از جمله، بیاری یک دوستدار باستانشناسی در بم، هیات پایگاه میراث جهانی ارگ بم توانست برای اولین بار درین ناحیه به چندین سنگ نگاره در ارتفاعات شمال جبال بارز دست یابد. سنگ نگاره ها دست کم متعلق به سه دوره هستند و صحنه های از شکارپلنگ با تیرو کمان و یا حضور کل و بز و قوچ و امثالهم را به تصویر کشیده اند.

دیگر اینکه هیات فوق الذکرموفق شد ضمن کمک به یافتن مسیر مناسبی برای عبور لوله آب سد نسا به بم از دامنه های شمالی جبال باریز تعداد زیادی گوراز نوع "دمبیdambi" را شناسائی کند. این گورها که به دوره های پیش از اسلام بازمیگردند و کم و بیش به صورت هرمی، منشوری و یا نیم کروی روی قبور را در سطح زمین فرا گرفته و از لاشه سنگ ساخته میشده اند در بلوچستان محوطه های بسیار وسیعی را می پوشانند ولی در منطقه بم و نرماشیر تا امسال ناشناخته مانده بودند.

کشف چند محرابه مربوط به آیین مهری و تقدیس آب و آتش

وی گفت: یکی دیگراز هیأت‌هادر منطقه‌ی افراز که زمین‌شناسان به آن گسل بم می‌گویند، مستقر بود. در این منطقه که بسیار وسیع است و بیشتر از 2500 هکتار وسعت دارد، آن هیات موفق شد پیمایش‌های سراسری خوبی انجام داده تعدادی چند از انواع محرابه (شبیه محراب مساجد) را شناسایی کند.

او با بیان این‌که تا کنون چنین آثاری را که ظاهرا تنها به این منطقه تعلق دارد به این تعداد نمی‌شناختیم، ادامه داد: این محرابه‌ها گاه دردرون یک اتاق کوچک کنده شده که آن اتاق خود در بدنه‌ی عمودی شیله ها (دره‌ها) که جریان آبدر گسل ایجاد کرده حفر شده اند،یا به‌صورت دو محرابه کنار هم مستقیما روی بدنه شیله بوجود آورده شده اند و یا به‌صورت نقبی با عمق معمولا حدوددو متر در جدار شیله هاایجاد شده اند. با توجه به نقب تپه نوش جان که ما آن را مهری میدانیم به نظر می‌رسد که دست کم برخی از محرابه‌های نقبی بم نیز به آیین مهری تعلق داشته باشند و محرابه های عمیق تری نیز شاید موجود باشند. محرابه هایدوگانه‌ به احتمال زیاد به تقدیس آب و آتش مربوط می‌شوند.

شناسایی مسیر آب‌رسانی به دارزین

عدل بیان کرد: یک هیأت باستان‌شناسی دیگر هم در منطقه‌ای بین بیدران و دارزین تا ابارق در محدوده‌ی شمال غربی بم حضور داشت. در این منطقه در ابارقیک محوطه‌ی وسیع پیدا کرد که ممکن است یک باغ عظیم یا چیزی شبیه آن بوده باشد. البته پیش از این هم هیات باستانشناسی ارگ بم و همکاران آثارجوی بزرگی شبیه به نهر شناسایی کرده بود که آب را از دامنه شمالی جبال بارزبه دارزین می‌رساند. این موضوع یک اتفاق مهم بود، چراکه در منابع تاریخی به عظمت و زیبایی دارزین به‌عنوان یک شهر اشاره شده، ولی هیچ‌گاه مشخص نشده بودکه آب این شهر با این همه توصیف از کجا و از چه طریقی تأمین می‌شده است.

او یادآوری کرد:که اکنون ویرانه ای چشمگیر شهر دارزین و مسجد جامع آنکه به صدر اسلام و دوره‌ی پیش از مغول مربوط است باقی است و با سعی بلیغ مسئولین پایگاه ارگ بم و کارشناسان و دیگرمسئولین از جمله فرمانداری، وزارت راه و محیط زیست این توفیق بزرگ بدست آمد که بازسازی و تعریض راه حیاتی کرمان به بم با حد اقل گزند به آثار باستانی ممکن گردد و امید است که در آینده نیز با ادادمه این همکاریهای ذیقیمت بناها و یا پارکینگهائی در کنار این راه از ابارق تا بم و ماورای آن بسوی زاهدان بوجود نیاید که به این نوع آثار خدشه رساند.

این کارشناس در ادامه‌ی گفت‌وگوی خود به فعالیت هیأت باستان‌شناسی دیگری در منطقه‌ی شمال شرقی گسل بم اشاره کردو در ادامه اظهار کرد که در خود ارگ نیزعلاوه بر خواناسازی بخش فوقانی دیوار کهن ارگ، آثار ارزشمندی در مغز باروی ارگ کشف شد. 
 

   منبع:www.tavoosonline.com