اِتَّحادْ وَ تَرَقّى‌، جَمْعيَّت‌ taraqqi] va ettehad ، jam'iyyat-e نخستين‌ جمعيت‌ يا حزب‌ بزرگ‌ سياسى‌ در امپراتوري‌ عثمانى‌ 327- 337ق‌/908- 918م‌. اين‌ جمعيت‌ در آغاز سازمانى‌ دانشجويى‌ بود و فعاليت‌ سياسى‌ نداشت‌ و به‌ تدريج‌ در مدرسه‌هاي‌ حربيه‌، ملكيه‌، بحريه‌ و بيطاريه‌ به‌ جذب‌ اعضاي‌ جديد پرداخت‌. اتحاد و ترقى‌ در 313ق‌/ 895م‌ با موضع‌گيري‌ در برابر حملة ارمنيان‌ به‌ باب‌ عالى‌ موجوديت‌ خود را آشكار كرد و با انتشار اعلاميه‌اي‌، علت‌ اصلى‌ اين‌ رفتار ارمنيان‌ را استبداد و سوء مديريت‌ عبدالحميد دانست‌ و درپى‌ آن‌ عده‌اي‌ از اعضاي‌ مؤسس‌ جمعيت‌ بازداشت‌ و تبعيد شدند و گروهى‌ نيز به‌ خارج‌ از كشور گريختند.
در 897م‌، سلطان‌ عبدالحميد تبعيديان‌ را عفو كرد و وعدة اصلاحات‌ داد، اما به‌ آن‌ عمل‌ نكرد. در 906م‌، 0 تن‌ از اعضاي‌ اتحاد و ترقى‌ كه‌ بيشتر آنان‌ از افسران‌ سپاه‌ سوم‌ عثمانى‌ بودند، در شهر سلانيك‌ جمعيتى‌ با نام‌ «عثمانلى‌ حريت‌ جمعيتى‌» جمعيت‌ آزادي‌ عثمانى‌ تشكيل‌ دادند. در ژوئن‌ 908 پادشاهان‌ انگليس‌ و روسيه‌ در فنلاند با يكديگر ملاقات‌ كردند و دربارة ايجاد مناطق‌ امن‌ در خاور نزديك‌ تصميماتى‌ گرفتند. مردم‌ اين‌ واقعه‌ را مداخله‌ در امور داخلى‌ و مقدمة اشغال‌ روم‌ ايلى‌ و مقدونيه‌ دانستند و به‌ آن‌ اعتراض‌ كردند؛ افسران‌ سپاه‌ سوم‌ نيز سر به‌ شورش‌ برداشتند و خواستار اجراي‌ قانون‌ اساسى‌ مشروطة مدحت‌ پاشا 293ق‌/876م‌ شدند. در اين‌ ميان‌ جمعيت‌ اتحاد و ترقى‌ رهبري‌ اين‌ جنبش‌ را برعهده‌ گرفت‌. عبدالحميد دوم‌ نتوانست‌ در برابر قيام‌ مسلمانان‌ مقاومت‌ كند و سرانجام‌ به‌ پذيرفتن‌ قانون‌ اساسى‌ تن‌ داد و در 4 ژوئية 908 مشروطيت‌ دوم‌ در عثمانى‌ اعلان‌ شد. اعلان‌ مشروطيت‌ پيروزي‌ غيرمنتظره‌اي‌ براي‌ اتحاد و ترقى‌ بود. بعد از اعلان‌ مشروطيت‌، اگرچه‌ اتحاد و ترقى‌ خود را نگاهبان‌ مشروطيت‌ مى‌دانست‌، اما به‌ سبب‌ ضعف‌ نيرو و كمى‌ تجربه‌، با دربار و باب‌ عالى‌ در ادارة حكومت‌ سهيم‌ شد كه‌ به‌ بروز اختلافات‌ سختى‌ انجاميد.
هر چند در دوران‌ تسلط اتحاد و ترقى‌ و سياست‌ 0 سالة آنان‌ - كه‌ گاه‌ با تهديد و ارعاب‌ تؤم‌ بود - امپراتوري‌ عثمانى‌ بخش‌ وسيعى‌ از سرزمينهاي‌ خود را از دست‌ داد، اما حاكميت‌ آنان‌ راه‌ را براي‌ ظهور تركية جديد هموار ساخت‌.*