نخستین کتاب مدوّن در دانش پزشکی دوران شکوفایی تاریخ اسلام میراث مکتوب
هم چنین عبدالکریم سامی جندی
با پژوهش دوباره آن به سال 2002 م/1423 ق با همیاری دارالکتب العلمیه در
بیروت به چاپ رسانید. کوتاه شده ای از آن را رونتال به زبان آلمانی
برگرداند. نیز دست نوشته های آن در کتابخانههای دانشگاه تهران، رامپور،
ایاصوفیه، برلین، و بریتانیا و جز آنها دیده شده است. طبری کتاب فردوس
الحکمه را به سال 236 ق به متوکل عباسی پیشکش کرده است.
آنچه در زیر می آید، منتخبی از صفحه 522 است، درباره کوه دماوند:
«گروهی بسیار به من گفتند که در هنگام گذر به سوی سرزمین طبرستان در راه خود به کوهی بزرگ رسیدند که به آن کوه دماوند می گفتند که قله آن یکصد فرسنگ دورتر دیده می شد. قله آن را همیشه برف و یخ و ابر پوشانیده و هیچگاه از برف و یخ تهی نمی شود. در دامنه کوه آن جویباری با آب گوگردی روان است. ایشان یاد کردند که در دو روز و دو شب و بخشی از روز سوم را از این کوه بالا رتند تا به قله آن رسیدند و مساحت آن را سی جریب یافتند. کوه دماوند از دور مانند گنبدی باریک و بلند به چشم می آید. آن دارای خاکی است بسیار نرم که در زیر پا احساس نمی شود و این که هیچ جانور چهارپایی در آن دیده نمی شود و هیچ پرنده و جانوری از سختی سرما و وزش بادها در آن نمی زیسته و در آن بیش از سی سوراخ یافتند که از آن بخار گوگردی بیرون می آمد و که از آن آزاری نمی دیدند و از درون آن سوراخ خا صدای شراره های آتش به گوش می رسید و بر کناره دهانه آن گوگرد زردرنگ همچون زر گِرد آمده بود که ایشان آن را با انبانب برایم آورند. همچنین کوه های پیرامون آن مانند تپه هایی دیده می شد و به دریا نگاه انداختند که فاصله ای بسیار از قله تا دریا بود که افزون بر بیست فرسنگ می نمود».
در پایان پژوهش و برگردان این اثر که علی نقی منزوی و محمدابراهیم ذاکر به آن همت گماشته اند، بخش نمایه (شامل نمایه کسان، نمایه کتابها، نمایه جاها، نمایه بیماری ها، نمایه داروهای تکی، نمایه داروهای ترکیبی، نمایه جانوران، نمایه خوراکی ها، نمایه اندازه ها و پیمانه ها و نمایه گروهها)، و بخش کتابنامه را می توان دید.
مفید است بدانیم که از طبری آثار دیگری هم موجود است که عبارتند از: دین و الدوله، حفظ الصحه، اللؤلؤ، الجوهره، منافع الاطعمه و الاشربه و العقاقیر، فی الحجامه، ایضاح من السّمن و الهزال و تهیج الباه و ابطاله وجمیع فنونه، رد علی نصاری، فی الامثال و الآداب علی مذاهب الفرس و الروم و العرب، الحضره، تحفه الملوک، ارفاق الحیات، فی الرقی، فی ترتیب الاغذیه، و بحر الفوائد.
فردوس الحکمه (بحر المنافع و شمس الآداب)؛ علی فرزند ربن تبری؛ پژوهش و برگردان: علی نقی منزوی، محمدابراهیم ذاکر؛ تهران: چوگان: مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ چاپ اول: 1391؛ قطع رحلی؛ 672 صفحه؛ قیمت 235000 ریال
معرفی کتاب از زکیه بیات
آنچه در زیر می آید، منتخبی از صفحه 522 است، درباره کوه دماوند:
«گروهی بسیار به من گفتند که در هنگام گذر به سوی سرزمین طبرستان در راه خود به کوهی بزرگ رسیدند که به آن کوه دماوند می گفتند که قله آن یکصد فرسنگ دورتر دیده می شد. قله آن را همیشه برف و یخ و ابر پوشانیده و هیچگاه از برف و یخ تهی نمی شود. در دامنه کوه آن جویباری با آب گوگردی روان است. ایشان یاد کردند که در دو روز و دو شب و بخشی از روز سوم را از این کوه بالا رتند تا به قله آن رسیدند و مساحت آن را سی جریب یافتند. کوه دماوند از دور مانند گنبدی باریک و بلند به چشم می آید. آن دارای خاکی است بسیار نرم که در زیر پا احساس نمی شود و این که هیچ جانور چهارپایی در آن دیده نمی شود و هیچ پرنده و جانوری از سختی سرما و وزش بادها در آن نمی زیسته و در آن بیش از سی سوراخ یافتند که از آن بخار گوگردی بیرون می آمد و که از آن آزاری نمی دیدند و از درون آن سوراخ خا صدای شراره های آتش به گوش می رسید و بر کناره دهانه آن گوگرد زردرنگ همچون زر گِرد آمده بود که ایشان آن را با انبانب برایم آورند. همچنین کوه های پیرامون آن مانند تپه هایی دیده می شد و به دریا نگاه انداختند که فاصله ای بسیار از قله تا دریا بود که افزون بر بیست فرسنگ می نمود».
در پایان پژوهش و برگردان این اثر که علی نقی منزوی و محمدابراهیم ذاکر به آن همت گماشته اند، بخش نمایه (شامل نمایه کسان، نمایه کتابها، نمایه جاها، نمایه بیماری ها، نمایه داروهای تکی، نمایه داروهای ترکیبی، نمایه جانوران، نمایه خوراکی ها، نمایه اندازه ها و پیمانه ها و نمایه گروهها)، و بخش کتابنامه را می توان دید.
مفید است بدانیم که از طبری آثار دیگری هم موجود است که عبارتند از: دین و الدوله، حفظ الصحه، اللؤلؤ، الجوهره، منافع الاطعمه و الاشربه و العقاقیر، فی الحجامه، ایضاح من السّمن و الهزال و تهیج الباه و ابطاله وجمیع فنونه، رد علی نصاری، فی الامثال و الآداب علی مذاهب الفرس و الروم و العرب، الحضره، تحفه الملوک، ارفاق الحیات، فی الرقی، فی ترتیب الاغذیه، و بحر الفوائد.
فردوس الحکمه (بحر المنافع و شمس الآداب)؛ علی فرزند ربن تبری؛ پژوهش و برگردان: علی نقی منزوی، محمدابراهیم ذاکر؛ تهران: چوگان: مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ چاپ اول: 1391؛ قطع رحلی؛ 672 صفحه؛ قیمت 235000 ریال
معرفی کتاب از زکیه بیات
+ نوشته شده در دوشنبه ۱۳۹۱/۰۸/۰۸ ساعت 0:19 توسط محمد قجقی
|