Andalip ve Erguvanlar Hüdayi CAN
Türkmen edebiyatının klasik dönemi olarak daha çok on sekizinci on dokuzuncu asırlardan bahsedilir. Bu Mahtumkulu mektebidir. Andalip bu mektepten bir asır öncesinin sesi. O da halk edebiyatıyla divan edebiyatı arasında bir yerlerde duruyor Mahtumkulu mektebi şairleri gibi. Ama divan edebiyatına daha yakın. İşlediği konular, yazdığı eserlerle genel Türk dünyası edebiyatından daha dar Türkmen Edebiyatı dairesine geçişte önemli bir köprü olduğu da söylenebilir. Etkilendiği şairler kimlerdir, etkilediği şairler kimlerdir görmek için yazdığı tahmislerle, onun gazellerine yazılan tahmislere göz atmak yeterlidir sanırım. İlginç bir ediple karşı karşıyayız. Bir yandan Fuzuli’nin, Nevaî’nin gazellerine tahmis yazıyor, Nesimî hakkında müstakil eser kaleme alıyor, bir yandan da Oğuzname’si var. Halk tarzı destanlar söylemiş, kaybolmuş Oğuz alfabesinden bahsediyor.
O, Andalip’te erguvanlara rastlayışımın, şaşırıp herkese buralarda erguvan gördünüz mü deyişimin üstünden altı yedi yıl geçmişti. Artık Türkmen-Türk Üniversitesinde çalışıyordum. Bir bahar günü Cennet Pazarının oralarda yürürken bir erguvan fidanına rastladım. Küçük bir fidan olsa da dalları çiçek doluydu. Hem de nerede dersiniz, tam İlahiyat Fakültesinin karşısında Andalip Caddesi üzerinde. Evet, Aşkabat’ın en uzun caddelerinden biri bugün Nurmuhammet Andalip’in adını taşıyor. Bir ara da caddenin başladığı yere ve Andalip’in heykeline yakın bir dairede oturmuştum. O erguvanı görünce yıllar önce Andalip’in destanında karşılaştığım erguvanı hatırladım. Genç bir erguvan fidanıydı gerçi ama erguvandı işte, hem de Andalip Caddesi üzerindeydi. Bunu o gün bir “fa’l-i hayr” olarak yorumladım. Türkmenler işte tekrar kalkınıyor, kendi medeniyetlerini tekrar kuruyorlardı. Üniversiteye gidince öğrencilere Andalip’ten, o destandan ve Andalip Caddesindeki erguvan ağacından bahsettim. Gidip görün, dedim. Gidip gören oldu mu bilmiyorum, ama daha sonra Aşkabat’ın bir biri ardı sıra açılan parklarında bahçelerinde çok erguvan gördüm..
....
+ نوشته شده در یکشنبه ۱۳۹۱/۰۵/۰۸ ساعت 0:16 توسط محمد قجقی
|