عباس اقبال آشتیانی از مورخان، ادیبان و محققان معاصر، در 1276 در آشتیان متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش و در مکتبخانه فراگرفت، بعد به تهران آمد و در مدارس «شرکت گلستان» و «دارالفنون» تحصیلات خود را دنبال کرد. پس از اتمام تحصیل، مدتی در دارالفنون به معلمی پرداخت و معاون کتابخانه معارف شد. با تأسیس دارالمعلمین عالی، در آنجا به تدریس ادبیات، تاریخ و جغرافیا پرداخت. مدتی نیز معلم مدارس «نظام» و «سیاسی» شد. آشنایی وی با استادانی چون ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی، محمدعلی فروغی، عبدالعظیم قریب و همکاری با آنان در نشر مجلات «نوبهار»، «دانشکده» و «فروغ تربیت»، موجب شهرت علمی او شد. اقبال در ۱۳۰۴ با سمت منشی هیأت نظامی ایران به پاریس رفت و در آنجا تحصیلات خود را در رشته ادبیات در دانشگاه سوربن ادامه داد. اقبال در پاریس با علامه محمد قزوینی و مستشرقان اروپایی آشنا شد و از همکاری و راهنمایی او در تحقیق و تصحیح متون بهره برد. پس از بازگشت به ایران، مشغول تدریس در دانشگاه تهران شد. در 1317 به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران درآمد و از 1324 تا 1328 مجله «یادگار» را در تهران منتشر کرد و نیز به تأسیس «انجمن نشر آثار ایران» همت گماشت. در 1328رایزن فرهنگی ایران در ترکیه شد. در بهار ۱۳۳۳ در کنگره هزاره ابن‌سینا در تهران حضور یافت و سخنرانی کرد. مدتی نیز رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا بود. شیوه اقبال در تاریخ‌نویسی شیوه‌ای التقاطی است، بدین معنی که امانت تاریخ‌نویسان قدیم ایرانی و اسلامی را با روش انتقادی مورخان غربی توأم ساخته‌ است. او هدف خود را از نگارش تاریخ ایران «آگاه ساختن ایرانیان به سابقه درخشان کشور اجدادی خود و وضع جغرافیایی سرزمین ایران » ذکر می کند. او در طول حیات خود آثار متعددی را اعم از مقاله و کتب در زمینه تألیف، تصحیح متون کهن و ترجمه منتشر کرده است. ازجمله آثار وی می‌توان به کتاب‌های ذیل اشاره نمود: تألیف «تاریخ مغول»، «وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی»، «قابوس وشمگیر زیاری»، «شرح حال عبدالله بن مقفع»، «تاریخ مفصل ایران از استیلای مغول تا اعلان مشروطیت»، «تاریخ اکتشافات جغرافیایی و تاریخ علم جغرافیا»، «تاریخ ایران بعد از اسلام»، «مطالعاتی درباره بحرین و جزایر و سواحل خلیج فارس»، «تاریخ جواهر در ایران»، «تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه» و «خاندان نوبختی» و تصحیح «حدائق‌السحر فی دقائق‌الشعر» تألیف رشیدالدین وطواط، «بیان‌الادیان»، «تجارب‌السلف» تألیف هندوشاه بن سنجر نخجوانی، «تبصرةالعوام فی معرفة مقالات‌الانام» تألیف سیّد مرتضی بن داعی حسین رازی، «معالم‌العلماء» تألیف رشیدالدین ابی­جعفر محمد السروی معروف به ابن شهرآشوب، «تتمة‌الیتیمه» منصور ثعالبی، «شاهنامه فردوسی» (با همکاری سعید نفیسی)، «طبقات‌الشعراء فی مدح الخلفاء و الوزرا» تألیف ابن­متعز، «دیوان امیر­معزی»، «لغت فرس» تألیف اسدی طوسی، «تاریخ طبرستان» تألیف ابن اسفندیار، «سیاست‌نامه» تألیف خواجه نظام‌الملک طوسی، «کلیات عبید­زاکانی»، «روزنامه میرزا­محمد کلانتر فارس»، «انیس العشاق» تألیف شرف‌الدین رامی، «تاریخ نو» تألیف جهانگیر میرزا، «شدّالازار فی حط‌الاوزار عن زوارالمزار» تألیف جنید شیرازی (با همکاری محمد قزوینی)، «مجمع‌التواریخ» تألیف محمدخلیل مرعشی صفوی، «سمط‌العلی للحضرةالعلیا» تألیف ناصرالدین منشی کرمانی، «عتبةالکتبه» تألیف مؤیدالدوله منتخب­الدین بدیع اتابک جوینی (با همکاری محمد قزوینی)، «المضاف الی بدایع‌الازمان فی وقایع کرمان» تألیف افضل‌الدین کرمانی، «فضایل‌الانام من رسائل حجةالاسلام»، «شرح قصیده عینیه ابن سینا در احوال نفس»، ترجمة «طبقات سلاطین اسلام» تألیف  استانلی لین‌پول، «سه سال در دربار ایران» تألیف دکتر فوریه، «یادداشت­های ژنرال ترزل، فرستادة ناپلئون به سمت هند»، «مأموریت ژنرال گاردان» تألیف کنت آلفرد دو گاردان و«سیرت فلسفی رازی».

عباس اقبال آّشتیانی مدتی رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا بود و در بیست و یکم آبان سال 1334 هجری شمسی در رم درگذشت.

 منبع: انجمن ایرانی تاریخ