته لری نینگ و اینی لری نینگ .......................

            ـ سونگ ترکمن بولوب و ترکمن غه قوشیلغان ایل لرنینگ ذکری ......................

            ـ اوغوز ایلینه بیکلیک قیلغان قیزلر نینگ ذکری ..........................................

                                                             سوز باشی

شجره تراکمه آتلی کتاب، ترکمن خلقی نینگ نسبی، گلیپ چیقیشی، تاریخی، یایران یرلری، مدنیتی، رسم و رواجی باره ده قیمتلی معلومات بریان ارزشلی اثر دیر. بو کتابی میلادی 17 نجی عصر ده خیوه خانی ابوالغازی بهادرخان (1603 ـ 1664 م.) یازیب دیر. بو اثر ده ابوالغازی خان ترکمن خلقی و اونینگ دولتدارلیق تاریخینی قدیم دورلردن باشلاپ اؤز دورینه چه یازیب گورکزیار.

            ترکمن خلقی نینگ تاریخی حقینده باشقه کوپ اثرلر، جمله دن: دیوان اللغات الترک، الکامل، عجایب البلدان، تاریخ طبری، حدودالعالم، تاریخ گردیزی، جامع التواریخ  و روضه الصفا یالی اثرلرده قیمتلی معلومات لار بیریلیب دیر. ولی بو کتاب لاردا ترکمن لر حقده بیریلیان معلوماتلار کوپ غیسغا بولوب یاده ایزی گیدرلی دأل دیر. ابوالغازی خان هم شول کمچیلیگی دویوب «شجره تراکمه» نی یازماغا اورنیغیب دیر. بو تاریخی کتاب لاردان  وباشغه ترکمن لرینگ آراسینده بو لارینگ جد اعلی سی بولان ـ اوغوز خانینگ عمری، ادن ایشلری، اوروش ـ یوریشلری  و اولاد لاری حقده اینگ ایرکی دورلردن باشلاپ « اوغوز نامه» دییه ن تاریخی ـ حماسی اثر دؤراپ دیر. اوغوز ناما نینگ متنی عصرلار بویینچا اویتگأپ دیر. اونینگ اسلامدان اؤنگکی متنی بیلن اسلام ظهوریندن سونگقی عصرلاردا دورأن متنینده کوپ تفاوتلار گؤرینیار.  ابوالغازی خان اثرینی یازانده بو داستانینگ سونگقی واریانتیندان خیرلانیبپدیر.

            ابوالغازی بهادرخان «شجره تراکمه» آتلی کتابینی یازماغا باشلامازدان أونگ ، بو اثره دگیشلی کوپ تاریخی اثرلری اوقاپ، انیق و قیمتلی مواد جمعلاپ دیر. شونینگ بیلن بیرلیکده بو کتابی یازماقده ترکمن لرینگ اره سینده بار بولان تاریخی منبعلر، شول جمله دن « اوغوز نامه»  و «کتاب داده قورقوت»  دان گینگ فایده لانیب دیر. شونینگ اوچین اونینگ بو اثری، اوغوز ـ ترکمن تاریخینا دگیشلی بولان بویله کی تاریخی چشمه لر بیلن دنگ چیقیار. یونه اولارینگ کابیر لری نینگ آره سیندا پادشاه لارینگ آت لارینا و حکمرانلیق ادن ییل لارینا دگیشلی غرشیلیقلار ، یالنگیشیقلار بار. ابوالغازی کتابی یازانده بو یاغدای لارینگ همه سینی دوزه دیپ دیر.

            ابوالغازی خان «شجره تراکمه» ده ترکمن لرینگ همه اوروغلاری، طایفه لاری و دودمان لاری نینگ گچمیشی و تاریخی باره دا دوریپ گچمأن، بلکه دینگه اوغوز لارینگ بیر بوله گینه نظر تاشلاپ دیر. مثلا بو کتاپ دا غزنویلار باره دا اولاری قایی اوروغیندان دیسه ده، اولار باره دا انیق و گینگیشله یین معلومات برمأندیر. شونینگ یالی، قراخانیلار، سلجوقلار، قره قویونلی لار، آق قویونلیلار، افشارلار، عثمانلیلار، باره ده هم بو اثر ده أوران آز معلومات بار. شجره تراکمه ده کوپ راگ سالور  ـ أرساری ترکمن لری نینگ شجره سینی گؤرکزیب و باشغه اوروغ لارینگ شجره سی گؤرکزیلمأن دیر.

            هر حال دا بو کتاب اوقوچیلار اوچین ایکی باقیمدان اهمیتلی دیر: تاریخ و اتنوگرافی باقیمیندان، همده ادبی جهت دن. شول اهمیتی نظر دا توتیب، بیز بو قیمتلی اثری چاپا تیارلاماغا اورنیقدیق. کتابی ترتیبه سالیب یازانده میلادی 1958 ییلده لیلینگراد دا اکادیمسن قونونوف ینگ نشر ادن متنینی اساس ادیندیک ، همده 1992 نجی ییلده حرمتلی عالم پ. رجوفینگ کوششی بیلن عشق آباد دا چاپ بولان متندن هم فایدالانیپ، بار بولان یالنگشیق لاری دوزتدیک. آیدیش گیره ک که بو اثر شول عصرلار ده عموم ترک طایفه لاری نینگ ایچینده رواج بولان ترکی چغتایی دیلینده یازیلیب دیر. بیز کتابی چاپ ادنده اثرینگ دیلینی، و سبکینی هیچ خیلی اوزگرتمأن مؤلفینگ یازانی یالی املادان خیرلاندیق. 

    فرصت دان فایدالانیب تانیلان عالم اکادمیسن کاندیدی دوکتور محمدیعقوب واحدی جناب لریندان بو کتابینگ لینینگراد دا نشر ادیلن معتبر نسخه سینی بیزینگ اختیاریمیزدا غویانی اوچین تشکر اتیارین. 

 من الله توفی                                                                               محمدصالح راسخ ییلدرم

         منبع:www.rasekh63.blogfa.com